A'
Kruiswoordraadsel
ZESTIEN SPEURDERS IN
DE TUIN VERENIGD
Het verhaal van de mannen van de rijkspolitie die met een minimum
aan gegevens een dubbele moord in recordtijd tot klaarheid brachten
Zaterdag 16 september 1961
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 9
Alarm
Hulptroepen
Hoofdkwartier
Wie is de dader van
deze dubbele moord?
In
vier dagen
■■■■■sa
HET RAADSEL VAN SPRANG
De dubbele moord te Sprang-Capelle, op de eerste dag
van deze maand gepleegd, is in heel korte tijd tot een
oplossing gebracht. Binnen vijf dagen had de rijkspolitie,
in een zaak die aanvankelijk een volslagen mysterie leek,
in een zaak die in het begin zo goed als geen houvast bood,
de verdachte opgespoord en tot een bekentenis gebracht.
In drie artikelen zal een onzer redacteuren beschrijven
hoe de rijkspolitie dit schitterend resultaat bereikte.
Steunende op een strakke en wijdvertakt^ organisatie,
maar vooral door hun niet aflatende toewijding, door hun
onverflauwde aandacht voor elk detail, wisten de mannen
van de rijkspolitie de zaak „rond" te krijgen.
Dit relaas van niets dan feiten lijkt een detectiveverhaal.
Het was de werkelijkheid.
IIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIHIIIIIIIIIIIIItlltllllllllllllllllimilllliMIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIHIIIHIII
door M. W. van Eijk
iiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiitmiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiimiiimimimiiiiiiiiiiiiimimi
Dr. J. Zeldenrust, gerechtelijk ge
neeskundig patholoog-anatoom.
LGO DRINGEND. Algo dringend: dub
bele moord te Sprang-Capelle.
Driftig tikten de telexen zaterdagochtend
2 september deze algemene oproep voor het
hele politie-apparaat in de centrale verbin-
dingsposten. Er volgde een korte omschrijving van
het gruwelijke feit dat was ontdekt in de kleine
boerenhoeve aan het Oosteinde van het langgerekte
tweelingdorp in Noord-Brabant. Twee bejaarde man
nen, de 74-jarige A. van Zeist en zijn broer, de 72-
jarige H. van Zeist, in hun woning vermoord. Beiden
de schedel ingeslagen. Geen spoor van roof. Moord
werktuig onvindbaar. Verwondingen zo grof toege
bracht, dat de dader (s) hoogst waarschijnlijk sporen
van bloed aan kleding en/of op schoenen moet heb
ben. Opsporing en aanhouding verzocht. Nadere bij
zonderheden volgen.
Gevolg van de oproep: een sneeuwbaleffect.
Het perfect georganiseerde
alarmeringssysteem van de
politie kwam terstond in wer
king. De telexposten gaven
het bericht telefonisch door
aan de bureaus van rijfcs- en
gemeentepolitie in de naaste
omtrek. Daar werden de poli
tieposten in kleinere gemeen
ten opgebeld. Deze zorgden
weer voor verdere versprei
ding van het bericht, tot in
de kleinste dorpen en buurt
schappen. In de groepen en
korpsen van rijks- en gemeen
tepolitie lichtten de chefs het
personeel in.
Binnen een uur was heel
het omvangrijke politie-appa
raat tot de man in de verste
uithoek en aan elke grenspost
gealarmeerd eft in kennis ge
steld van de eerste bevindin
gen. In Sprang-Capelle waren
onderdehand vijf man van de
rijkspolitie uit het district
Tilburg bezig met het eerste
onderzoek.
Nog voordat iedereen in dat
dorp wist welk drama zich
binnen de enge gemeenschap
van 6200 mensen op vrijdag
avond had afgespeeld, waren
duizenden politiemensen in
het hele land al gewaar
schuwd; zij moesten alles
melden wat verdacht kon zijn.
Om kwart voor acht was de
waarnemend groepscomman
dant der rijkspolitie te
Sprang-Capelle, opperwacht
meester J. A. Dullaart, door
een telefoontje van slager H.
Rij'kers van zijn ontbijt weg
geroepen. De slager was door
de melkrijder D. van Over
steeg attent gemaakt op de
rare situatie bij de boerderij.
Er was maar één melkbus
en die stond bovendien niet
op de vaste plaats langs de
weg. De achttienjarige doch
ter van de slager, Herrnie
Kijkers, had opgemerkt dat de
luiken van de voorkamer wa
ren gesloten, terwijl de ge
broeders Van Zeist toch de
gewoonte hadden vlak voor
het naar bed gaan om negen
uur, kwart over negen, de
luiken te openen.
EEN nicht van de beide
mannen, die al meer dan
veertig jaar samen in het
boerderijtje hadden gewoond,
mevrouw J. de Rooij-de Rooy.
werd er bij geroepen. Zij
morrelde aan de deur en
merkte, dat de huisdeur niet
op slot was.
Ze duwde de deur open en
deinsde met een gil terug. In
de gang lag haar oom Toon
in een plas bloed.
Slager Rijkers was zo ver
standig de deur onmiddellijk
te sluiten en iedereen te verbieden naar binnen te gaan. Hij
belde dokter K. van Tuyn te Kaatsheuvel en opper Dullaart,
die op zijn beurt wachtmeester J. Nauta opriep om naar het
Oosteinde te gaan. Zelf sprong hij op de motor. Hij stelde in
de woning het eerste onderzoek in,
samen met de dokter.
Niet alleen de 74-jarige Toon was
het slachtoffer geworden van een
gewelddaad. Dokter en opperwacht
meester vonden Hein van Zeist, broer
van het eerste slachtoffer, ook met
ingeslagen schedel in de kamer liggen,
een rode zakdoek over zijn gezicht.
Dit was een zaak voor groot alarm!
Opperwachtmeester Dullaart zette
wachtmeester Nauta op post voor de
boerderij. Bij de slager aan de over
kant ging hij zijn districtscommandant,
overste M. C. Ruigrok in Tilburg,
bellen.
Het was intussen half negen. Overste
Ruigrok was eigenlijk met vakantie,
maar de opper kreeg hem toch aan de
telefoon. Kort werden de eerste maat
regelen besproken.
De overste belde de distnetsadjudant
H. M. S. Simons. Beiden gingen afzon
derlijk per auto raar de plaats van de
misdaad.
Intussen belde opper Dullaart volgens
opdracht de districtsrechercheur adju
dant S. Louwerse, die hij nog net thuis
trof. De districtsrechercheur stond al
op het punt naar Dongen te gaan voor
een ander onderzoek. Dat droeg hij nu
aan een collega over.
Voordat recheicheur Louwerse zich
Mej. dr. H. Jansen, wetenschap
pelijk medewerkster le klasse
van het gerechtelijk laboratorium.
Drs. J. W. Verbuigt, wetenschap
pelijk hoofdmedewerker van het
gerechtelijk laboratorium.
i 3i,f6 7 8 910 11 12 13
tr 16
In de tuin van het districtsbureau van de rijkspolitie te Tilburg waren ze bijeen, de mannen
die door perfect samenspel en bergen werk in enkele dagen het afschuwelijke mysterie van
Sprang-Capelle oplosten. Van links naar rechts zijn dat eerst de zes recherrheurs uit het district
Tilburg van de rijkspolitie, die extra waren gemobiliseerd, namelijk de wachtmeesters eerste
klasse: 1. J. P. C. van der Riet uit Rijen; 2. W. F. A. van Rooy uit Oisterwijk; 3. G. A. C. van
Gestel uit Esbeek; 4. P. Rombout uit Drunen; 5. J. M. van Loon uit Oisterwijk en 6. F. A. Wil-
lems uit Goirle.
Rechts van hen staan de leden van de staf: 7. districtsadjudant H. M. S. Simons; 8. overste
M. C. Ruigrok, districtscommandant en de districtsrechercheurs 9. adj. ,F. S. Weterings en 10.
adj. S. Louwerse.
Dan volgt de groep Sprang-Capelle der rijkspolitie: 11. wachtmeester J. Nauta; 12. opper
wachtmeester J. A. Dullaart, waarn. groepscommandant en 13. wachtmeester J. H. van den Poll.
Apart staat 14. rijksspeurhondgeleider win. eerste klasse J. de Letter uit Rosmalen met zijn
speurhond Mies.
Geheel rechts staan de mannen van de technische dienst met hun wagen, waarin alle materiaal
voor vingerafdrukken, het opsporen en analyseren van stille getuigen enz. Het zijn 15. opperwacht
meester P. Kersten en 16. opperwachtmeester P. Grothauzen van de technische recherche der rijks
politie in het ressort Den Bosch.
naar Spratvg-Capelle haastte, belde hij
de rijksspeurhondgeleider te Rosmalen,
de wachtmeester eerste klasse Jde
Letter, die eveneens zonder dralen met
zijn Mechelse herder Mies per auto
koers zette naar Sprang-Capelle.
Ten slotte vroeg opper Dullaart de
technische dienst van de rijkspolitie in
Den Bosch zich in gereedheid te houden.
Terwijl al deze politiemannen onder
weg waren, stelde opperwachtmeester
Dullaart ook de officier van justitie in
Den Bosch, mr. W. A. baron van Imhoff.
van de dubbele moord in kennis. Het
gerechtelijk laboratorium in Den Haag
en dr. J. Zeldenrust, de patholoog-
anatoom te Heemstede werd meege
deeld. dat een verzoek om medewer
king door de officier van justitie ver
wacht kon worden. Dr. Zeldenrust was
voor een sectie naar Bussum, waar hij
eve wel bereikbaar was
npEGEN negenen werd in de woning
1 een wat uitgebreider onderzoek
ingesteld. Overste Ruigrok zag al
gauw, dat voor de oplossing van dit
geval meer hulp nodig zouzijn. Aan
de hand van het dienstrooster voor het
hele district, waarvan de districtscom
mandant en de districtsadjudant altijd
een exemplaar bij zich hebben, wer
den de hulptroepen samengesteld.
Snelheid van handelen en het kiezen
van de juiste mensen voor dit speciale
werk is daarbij een eerste vereiste.
Op vrije dagen of vakantie wordt
daarbij niet gelet. Iedere politieman,
moet altijd bereikbaar zijn, ook in zijn
vakantie.
Dat gold ook voor districtsrecher
cheur adjudant F. S. Weterings. Die
was met vakantie naar de Biesbosch,
waar hij die zaterdagochtend was gaan
vissen.
"Ik had al vier vissen gevangen"
vertelde hij later, „toen ik de bood
schap kreeg dat er dringend telefoon
voor me was. Die vier vissen heb ik
weer in het water gegooid en nauwe
lijks hoorde ik wat er in Sprang-
Capelle aan de hand was, of ik was
al onderweg".
De gealarmeerde kring werd steeds
FOTO BART HOFMEESTER
groter. Voor het recherchewerk in
deze moordzaak werden opgeroepen
de wachtmeesters eerste klasse J. P.
C. van der Riet uit Rijen; W. F. A.
van Rooy uit Oisterwijk; G. A. C. van
Gestel uit Elsbeek (Hilvarenbeek); P.
Rombout uit Drunen; J. M. van Loon
uit Oisterwijk en F. A. Willens uit
Goirle.
Van de technische recherche der
rijkspolitie werden uit het ressort Den
Bosch opgeroepen de opperwachtmees
ters P. Kersten en P. Grothauzen. Voor
bewaking, afzetting, koeriersdiensten
e.d. ter aflossing van de wachtmees
ters J. Nauta en J. H. van den Poll
uit de groep Sprang-Capelle, werden
twee man uit de groep Dongen en twee
man uit de groep Kaatsheuvel opge
roepen. De verkeersgroep kwam in het
geweer voor een snel vervoer van al
deze politiemensen.
Het district kwam in alarmtoestand.
Ook werd contact opgenomen met de
gemeentepolitie van Waalwijk, omdat
het zich liet aanzien, dat ook binnen
het territoor van Waalwijk mensen
moesten worden gehoord.
Tenslotte ging het telexbericht uit,
dat de politie over het gehele land
van het feit in kennis stelde en waar
voor attentie en medewerking werd
gevraagd.
IN het groepsbureau te Sprang-
Capelle werd een extra telefoon
dienst ingesteld. Overste Ruigrok be
trok met zijn naaste medewerkers een
geïmproviseerd hoofdkwartier op het
erf van de boerderij, waar in de scha
duw van het huis van de misdaad
rondom een lange tafel urenlang is ge
confereerd de eerste t-^ee dagen.
Slager Rijkers stelde huis en tele
foon ter beschikking, zijnde de dichtst
bijzijnde post met telefoon. De dis
trictsrechercheur Louwerse, later bij
gestaan door zijn collega Weterings,
was al begonnen met het horen van
de naaste buren en familieleden.
Aan de hand van de stille getuigen
(gesloten blinden, koude pap op de
kachel, krant, bril en half opgerookt
sigaartje op tafel e.d.) en de mede
delingen uit de naaste omgeving over
de leefgewoonten van de twee ver
moorde mannen, kon niet alleen het
tijdstip van de moord (vrijdagavond
tussen half negen en negen uur) wor
den vastgesteld. Ook was het direct
duidelijk, dat hier een bekende van
de slachtoffers aan het werk was ge
weest.
Zo was de situatie toen om half
tien de officier van justitie, mr. W. A.
baron van Imhoff, en de substituut
officier, mr. J. Booster, ter plaatse
kwamen. De officier belde dr- Zelden
rust die terstond nadat hij in Bussum
gereed was met de sectie naar Sprang-
Capelle kwam en het gerechtelijk
laboratorium in Den Haag. Daar ver
trokken twee wetenschappelijke des
kundigen, mej. dr. H. Jansen en drs.
J. Verburgt, met allerlei technische
hulpmiddelen.
Om kwart over negen was de tech
nische recherche van de rijkspolitie
uit Den Bosch in het huis al begonnen
met het onnemen van vingerafdruk
ken en het opsporen van nog meer
stille getuigen. De twee afgestreken
lucifers, die later van zoveel betekenis
zouden zijn bij het aanwijzen van de
dader, werden zorgvuldig opgeborgen
in een glazen buisje, zonder dat er
lucht, aan kwam van anderen.
Bij zijn mislukte poging tot brand
stichting na de moord, had de dader
twee lucifers gebruikt, die op de vloer
van de kamer werden gevonden. Met
het zoeken naar allerlei pluisjes, haar
tjes en andere kleine dingen, die moge
lijk een aanwijzing konden geven, was
de technische recherche al volop bezig,
toen de deskundigen van het laborato
rium arriveerden.
naar waren belast, voor een raadsel.
Maar zij zijn erin geslaagd, dank zij
grote speurzin en voorbeeldige samen
werking, danik zij vijf dagen en vier
nachten van onafgebroken arbeid, de
dader te ontdekken, te arresteren en
tot een bekentenis te brengen door een
overstelpende hoeveelheid bewijs
materiaal, waartegen deze „keiharde"
moordenaar niet was opgewassen.
VOLGENDE KEER:
Omschrijving
Horizontaal: 1 onwettige winst; 4 ge
zet; 8 element dat stralen uitzendt; 13
spijt hebben; 14 vogel; 15 afkorting:
17 kansspel; 18 Gelderse gemeente; 20
metaal; 21 voorzetsel; 22 huisdier; 24
aandrift; 26 lofdicht; 27 uniek; 28 klei
nigheid; 30 mengsel van meel en vocht;
31 aanzien: 32 goed gemalen; 33 soort
brood; 35 klein hert; 36 rij; 38 naviga
tiemiddel; 40 mise; 42 veine; 44 bonen
kruid; 47 ogenblik; 48 scheepstouw; 49
maal; 50 geestelijke; 52 zweep; 54 mu
ziekterm; 56 mist; 58 plantengeslacht;
60 vreemde munt; 62 kloosterlinge; 64
nachtkledij; 65 stremsel; 67 meubelbe
kleding; 68 dosis bepalen; 71 reis; 72
gezworen gelofte; 74 benaming: 76 klein
hert; 77 voegwoord; 78 erg; 80 bijwoord;
81 brij; 83 pers. vnw.; 84 klank; 85
voedsel; 87 afdaling m. hindernissen; 88
doodgoed mens; 89 weten.
Verticaal: 1 doel i. h. cricketspel; 2
getij; 3 wig; 4 liefdegod; 5 kledingstuk;
6 sprookjesfiguur; 7 zuidvrucht; 8 reis;
9 opgeld; 10 naaldboom; 11 afkorting;
12 rijschool; 16 aan elkaar; 19 lang dik
stuk hout: 21 denkbeeldig; 23 vogelver-
blijf; 24 hevig; 25 gerief; 26 grondsoort;
28 gereedschap; 29 gewricht; 32 fees
telijk onthalen; 34 hard en druk babbe
len; 36 schenken; 37 deel v.e. drukpers;
38 vogeleigenschap; 39 werkelijk; 40
loofboom; 41 schaakterm; 43 lering; 45
asvaas; 46 ik; 51 handelend optreden;
52 genoegen; 53 eetgerei; 55 theegerei;
57 lor; 59 vat; 60 aldoor; 61 afgunst;
63 recht van verwerping; 65 vod; 66 stuk
maken; 69 sedert; 70 orde; 73 kring om
de maan en zon; 75 tijding; 78 schel;
79 alcohol, drank; 81 teerprodukt; 82
schrijfgerei; 84 bevel; 86 de onbekende.
OPLOSSING KRYPTOGRAM
Horizontaal: 1 Oporto; 4 wanklank; 9
meppen; 10 mandarijn; 12 garde; 13 an
tithese; 15 Nes; 16 naast; 17 ageren; 22
flater; 24 panne; 27 lee; 28 balkenbrij;
31 naken; 32 eigenaar; 33 gemoed; 34
tulpebol; 35 intern.
Verticaal: 1 ommegang; 2 opperman;
3 toerental; 5 agaat; 6 kadet; 7 aarden;
8 kansel; 11 basalt; 14 ier; 18 eerlijk;
19 elpenbeen; 20 anekdote; 21 gesneden;
23 aan; 25 absent; 26 vlegel; 29 einde;
30 bravo.
"jVTAUWELIJKS drie uur na het ont-
dekken van de moord was alles
en iedereen gealarmeerd. In en om de
kleine boerderij vlak achter de hoek van
het Oosteinde en een zijpad. Tweede
Zeine genaamd, waren de beste speur
ders uit het district Tilburg van de
rijkspolitie druk in actie, gesteund door
de landelijke deskundigen van politie
en justitie en wetenschapsmensen.
Snel was er gehandeld bij de mobili
satie van krachten. Alle voorzorgen
waren genomen. Toch stonden op die
hete zaterdag. 2 september, de mannen
die met de opsporing van de moorde-
