Olivetti
B
Walter Ulbricht
gehaat, gevreesd
Televisieproduktie met psychologie
LESLIE R OBERTS: OPRECH T
EN ZONDER MEEDOGEN
Jan van der Most ging
het eerst onder het mes
Chefarine .4
KLEUREN-T.V.
IN FRANKRIJK
„HIJ IS EEN FENOMEEN...."
programma's
- BOVENMEESTER VAN OOST-DUITSLAND -
Dinsdag 14 november 1961
Hele carrière
Meedogenloos
Songfestival
elektrische
schrijfmachines
Hoofd Russische politie
van zijn post ontheven
Werkterrein
IN HET KORT
Indrukwekkend
f TELEVISIE
Krachtige bestrijding
van pijn of griep
STRIJDBAAR
RENTREE
INVLOED
VERKIEZINGEN
IN HAMBURG
ONBUIGZAAM
WANBELEID
WERELD VAN HAAT
Pag. 7
Zembla—STAUHM
STAUNA
KANAAL
IMO o Moskou
Pnr' SUUHtXWSl
Sttlinsktji
W .STALIHO
.STAllMtAOIZarazyO
3 <TII iNfl Hm'"''*
g 5TAL1KU suüagnésktj»
tsjAHHSÖ
SOVJET UNIE
STUIK!
STAUNSI
Mongolië
ST/UHUS» .SMUKIlt]
^."'A^st.U.O-/
PERZIE
Van een onzer verslaggevers
Every inch a gentleman". Dit zinnetje uit een van mijn
Engelse schoolboekjes klopte hardnekkig bij mij aan, toen ik
gistermorgen tegenover de man zat die zich de komende maanden
zal bezighouden met Nederlandse televisieprodukties, gericht op
de ontspanning van een groot kijkerspubliek. Zijn naam is Leslie
Roberts, een goede veertiger.
voorstel hier te gaan verrichten. Voor
dat ik twaalf jaar geleden als gast-
producer voor de B.B.C. ging werken,
had ik namelijk al een hele carrière
achter de rug. Alles wat in schouw
burgen, cabarets of clubs te beleven
viel, had mij als jongen al dermate
gefascineerd, dat al vroeg mijn besluit
vaststond om daarin een plaats te
vinden.
„Ik had echter geen aspiraties om
ster te worden, maar om na verkregen
vakkennis mij aan de produktie en de
regie te kunnen wijden. Juist op het
grote terrein van het amusement zijn
er maar weinig producers, die uit edgen
ervaring voelen, denken en handelen.
Advertentie
Achter zijn tengere gestalte, zijn fijn
besneden gezicht met de intelligente,
lichte ogen, de beheerste woordkeus en
een enkel rustig handgebaar, zou men
eerder een aristocratische kunstkenner
verwachtfen dan de man, die zich in
meer dan een kwart eeuw heeft op
gewerkt tot een van de leidende figu
ren in de Britse televisiewereld.
Zijn uitgebreide vakkennis gaat hij
thans ten dienst stellen van die Neder
landse cabarettiers en vocalisten, die
met hem van mening zijn dat de tele
visie primair twee eisen stelt: de volle
persoonlijkheid en een warm hart voor
het medium zelf.
„Het is een beetje moeilijk voor mij
om u in een zeer kort gesprek over
tien minuten moet ik naar Amsterdam
zowel een indruk van mijzelf te
geven als van het werk dat ik mij
Leslie Roberts (BBC) in dienst van
de Nederlandse televisie
vandaag
DINSDAG. Vanavond om 8.15 ver
volgt Wouter Paap zijn serie beschou
wingen over moderne en klassieke mu-
biek via de zender Hilversum 2. Dit
maal laat hij het licht schijnen over
Mozarts Pianosonate in C, KV 309. Ge
rard van Blerk zit achter het klavier.
Aansluitend, om 8.45, volgt een ver
tolking van Strawinski's balletmuziek
De Vuurvogel, gespeeld door het Radio
Philharmonisch Orkest onder leiding
van Hugo Rignold. Over dezelfd- zen
der voert het Quator de Paris om 9.35
het Derde Strijkkwartet van Guilliume
Landré uit.
Hilversum I biedt om 11.00 de moge
lijkheid meer kennis over Béla Bartók
te vergaren. Ton de Leeuw houdt van
zijn derde causerie over Bartoks strijk
kwartetten.
De ons inziens meer geslaagde
radioversie van „Hou je aan je
woordis vanavond via Hilversum
1 te beluisteren (9 uur). Aan het
woord houden zich Annie Schmidt
Godfried Bomans, Victor van Vries
land en Henri Knap. Karei Jonck-
heere zit voor.
Twee opmerkelijke programmals
biedt Hilversum 2: Jules de Corte's
Wintertoer. en Leo Nelissens ru
briek Vreemd
televisie'
vandaag 1
1
DINSDAG. Rivalen in de zes
daagse" is de titel van de hoofd
film, die, zoals uit de titel blijkt, ge
wijd is aan de wielersport (8.55).
Eraan vooraf gaan de voorfilms
Afrika, land van de toekomst" (8.20)
en een verslag van de beklimming
van de Eiger (8.35).
België Vlaams: ,,Een school in de
bergen" is de titel van een filmre-
portage van de Japanse tv over de
invloed van de televisie op kinderen
en gezinnen in afgelegen gebieden
<8.30). Om 9.15 volgt het tv-spel ,,De
beklaagde", waarin een man zijn
vrouw vermoordt, omdat hij absoluut
geen raad meer met haar weet. Zij
kan namelijk geen moment ernstig
zijn en moet lachen om alles wat zij
ziet of hoort. Na een muzikale taptoe
(10.20) volgt het laatste journaal
(10,45).
België Frans: Vanavond wordt het
t.v.spel ..De beledigde koningin", een
drama van Dominique Varenne uitge
zonden (8.30). Daarna volgt de rubriek
Lectuur voor allen" (9.40).
Duitsland: Hoe een continent werkt
aan zijn zelfstandig worden kunnen de
kijkers vernemen in de filmreportage
gemaakt in Afrika (8.20). ..Wir Keller-
kinder" is een film van Wolfgang
Neuss over de tijd aat men voor het
grootste deel van de tijd in schuilkel
ders leefde. Wolfgang Neuss. zelf een
van de kelderkinderen, is o.m. bekend
om zijn film ,,Wir Wunderkinder",
waarin hij ook niet spaarzaam is met
kritiek op zijn landgenoten (9.00).
De heer Roberts verkoos dus de
langste weg: hij werkte jaren lang
onder de befaamde regisseur C. B.
Cochran, speelde toneel, leerde zin
gen en dansen, trad op in toneel
stukken, muzikale komedies, totdat in
1949 hem de kaps werd geboden bij
de televisie.
„Ik geloof dat de televisie mij in de
eerste plaats zo in haar greep heeft
doordat dit medium als geen tweede
strikte oprechtheid van de optredenden
eist. De registratie van de camera's is
zo meedogenloos scherp dat iedere on
oprechtheid omhiddellijk door de mand
valt, zodat wij dus en onder wij
versta ik allen die bij een uitzending
zijn betrokken met het grootst mo
gelijke verantwoordelijkheidsbesef die
nen te werken."
Het ligt voor de hand dat Piet te
Nuyl die het initiatief nam tot het
aantrekken van deze buitenlandse ex
pert bijzonder gelukkig met hem is en
niet alleen om zijn vakkennis maar
vooral om de psycholoog, die achter
de grijzende Brit verscholen gaat.
„De eerste ontmoeting met de artiest
is voor mij het belangrijkst: heb ik op
het eerste gezicht zijn vertrouwen ge
wonnen. dan staan er geen hinder
palen meer in de weg, dan kan ik met
een beginnen hem van zijn eventuele
remmingen te verlossen en zich zijn
persoonlijkheid bewust te maken."
Leslie Roberts blijft deze week in
ons land om kennis te maken met de
vocalisten, die op de nominatie staan
voor het Nederlandse songfestival. In
januari komt hij terug voor de laatste
repetities. Ook gaat hij alvast bij de
repetities van de show van Rudi Car-
rell een kijkje nemen om zich te laten
inlichten over de serie onbekend ta
lent, waarbij hij begin volgend jaar
ook zal worden betrokken.
kantoormachines
AMSTERDAM ROTTERDAM DEN HAAG HAARLEM UTRECHT GRONINGEN ARNHEM EINDHOVEN
MOSKOU (Reuter) Het hoofd van
de Russische geheime politie Alexander
Sjelepin, is gisteren van zijn post ont
heven. Volgens Tass is dit „met het oog
op zijn overplaatsing naar een andere
post" geschied. De 43-jarige Sjelepin,
die drie jaar geleden generaal Iwan Se-
rof was opgevolgd als hoofd van de
staatsveiligheidsdienst, was op het jong
ste partijcongres in Moskou tot secreta
ris van het centrale partijcomité geko
zen.
Van 1952 tot 1958 was Sjelepin eerste
secretaris van de Komsomol, de Sow-
jetrussische jeugdorganisatie.
Het presidium van de opperste Sow-
jet benoemde Wladimir Semitsjastni tot
opvolger van Sjelepin; deze was op het
partijcongres kandidaatlid van het cen
trale comité geworden. In 1958 was Se
mitsjastni Sjelepin ook al opgevolgd als
eerste secretaris van de Komsomol.
Daarna was hij enige tijd secretaris van
het centrale partijcomité in Azerbeids-
jan.
PARIJS. Frankrijk bereid zich
voor op kleurentelevisie. Dit mag
men concluderen uit de woorden
waarmee de staatssecretaris van
voorlichting, waaronder de Franse
radio en televisie vallen, zijn budget
voor 1962 verdedigde.
Hierbij verklaarde hij, dat hij bin
nenkort de ministerraad een plan zal
voorleggen dat voorziet in een tweede
televisiezender en -programma voor
Frankrijk vóór het einde van 1963.
Hij voegde hieraan toe dat de tweede
zender technisch zodanig zal worden
geconstrueerd, dat hij kleuren kan
uitzenden voorlopig in etappes.
Bij zijn begroting gaf hij de volgen
de cijfers: Frankrijk bezit op 't ogen
blik meer dan tien miljoen radio- en
ruim 2% miljoen televisietoestellen.
Veertien van de honderd woningen
bezitten een televisietoestel, tegen 29
in Duitsland, 65 in Engeland en 90 in
Amerika.
Al een paar keer heeft de heer Ro
berts tersluiks op zijn horloge gekeken.
Vandaar snel mijn laatste vraag: welke
verwachtingen hij van zijn werk in
ons land heeft.
„Wanneer de taalbarrière geen on
overkomelijke moeilijkheden met zich
meebrengt, ligt hier een prachtig stuk
werkterrein voor me open. Ik ben er
namelijk van overtuigd dat in elk land,
dus ook in het uwe, veel verborgen
talent schuilt en ik geloof dat ik in
staat ben dat talent tot ontplooiing te
brengen."
Even kijkt hij mij glimlachend aan.
„Dat klinkt u wat onbescheiden in de
oren, maar als ik dat geloof niet had,
zou ik hier nooit zitten!"
„Hij is een fenomeen", zei Jan
van der Most, de zanger, die in de
nationale finale uitkomt en gister
morgen als eerste onder het mes van
Leslie Roberts ging. „Tot nu toe was
ik voor een optreden altijd bij een
choreograaf te rade gegaan, die mij
dan een gebaartje zus bij dit woord
je en een gebaartje zo bij dat zin
netje voorschreef, met het gevolg,
dat mijn' tekst vastgenageld zat aan
gebaren.
Deze Roberts is een soort psychiater:
ik voelde mij na een minuut al volko
men naakt. Ik stond met een enorme
gêne te zingen en wist geen raad meer
met mezelf. Toen het liedje uit was,
is hij met mij gaan praten, van man
tot man, of beter misschien van vader
tot zoon. En na vijf minuten was er
al een hele wereld voor me open
gegaan."
„Jullie maakt haast allemaal dezelfde
fout", had Roberts hem kalm op het
hart gedrukt: „je laat de angst in je
toe, angst voor jezelf en angst voor
anderen, die het misschien beter kun
nen. Die angst kun je uitbannen wan
neer je op het moment dat je opkomt
jezelf inprent: er is nu op de hele
wereld maar één ding belangrijk en
dat ben ik."
„Kijk", vervolgt Van der Most en
thousiast, „zo'n visie werkt verruimend,
zij stimuleert en geeft je zelfvertrou
wen. Ik ben er nu ook van overtuigd,
dat een heleboel van onze leermeesters
het bij het verkeerde eind hebben. Er
wordt ons altijd op het hart gedrukt,
dat je je liedjes maar op een
juiste manier kunt brengen en dat het
publiek nooit iets mag merken van de
stemming waarin je verkeert.
Leslie Roberts is precies van het
tegendeel overtuigd: van hem mag je
een liedje elke avond anders brengen,
zegt hij, als het maar een ware afspie
geling geeft van wat je op dat moment
voelt en beleeft. Alleen dan zal het
publiek je volledig accepteren!"
Advertentie
WOENSDAG 15 NOVEMBER
j RADIO
HILVERSUM I. 402 M.
VARA- 7.00 Nws; 7.10 Gym; 7.20 Gram;
8.00 Nws; 8.18 Gram; 9.00 Gym. v.d.
vrnuw: 910 Kookpr; 9.15 Gram; VPRO:
10 00 Schoolradio: VARA: 10.20 voor de
vrouw; 11.00 Gevar. progr: 12.10 Hammond-
orgelspel; 12.30 Land- en tuin-b. meded;
12 33 Voor het platteland: 12.38 Gram; 13.00
Nws; 13.15 Zigeunerork. en s ollste; 13.45
Gesproken portret; 14.00 Dit is uw leven;
15 00 Hoe worden wij geregeerd?, lezing;
15.10 v.d. jeugd: 17.00 Hammondorgelspel;
17.20 Dansmuziek; 17.50 Regeringsuitz:
Emigratiepraatje; 18.00 Nws en comm;
18.20 Act; 18.30 RVU.; 19.00 v.d. kind;
19.10 VARA-Varia en gram; 19.20 Kantteke
ningen. praatje; VPRO: 19.30 v.d. jeugd;
VARA- 20.00 Nws; 20.05 Zestig jaar levens
ervaring, lezing; 20.20 Promenade-ork. en
koor; 20.45 Voetbalwedstr. Tottenham Hot
spurFeyenoord. I.d. pauze ±21.30) Instru
mentaal trio; 22.30 Nws; 22.40 Act. pro-
bekeken
l
Indrukwekkend was de eerste Se
vering van de filmserie naar Church-
hill's Memoires van de Tweede We
reldoorlog. In uiterst kort bestek en in
hoog tempo gingen de onheilszwangere
jaren van 19301939 aan ons voorbij,
zoals die beschreven staan in het eer
ste deel van deze memoires „De storm
steekt op".
Het spreekt vanzelf dat de samen
stellers van de film zich daarbij sterk
hebben moeten beperken. Zij legden
vooral de nadruk op de schrille tegen
stellingen tussen het zich op de totale
oorlog voorbereidende Duitsland en
het, in de illusie van „vrede voor onze
generatie" levende, Engeland van
Baldwin en Chamberlain. Dat daarbij
vrijwel uitsluitend gebruik is gemaakt
van authentieke journaalopnamen uit
die jaren, maakt deze film tot een do-
kument van historische waarde.
blemen; 22.55 Fluit en piano; 23.20 Jazzma-
gazine; 23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM II. 298 M.
NCRV: 7.00 Nws en SOS-ber; 7.13 Gram;
7 30 Gewijde muz; 7.50 Meditatie; 8.00
Nws; 8.15 Radiokrant; 8.35 Gram; 8.50
Gram; 9.00 v.d. zieken; 9.35 Gram; 9.40
v.d. vrouw; 10.10 Gram; 10.15 Morgen
dienst: J0.45 Gram; 11.10 Omar en Omar,
hoorsp; 12.05 Gram; 12.10 Pianorecital;
12.30 Land- en tuinb. meded; 12.33 Muzik.
interview; 12.53 Gram. of act; 13.00 Nws;
13.15 Lichte muz; 13.45 Gram; 14.00 Gram;
15.00 Jeugdconc; 15.45 Vrije tijd., wel be
steed'- 16-00 v.d. jeugd; 17.20 Gram; 17.40
Beursber; 17.45 Gram; 18.00 Regeringsuitz;
18.10 Meisjeskoor; 18.30 Het Spectrum, le
zingen; 18.45 Gram; 19.00 Nws en weerber;
19.10 Op de man af. praatje; 19.15 Leger
des Heilsmuz: 19.30 Radiokrant; 19.50 Me-
tropole ork; 20.15 De derde Assemblée v
d Wereldraad v Kerken te New Delhi;
20.30 Bij de gratie Gods, kiankb; 22.00 Ac
tuele rubriek; 22.10 Koorzang; 22.30 Nws;
22.40 Avondoverdenking; 22:55 Platennws;
23 55-24 00 Nw«,
NCRV: 17.00 v.d. kind; NTS: 17.30-17.40
Jeugd journ; CVK-IKOR-RKK: 17.45-18.05
Jeugdprogr. over de Bijbel; NTS: 20.00
Journaal en weeroverz; AVRO: 20.20 Te-
levizier; 20.30 Met het oog op..; NTS:
20.45 Voetbal: Tottenham HotspurFeyen
oord; AVRO: 22.30-23.00 Gedachtenwisse-
ling.
DUITSLAND
17.00 Documentair progr; 17.30 Beschou
wingen van een idealiste; 17.45-18.15 Docu
mentair progr; (Regionaal progr.: NDR:
18.20 Progr.-overz; 18.25 Die Nordschau;
WDR: 18.40 Hier und Heute; 19.15 Fink-
streife Isar 12: NDR: 19.25 Mag ik mij
even voorstellen, mijn naam is Cox.) 20.00
Journ; 20,20 Documentair progr; 20.50
Quiz; 21.35 Licht progr; 22.25 Laatste nws.
BELGIË VLAAMS
17.00-18.00 v.d. jeugd; 19.00 Feuill; 19.30
Film; 19.45 Kunstkron; 20.00 Nws; 20.25
Het manneke; 20.30 Documentair progr;
21.15 TV-Western; 22.05 Voordr; 22.25 Nws
BELGIË FRANS
18.30 v.d. jeugd; 19.00 Documentair pro
gr; 19.30 Idem; 20.00 Nws; 20.30 Speelfilm;
JAN VAN DER MOST
opengebroken
Advertentie
zonder de maag van
streek te maken I
leder tablet Chefarine „4" bevat 4
geneesmiddelen, die eik afzonderlijk
al wereldberoemd zijn geworden.
Eén van deze geneesmiddelen dient
in het bijzonder om de maag te
beschermen. Ook zij, die een ge
voelige maag hebben, kunnen zonder
bezwaar Chefarine „4" gebruiken.
Het is een ideaal middel om pijn
en griep doeltreffend te bestrijden.
Glazen buisje 20 tabletten f 0,80
Handige stripverpakking 40 tabletten f 1.50
Voordelige flacon 100 tabletten f 3,50
0
0
KAMPEN De verzakking van de
woningen in Kampen, waardoor de be
woners zaterdag hun huizen moesten ver
laten, is vermoedelijk veroorzaakt door
een oude rivierbedding, die onder het
langzaam wegzakkende blok doorloopt.
Op advies van het laboratorium voor
grondmechanica van de technische ho
geschool in Delft zijn de huizen tien jaar
geleden op een eenvoudige fundering
gebouwd, die bestaat uit een beton
plaat. De architect, de heer H. Boer,
wilde wel laten heien. Het ministerie
voor volkshuisvesting vond dat op grond
van het advies niet nodig. Het schrapte
dit onderdeel van het bouwplan.
Bij het nemen van de sonderingen
hebben de technici van grondmechanica
de oude rivierbedding, een zijtak van de
IJssel, niet gevonden. Bij negen andere
op dezelfde manier gebouwde blokken
van twaalf huizen komen geen scheu
ren voor.
De zes gezinnen die zaterdag hun huis
moesten verlaten, zijn in hotels, bij fa
milie of in andere huizen ondergebracht.
De andere zes gezinnen weten nog niet
of zij ook hun huizen uit moeten. Het ge
meentebestuur onderzoekt of het moge
lijk is het blok door onderheiing te her
stellen.
Van een onzer redacteuren
BERLIJN HIJ VALT, HIJ VALT NIET. Met het bekend worden van de gebeurtenissen
op het jongste Russische partijcongres zijn ook de geruchten en veronderstellingen
over een spoedig te verwachten val van de Oostduitse communistische leider Walter
Ulbricht hardnekkiger en talrijker geworden. Maar Ulbricht, de laatste „stalinist" uit
de rijen van de huidige Oosteuropese machthebbers, lijkt nog stevig in de communistische
aarde geplant te staan.
een forum van televisiekijkers boos
aardig vragen stelde hoe het beginsel
van de afschaffing der persoonsver
heerlijking, zoals dat op het Mos-
kouse congres was herhaald, in Oost-
Duitsland zou worden toegepast. Het
antwoord luidde dat Ulbricht geen
voorwerp van persoonsverheerlijking
is. Hij kreeg slechts „de bewondering
die een groot man toekomt.
Al terstond na het Moskouse con
gres kwamen er berichten dat vele
portretten van Ulbricht waren weg
gehaald. Maar Ulbricht zelf leek on-
aangedaner dan ooit. Zijn ster glanst
wat minder, maar staat even hoog
aan het communistische firmament.
Van oorsprong was Ulbricht eigen
lijk alleen socialist. Maar in het strijd
bare milieu van het vermiljoen-rode
snijdersgezin, waarin hij 68 jaar gele
den te Leipzig werd geborgen, kre
gen zijn socialistische gedachten al
gauw een bolsjewistische tendens. De
Oosterse maskerade socialisme
communisme is voor hem dan ook
zijn hele leven een definitie geweest
waaraan niet getornd kon worden.
Na enkele jaren in de Arbeiders
Jeugd Organisatie trad Ulbricht in
1920 toe tot de jonge Duitse Com
munistische Partij. Drie jaar later
was de faam van de timmermansge
zel Ulbricht die zich heden ten
dage nog met trots op zijn vroegere
vak laat voorstaan om zijn tiheore-
Walter Ulbricht, leider van Oost-Duitsland, lijder aan lever- en gal
ziekten, werkt achttien uur per dag. Hij rookt, drinkt en luistert niet
tenminste niet naar enig inwoner van Oost-Duitsland. Zijn „tunnel"
oren zijn uitsluitend op Moskou gericht, maar zijn gehoor blijkt
hijzonder goed ontwikkeld.
tisehe kennis van het marxisme al
tot Moskou doorgedrongen. Hij werd
uitgenodigd voor een speciale cursus
in de Russische hoofdstad. Het was
de tijd waarin Stalin om het leider
schap vocht met Trotzky. Zoals ge
woonlijk steunde Ulbricht de man
met de meeste kansen: Stalin. Stalin
was sedertdien Ulbriöhts bescherm
heer. In de nazitijd woonde Ulbricht
in Moskou en Praag. Onderwijl
maakte hij ook reizen naar Spanje,
waar hij zich tijdens de burgeroorlog
bezig hield met het zuiveren van de
communistische gelederen van Trotz-
kyisten, en waarbij hij onbarmhartig
en meedogenloos te werk zou zijn
gegaan.
Op 2 mei 1945 maakte hij zijn ren
tree in het verwoeste Berlijn in een
konvooi van tien grote Russische wa
gens. Vanuit een klein kantoortje
aan de Wallstrasze hielp hij mee het
bestuur van de Russische zone op te
bouwen, waarbij hij niet zelden acht
tien uur of langer per dag werkte
om zijn eigen staat voor tè bereiden.
Een vroegere collega van Ulbricht,
naar het Westen gevLucht, herinnerde
zich: „Toen we het eerste ministerie
van sociale zaken opzetten, was dat
vooral het werk van Ulbricht, Bin
nen een uur had hij alle departemen
ten van een hoofd voorzien en de ge
hele bezetting van de staf uitgewerkt,
tot op de chef van de garage toe".
In 1949 gaven de Russen Ulbricht,
de organisator, de macht over Oost-
Duitsland in handen. Boven hem
stonden weliswaar een premier en
tijdelijk nog een president, maar als
eerste secretaris van de partij was hij
de man die aan de touwtjes mocht
trekken. In 1953,.na de Oostberlijnse
troebelen, moest hij van Moskou zijn
regiem verzachten. Ulbricht luister
de, en deed wat van hem werd ver
wacht, juist zoals bij Stalins postume
onttroning, drie jaar later. „Men
kan Stalin zeker niet tot de klassieke
marxisten rekenen" was een uitlating
van diens vroegere discipel, die in
Kroesjtsjef van meet af aan zijn
nieuwe baas had herkend.
Men zegt dat Ulbricht de enige
satellietleider is die rechtstreeks
toegang tot Kroesjtsjef heeft. Nie
mand weet hoeveel invloed hij op de
Russische leider heeft of in hoeverre
Ulbricht Kroesjtsjefs marionet is.
Hopelijk (en waarsohijnlijk) is Ul
bricht niet zo onafhankelijk als hij
voorgeeft. Het moet eenvoudiger zijn
tot een akkoord te komen met een
Ulbricht die Kroesjtsjefs dienaar is,
dan met een Walter Ulbricht, die
heerst als Oost-Duitslands onbetwiste
bovenmeester.
Niet alleen in Oost-Duitsland met zijn stalinistische leider Walter
Ulbricht trachten de communisten zo goed en zo kwaad als het
gaat de overblijfselen van een voorbije periode op te ruimen. Ook
in Bulgarije, Roemenië, Hongarije en vooral de Sowjetunie zelf
zit men met een ongehoorde erfenis aan bijv. aardrijkskundige
namen die van Stalin zijn afgeleid. Volgens de jongste berichten
moet Lenins naam als hechtpleister op de talrijke littekens van
de stalinitis van weleer dienen. Zou het ook een hecht pleister
blijken?
HAMBURG. Bij de gemeenteraads
verkiezingen van Hamburg hebben de
socialisten gisteren hun positie verder
versterkt. De Sociaal-democratische
partij behaalde 57,4 procent van de
stemmen en 72 zetels van de 120 in de
gemeenteraad. Dat is een winst van
drie zetels voor de S.D.P. De christen
democraten verloren vijf zetels (van 41
op 36) en gingen in percentage achter
uit van 32.2 op 29,1 pet. De liberalen
wonnen twee zetels (van tien op twaalf)
maar zij achtten het resultaat een te
leurstelling.
Zestien jaar lang heeft hij op zijn
hoge post hoofdzakelijk als par
tijsecretaris, pas sedert een jaar als
staatshoofd hevige zuiverings-
storme i om zich heen zien woeden.
Zijn positie is er niet door veranderd,
in tegenstelling tot al zijn illustere
voorgangers en bentgenoten in het
Oosten. Ulbricht is recordhouder ge
worden. Er komt bij dat „zijn" land,
Oost-Duitsland, op bet ogenblik mid
delpunt is van uiterst gewichtige in
ternationale beroering. Ook in de
ogen van de grote bazen in Moskou
moet het dus nu niet het verstan
digste ogenblik zijn om te roeren in
de Oostduitse drab, waarop het sta
biele bewind-Ulbrioht juist zo'n nut
tig beschermend vel vormt.
Het communisme is Walter Ul
bricht, de man met het uiterlijk en
het karakter van een karikaturale bo
venmeester, met de paplepel ingego
ten. Als man van onbuigzame prin
cipes, van een strijdvaardigheid die
hem zijn leven lang in de frontlinie
van de communistische worsteling om
de wereldheerschappij hield, was het
„stalinisme" voor hem een harnas-
op-maat. Zijn rechtlijnige inborst, zijn
marxistische orthodoxie, zijn nege
ren ook van de humaniteit brachten
hem tenslotte uit het rode milieu
van een armoedig kleermakersgezin
op de hoogste plaats van zijn land,
ook al was dit dan slechts een sohijn-
staat. Dat men juist in zo'n com
munistische schijnstaat gemakkelijker
en dieper van een hoge post kan
storten dan elders, moet deze intelli
gente oude rot van het begin van
zijn carrière af aan duidelijk zijn
geweest. Niettemin bestteg hij eer
zuchtig de top en staat daar na
zestien jaar nog steeds.
Het is zelfs geenszins ondenkbaar
dat de ster van Ulbricht nog hoger
zal rijzen, met name in internationaal
opzicht. Bij een tot stand komen van
een Oostduits-Russisdh vredesver
drag krijgt hij van Kroesjtsjef als
het ware een mondigverklaring als
staatshoofd van de Duitse Democra
tische Republiek.
Een waas van geheimzinnigheid lag
er steeds om de niet weg te cijferen
figuur van deze Oostduitse leider. Hij
heeft Oost-Duitsland met onmisken
baar wanbeleid aangevoerd. Mil
joenen vluchtten uit zijn land niet
alleen omdat het daar tot medio 1961
nog kón, maar vooral omdat de Rus
sen de levensstandaard in dit over
wonnen deel van Duitsland misschien
wel met opzet het laagst van alle
satellietstaten hielden. De Oostduitse
economie tobt met zware moeilijk
heden, de gedwongen collectivisatie
in de landbouw is een aanfluiting ge
worden. Toch bleef Ulbricht zestien
jaren lang aan het bewind, langer
dan enige andere leider van een sa
tellietstaat. Hoe hij dat klaar speelde
is een open vraag. Misschien laat
Kroesjtsjef hem nog maar wat mod
deren ais een handige zondebok op
wie veel mislukkingen kunnen wor
den afgeschoven. Wie weet had Ul
bricht machtige vrienden binnen het
Kremlin die het afzetten van deze
doorgewinterde stalinist nog steeds
konden verhinderen. Hun rol lijkt
nu wel uitgespeeld. Mogelijk valt
Ulbricht dus morgen,' maar dan dient
men te bedenken dat het begrip
„morgen" in de communistische
denkwijze rekbaarder is dan in de
Westelijke.
Ondenkbaar is het tenslotte ook in
een communistische wereld niet dat
Ulbricht de hoogte en het behoud
van zijn positie in hoofdzaak te dan
ken heeft aah zichzelf. Walter
Ulbricht is een persoonlijkheid, zij
het een onaangename. Met zijn stuurs
uiterlijk en nurks optreden heeft hij
weinig vrienden gemaakt. Zijn we
reld is er een van haat en van vijan
den. Dat bleek nog dezer dagen toen
