kans op eerh na
veertig jaren strijd
Engeland zoekt zijn toekomst
zo laag mogelijk bij de grond
TAND.ARTS MERTENS
Geen (vliegend) vlees, geen (varende) vis
Slaapmiddelen
zijn gevaarlijk
Prachf handen
Zaterdag 30 september 1961
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 1
Tube95a Hamea-Gelei
Actie van G.E.B.
geen succes
Vrijspraak voor
Helders echtpaar
r
Gezworven
Nieuwe getuigen
Wraak
Gratie
Ton minder
Van onze correspondent
LONDEN Terwijl Amerika en Rusland zich inspannen om bemande projectielen steeds ver
der van de aardbol weg te slingeren, wordt er vooral in Engeland hard gewerkt aan een revolu
tionair ,,laag-bij-de-gronds" vervoermiddel: het zweeftuig, hovercraft, zoals men hier zegt. Het
zweeftuig heeft, zo menen de deskundigen, een zeer grote toekomst in het niemandsland dat er
ligt tussen het schip en het vliegtuig.
Binnen enkele jaren zul-
len mensen, voertuigen en
zijn voor ^vliegtuigen, aan EL
rein waar het niet de -.vi, ..tit 'XSp^ y-
moeite loont om wegen op fVfi'ift C
aanteleggen, aan beschut - ~*t" «v ajfög
kustwater, estuaria, rivie- t i -
ren en ia een later sta- s r*+- "S »t"P~ JtnyMf"**'SiiJSif tè~
dium, wanneer de zweef- 'rSÊ
tuigen van honderd ton en Y*
meer in de handel komen, WIlÊMr f rf/\ t
aan vaarwegen als het Ka- gg9jC3m| »\«g/
"Het zweeftuig heeft een ISBH» fF ^jfll flf \V
goede toekomst als men ^MBb£§5||
denkt aan de behoeften P" fPSplI I
van oliemaatschappijen
die boringen verrichten op ^BppPPf -% V' «p pi
enkele kilometers buiten «lit""- itSS!
een kust. Personeel en ma- W M" - r 4
teriaal daarvoor kan met Wk m
hovercrafts uitstekend
naar de hoorplaatsen wor-
don gebracht Een grote |.y
onderneming op de West- Wmx*
indische eilanden denkt al §350^ f
aan hovercrafts voor het i^^M^^^W^^ÊÊÊÊÊi^iÊÊÊÊS^m
vervoer van bananen di-
reet van haar plantages H&
naar de schepen die voor
de kust op hun lading
wachten.
WE kunnen ook dichter
bij huis blijven: een
scheepvaartonderneming
heeft al vergunning aan
gevraagd voor het openen
van een passagiers- en vrachtdienst
met hovercrafts tussen alle plaatsen
die aan het kanaal van Bristol liggen.
Deze onderneming kijkt verlangend uit
naar zweeftuigen waar op zijn minst
tweehonderd passagiers mee vervoerd
kunnen worden.
In Canada denkt men al over een
geregelde dienst tussen Victoria en het
eiland Vancouver, een afstand over
zee van een kleine 120 km.
In gedachten ziet men Hovercrafts
al over het water van de Noorse fjor
den zweven en van Londen uit de
Theems af, het Kanaal over naar het
vasteland van Europa.
Vier Britse fabrieken werken met
man en macht aan de verschillende
typen zweeftuig die in Engeland wor
den ontworpen en vervaardigd. On
danks de scherpe concurrentie tussen
deze bedrijven, bestaat er op bepaalde
gebieden samenwerking en uitwisse
ling van gegevens. Niet het minst is
dat het geval wat de algemene proble
men betreft die door het nieuwe laag-
bij-de-grondse vervoermiddel worden
opgeworpen. Vraagstukken van wetge
vende aard bijv., o.a. in verband met
de veiligheidsvoorschriften: moet het
zweeftuig als schip worden beschouwd
of ais vliegtuig?
Het is het één noch het ander, maar
alles wat zich boven de grond voort
beweegt, zegt de Britse wet, is een
vliegtuig. Jawel, zeggen de deskundi
gen. maar er komt bij het zweeftuig
heel wat meer kijken: de man die het
ding bestuurt kun je niet zo maar als
piloot kenmerken, hij is tegelijkertijd
ook scheepskapitein!
Zo zal de VA-3 eruit zien als hij eenmaal in gebruik wordt genomen.
ALS EEN DANSERES
DEZE week hebben we een kijkje
genomen in de fabriek van Vic-
kers-Armstrong bij Swindon in het
graafschap Wiltshire. Daar op het
vliegveld South Marston demonstreer
de Vickers met de VA-1, het eerste
experimentele zweeftuig dat deze fa
briek heeft gemaakt.
Een nog zeer grof en ruw geval, dat
bijzonder veel lawaai maakt, maar dat
toch snel en dartel als een balletdan
seres over het beton en het gras van
het vliegveld zweefde op het lucht
kussen dat door zijn vliegtuigmotor
werd gevormd. Men weet waar het
principe van het zweeftuig op berust:
Lucht wordt met grote kracht naar
beneden onder het gevaarte geperst,
daardoor ontstaat een luchtkussen; het
zweeftuig verheft zich en drijft op het
kussen voort.
Het in bedwang houden van het
zweeftuig met behulp van propeller,
vinnen en roer zoals bij een vliegtuig,
op het moment dat het zweeftuig zich
verheft maar nog niet over voldoende
snelheid beschikt, vormt een der groot
ste problemen waar mén nog mee wor
stelt. Is het gevaarte eenmaal op snel
heid gekomen, dan is het vrij gemak
kelijk te besturen, zagen we.
AMFIBIE
Soms kreeg men de indruk dat er een
enorme landbouwmachine aan het
werk was, daar leken de bewegingen
van deze geel geschilderde hovercraft
wel wat op. Aan het uiterlijk van deze
VA-1 kan nog van alles worden ver
anderd het is uitsluitend bedoeld
als experimenteel voer- of vaartuig.
Ook boven water wordt er, zoals we
dezer dagen al schreven, veel mee ge
oefend. En met succes.
Vickers heeft het plan om volgend
jaar op South Marston een school te
openen voor de opleiding van hover
craftbestuurders. Intussen duren de
experimenten voort: men beproeft de
eigenschappen van de VA-1 boven ver
schillende soorten vaarwater, boven
sneeuw, boven alle mogelijke soorten
terrein.
In kleine windtunnels en in bassins
met water worden op South Marston
onderwijl proeven genomen met mo
dellen van de verschillende typen ho
vercrafts waaraan gewerkt wordt: de
VA's 2, 3, 4 en 5. In een der montage
hallen zagen we hoe ver men al met de
VA-3 gevorderd is; de vorm van dit
aluminium gevaarte van tien ton is al
duidelijk te zien. In totaal 26 mensen
(twee bemanningsleden) zal deze VA-3
kunnen vervoeren, of een gelijk ge
wicht aan vracht. Golven van 60 cen
timeter hoogte zullen voor dit zweef
tuig geen beletsel vormen. Vier moto
ren zorgen voor het hef- en zweefver-
mogen; zijn snelheid ligt tussen 55 en
280 km, de kruissnelheid is 112 km.
UITKOMST
DE zwaardere hovercrafts die op de
VA-3 zullen volgen zijn vooral be
stemd voor het zweven boven diep zee
water dat niet door bergen wordt be
schut. De VA-4 bijv. (100 ton) zal zich
tot bijna een meter verheffen en een
snelheid kunnen halen die ligt om
streeks de 150 km per uur, of tussen de
70 en 80 knopen. Dit zweeftuig zal ze
ker driehonderd passagiers kunnen
vervoeren en tien auto's het zal met
twee verdiepingen (of moeten we dek
ken zeggen?) worden uitgevoerd.
De grote kracht van de zweeftuigen
is dat er geen vliegvelden, havens, aan
legplaatsen en dergelijke voor nodig
zijn om ze toch met succes te kunnen,
gebruiken wadden en modderban-
ken vormen voor het zweeftuig geen
beletsel. Voor schepen wel. Op andere
plaatsen kan men dikwijls wel' per
vliegtuig of helikopter komen, maar
dan vormen de kosten meestal weer
een hinderpaal. Bovendien beschikt
men niet altijd over geschikte landings
plaatsen. Ook in die gevallen zal de
hovercraft uitkomst bieden. Binnen
enkele jaren zullen ze op tal van plaat
sen ter wereld rondzweven.
Advertentie
Van één onzer verslaggevers
ROTTERDAM De wervingsactie
van het Rotterdamse Energiebedrijf in
België is geen succes geworden. De
vertegenwoordigers van de gemeente
die in Antwerpen zitting hebben gehou
den, hebben aan vijftig mannen uitvoe
rige informaties verschaft. Met twintig
van hen zowel geschoolden als onge
schoolden voert het G.E.B. de ko
mende weken nog nader overleg.
In november zouden zij dan in Rot
terdam aan de slag kunnen
Sommige Belgen vonden de lonen in
Nederland te laag. anderen trokken
zich terug omdat Rotterdam niet kan
garanderen dat de Belgen binnen rede
lijke termijn aan een woning zullen
worden geholpen.
OLAPELOOSHEID is een van de
meest voorkomende klachten,
die in de praktijk gehoord wordt.
Hiervoor zijn vele oorzaken te
vinden. Er zijn lichamelijke ziek
ten, waarbij slapeloosheid voor
komt. Die zijn in het algemeen niet
de grootste oorzaak van niet kun
nen slapen. Daarnaast wordt vaak
de schuld geschoven op geluiden
van de omgeving. Is men echter
aan de vertrouwde geluiden in zijn
omgeving gewend, al zijn die nog
zo hard, dan slaapt men daar
meestal doorheen.
Pas wanneer de slaap niet wil ko
men worden de bekende geluiden hin
derlijk. Verandering van omgeving,
een andere kamer, een ander bed,
zoals vaak in vakanties gebeurt geeft
soms een tijdelijke slapeloosheid.
Gespannenheid
De hardnekkigste vorm van sla
peloosheid is die voortkomende uit
een innerlijke gespannenheid. Wil
men inslapen, dan is daar een gees
telijke en lichamelijke rust voor no
dig, die door allerlei factoren in on
ze gejaagde wereld vaak ver te zoe
ken is. Ik denk aan de zakenman,
die zich 's avonds met zijn gedach
ten niet los kan maken van de zaak,
aan de vele zorgen, waaronder de
mensen gebukt gaan, angst wegens
de politieke spanning, wrijving met
de inwoning. Innerlijke angsten en
spanningen zijn de grootste oorzaak
van de slapeloosheid.
Door gebrek aan slaap komt men in
een vicieuze cirkel. Het werk gaat
niet meer zo vlot, overdag wordt de
moeheid dubbel gevoeld en tegen de
avond komt weer de angst voor het
niet kunnen slapen.
Geluiddempers
Om deze toestand te doorbreken
wordt al gauw gegrepen naar ver
schillende middelen. Een van de on
schuldigste is wel de geluidsdempers
in de oren, die uit een kneedbare
substantie bestaan, waarmee de ge
hoorgang afgesloten kan worden. In
het algemeen zullen die van weinig
nut zijn, omdat de slapeloosheid uit
de innerlijke onrust ontstaat. Als de
slapeloze hier wel mee slaapt, geloof
ik, ligt dit meer in de suggestieve
werking van de dempers dan door
het buitensluiten van de geluiden.
Ook is er kortgeleden een gram
mofoonplaat in ons land verschenen
met kalmerende suggesties uitgespro
ken door een arts, om op deze wijze
het inslapen te bevorderen.
Een derde en zeer gevaarlijke me
thode om het inslapen te bevorderen
is het gebruik van slaapmiddelen en
kalmerende medicijnen. Op talrijke
manieren worden die onder de aan
dacht van het publiek gebracht. De
hoeveelheid, die op het flesje vermeld
staat, is vaak aan de hoge kant en
hoeveel mensen nemen zich de moei
te, de gebruiksaanwijzing grondig
door te lezen? Het aantal slaapmid
delenvergiftigingen toont aan, hoe
slecht er gelezen, wordt.
Er bestaat haast geen onschuldig
slaapmiddel. Al gauw treedt er ge
wenning op. Langzamerhand wordt
het aantal tabletten, dat nodig is om
in te slapen hoger en spoedig zit de
slapeloze aan de maximale dosering.
Dan is hij even ver als voordat hij
slaapmiddelen gebruikte, met dit ver
schil, dat hij hu niet zonder kan.
Lapmiddelen
Wanneer niet meer zonder slaap
middelen ingeslapen kan worden is
een ernstige toestand ingetreden. Het
normale waak-slaapritme is ge
stoord en het kost de patiënt veel
moeite en inspanning om onder des
kundige leiding weer normaal te sla
pen. Slapeloosheid is een symptoom,
niet een ziekte. De diepere oorzaak
kan alleen de medicus wegnemen.
Slaapmiddelen in handen van de leek
zijn lapmiddelen. Alleen op voor
schrift van de arts kunnen slaapmid
delen tijdelijk nuttig zijn naast de
behandeling, die de kern van het
ziek zijn moeten genezen.
Een van de belangrijkste voorzorgs
maatregelen, om slapeloosheid te
voorkomen is een harmonische af
wisseling van inspanning en ontspan
ning. De therapie van de slapeloos
heid zal er op gericht moeten zijn
dit evenwicht te herstellen. Het
slaaDmiddel doet dit niet. maar
brengt op de duur dit evenwicht nog
meer uit de balans als reeds het ge
val was.
Een evenwichtig mens is de beste
garantie tegen slapeloosheid. De the
rapie zal het hierheen moeten leiden.
Eigen nieuwsdienst
AMSTERDAM. De procureur-gene
raal bij het Amsterdamse gerechtshof
heeft gisteren vrijspraak gevraagd voor
het echtpaar B. uit Den Helder. Het
echtpaar stond terecht omdat het zestig
duizend gulden zou hebben gestolen of
verduisterd vap een kostganger.
De zaak was aanhangig gemaakt door
erfgenamen van de kostganger, een land
bouwer die zijn bedrijf had verkocht.
Bij zijn overlijden in 1955 was de trom
mel waarin hij zijn geld had bewaard,
leeg.
Het echtpaar had, sinds het de land
bouwer in de kost had, grote uitgaven
gedaan. Dat hadden de erfgenamen ver
dacht gevonden. Volgens de verdediger
had de landbouwer al zijn geld aan het
echtpaar gegeven. ,,Een normaal geval
van schenking dus, waarbij de motieven
er niet toe doen."
De rechtbank in Alkmaar had het
echtpaar ook vrijgesproken.
In de buurt van Southampton oefent men geregeld met de VA-1, het experimentele zweeftuig van Viekers-
Armstrong. De enorme wolken schuim die de motoren opwerpen, vormen boven water een der vele problemen
die aan dit transportmiddel zijn verbonden.
,,Ja, pater."
„Als de baron en zijn mannen
voorbij zijn, blijf je dat keitje uit je
schoen halen tot de volgende groep
mannen komt."
,,Ja, pater", antwoordde Pierre,
hij glimlachte half en half bij de ge
dachte dat hij zo lang nodig zou heb
ben om zijn schoen uit te schudden.
De priester glimlachte eveneens, in
waardering voor zijn vlugge begrip,
en ging voort:
,,De kleine dikke man is een wa
pensmid die ik ken. Hij wordt Hugo
van Milaan genoemd. De grote man
met de donkere gelaatskleur en de
heidense hoofdtooi is zijn dienaar.
Het zijn allebei goede christenen.
Zeg tegen de wapensmid dat je ge
zonden wordt door broeder Isambart
de la Pierre en dat hij een goed
werk doet als hij je mee naar huis
neemt en voor je zorgt tot het God
behagen zal, nadat mijn geloften van
stilzwijgen hernieuwd en gekweten
zijn, mij de tijd te schenken met
hem te overleggen
Het gezicht van Pierre was een
toonbeeld van verwarring. „Zeg al
leen maar tegen hem dat hij je mee
naar huis neemt en te eten geeft,
jongen. Ik kom later wel met hem
praten. Ga nu." En hij maakte het
teken des kruises over de jongen.
Pierre haastte zich naar de kant van
de weg. Toen hij daar zo terzijde
van de rijweg met afgewend gezicht
gehurkt zat tussen de plantengroei
van de berm leek zijn hoofdje een
gouden bloem op een tengere sten
gel. Plichtsgetrouw haalde hij het
steentje uit zijn schoen, dat de mon
nik had zien bulten onder het zachte
leer.
„Had hij maar een hoed op ge
had", zuchtte Isambart.
„Enfin..."
De Baron de Retz keek rechts noch
links. Hij merkte de jongen zeer ze
ker niet op. Zijn gespannen gezicht
droeg een zonderlinge uitdrukking
van geconcentreerde besluiteloosheid.
Hij riep om een beker gekoelde
wijn. Onmiddellijk snelde een page
naar een der pakdieren, tilde het
deksel op van een kleine reiskoffer
en haalde er een zilveren bokaal uit
die berijpt scheen met dauw. Deze
bood hij zijn heer, die hem kieskeu
rig leegdronk en met een noncha
lant gebaar terugwierp. De man
ving de beker op met een vaardig
heid die op langdurige oefening
wees.
Pierre had nooit gehoord van ge
koelde wijn, noch had iemand an
ders in Frankrijk daar ooit van ge
hoord sinds de Romeinen. Het was
een der buitenissigheden van de ba
ron. Hij had er vele.
Vandaag overdacht hij hoe hij met
de Maagd tegen de Engelsen gestre
den had, hij vroeg zich af hoe haar
terechtstelling hem zou beroeren.
Isambart en zijn monniken waren
nu een heel eind verder. Isambart
schond nogmaals zijn belofte de blik
naar binnen gekeerd te houden en
keek snel achterom naar Pierre. Hij
zag dat de jongen nog steeds bezig
was het steentje uit zijn schoen te
halen, dat de ruiterstoet van de ba
ron hem helemaal voorbij was en
dat Hugo van Milaan met zijn man
nen naderde. Hij zuchtte nogmaals
en zond een gebed op naar de Heili
ge Maagd om haar te danken voor
wat hij als haar instrument had mo
gen volbrengen als het althans
iets te betekenen had, want hij kon
het niet over zijn hart verkrijgen al
het kwaad te geloven dat over de
baron verteld werd en bad ver
volgens voor de jongen, en toen voor
de Maagd, en eindelijk voor zichzelf,
om kracht te vragen voor de dingen
die, naar een galopperende koerier
zojuist bericht had, die dag van hem
geëist zouden worden.
Hugo, voormalig wapensmid van
Filippo Maria, de laatste Hertog van
Milaan uit het geslacht, zag zich in
het jaar onzes Heren 1427 verbannen
naar Frankrijk. Men had hem de op
merking horen maken dat er knap
pere mannen in het hertogdom wa
ren dan Filippo Maria, en de onge
lukkige hertog die opvallend lelijk
was en op dat punt zeer gevoelig,
zond hem op staande voet in bal
lingschap. In Rouaan, waar hij zich
gevestigd had, stond hij simpelweg
bekend als Hugo van Milaan.
Hij zag hoe de jongen zich los
maakte uit het groepje monniken,
hoe hij snel naar de kant van de
weg liep en neerhurkte tussen de
struiken, wellicht om zijn behoefte
te doen. De reputatie van de Baron
de Retz was hem bekend en een
ogenblik lang overwoog zijn rappe
brein de mogelijkheden van de situa
tie. Maar gezien het grote drama
dat op het punt stond zich in Rou
aan te voltrekken, verwachtte hij
niet dat de jongen aangesproken zou
worden. Zijn snelle, juiste verklaring
van de psychologische factoren die
in het spel waren, was het product
van een nieuwsgierige, onderzoeken
de geest. Hij stelde belang in de ge
dragingen der mensen, in het wezen
van planten en dieren, en bovenal
in de bewerking van staal, het won
derbaarlijke metaal waarmee hij
zijn ambacht uitoefende. Aan de uni
versiteiten werden deze dingen niet
onderwezen. In het ganse christen
dom had geen sterveling er zich ooit
in verdiept. Aldus was Hugo van
Milaan, ofschoon hij het niet wist, in
zekere zin een van de eerste nederi
ge profeten der Renaissance, die, of
schoon nog naamloos, in Italië reeds
begon uit te botten.
(Wordt vervolgd)
door Th. van Bergen
DEN HAAG. Het werd al
lemaal heel anders dan ik had
gedacht. Onderweg naar tand
arts A. M. Mertens had ik ge
tracht, me een voorstelling van
hem te maken: bijna 85 jaar, een
leven vol strijd, leed en tegen
werking achter de rug. Hij moest
wel een gebroken man zijn.
Dan de verrassing, als hij in bijna
kaarsrechte houding de kamer bin
nenstapt. Een man in een zwierig
grijsgestreept costuum, levendige
bruine ogen onder zilverwit haar,
grijze das, sierlijke gouden horloge
ketting a la 1920 over zijn vest, la
ge bruine schoenen.
Dit is dus de tandarts Mertens van
1961! Wat verbeten, vinnig in zijn
oordeel, vol kritiek, maar nog steeds
goedlachs. Veertig jaar geleden werd
hij in Den Haag veroordeeld tot drie
maanden gevangenisstraf, wegens
diefstal van elektriciteit. Veertig jaar
lang heeft hij gevochten om herzie
ning van het vonnis. Het is hem niet
gelukt. 1923 al zei mr. Tak hem:
„Ik zal steeds beletten dat u revisie
krijgt". Het is nooit tot een behan
deling gekomen.
NU wel. Dinsdag 17 oktober zal
de oude tandarts Mertens
zich ongetwijfeld per auto
naar het gebouw van de Ho
ge Raad der Nederlanden laten rij
den. Die dag eindelijk zal ons hoog
ste rechtscollege zijn zaak in open
bare zitting behandelen.
Eens bewoonde tandarts Mertens
een riant huis in het Haagse Prinse-
vinkenpark. Het was in de tijd dat
hij aan het hoofd stond van een kli
niek aan het Piet Heinplein. In zijn
dienst werkten daar vijf tandartsen
met tien vrouwelijke assistenten.
Sindsdien heeft hij her en der ge
zworven, tot hij nu weer is neerge
streken in een Haagse pensionka
mer. Om hem heen hangt niettemin
nog het decorum van de tijd toen, de
„bon ton" van Den Haag zich bij hem
liet behandelen. Hj vertelt nog met
breed gebaar, goochelt met namen en
data alsof hij ze pas tevoren uit het
hoofd heeft geleerd.
TANDARTS Mertens, denkt zijn
bezoeker, moet wel erg in
spanning verkeren nu na veertig
jaren eindelijk de belangrijke dag
nadert.
„Helemaal niet", is het simpele
antwoord, „ik ben alleen bang dat ik
weinig in het midden te brengén zal
hebben. Ik heb ook niet het flauwste
idee hoe het zal aflopen".
Dan vertelt hij, hoe hij zijn kwes
tie aanhangig heeft gemaakt in
Straatsburg, bij de Commissie voor
de rechten van de mens. Al het an
dere was immers op niets uitgelopen,
ook een adres als een boekdeel aan
de Tweede Kamer, dat hij schreef
toen hij al 79 was. En hoe!
Na Straatsburg hebben zich nieuwe
getuigen gemeld. „Ik neem geen ver
antwoording voor wat zij de zeven
tiende komen vertellen", zegt hij een
beetje overbodig. „Wat ik zeker weet
is dat ik het niet heb gedaan".
DE elektriciteit is gestolen te
gen het einde van de eerste
wereldoorlog. Het „licht" was
gerantsoeneerd, maar in de
meter van de tandarts zat
een naald, waardoor hij minder aan
wees dan was verbruikt. „Volgens
mij", vertelt de oude heer, „heeft
een techniker dat gedaan, uit wraak
omdat ik hem had ontslagen. In de
laatste oorlog is hij overleden
De nieuwe getuigen noemt hii „ze
kere Zadelhof en Mus". „Zadelhof
weet, dat zijn vader voor de bewus
te techniker een gaatje in mijn me.
Tandarts A. M. Mertens: Na veertig jaar ongebroken doorvechten
voor eerherstel.
Foto Dick Stokvis
Misschien hebben de jaren de
scherpe kanten er wat afgeslepen. In
ieder geval is het in alle rust als hij
vaststelt. „Wat er is gebeurd, heeft
geen indruk op me gemaakt. Het
hindert me niets. Ik vind het alleen
maar laf en gemeen. We maken al
lemaal wel eens fouten, maar dit heb
ik niet gedaan".
Zijn enige doel is: eerherstel. ,,Ik
heb altijd gevochten tegen onrecht.
Ook in onze rechtspraak bestaat on
recht, eenvoudig omdat men geen
heilige huisjes in elkaar durft te la
ten storten. Er bestaan in ons land
toestanden,, waarvan geen mens zich
een voorstelling kan maken".
ter heeft moeten boren. Ik heb die
naald overigens nooit gezien. Als
ik stroom had Willen stelen, had ik
het zo gedaan dat ze het nooit had
den gemerkt. Maar waarom zou ik?
Tandartsen waren niet gerantsoe
neerd."
De politie kwam en deed huiszoe
king. „De zaak werd zo verdraaid,
dat ik de verdachte werd", zegt hij.
„Natuurlijk, op mensen die lastig zijn
wordt in Nederland broodroof ge
pleegd. Ik had in de eerste wereld
oorlog te veel verteld over hoge au
toriteiten, wat niet prettig voor hen
was. Er kwam een zogenaamd ge
heim politierapport over me in om
loop, waarin zware beschuldigingen
aan mijn adres werden geuit.
„Het heeft me mijn hele leven ach
tervolgd en me in mijn zaken belem
merd. Mijn paspoort werd niet ver
lengd. Eén visum voor Amerika werd
geweigerd. De beschuldigingen moes
ten worden waar gemaakt, vandaar
de gretigheid waarmee de elektrici
teitszaak werd aangepakt. Er waren
machten aan het werk, waarvan mi
nister Mulderije nog in 1951 getuig
de: „Er zijn dingen die sterker zijn
dan ikzelf". Minister Wijers sprak
„van een vermoeden dat hij voor een
muur stond."
TOCH meent hij: „Neen, ik
voel me echt niet een gebro
ken man. Ik had een mooi
huis, een drukke praktijk, wat
wil je nog meer? Natuurlijk, de om
zet van mijn praktijk in Den Haag
is in die tijd met een ton per jaar
teruggelopen, aan winstderving heeft
het me misschien miljoenen gekost.
De inventaris van mijn kliniek heb
ben ze gesloopt en onder elkaar ver
deeld, zonder dat ik er een cent van
heb gezien. Niettemin heb ik me altijd
behoorlijk kunnen bedruipen.'
IN de plaats van de hem toege
dachte drie maanden, heeft
tandarts Mertens in 1922 zes
weken in de Scheveningse
strafgevangenis doorgebracht, overi
gens tegen de uitdrukkelijke wil. van
minister Heemskerk in. 'De poorten
gingen pas weer op een ochtend in
augustus open, nadat koningin Wil-
helmina een op aanraden van de mi
nister door zijn vrouw ingediend ver
zoek om gratie had ingewilligd.
Sindsdien heeft tandarts Mertens
onverdroten zijn recht gezocht.
„Mocht mij dinsdag 17 oktober eer
herstel wachten, dan zal ik daarna
bekend maken, wat zich hier in Ne.
derland allemaal achter de schermen
afspeelt. Ik ben nooit bang geweest,
voor wie dan ook, en ik zal het ook
nu niet zijn. Ik zal de wantoestanden
die hier heersen in de openbaarheid
brengen. Mocht de behandeling voor
de Hoge Raad niets voor mij uitha
len, dan ga ik verder in Straats
burg."
Bij het afscheid zegt hij nog eens:
„Niet voor mezelf, ik ben toch bijna
vijf en tachtig
