Ontdekkingstocht door Vlaanderenland
Indrukwekkend vernuftig uurwerk
in een middeleeuwse omgeving
Voorlichting over grond
structuur in Baarland
Heroriëntatie diakenambt
dringend noodzakelijk
WAASLANDER
HEIRMAN GAF
WONDERLIJK
IDEE GESTALTE
Nog niet klaar
Schoonheid
Vader - kind
Actiecomité „Tien maal
tien" in Middelburg
opgericht
Geref. Gemeenten
in stichting
gezinsverzorging
grijpen naar
Hoge boete in Frankrijk
Leerlingen Marinus
Flipse toonden talent
Omhooggevaren
schip bleek
lek te zijn
nog katholiek
Kerstcollecte van
Leger des Heils
Zaterdag 9 december 1961
ZEEUWSfH DAGBLAD
Pag. 5
SINT NIKLAAS: EEN STAD DIE
(ASTRONOMISCH) BIJ DE TIJD IS
l INT NIKLAAS. In het middel-
'eeuwse kasteel Walburg, temidden van
groenbloemen en rustige vijvers met sta
tige zwanen, tikt het „perpetuum mobile"
en klinken op gezette tijden de heldere klok-
kegalmen van het Heirman-uurwerk, het
vernuftig, uiterst secuur gefabriceerde kunst
werk. Vijf jaar geleden toen de eerste een
heid van de klok gereed was kon koning
Boudewijn nauwelijks woorden vinden om
zijn bewondering voor de maker van het in
drukwekkende mechanisme uit te spreken.
De vorst volstond met een krachtige hand
druk en een korte veelzeggende opmerking
„Het is moeilijk te begrijpen dat dit het tverk
van één mens is!" Sindsdien hebben velen
dit gezegd, want het is welhaast onbegrijpe
lijk dat de eenvoudige handwerksman die
Edgar Heirman uit Waasmunster altijd is
geweest tgt zulk een prestatie in staat was.
Onvoorstelbaar met welk een geduld deze
sympathieke Vlaming, die het voorrecht ge
noot een persoonlijke vriend van de Bel
gische koninklijke familie te mogen worden,
zich over het ingenieus fijne materiaal moet
hebben gebogen om onder zijn handen van
daan een astronomisch uurwerk te voorschijn
te zien komen dat in heel West-Europa en
mogelijk in heel de wereld zijns gelijke niet
heeft.
X^DGAR HEIRMAN woont se
dert zijn jongensjaren in
Moerbeke, een dorpje dat een ki
lometer of acht van Koewacht
ligt. Daar in het frisse, groene,
nijvere Land van Waes zet hij
als uurwerkmaker de 160-jarige
beroepstraditie van zijn voorou
ders voort. Daarnaast is hij een
onmiskenbaar kunstschilder en
beeldhouwer. Dat de stad Sint
Niklaas als hoofdplaats van het
„Zoet Waasland" er zich over
kan verheugen in de fraai in het
stadspark gelegen burcht het
„negende wereldwonder" ten
toon te mogen stellen, dankt zij
wellicht aan het feit dat Edgar
Heirman zijn levenswerk wenste
te bestemmen voor de plaats, die
hij als jongeman en als leerling
van de school der Broeders
Hiëronymieten meer dan tien
jaar lang als zijn eigen stad be
schouwde en die hij leerde lief
hebben.
Reeds meer dan veertig brevetten
staan op naam van de uitvinder en
kunstenaar Heirman. Zij hebben betrek
king op meettoestellen, uurwerktypes,
fijne mechanismen en nog meer preci-
siewerktuigen. Het astronomisch uur
werkvan ,,den Heirman" is echter veel
meer dan een technische ontdekking:
het is een kunstgewrocht, waarvan elk
van de 28000 onderdeeltjes, ieder ge
schilderd motief, elke houtsnede, uit
het brein, het hart en door de handen
van de Waaslander ontstonden en nog
bezig zijn te ontstaan.
„Awel, gij kunt begrijpen dat dit
werk nog niet klaar is. Ér ontbreken
nog zoveel dingen aan. Gij moet we
ten dat ik pas vier van de achttien
eenheden afheb Het is niet te ge
loven dat Heirman na alles wat hij
reeds tot stand heeft gebracht nog in
staat is tot het scheppen van andere
interessante voorwerpen en panelen,
die stuk voor stuk met het astrono
misch uurwerk te maken hebben.
Edgar Heirman was zeventien jaar
toen hij al op bescheiden wijze vorm
gaf aan zijn ideeën die zijn leven zou
den beheersen. Maar wat hij later als
sterrenklok nu dus in Sint Niklaas
in Gent in de conferentiezaal van de
stadsbibliotheek voor overheden en pu
bliek exposeerde, zou gans België met
verwondering slaan. Door een betreu
renswaardig ongeluk ging toen een
prachtige verwezenlijking grotendeels
verloren. Maar met taaie wilskracht,
het geloof in het leven en de onuitblus-
bare energie die hem eigen is, wist
Heirman na tien lange jaren zijn
geniale ingevingen weer gestalte te ge
ven.
Verbluft blijven de bezoekers van het
kasteel Walburg in Sint Niklaas nu
staan in de fraaie klokkezaal van de
eeuwenoude burcht. Men verwacht daar
temidden van een dromerige, histori
sche omgeving niet zulk een fijnzin
nig kunstwerk. Veeleer vermoedt men
in deze sfeer een slinger van Chris-
tiaan Huygens. Nittegenstaande her
bergt Walburg de schepping van Heir
man en als men verder doordenkt mis
staat het astronomisch uurwerk in de-
ze omgeving allerminst. Want het is
juist een der merkwaardige aspekten
van de Heirman-klok dat zij op een
imponerende manier de wetenschappe
lijke en dichterlijke kwaliteiten van
haar maker verenigt.
Wie de uurwerkzaal binnenkomt staat
in de eerste plaats versteld van de
kleurrijke schoonheid van de klok, niet
verwonderlijk als men zich de kunstzin
nige talenten van de Moerbekenaar
herinnert. Kleuren die Vlaanderen ten
voeten uit tonen: bekende en minder
bekende (maar dierbare) torenprofie
len, opde ambachten die hier opnieuw
tot leven gewekt worden en een zeer
fraai kapelleke, dat zich op de uurslag
presenteert. Verder kijkende ontdekt
men het levendige wekkerspel binnenin,
de altijd in beweging zijnde tandwiel-
tjes, en hoort men de diepe gongslagen.
Drie minuten voor elk uur treedt de
ganse klok in werking. Er 'komt dan
een sprookje tot leven. Een buitenwe'
reldlijke belevenis van licht en bewe'
ging, vol van symbolen en diep geloof.
De nu reeds in België befaamd
geworden astronomische klok van
de kunstenaar Edgar Heirman uit
Moerbeke. De klok is te bewonderen
in het kasteel Walburg in Sint
Niklaas. De maker van dit kunst
werk staat eveneens -op deze foto.
Twee engelen die de sterrenhemel
schragen staan elk driemaal op een
klokje: het teken van de goddelijke
Drieeenheid.
MIDDELBURG. Gisteravond kwam
in „De Schakel" een aantal jongeren
van school-, sport- en bedrijfsverenigin
gen als „kontaktcomité" bij elkaar om
te komen tot de oprichting van een
Middelburgs „actiecomité". Teneinde
ook in Middelburg deel te nemen aan
de „Anti-hongeractie" zond de plaatse
lijke Jeugdraad een drietal jongeren
naar Utrecht om de algemene vergade
ring bij te wonen, waar de plannen be
kend werden gemaakt.
Tijdens de bijeenkomst in De Schakel
hield de heer A. J. Schuitema van de
Middelburgse Jeugdraad een algemene
inleiding, die aangevuld werd met enke
le gegevens over de opzet van de plaat
selijke actie door Kees Hordijk. Om de
jeugdige Middelburgers een inzicht te
geven in de tradities van het aloude
Afrika werd een kleurenfilm vertoond,
waarna Michael de Nieuwe iets mee
deelde over de landelijke organisatie,
die in handen is van de NOVIB en de
NJG. Ook een klankbeeld samengesteld
door wika A.
Jansen stond deze avond op het pro
gramma, waarin de tegenstellingen tus
sen het geciviliseerde Europa en de hon
gerlijdende Afrikaanse gebieden nogeens
tot uiting kwam. Het klankbeeld werd
toegelicht met enkele foto's.
Een actiecomité bestaande uit elf jon
geren werd, zoals overal elders in ons
land, gekozen uit een groep van onge
veer dertig vertegenwoordigers van de
Middelburgse jeugd, die het contactco
mité vormen. De jongens en meisjes
zullen op school, bedrijf of in vereniging
propageren voor de „Tien maal tien ac
tie" en verschillende evenementen ten
bhte hiervan organiseren.
Edgar Heirman houdt van zijn klok,
zoals een vader van zijn kind. Hij ver
troetelt haar, bekijkt haar bezorgd
wanneer hij meent dat er iets mis is
in het mechanisme en hij streelt haar
wanneer hij denkt dat dit de regelmaat
van het uurwerk ten goede komt.
Zelf zegt Heirman van zijn klok:
„Het uurwerk kwam er; mijn ge
dachten werden werkelijkheid. Zoals
ik eens ons volk zag stappen en wer
ken; de zon, de maan en de sterren
zag cirkelen; fier naar de Vlaamse
toren keek, zo werd hier de ziel, 't
geloof van ons volk, weergegeven.
Terwijl ik jaren vreesde, voel ik
mij nu begrepen, en dit is mijn groot,
ste beloning. Ik dank al degenen die
mij bij deze realisatie hebben ge
steund, vooral in tijden van misken
ning, wanneer ik er bijna aan wan
hoopte ooit de einduitslag te mogen
zien.
Ik zal doorwerken, ten koste van
alles, tot het einde toe, als het Hem
belieft Wie ik alles te danken heb en
Wiens ere ik door mijn prestatie wens
te bevorderen. Mijn streven en leven
is het door de kunst ten dienste te
staan van ons volk".
Deze woorden van Heirman
krijgen nog meer betekenis wan
neer men ze in verband brengt
met de kernspreuk die in gouden
letters boven het uurwerk staat:
„Amor et labor omnia vincunt"
(Liefdevolle arbeid overwint al
les).
GOES. In Hotel Centraal werd
een vergadering gehouden van stembe
voegde vertegenwoordigers uit de Pro
testants Christelijke Stichting voor
Maatschappelijk Werk en Gezinsverzor
ging in westelijk Zd-Beveland.
Voorzitter Lodder sprak op deze ver
gadering in zijn openingswoord zijn
grote vreugde uit over de aanwezigheid,
en dit voor de eerste maal, van ver
tegenwoordigers van de Gereformeerde
Gemeenten van Hoedekenskerke, 's-Gra-
venpolder, Borssele, Nisse' en Wol-
phaartsdijk die in de loop van dit jaar
en per 1 jan. a.s. toetraden en zullen
toetreden tot de Stichting.
De toetreding van deze gemeenten
kreeg meteen ook gestalte in het be
stuur. Naast de aftredende bestuursle
den: Ds. L. W. Blok van Ellewoutsdijk,
Jac. Verhage Wolphaartsdijk, A. J. de
Beste te Nieuwdorp, die werden herko
zen, kregen voorts zitting in het be
stuur de heer S. van Hekken te Oude-
lande. H. G. Kramer, Nisse en na
mens de toegetreden Gereformeerde Ge
meenten: de heer M. J. Slotboom te
's-Gra venpolder en C. de Muijnck te
Borssele. Door deze uitbreiding kwam
het aantal leden van. het algemeen be
stuur op 17 personen.
In deze vergadering werd door de
voorzitter, de heer D. Lodder, burge
meester van Driewegen, uitvoerig ge
sproken over de plannen van het bestuur
'om meer donaties te verkrijgen om
daarmede, in de eerste plaats, een bin
ding tot stand te brengen tussen de be
volking en de Stichting. Een uitbrei
ding van het aantal donaties zou in de
toekomst dan misschien ook kunnen lei
den tot een verlaging van de retributie-
schalen, die de heer Lodder thans nog
aan de hoge kant noemde. Uit gegevens
van de penningmeester, de heer J. P.
J. Ruisaard te Wolphaartsdijk, bleek,
dat men in enkele gemeenten het aan
tal donaties reeds heet weten op te
voeren.
De vergadering werd besloten met een
causerie van de Provinciaal Maatschap
pelijk werkster, mej. G. Kloosterman
uit Middelburg, over het werk der ge
zinsverzorging.
Vijf Zeeuwse Sint-burgemeesters
waren op bezoek in Sint-Niklaas om
daar het lustrum van hun vereniging
ie vieren. Bij deze gelegenheid ont
ving de voorzitter van de Vereniging
van burgemeesters van Sint-gemeen
ten een stadsplaquette uit de handen
van Sinterklaas. Later zouden de
heer Baas en zijn „clubgenoten" de
Heirmanklok in het kasteel Walburg
bezichtigen.
k
BAARLAND. In het verenigingsgebouw is gistermiddag de derde
voorlichtingsbijeenkomst gehouden van de Vereniging Bedrijfsvoorlichting
W.Z. Beveland. Deze maand en in januari zullen een twintigtal van derge
lijke „dorpsvergaderingen" waarin injormaties worden gegeven over de
grondstructuur worden belegd. De heer J. van Balen, assistent van de
Rijkslandbouwvoorlichtingsdienst somde in een lezing over de structuur van
de grond de omstandigheden op die tot een slechte structuur leiden en de
mogelijkheden tot verbetering.
treft sloot de lezing van de heer L. M.
v.d. Zwan van de Cultuurtechnische
Dienst hier wel bij aan.
Hij voerde het pleidooi voor een goed
onderhoud van de drains in het land.
„Wanneer u de structuur wilt verbete
ren moet u zorgen dat het water van
het land en dat er een juiste grond
waterstand is", aldus de heer v.d. Zwan.
Hij beklemtoonde dat een goed drainage
systeem een goed grondwaterstand waar
borgt. H'erna zette hij nog uiteen welke
vormen van drainage er zijn.
Een slechte structuur wordt bevor
derd door het later oogsten dan nor
maal, het gebruik van machines die
een zware druk op de grond uitoefenen
en grondbewerking onder natte omstan
digheden. Hij wees er op dat de boven
grond de laatste tien jaar bovendien
sterk is verarmd, de laatste tien jaar,
aan organische stof. Hierna wijdde de
heer van Balen uit over de mogelijkhe
den tot verbetering. Dit zijn o.m. een
goede gewassenkeuze, grondbemesting,
stalbemesting, wisselbouw en perceels
ontwatering. Wat deze ontwatering he
in 1953 emigreerden drie Hollandse fa
milies maar Frankrijk om zich daar te
vestigen als landbouwers. Het betreft
de gebr. Quaak en de heer J. Dees,
allen uit Zeeuws-Vlaanderen. De gebr.
Quaak waren reeds zelfstandige land
bouwers in Nederland en dus in het be
zit van een volledig landbouwbedrijf. De
heer Dees, die jonger is, wilde zich in
Frankrijk zelfstandig vestigen; hij had
in Holland geen eigen bedrijf. Alle drie
wilden zij vee meenemen naar Frank
rijk, hetgeen zeer wel mogelijk was, als
men aan alle formaliteiten voldeed. Zij
verkregen alle benodigde vergunningen
bij de officiële instanties en konden op
zekere dag vertrekken. De reis verliep
vlot. Aan de Hollandse en Franse grens
werden de papieren in orde bevonden
en de emigranten konden zonder moei
lijkheden hun bestemming bereiken.
Zij begonnen hun bedrijf op te bouwen
met alle moeilijkheden, die een land
bouwer zonder bedrijfskapitaal hebben
kan.
De Quaaks verkochten enige beesten
uit hun veestapel om de eerste uitga
ven in hun bedrijf te bestrijden. Dees
kon juist rondkomen met de opbrengst
van de melk, die zijn Hollandse koeien
hem verschaften.
Maar tegenslagen blijven niet uit. De
gebr. Qaak hebben zorgen om voldoen
de eten voor hun vee te verkrijgen. De
weiden zijn zeer schraal, de opbreng
sten van de akkers mager. Zij zien zich
gedwongen beesten te verkopen, die,
sterk vermagerd, met verlies weggaan.
Enkele dieren gaan zelfs dood. Dees
krijgt te kampen met ziekte onder het
vee en is genoodzaakt koeien af te
slachten, op voorschrift van de dieren
arts.
In de loop van 1956, bijna drie jaa r
na hun komst, krijgen de heren Quaak
en Dees bezoek van de douane; een
controle-maatregel. Het blijkt nu dat het
ten strengste verboden is, in de eerste
drie jaren na vestiging enig ingevoerd
beest te verkopen, te slachten of „dood
te laten gaan door ziekte" zonder uit
drukkelijke toestemming der douane.
De eigenaars der beesten verklaarden
niet op de hoogte te zijn van deze
„wet". Achteraf bleek, dat deze men
sen bij het overschrijden van de grens
een papier overgelegd was, waarop zij
hun handtekening moesten plaatsen. Het
commentaar daarbij was: „Na tekening
van dit papier is alles in orde en kunt
u doorgaan". Het was een in de Franse
taal opgesteld stuk waarop o.a. deze
voorwaarde genoemd werd. Geen enke
le instantie of voorlichtingsbureau had
ooit over deze bepaling gerept, noch in
Frankrijk noch in Nederland. Door hun
gebrekkige kennis van het Frans in 't
algemeen en van de Franse ambtelijke
stijl in het bijzonder, hadden Quaak
noch Dees iets hiervan begrepen. Daar
bij komt dat het in de praktijk onmo
gelijk is om een landbouwbedrijf te voe
ren zonder één enkele transactie gedu
rende drie jaren! Temeer, ziekte en
doodgaan van beesten voorkomen!
Onivetendheid
Door hun onwetendheid verloren deze
mensen dus niet alleen hun beesten,
maar werden nu nog beschuldigd van
de volgende feiten: 1. Het verhandelen
en afslachten van vee, zonder toestem
ming van de douane. 2. Hun veestapel
illegaal over de grens gebracht te heb
ben.
Deze tweede beschuldiging klinkt zeer
onwaarschijnlijk. Hoe kan men illegaal
de grens overkomen langs de officiële
grensposten, als men de officiële uitvoer
vergunningen toont? Tussen de Neder
landse en Franse regering bestaat een
vriendschappelijke overeenkomst waarin
bet volgende bepaald wordt:
Diegene, die van Nederland naar
Frankrijk verhuist, moet tenminste twee
jaar eigenaar zijn van de door hem in
gevoerde have. Compensatie wordt ver
leend aan de landbouwers, die zich in
Frankrijk vestigen. Dit laatste om emi
gratie van deze bevolkingsgroep te be
vorderen.
Bij het voorkomen der rechtszaak
wordt de heer Dees tenslotte vrijgespro
ken van de eerste beschuldiging. Doch
bij het tweede punt wordt de genoemde
overeenkomst volkomen genegeerd, al
hoewel er een fotocopie welwillend ter
beschikking gesteld is en ter inzage aan
wezig.
De uitspraak luidt tenslotte: Martinus
Quaak: 8 dagen voorlopige hechtenis en
97.000 N.F. boete, Dirk Quaak: 8 dagen
voorlopige hechtenis en 69.000 N.F. boe
te, Jan Dees: 8 dagen voorlopige hech
tenis en 27.000 N.F. boete.
Juridisch .gezien heeft de rechtbank
op het eerste punt van beschuldiging
gelijk. Menselijk is deze straf hard en
onbillijk. De slachtoffers hebben nooit
uit winstbejag beesten verkocht of af
laten slachten, doch enkele gedwongen
door hun benarde omstandigheden. En
zij waren onbewust het slachtoffer van
de destijds zeer onvollledige voorlichting
door de Nederlandse emigratie-instan
ties.
Vragen
punt
Bij bestudering van het tweede
rijzen vele vragen.
Waarom negeert men deze bestaande
overeenkomst?
Waarom geeft de Nederlandse Ambas
sade in Parijs de raad zich nu maar te
schikken naar de uitspraak?
Alhoewel deze zelfde ambassade de
fotocopie, van de overeenkomst beschik
baar stélde en de gerechterlijke uit
spraak onbegrijpelijk acht.
Deze zaak is de enige op dit gebied,
die zo'n wending nam.
Het is ook zeer vreemd dat bij de
uitslagen van het Gerechtshof in de
kranten deze zaak nooit vermeld wordt.
Men krijgt sterk de indruk, dat men
een beetje in de war zit met de hele
affaire en er nu zo weinig mogelijk
ruchtbaarheid aan geeft, nu men reeds
zeer ver gegaan is met de bovenge
noemde bedragen uit te spreken.
Vele officiële instanties die er zijn om
te helpen of althans raad te geven, ma
ken er zich van af met de welbekende
smoesjes. Is er dan in Nederland geen
enkele instantie op dit gebied zich be
wust van de verantwoordelijkheid voor
landgenoten in den vreemde, die buiten
hun schuld verwikkeld raken in een
dergelijke zaak?
In het belang van de beschuldigden
én in hét belang ook van hen, die als
nog emigratie naar Frankrijk overwe
gen leg ik deze kwestie bloot voor wij
dere kring.
A. de Bruin
La Morinière
St. Epain Indreet Loire
Frankrijk
GOES Het Nutsdepartement Noord-
Beveland heeft in samenwerking met de
werkgroep Goes van de ZVU, vrijdag
avond in de foyer van De Prins van
Oranje te Goes een aantrekkelijk evene
ment gebracht. Een openbare les, zo men
wil, maar dan een van bijzondere allure.
Daar traden ml. onder het wakend oog en
oor van de meester een vijftal piano-
leerlingen van de bekende pianist Mari
nus Flipse op. Het waren Bram Boelee,
mevr. Berit Schrijvershof-Sandved, Joh.
Huibregtsen, Nico de Rooy en de dertien
jarige Hans Oudenaarden. Jonge mensen
allemaal, maar allen met een uitgespro
ken talent.
Dat toonde o.a. de jeugdige Hans
Oudenaarden, die over een fors en gede
cideerd toucher bleek te beschikken. Het
waren vooral de technische prestaties,
welke aan het spel van deze jeugdige
pianist een bijzonder cachet gaven. Nico
de Rooy bleek niet alleen een bekwaam
technicus, maar een jonge man die zijn
techniek in dienst wist te stellen van de
intenties achter de noten, of deze nu door
Ravel of Pijper, dan wel door Grieg,
Schubert of Debussy warep opgetekend.
Zijn optreden werd daardoor een hoogte
punt van de avond, hetgeen door de tal
rijke aanwezigen blijkbaar ook zo werd
aangevoeld. Een jong pianist met veel
talent, van wie nog veel verwacht mag
worden.
Bram Boelee, de enige pianist, die al in
het „vak" is, zorgde voor een tweede
hoogtepunt door een waarlijk indrukwek
kende vertolking van de Sonate Patheti-
que van Ludwig van Beethoven te bren
gen. Ook mevr. Schrijvershof-Sandved en
Johan Huibregtsen stelden hun leer
meester geen moment teleur. Eerstge
noemde wist vooral het demonische ka
rakter van Chopins Fantasie-Impromptu
in haar klaar en helder toucher voortref
felijk te verklanken. Het publiek was gul
met applaus. De jonge kunstenaars kre
gen als aandenken een pakje Zeeuwse
bolussen en Zeeuwse babbelaars rneenaar
huis.
Ad Interim
HANSWEERT. Het Belgisch motor
schip „Innij" van schipper Windee, ge
laden met 952 ton hoogovenmateriaal
en op weg van Brussel naar Duisburg,
is donderdagavond om zeven uur bij de
Westdam te Hansweert omhooggevaren.
Nadat het schip was vlotgekomen meer
de het bij de sluis. Een matroos die in
de nacht van donderdag op vrijdag
werk moest verrichten ontdekte een
lekkage. In allerijl is daarna het vaar
tuig naar de vluchthaven gebracht, waar
een bergingsvaartuig van Polderman
het lek heeft gedicht.
De heer M. Versluijs werd in
Hoek tot ouderling van de Gerefor
meerde Kerk gekozen.
De dankdagcollecte van de Gere
formeerde Kerk in Hoek bracht voor
de kerk f 950,op en voor de diaco
nie 140,
Forum in Utrecht
„Zijn wij als gereformeerden
UTRECHT. Zijn wij als gerefor
meerden nog katholiek? Dat is de vraag
waarover zaterdagmiddag 19 dec. om één
uur in K. en W. te Utrecht een forum
zal spreken, dat bestaat uit vertegen
woordigers van verschillende kerkelijke
groeperingen binnen de dusgenoemde
gereformeerde gezindte. Het woord „ka
tholiek" in de vraagstelling betekent
natuuurlijk „algemeen", het woord dat in
de apostolische geloofsbelijdenis nog voor
„christelijk" genoemd wordt.
De vergadering is belegd door de Ci-
vitas studiosorum in fundamento refor-
mato (CSFR) waarin studenten en reü
nisten, afkomstig uit de Gereformeer
de gemeenten, de Chr. Geref. kerken en
de Gereformeerde bond in de Hervorm
de kerk enz. bezinnen over de pro
blemen waarmee de overgang uit het
eigen milieu naar de academische wereld
voor hen gepaard ging. Uitgangspunt
voor het forum is de ontstellende ge-
scheurdheid van het gereformeerd pro
testantisme, dat tegelijk ook de gemeen
schap der kerken in de oecumene niet
voldoende heeft gezocht. Voorzitter van
het forum is prof. dr. R. Hooykaas
(V.U.) en leden zijn dr. A. A. Koolhaas
(herv.), dr. J. Schelhaas (geref.), dr.
J. H. Velema (chr. geref.) en ds. A.
Vergunst (geref. gem.).
DIRECTEUR GER. STICHTING MAATSCH. WERK:
GOES. Op een vergadering van
het Werkverband van Hervormde Di
aconieën in de classis Goes, sprak de
heer L. A. Hartman, directeur van de
Gereformeerde Stichting voor Maat
schappelijk Werk in Zeeland over
het onderwerp „Kanttekeningen bij
het Diaconaat." In deze met grote
aandacht géuolgde rede kwam de
heer Hartman tot enige opmerkelijke
conclusies. Spreker begon met te
zeggen dat er bij alle inspanningen
die worden aangewend toch ook nu
weer een zekere crisis heerst rondom
het diaconaat. Wel bestaat er be
langstelling voor het diaconaat doch
deze komt meer voort uit de be lang
stelling voor de snelle ontwikkeling
van het maatschappelijk werk in de
ze tijd.
De geldende mening op het ogenblik,
aldus spreker, is, dat het diaconaat
sterk in het defensief is gedrongen en
min of meer verouderd is. De huidige
welvaart, waardoor er weinig armoede
meer is, is hiervan de oorzaak. Er be
staat echter een grotere sociale belang
stelling hetgeen mede gestimuleerd is
door de grote activiteiten die het Mini-
terie voor Maatschappelijk Werk tot uit
drukking heeft gebracht. De sterke op
komst van het algemeen maatschappe
lijk werk wordt gevoeld als een sterke
concurrent van het diaconaat.
Een andere oorzaak voor de huidige
crisis rondom het diaconaat is gelegen
in het feit, zo vervolgde de Heer Hart
man zijn betoog, dat er in de gemeen
ten verontrusting is over de nieuwe
koers van het diaconaat. Komt er niet
te veel zorg voor de mens en wordt
hiermede het eigen initiatief niet ge
dood?
Het is thans pertinent onjuist, dat
het diaconaat gekluisterd blijft aan het
woord armoede. Was immers de gang
naar de diakenen voor velen niet de
zwaarste gang van hun leven? Hierdoor
werd het werk van de diakenen ook
nooit populair en werd het veelal naar
de achtergrond gedrukt. Spreker wilde
niets te kort doen aan het vele zegen
rijke werk, dat door de diakenen is ver
richt maar de sterke gebondenheid met
de armoede zal verbroken moeten wor
den.
Hiertoe is nodig, aldus spreker, een
bezinning op het werk zoals dat nu
moet worden verricht. Alle kerkelijke
ambten 4?.ijn, ideaal gezien, één in Chris
tus. De mensen zijn echter gaan schei
den en door deze fout is de waarde van
ZIERIKZEE Maandag a.s. begint de
jaarlijkse kerstcollecte van het Leger des
Heils. De ingezamelde gelden zijn be
stemd voor het vieren van het kerstfeest
met de kinderen op de clubs, met de
patiënten in de ziekenhuizen en met de
ouden van dagen.
het diaconaat aangetast. Het zal nodig
zijn, dat er een theologische bezinning
komt op de taak der diakenen.
Barmhartigheid
Sprekend over het ambt en over de
grote lijnen waarlangs gehandeld en ge
dacht kan worden, stelde spreker als
kenmerk van de diaken: de daad. De
diaken denkt als het ware met de han
den. Zijn evangelieverkondiging is de
daad der barmhartigheid. Over het vrij
maken van het diaconaat van de kluis
ter: armoede zei de heer Hartman.
.,De taak van de diaken is een taak
tegenover de gehele Gemeente." De Di
aken moet dienen, Bijbels dienen, en dit
dienen mag niet alleen gericht zijn naar
zorgen van materiële aard maar voor
al op die van immateriële aard. Door
dit Bijbels dienen krijgt de diaken een
wezenlijke taak in de Gemeente. Het
schept verbondenheid en de Kerk zal
dit evangelisch dienen ter beschikking
moeten stellen van deze wereld.
Als we het diaconaat zo zien, aldus
de heer Hartman, dan behoeven wij ons
niet ongerust te maken over de crisis
rondom het diaconaat. Er is dan een
stroom van werk, die evenwel met
zich mede zal brengen, dat het ambt
van diaken herwaardeerd zal moeten
worden. Naar mate zij geroepen zullen
worden om bijstand te verlenen ln le
vensnoden zal er van de diakenen ken
nis en deskundigheid gevorderd moeten
worden. Spreker dacht hierbij aan een
speciale opleiding voor diaken.
Uitkeringen
Dat de diaconale zorg van de Kerk
meer en meer gedrongen wordt naar de
noden op het levensbeschouwelijke vlak
bewees spreker door te zeggen, dat mo
menteel de overheid 90 pet. van de
materiële noden voor haar rekening
neemt en de Kerk de rest. Het is dus
vanzelfsprekend, dat er nu en in de
toekomst van alle kerkelijke ambten
meer aandacht moet uitgaan naar de
geestelijke noden.
„Kent gij diakenen" zo riep de heer
Hartman zijn gehoor toe, ,,de noden in
Uw Gemeente of stelt U enkel het be
drag van de uitkeringen vast." Wij kun
nen niet meer wezenlijk voorbijgaan
aan de geestelijke nood van onze me
demensen en het is deze ïood, die in
deze huidige maatschappij hand over
hand toeneemt en die het diaconaat
naar een andere taak toedringt. Her
waardering en heroriëntatie en een
noodzakelijk beraden op de inhoud der
kerkelijke ambten is hiertoe nodig. De
diaken zal moeten uitgaan om de
levensnood van de medechristenen en
van allen die op zijn weg geplaatst
worden te lenigen, zo besloot de heer
Hartman zijn toespraak.
Op deze inleiding volgde een geani
meerde bespreking terwijl voordat de
heer Hartman het woord verkreeg in
een kort huishoudelijk gedeelte van de
vergadering een wijziging werd ge
bracht in het bestuur van het werkver
band.
Inplaats van de heer J. W. de Vrie-
ze te Kloetinge werd bij enkele candi-
daatstelling in het bestuur gekozen de
heer Hartog uit Heinkenszand. De lei
ding van deze vergadering was in han-
,n „,van heer W. G. Scherpenisse
uit Goes.