Gemeentelijke herindeling Walcheren
Gedep. Staten bieden raden
nieuw ontwerp van wet aan
Souburg zelfstandig
Seroos kerke bij Veer e
"De Jfaé ADVOCAATu£<te&?
vern van
Dorpsl
Sint Laurens
bij Middelburg
CADZANDSE LINEAAL VOOR
BELGISCHE TELEVISIE
St. Nicolaas
in Bruinisse
Lammetjes in
St. Annaland
Autonomie
Kernen
Vlissingen
Souburg
Sint Laurens
Nieuwland
etffze «M séaaé: A/J£^
Dinsdag 5 december 1961
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 3
MIDDELBURG. Gedeputeerde Staten van Zeeland hebben opnieuw aan de raden
der gemeenten op alcheren en van de gemeenten 's-Heer Arendskerke en Borssele een
schrijven gezonden betreffende de herindeling van de gemeenten op Walcheren en van
het tot Zuid-Beveland behorende gedeelte van het Zuid-Sloe. Zij doen dit schrijven ver
gezeld gaan van een gewijzigd ontwerp van wet, een toelichting en een kaart die u hierne
vens ziet afgedrukt.
In dit wetsontwerp zijn door de minister van Binnenlandse Zaken, mr. E. H. Toxopeus,
ten opzichte van het laatst toegezonden ontwerp dat G.S. onverkort wensen te handha
ven twee principiële wijzigingen aangebracht:
1. het bij de nieuwe gemeente VEERE voegen van de gemeente SEROOSKERKE en
2. het behouden van een zelfstandige gemeente OOST- EN WEST-SOUBURG.
„Paling" St. Laurens
Mosselverzending in
november kleiner
„Geen wóórd meer
over Souburg"!
„Help u zeiven" te
Goes 95 jaar
Zeeuws Vlaams Jazz
kwartet concerteerde
Acties speeltuinver.
St. Annaland
Namens de minister nodigen Gedep. Staten de raden uit hun
zienswijze met betrekking tot dit wetsontwerp binnen één maand
na ontvangst van het schrijven kenbaar te doen maken. G.S. zouden
het op hoge prijs stellen indien de gemeenteraden hun beschou
wingen zouden willen beperken tot punten die nog niet eerder naar
voren zijn gebracht.
Op het stuk der verkiezingen wijzen Gedep. Staten er op, dat
indien het ontwerp in 1962 tot wet mocht worden verheven in de
betrokken gemeenten behalve de periodieke raadsverkiezing ander
maal een verkiezing voor de gemeenteraad gehouden zal moeten
worden. Het moet uitgesloten geacht worden dat de onderhavige
wet nog vóór de kandidaatstelling voor de raadsverkiezingen van
1962 tot stand komt.
Zoals bekend zijn in de loop der
jaren reeds verschillende plannen tot
gemeentelijke herindeling van Wal
cheren opgesteld. Zowel Gedep. Sta
ten als minister Toxopeus geven er
thans de voorkeur aan de raden der
gemeenten nogmaals gelegenheid te
bieden zich over de voorgenomen
wijzigingen in het herindelingsplan
uit te spreken.
Gedep. Staten zeggen in hun toelich
ting dat hier en daar stemmen zijn op
gegaan, welke pleiten voor de instelling
van één gemeente voor het gehele ei
land, respectievelijk verdeling van het
gehele gebied over de gemeenten Mid
delburg en Vlissingen, dan wel instel
ling van één grote plattelandsgemeente
met handhaving van de beide stedelijke
gemeenten. Voor een herindeling in de
ze zin vormen volgens G. S. echter
vooreerst de afstanden een groot be
zwaar. Voorts lijkt het geen aanbeve
ling te verdienen de bevolking, die met
een eigen plaatselijk bestuur vertrouwd
is geraakt, in een groter bestuurlijk ge
heel op te nemen dan met het oog de
toekomstige ontwikkeling strikt noodza
kelijk is. Ten slotte zijn op Walcheren
enkele structurele eenheden aanwezig,
die een duidelijk patroon vormen voor
een gemeentelijke herindeling welke op
de te verwachten evolutie is afgestemd.
Aan het voorstel tot gemeente
lijke herindeling van Walcheren
liggen voornamelijk twee overwe
gingen ten grondslag: a: het be
lang van een versterking van de
gemeentelijke bestuurskracht, be
paaldelijk in die delen van het
eiland waar een betekenende re
creatieve ontwikkeling gaande is
of verwacht moet worden en b.
de noodzaak voor de gemeente
VLISSINGEN, die in ernstige
ruimtelijke moeilijkheden ver
keert, mogelijkheden voor ver
dere ontwikkeling te scheppen.
De nabije verwezenlijking van het
Drie-Eilandenplan en, in een verder
verschiet, de totstandkoming van de
deltadammen, zullen op de ontwikkeling
van Walcheren een sterke invloed heb
ben. In het bijzonder in de kuststroken,
die uit een oogpunt van recreatie grote
aantrekkingskracht uitoefenen, moeten
ingrijpende structuurveranderingen ver
wacht worden. Sterke bestuurlijke een
heden die over ruimer geldelijke midde
len beschikken kunnen uitsluitend door
samenvoeging van gemeenten verkre
gen worden. Alleen op deze wijze zal
volgens G. S. aan de gemeentelijke be
stuurskracht en de gemeentelijke auto
nomie meer inhoud kunnen worden ge-
gegeven.
In grote trekken omvat het ontwerp
van wet tot gemeentelijke herindeling
van Walcheren het volgende:
1. de gemeente Koudekerke, Big
Oostkapelle zullen samenge
voegd worden en aldus de nieu
we gemeente Domburg (3250
inwoners) doen ontstaan. De
grenzen van deze nieuwe ge
meente zijn naar het westen en
oosten zover mogelijk opge
schoven; in het westen tot aan
de zeedijk bij Westkapelle en in
het oosten tot aan het water
wingebied in de Vrouwenpol-
derse duinen bij Oranjezon.
3. de gemeenten Vrouwenpolder
(met Gapinge), Veere en Se-
rooskerke zullen gezamenlijk
de nieuwe gemeente VEERE
gaan vormen.
Verwacht mag worden dat in Seroos-
kerke, evenals in het verleden in Vrou
wenpolder, een verdere verzwakking
zal optreden. Het dorp SEROOSKERKE
immers ligt aan de verbindingsweg
noord-zuid. Nauwelijks kan veronder
steld worden dat de recreatieve bedrij
vigheid op en langs het Veerse Meer
niet een sterke invloed in Serooskerke
zal doen gelden. Reeds thans, nu de
ontwikkeling nog tot het duin- en strand-
gebied in Vrouwenpolder is beperkt, be
staat in Serooskerke, zij het op beschei-
denscha al, pensiongelegenheid en houdt
de winkelstand rekening met de behoef
ten van passerende vakantiegangers.
De nieuwe gemeente VEERE zal 3900
inwoners tellen.
4. in het midden van Walcheren
zullen de gemeenten Aagte-
kerke,Meliskerke en Grijps-
kerke samengevoegd worden
tot een nieuwe gemeente die de
naam MARIEKERKE zal dra
gen, met in totaal 2600 inwo
ners.
5. De gemeente VLISSINGEN
wordt aanzienlijk uitgebreid.
Bij Vlissingen komen nu Lam-
merenburg en gemeente Ritt-
hem, die dus wordt opgeheven,
alsook het gehele Zuid-Sloe-
gebied.
TELETYPE 42 TELETYPE 42
Zoals de zaken nu liggen zal de in
dustriële groei van Vlissingen niet kun
nen slagen zonder een sterke uitbrei
ding van de woningvoorraad. In dit op
zicht zijn op het ogenblik de omstan
digheden voor de Scheldestad uiterma
te ongunstig. Als gevolg van de bevol
kingsaanwas in het jongste verleden
hebben nagenoeg alle voor woningbouw
gereserveerde terreinen hun bestem
ming gevonden. Vlissingen is thans
,,vol" en de bevolkingsdichtheid is
thans opgelopen tot een hoogte welke
slechts in enkele grotere stedelijke ge
meenten wordt aangetroffen. De nood
zakelijke sanering van de oude binnen
stad wordt door het ontbreken van mo
gelijkheden voor de bouw van vervan
gende woningen belemmerd; ruimte
voor huisvesting van de te verwachten
aanzienlijke bevolkingsgroei is niet aan
wezig.
Volgens het voorstel, zoals dit tot nu
toe luidde, zouden de gemeenten Vlis
singen en Souburg verenigd worden.
Souburg moest daarbij als het belang
rijkste woongebied voor de gehele om
geving worden gezien. De bevolkings
aanwas zou grotendeels in het gebied
van Souburg moeten komen. Nader be-
i rr 4, j j raad heeft evenwel tot de conclusie ge-
gekerke en Zoutelande worden je|^ voor opheffing van de zelfstan-
samengevoegd en zullen de
nieuwe gemeente VALKENIS-
SE vormen met een totaal in
wonertal van 4500. Lammeren-
burg, voorheen Koudekerke,
komt aan VLISSINGEN.
de gemeenten Domburg en
digheid van de meer dan 8000 inwoners
tellende gemeente Oost- en West- Sou
burg naar inwonertal de vijfde (vol
gens G. S. de zesde) gemeente in Zee-
land-, welke gemeente getoond heeft tot
een krachtig beleid in staat te zijn, niet
voldoende zwaarwegende argumenten
bestaan.
Tijdens de voorbereiding van het
voorstel is overwogen de gemeenten
Arnemuiden en Nieuw- en St. Joosland
samen te voegen. In het bijzonder de
omstandigheid dat Nieuwland met zijn
1200 inwoners tot de kleine gemeenten
gerekend moet worden, gaf tot deze ge
dachte aanleiding. Nadere bestudering
van deze mogelijkheid leidde evenwel
tot de conclusie dat overheersende be
zwaren aan samenvoeging kleefden.
Wat Arnemuiden betreft, zal het van de
structurele ontwikkeling van deze ge
meente afhangen of mogelijk in de toe
komst overwogen kan worden de zelf
standigheid te doen beëindigen, en een
samenvoeging van Arnemuiden en
Nieuwland voor te staan.
Aan de ruimtelijke moeilijk
heden in Vlissingen kan worden
tegemoet gekomen door aan deze
gemeente Lammerenburg en
Paauwenburg toe te voegen. Vlis
singen zal ter plaatse voor uit-
uitbreiding van zijn woonbebou
wing voor een lange reeks van
jaren de nodige ruimte kunnen
vinden. Erkend moet worden dat
de mogelijkheid aanwezig V dat
de uitbreiding in de richting Lam
merenburg en Paauwenburg zich
wellicht in minder snel tempo zal
voltrekken indien een zelfstandige
gemeente SOUBURG de gelegen
heid zal hebben de woonfunctie,
welke deze gemeente reeds thans
vervult, nog i nsterke mate aan
betekenis te doen winnen.
Zonder dit nadeel voor Vlissingen te
onderschatten, aldus G.S., moet evenwel
gesteld worden dat deze omstandigheid
niet als een voldoende motief voor de
opheffing van Souburg kan gelden. Ook
aart de stedenbouwkundige binding tus
sen Souburg en Vlissingen mag niet te
grote betekenis toegekend worden. In
derdaad zullen de uitbreidingen van Vlis
singen enerzijds en Souburg anderzijds,
in geval zij op de duur grote omvang
zouden aannemen, elkaar dicht gaan na
deren. Ware hierin volgens G.S. een
argument voor samenvoeging gelegen,
dan zou echter ook Middelburg in de
samenvoegingbetrokken moeten worden.
Een sterk uitgroeiend Souburg zou im-
miers niet alleen aan de ene zijde met
Vlissingen doch evenzeer aan de andere
zijde met Middelburg verwezen raken.
Na overweging van dit alles is de ge
dachte losgelaten de gemeenten Vlis
singen en Suburg te combineren.
6. De gehele bebouwde kom van
de huidige gemeente SINT
LAURENS wordt toegevoegd
aan MIDDELBURG.
De Middelburgse raad heeft te kennen
gegeven de toevoeging van de gemeete
NIEUW- EN ST. JOOSLAND aan de
Zeeuwse hoofdstad voor een gezonde
ontwikkeling van Middelburg noodzake
lijk te vinden. Daar evenwel Middelburg
binnen de tegenwoordige grenzen nog
voldoende ruimte ter beschikking staat
en een uitbreiding van des tad op het
gebied van Nieuwland niet verwacht
mag worden, is een samenvoeging van
Middelburg en Nienw- en St. Joosland
in het ontwerp van wet achterwege ge
laten.
Het verzoek van de Middel
burgse raad het zuidelijk deel van
Sint Laurens met inbegrip van de
dorpskern bij Middelburg in te
delen is het ontwerp verwezen
lijkt. Aanvankelijk is gedacht de
grens tussen de beide delen te
leggen ter hoogte van het punt
waar de zgn.de uitvalsweg de
Noordweg bereikt. Omdat alsdan
echter de dorpskern van Sint-Lau-
rens gescheiden zou worden van
de naar Middelburg overgaande
bebouwing langs de Noordweg
(Brigdamme etc.), waarmee zij
een geheel vormt, is de grens
thans zodanig geprojecteerd dat
ook de kom van het dorp Sint
Laurens tot Middelburg zal gaan
behoren.
worden geacht dat de Vlissingse indus
trie in het Sloe dan wei in (het thans
nog bestaande Ritthem) zich in een ver
dere toekomst op het gebied van
Nieuw- en St. Joosland zal gaan uit
breiden. In dat geval zou wellicht aan
leiding bestaan voor een samenvoeging
met Vlissingen.
Voorts zou, hoewel dit op dit moment
niet waarschijnlijk kan worden ge
noemd, Middelburg, hetzij voor woning
bouw, hetzij voor industrie, belangen
bij het grondgebied van Nieuw- en St.
Joosland kunnen krijgen, welke wellicht
een combinatie van deze gemeenten
wenselijk zouden maken. Verder zou,
indien zowel in Nieuw- en St. Joosland
als in Arnemuiden het overschot aan
arbeidskrachten in toenemende mate
buiten de gemeente, bepaaldelijk in de
industrie, emplooi zou gaan en mede
daardoor geleidelijk een structurele
overeenstemming onder de bewoners
zou worden benaderd, opnieuw een sa
menvoeging van deze beide gemeenten
in overweging kunnen worden genomen.
Ten slotte moet het niet onmo
gelijk geacht worden dat het in
wonertal van Nieuw- en St. Joos
land als gevolg van de expansie
van de nabije industrie, op de
duur een zodanige toeneming zal
te zien geven, evenals Oost- en
West-Souburg, een belangrijke
functie zal gaan vervullen als fo
rensengemeente, welker zelfstan
digheid bezwaarlijk kan worden
prijsgegeven.
SINT LAURENS. Burgemeester W.
Baas van Sint Laurens kon, zoals te
verwachten was, geen juichkreten la
ten horen over het nieuwe ontwerp van
wet tot gemeentelijke herindeling van
Walcheren, dat Gedep. Staten aan de
gemeenteraden toegezonden hebben.
,,Mijn eerste gedachte bij het lezen
van het lijvig boekwerk was," vertelde
Burgemeester Baas
geen juichkreten
de heer Baas ons, „dat het lijkt alsof
de middeleeuwen zijn teruggekeerd.
In die tijd was er een palingoproer. Er
werd toen aan palingen getrokken, een
onmenselijk bedrijf. Sint Laurens lijkt
op zo'n paling. Nu weer wordt de he
le dorpskern bij Middelburg gevoegd,
het ontbreekt de minister en Ged-ep.
Staten aan een evenwichtige politiek
inzake Sint Laurens, want de grens is
al ettelijke keren verlegd".
De dankdagcollecte heeft in de
hervormde kerk van Schore en Vlake
1290 gulden opgebracht.
naar Amersfoort, naar de Rijks-
dienst voor oudheidkundig bodem
onderzoek, teneinde aan de weet
te komen wat het precies was. De
lineaal vertoont de inscriptie 1592
en voorts een tiental verschillende
schaalverdelingen.
Helaas is het geval niet helemaal
kompleet. In Amersfoort wist men
uit te maken dat er een stuk van
elf centimeter aan ontbreekt, maar
het fijne van de zaak kon men daar
toch ook niet vertellen. Men neemt
voorshands echter aan dat het een
primitieve rekenlineaal is geweest
waarmee verschillende maateen
heden in elkaar omgerekend kon
den worden,. Mogelijk is het appa
raat in gebruik geweest bij zee
varenden. Aan het uiteinde zit n.l.
een uitsparing waarmee het over
de richel van een kaartentafel kan
hebben gelopen. Men heeft nu het
plan de Belgische televisie in te
schakelen. Voor de Belgische tele
visie bestaat een programma waar
in regelmatig allerlei niet-gedeter-
minee'rde vondsten op het scherm
worden vertoond. Niet zelden ge
beurt het dan dat schriftelijk of
telefonisch reacties uit het land
komen van mensen die ter zake bij
uitstek kundig zijn.
Op deze manier zal een poging
gedaan worden om uit te maken
wat de Cadzandse lineaal nu pre
cies is geweest.
CADZAND. In Zeeland wor
den regelmatig voorwerpen -uit de
bodem opgediept die bij nader in
zien historisch interessant zijn.
Wat alleen al sedert 1945 aan het
licht is gekomen, zou voldoende
zijn om er een fors boekwerk mee
te vullen.
Op het gebied van de oudheid
kundige vondsten zijn in de afge
lopen zestien jaar tientallen
Zeeuwse dorpen en steden in het
nieuws geweest. Met Aardenburg
voorop zou een indrukwekkende
lijst kunnen worden samengesteld.
Ook Cadzand zingt in dit koor
een (bescheiden) toontje mee. Met
name talloze munten zijn daar bij
ploeg- en graafwerkzaamheden aan
het daglicht gekomen.
In Cadzand is vorig jaar echter
een gebruiksvoorwerp opgediept
dat, hoewel het toch bepaald niet
zo oud is tot nu toe nog niet
kon worden gedetermineerd.
Bij graafwerkzaamheden aan de
Noorddijk vond de heer P. de
Lijster sr. vorig jaar een soort
koperen maatlat, die al spoedig de
bijzonderheid bleek te bezitten dat
de schaalverdeling met geen en
kele gebruikelijke of bekende
maateenheid bleek te kloppen. Het
leek een soort koperen lineaal en
de heer De Lijster vond het de
moeite waard het ding op te sturen
BRU'INISSE De mosselverzending
was in de maand november 1961 niet zo
groot als in oktober. De oorzaak daar
van was de aanvoer van Duitse en Deen
se mosselen, door handelaars die in de
ze landen contracten hebben afgesloten.
Toch was de export bevredigend en
in totaal zijn nu in dit seizoen plm.
500.000 tonnen mosselen door de geza
menlijke kwekers afgeleverd.
De te Colijnsplaat 'gehouden klap
rooscollecte heeft 65,52 gulden opge
bracht.
7. Behalve de gemeente Oost- en
West-Souburg blijven zelfstan
dig de gemeenten WESTKA
PELLE, ARNEMUIDEN en
NIEUW- en St. JOOSLAND.
De mogelijkheid is aanwezig dat ook
Nieuw-_ en St. Joosland bij de ontwik
keling in het Sloe zal worden betrokken.
Het moet niet bij voorbaat uitgesloten
MIDDELBURG. Gedeputeerde
Staten van Zeeland hebben de gemeen
te Middelburg laten weten dat zij geen
aanleiding zien met een voorstel te ko
men dat de gemeentelijke opheffing
van Nieuw- en St. Joosland inhoudt.
Met betrekking tot de „dubbelstad"-
gedachte zeggen Gedep. Staten, dat de
.minister van Binnenlandse Zaken deze
gedachte zal respecteren met uitdruk
kelijke handhaving van de zelfstandig
heid van de gemeente Souburg, of
schoon zijzelf het in dezen niet met de
minister eens zijn. Ofschoon Gedep.
Staten het standpunt van de minister
terzake niet delen, wenst de bewinds
man op de kwestie-Souburg niet meer
terug te komen.
De Hervormde vrouwenvereniging
te Kloetinge organiseert voor alle inwo
ners der gemeente van 65 jaar en ouder
een Kerstfeestviering in het verenigings
gebouw, die wordt gehouden op donder
dag 21 december, aanvang half acht.
Gedurende de maand november
werden in het gemeentelijk badhuis te
Wolphaartsdijk 590 ibaden genomen.
(Advertentie)
GOES. 'De woningbouwvereniging
„Help U Zeiven" te Goes 'bestaat 95
jaar. Ter gelegenheid van dit jubile
um houdt het bestuur een receptie.
De datum daarvoor is vastgesteld op
zaterdag 9 december, des middags van
drie tot vijf uur in hotel ,,De Koren
beurs" te Goes.
TERNEUZEN. Het Zeeuws
Vlaams Jazz-kwartet gaf zaterdag
avond een concert in hotel „Monopol"
voor de jazz-minnende jeugd van
Zeeuws Vlaanderen. Jan en Johan van
der Pijl toonden zich virtuoos op vi
ool en gitaar, waarbij Rudy van Diezen
zich met zijn grillige en sprankelende
gitaarsolo's wonderwel thuis voelde.
Tezamen ondersteund door het straf
fe ritme van de contrabas van Wil
ly Bilderbeek kwam dit kwartet tot
zeer goede vertolkingen. Als gasten
traden deze avond op zangeres Greet-
je den Haan en Frans Ieffers, die een
van de beste tenor-saxofonisten van
Zeeuws Vlaanderen wordt genoemd.
Deze avond moet worden beschouwd
ais een poging de jazz in Zeeuws
Vlaanderen op hoger peil te brengen
en meer leden en donateurs te wer
ven teneinde in de toekomst meer
goede combo's naar Terneuzen te ia-
ten komen.
In 'de Hervormde gemeente te
's-Gravenpolder werd gekozen tot ouder
ling de heer H. Antheunisse.
BRUINISSE St. Nicolaas arriveer
de zaterdagmiddag met het motorvaar
tuig Arend van de Visserijpolitie op de
Zeeuwsche stromen.
Aan de haven stond de muziekvereni
ging „Nu met hope" al gereed om hem
te ontvangen en onder vrolijke toner
reed de Sint in een open auto door het
dorp.
Natuurlijk trok een en ander veel pu
bliek.
Op de muziektent werd Sint toegespro
ken door de burgemeester, waarna de
grijze bisschop deze toespraak beant
woordde. Beiden hoopten dat de winkel
week weer een groot succes mocht wor
den, terwijl St. Nicolaas zei tot zijn
spijt te hebben gelezen, dat een kléin
deel van de Bruse jeugd nogal wat kat-
tekwaad uitvoert, vooral op zaterdag
avonden.
Aan alle kinderen die de lagere scho
len bezochten werd daarna op de mu
ziektent een zak met versnaperingen
uitgereikt.
-Er waren dit keer geen zieke kinde
ren, zodat het bezoek zich niet daarop
behoefde te richten. Desondanks werd
toch nog een ritje door het dorp ge
maakt.
SINT-ANNALAND. Naar
alle waarschijnlijkheid heeft
het bedrijf van de heer M. M.
van der Male een Zeeuwse pri
meur met de geboorte van twee
lammetjes.Op 1 december
zagen deze beestjes het leuens-
licht. Eerste boden van de len
te die echter niet erg stroken
met de kalender.
In hotel De Zwaan heeft de Bond van
plattelandsvrouwen een Sint-Nicolaasbij-
eenkomst voor de bejaarden van Kapelle-
Biezelinge georganiseerd. Opgevoerd werd
het historisch spel over Kapelle. Mej.
Ganseman zong verschillende liederen en
verder was er medewerking van de eigen
volksdansgroep en het koor.
De C/N.V. zal op vrijdag 8 decem
ber in Serooskerke een propaganda-
feestavond houden.
ST. ANNALAND. De bestuursleden
£*11 de Speeltuinvereniging ,,Vrij en
Blij te Sint-Annaland hebben niet min
der dan 150 bedrukte telescoopballpoints
met geparfumeerde vullingen verkocht.
De winst op deze fraai uitgevoerde ball
points komt geheel ten goede aan de
kas van de speeltuin. Het ligt in de be-
doelmg, om in het vervolg ook gewone
ballpoints en sigaren met sigarenband
jes, beide met opschrift „Speeltuinvere
niging Sint-Annaland" in de handel te
brengen. Zaterdag 1 december a.s.
aUeen oliebollenactie op het program
ma. Door deze verschillende acties hoopt
het bestuur de kas enigszins te verste
vigen, omdat er voor de investering
van de Speeltuin, die thans nog in het
beginstadium staat, heel wat geld nodie
zal zijn. 6
In de maand november werd door
692 personen gebruik gemaakt van het
badhuis te Colijnsplaat.
