G
Eh
'0
^0
Rl
D
GORKUMSE
BOLLE'BOZEN
ÉIÊÊÊÊÊBÊ.
Onderzoek in
volle gang
Sit-downactie in huis
van Bertrand Russell
n
mmmm
KAPPIE EN DE VERTRAAGDE MASSA
Wïlhelmina:
ook per
te koop
ons
Maandag 20 november 1961
ZEEUW SCH DAGBLAD
Pag. 2
NIET MODERN
MET DE HAND
BAARNSE MOORDZAAK
POLITIE VERWIJDERT BEZOEKERS
die goeie
ouwe
9.05
die goeie
jonge
7.60
Kolendampvergiftiging
OERM
Johnny
Hart
Auto vloog uit de
bocht
Kinderfeest in
De Schelde
■SATJMfl BLX3ÜJ
i H ut! ÜH3
GORKIJM. Wilhelmina van
Weelden houdt niet van
modern en daarom weegt zij de
zoute bollen in een koperen
weegschaal. En in Den Haag
woont een meneer die één,
hooguit twee maal per jaar
komt kijken naar die bollen, die
stuk voor stuk met de hand ge
maakt worden.
In 1820 kwamen in Gorkum de
eerste zoute bollen uit de oven. De
familie J. J. de Kroes maakte er
het recept voor, bakte ze en vanaf
die tijd heten die bollen de „enige
echte". Nu kunnen we ons voorstel
len, dat er ergens in Nederland
nog wel iemand is, die echte bollen
maakt. We zeiden het tegen de
heer A. J. Emmerik, die ze al 24
jaar lang bakt.
„Dat zal wel," was zijn ant
woord, „maar toch maken wij hiér
de enige echte, in Gorkum."
Mejuffrouw Van Weelden is nu
sinds enkele maanden 75 jaar en
daarvan heeft ze er ruim vijftig door
gebracht tussen die enige echte. In 1907
stapte zij de winkel van de familie
De Kroes, „de Guide Capel", binnen
en nu staat zij- nog achter de toon
bank.
„Ik ben hier begonnen als dienst
bode," vertelde zij ons, „maar na ver
loop van tijd ben ik in de winkel te
recht gekomen en daar zou ik nu niet
meer vandaan willen."
De winkel weerspiegelt de opvat-
zoute bqllen voor na het noenmaal te
kopen.
Maar even later stonden we in de
bakkerij tegenover een enorme witte
vierkante kast met een paar zwarte
deurtjes. Rechts van ons twee mannen,
een wat oudere en een jonge, gebogen
over zwarte platen, waar netjes naast
elkaar de „enige echte" lagen.
„Klopt ja, dat is de oven," zei de
heer Van Emmerik. „Die staat er pas
sinds een paar maanden, maar dat is
eigenlijk het enige automatische hier
in de bakkerij. Voor de rest doen we
alles met de hand, want er zijn he
tingen van mejuffrouw Van Weelden: laas geen machines om de bollen ma-
niet modern. Wanneer men de „Guide chinaal te maken. We hebben er twee
Capel" binnenstapt voelt men zich op zicht gehad, maar geen van beide
wat onwennig In zijn moderne kledij, bevielen ze en daarom doen we het
want dat hoort hier niet. Grote trom- dus maar weer met de hand. Net als
mels staan er links en rechts van de honderdveertig jaar geleden",
klant en boven zijn hoofd hangen
twee koperen weegschalen en een HONDERD POND
houten. De schalen en gewichten van
koper zijn blinkend gepoetst en ach- 0 Die bollen worden dus nog steeds
terln de winkel staat een klein geld- met de hand gemaakt, bol voor bol,
honderd pond per dag, van 's mor
gens half vijf tot 's middags drie uur.
Maar, wanneer we bakker Van Em
merik goed begrepen hebben, zou
h(j het liever allemaal machinaal
doen en het heeft met traditie dus
Ja, en dan is er nog die meneer
In Den Haag, die wel eens in de bol-
lenbakkerij komt kijken of het zaakje
goed marcheert. Hij werkt op een
van de ministeries en de meisjesnaam
van zijn moeder is Kroes.
„Hij heeft het beheer van de zaak",
legde de heer Van Emmerik ons bij
de deur uit. „Ik ben hier dus wat
men noemt de meester-knecht. Mijn
„baas" heeft een enorme drukke baan
en daarom zien we hem zo weinig en
mevrouw, die zie ik slechts bij hoge
uitzondering."
Dat doet aan die bollenbakkerij
overigens niets af, want de „enige
echte" worden nog steeds in Gorkum
met de hand gemaakt.
En sinds 1907 door Wilhelmina van
Weelden verkocht.
kastje, dat dienst doet als kassa.
Een winkel, waar onze grootmoeder
de snoepjes kocht, die ze ons toestopte.
Zo ongeveer is die winkel van de bol
len in Gorkum, waar niets anders ver
kocht wordt dan dit luchtige ronde
baksel.
In grote houten vaten en blikken
bussen zitten de bollen en daar heb
ben.ze altijd in gezeten.
..We hebben onze bollen altijd in
blikken verkocht," hoorden we van me
juffrouw Van Weelden. „Zo kent ieder
een ze, maar u kimt ze natuurlijk ook
gewoon per ons kopen. Neen, neen, de
boekhouding en alles wat er verder
nog bij komt kijken, daar houd ik me
niet mee bezig."
Terwijl buiten de auto's voorbijgin
gen hebben wij een wijle zitten dromen
in deze bollenwinkel in de Gorkumse
hoofdstraat en we hoorden in gedach
ten de krinoline van onze grootmoeder
knisperen. We wachtten op het ogen
blik, dat een paard en wagen stil
hielden voor de winkel en dat er een
statige dame uit zou stappen om wat
nog maar weinig te maken.
Honderd pond. per dag, meneer Van
Emmerik, en dat allemaal alleen
voor Nederland?
„Neen", antwoordde de bakker, „on
ze bollen worden over de hele wereld
geëxporteerd. Gisteren nog kreeg ik
een order uit Engeland waar ze de
bollen het liefst met kaas hebben.
Ja, en naar Amerika gaan ze ook."
Terug uit de bakkerij liepen we
door een lange gang weer winkel-
waarts en halverwege links bespeur
den we mejuffrouw Wilhelmina van
Weelden, die iets met koffie deed.
„Hebt u onze bollen geproefd?",
vroeg zij.
„Ja, we hebben ze geproefd en het
is een voortreffelijk baksel, juffrouw
Van Weelden."
Zij is geen drukke praatster en gaat
stilletjes haar gang tussen de bollen
en het krakende vetvrije papier waar
ze eerst in gepakt worden. De jaren
gaan aan haar voorbij en zij blijft
bij haar mening, dat het oude beter
is dan het nieuwe en moderne.
Van onze correspondent
BAARN. De politiemannen die
dienst deden op het Baamse politie
bureau op de avond dat Boudewijn H.,
één van de verdachten in de Baarnse
moordzaak ontvluchtte zijn gehoord door
twee commissarissen van de rijksrecher
che, de heren Y. Taconis uit het district
Amsterdam en J. C. Reijen uit het dis
trict Den Bosch. Deze commissarissen
helpen de Amsterdamse procureur-gene
raal, mr. H. R. de Zaaijer, bij zijn on
derzoek naar het beleid van de justitie
in de moordzaak.
Mr. de Zaaijer zelf heeft op het Baarn
se politiebureau een gesprek gehad met
hoofdinspecteur G. J. Backer, de korps
chef van de Baamse politie, en inspec
teur J. C. Schuerveld Schrijver, het
hoofd van de Baarnse recherche. De
laatste was buiten de opsporing van de
ontvluchte verdachte gehouden.
a-*#*#*#*#*
LONDEN. Lord Russell, de
met een Nobelprijs begiftigde Brit
se filosoof, moest zaterdag de hulp
van de politie inroepen om onge
wenst bezoek uit zijn huis in Chel
sea, Londen, te laten verwijderen.
Het bezoek zat op de grond en in
de gang en wenste niet te verdwij
nen. De politie kwam en droeg de
man en de vrouw waar het om ging
naar buiten. Zij werden in staat van
beschuldiging gesteld.
De man en de .vrouw hadden bij
lord Russell aangebeld. Ze wilden
eens komen praten over het verschil
van opvatting tussen lord Russells Co
mité van honderd en de Campagne
tegen de kernwapens, waar het comi-
Ad.i>«rtentie
(met de baard)
(met *c baardje)
té zich indertijd van afscheidde.
De Campagne tegen kernwapens
schijnt nu kandidaten te willen gaan
stellen in de districten waar tussen
tijdse verkiezingen voor een zetel in
het Lagerhuis moeten worden gehou
den.
Vrede
Lord Rus sell is voorzitter van het
Comité van honderd. Hij leidt de ac
ties van burgerlijke ongehoorzaamheid
van het comité en belandde als gevolg
ervan onlangs in de gevangenis. Dat
betrof toen de groots opgezette sit-
downdemonstratie in het centrum van
Londen die door de politie was verbo
den.
De Campagne tegen de kernwa
pens, die wordt aangevoerd door do
minee Collins, kanunnik van de kathe.
draal van St. Paul, is het helemaal
■niet eens met de opvattingen van het
Comité van honderd. Lord Russels be
zoekers wilden daar nu eens over pra
ten. Zij vonden het tijd worden dat de
leiders van beide acties vrede zouden
sluiten.
In stijl
De filosoof liet het paar binnen. Er
werd uitvoerig gediscussieerd, maar
men kwam niet tot overeenstemming.
Toen werd het volgens de gastheer
tijd dat er een einde aan het bezoek
kwam. De man en de vrouw dachten
er echter anders over. Ze weigerden
te gaan en geheel in de stijl van
lord Russells comité gingen ze op
de grond zitten.
Er bleef de bejaarde filosoof toen
niets anders meer over Jan de politie
te hulp te roepen. Deze droeg de
„plakkers" naar buiten, waar ze weer
op de grond gingen zitten. Aangezien
dat de openbare weg was, werden ze
bekeurd. Vandaag komen ze al voor
de politierechter.
Van onze correspondent
ZUNDERT. De zestigjarige heer
H. C. van der Kloot en zijn 61-jarige
vrouw zijn in hun huis in Zundert door
kolendamp bedwelmd. De vrouw is la
ter aan de gevolgen overleden. De toe
stand van de man is redelijk.
Toen hun dochter die naast hen woont,
zaterdagochtend op bezoek kwam, zag
zij het licht in de woonkamer nog bran
den. De deur was gesloten. Zij waar
schuwde de politie, die het echtpaar be
wusteloos in de slaapkamer op de eer
ste verdieping vond.
De nieuwe kachel had vrijdag voor
het eerst gebrand. De schoorsteen die
ïoiif niet gebruikt was, bleek niet meer
te d.pgen.
In de „Guide Capel" in Gorkum heeft
de tijd stilgestaan: de zoute bollen wor
den daar nog gewogen op een koperen
en een houten weegschaal. En mejuffrouw
Wilhelmina van Weelden zwaait de scep
ter over de blikken bollenbussent al
meer dan vijftig jaar.
46
„Mij ook", zei Hugo. „Ik had er
geen idee van dat hij belang in wis
kunde stelde."
„Ik evenmin," zei Maria.
„En ik geloof," ging Isambart
voort, „dat we wellicht zo fortuin
lijk zullen zijn een vorstelijk leraar
voor hem te vinden in het paardrij
den, de wapenhandel en de kunst
beleefd en sierlijk te spreken met
edele heren en vrouwen, ofschoon
Pierre uw huis in dat opzicht reeds
eer aangedaan schijnt te hebben ook
zonder het formeel geleerd te heb
ben. Hebt ge ooit gehoord van de
Sieur de la Salie?"
„Ik geloof van wel," zei Hugo, na
enig nadenken. „Was hij niet een be
roemd Frans ridder uit de vorige
eeuw? Nogal een avonturier?"
„Inderdaad. Hoe lang blijft de na
gedachtenis van dappere mannen
toch leven! Hij heeft een zoon, An-
toine de la Salie genaamd, die nu
goeverneur is van niemand minder
dan de jonge Jan van Anjou, de Her
tog van Calabrië."
„Ik heb nooit gehoord dat de Sieur
de la Salie ooit getrouwd was, of
een gezin had gesticht," zei Hugo.
„Dat heeft hij helaas nooit ge
daan," antwoorde Isambart be
droefd. „Maar zijn zoon kreeg hij
desondanks: Antoine de la Salie, een
man van ongeveer jouw leeftijd, Hu-
go. Net als zijn energieke vader
heeft hij de heje wereld rondgereisd,
terwijl hij vele meesters diende, jon
ge edellieden onderrichtte en leven
dige vernandelingen schreef over de
kunst zich tegenover vrouwen te ge
dragen. Iemand van mijn habijt kan
hem dat niet leren. La Salie zou er
net de man voor zijn."
Hij heeft een slecht humeur en is
bijzonder ongestadig in zijn affecties,
en op het ogenblik is hij in ongenade
bij zijn meester. Hij woont in dat
beruchte herbergje aan de waterkant,
en brengt zijn dagen zoek met brie
ven scnrijven aan zijn meester,
waarschijnlijk om hem vergiffenis te
vragen voor wat hij misdaan heeft,
wat het dan ook geweest is. De her
tog heeft een dochter Ik heb ge
hoord dat hij niets eet dan koolsoep,
en sterk vermagerd is sinds hij hier
in Rouaan in ballingschap verwijlt.
Zal ik met hem spreken, Hugo?"
„Graag," zei Hugo. „U schijnt de
juiste man gevonden te hebben. Ge
loof je ook niet, Maria?"
„Ik veronderstel dat Pierre de
leeftijd heeft om die dingen te leren.
Ik beken, dat ik het afschuwelijk
vind hem volwassen te zien worden.
Maar hebt ge hem niet een bijzon
dere schelm tot leermeester verkoren,
Pater."
„Hij zal later met schelmen van
doen krijgen," antwoordde de pries
ter. ,,En Antoine la Saile is geen
schelm. Allen die de ridderschap on
derwijzen, moeten op velerlei wijzen
aan de kant zien ie komen. Zij on
derwijzen de vechtkunst, maar zijn
zelf geen vechters. Bovendien weet
ik niet wie de grootste schelm is, de
krijgsman of zijn leraar Maar ik
ben er van overtuigd, dat de grote
Hertog van Anjou geen schurk ge
huurd heeft om zijn zoon te onder
wijzen."
„Maria stemt toe. Dat weet ik,"
zei Hugo.
„Ja, ik geloof van wel," antwoord
de Maria. „Denk eens aan, dat onze
Pierre les krijgt van de goeverneur
van de zoon van de Hertog van An
jou!"
„Het lesgeld van La Salie zal wel
licht hoog zijn," zei Isambart prak
tisch. „Maar het zal desondanks
goedkoper zijn dan wanneer ge Pier
re naar Parijs stuurt, want nu kan
hij thuis wonen en eten. Het school
geld van de kathedrale school is re
delijk. Om je de waarheid te zeggen,
Hugo van Milaan als ik niet wi:t
dat je het uitstekend missen kunt,
zou het nihil zijn."
„De geestelijkheid geeft, de gees
telijkheid neemt," haalde Hugo vroom
en opzettelijk verkeerd aan. „De
naam van de geestelijkheid zij ge
loofd."
„Welk ander doet ook maar wat
de geestelijkheid doet?" vroeg Isam-
jart simpel, „Maar ik wil met jou
niet sjacheren over Pierre. Laat dat
maar aan La Salie over."
„Neen pater, het was een slechte
grap die ik maakte. U weet dat ik
evenmin wil sjacheren. Zelfs niet met
La Salie."
„Dan zal ik dat doen, Hugo, al
thans met jouw instemming en met
de uwe, Madame. Overigens is het
me toevallig ter ore gekomen dat de
Baron de Retz opgehangen zal wor
den."
„Heerlijk!" zei Maria.
B -erd Antoine
la Salie weer dik van het goud van
de wapensmid. Hoeveel overredings
kracht Isambart anders ook bezat,
hij kon het t onorarium niet omlaag
drukken, maar La Salie stemde er
althans in toe zijn loon in termijnen
in ontvangst te nemen, inplaats van
contant, zoals hij oorspronkelijk met
nadruk had bedongen.
Pierre bracht zijn ochtenden op
school door, omdat zijn leraar nooit
voor de middag opstond. Over het
algemeen waren de hardwerkende
monniken er tevreden mee als zij
aun dikschedelige leerlingen de grond
beginselen van lezen schrijven en re
kenen in konden pompen, benevens
een bescheiden begrip van de theo-
'ogk. Maar als ze een ijverige leer
ling vonden als Pierre, die reeds de
waarde ondervonden had van wat zij
trachtten te onderwijzen, waren zij
natuurlijk geneigd veel on.-f m
hem te maken en hun pedagogische
inspanning te verdubbelen. Vele ja
ren was Rouaan reeds tweetalig.
Pierre behoorde tot een generatie
die zich niet de tijd herinneren non
dat de betere lieden in de stad naast
nun moedertaal geen Engels spraken.
Sommige onderwijzers op de school
gaven hun lessen in het Engels en een
van t'e beste onderwijzers was een
Engelse broeder, de zoon van een
zeekapitein, die wiskunde onderwees,
waarbij hij vooral rekening hield
met voordelig handeldrijven. Als jon
gen was hij naar zee gegaan op een
van zijn vaders schepen. Hij had
:annis gemaakt met de producten
die geïmporteerd werden uit de
Oriënt zowel als met de producten
die geëxporteerd werden door het
Westen. Hij gaf onderwijs op een
eigenaardige primitieve manier en
zijn lessen stonden bij de jonge
Franse edelen weinig in aanzien.
(Wordt vervolgd)
MOET DE HOREN,PAl/L»ME-
VROUWAKKERMANSWILMM
PftESI DEN TE MAKEN VOOR
DIE KERSTACTIE—NOU"
i/nAAr-i/.icL.
DAAR ZAT IK DAN jVLAK TEGÉM-
OVEROtE AN NIEPLUGIK DEED
NATUURLIJK H ET EN IGE WAT
TOEN NOGMOGELIdK WAS,IK
W E ET J EjKtN DJ Ei DAT
WORDTEEN HELE
DOMME GEWOON
TEVANUE.
67k ALSlEMANPUEZO
TEGEN UEZELF ZOU HO -
REN PRATEN iZOUDIEdE
VOOR STAPELGEK VER-'
I KLAREN
~y
=§3
door
i
48. Ook de laatste piraat werd ge
dwongen het gevecht op te geven, door
dat CXkki hem de gebruikte pappan over
het hoofd stulpte. Zijn ruw getoeter
kreeg hierdoor plotseling een blikkeri
ge klank, maar werd er niet minder
door. Okki's bolletjespap, bekend door
zijn voedzaamheid, bezat echter onder
meer een sterke kleefkracht, waardoor
hij lang de maag bleef vullen. Deze
eigenschap speelde thans de getroffene
parten. Want ondanks zijn verwoede
pogingen om de pan van' het hoofd te
lichten, slaagde hij daar niet in. En
tegelijk met de brei stolden ook zijn
woedende kreten. Doodmoe en versuft
door zijn eigen echo'ende stemgeluid,
zakte de kerel in elkaar.
„Ziezo, die kan geen pap meer zeg
gen!" zei Okki.
„Een aardige noodoplossing, groene
haring," gaf Kappie toe, „maar lang
zal de toestand ja zo niet blijven. We
moeten deksels vlug iets bedenken dat
voorgoed een einde maakt aan de na
righeid.."
Peinzend keek hij voor zich uit. Het
was geen toeval dat zijn blik bleef rus
ten op het proefschip, dat nog steeds
voortploegde zonder duidelijke bestem
ming, de beide grote schepen op sleep
touw...
TERNEUZEN. Zondagmorgen om
zes uur deed zich in de bocht bij het
Zevenaardok een ongeluk voor. De heer
A. v. d. P. merkte de bocht te laat op,
remde doch kwam in botsing met de
verhoogde berm. De auto werd zwaar
beschadigd, doch persoonlijke ongeluk
ken deden zich niet voor.
TERNEUZEN. Na zijn vele ver
moeiende bezoeken in diverse steden
van het land bracht Sinterklaas een be
zoek aan de Schakel waar tientallen
kinderen bijeengekomen Waren voor
een feestelijke middag. Nadat de Sint
de kinderen had toegesproken kwam
er een poppekast van Jan Klaa.ssen, de
clown Pinario en de goochelaar AH
Ben. Lux. Dit jeugdvariété theater D|
Vos kwam uit Vlissingen en hield dl
kinderen een paar uur gezellig bezrg.
