DE NATUUR
Nieuwe
toekomst
opbouwen
in oude
vaderland
«OSRAM
in en om uw huis
Pag. 2
Lutherse Kerkdag
Woensdag 6 september 1961 ZEEUWSCH DAGBLAD
Slechter
Schade
DE
TINTELS
FLITS
GORDON
in het
heelal
Dan Barry
1KAPPIE en hel geheim van de oude prentbriefkaarten i
Verbittering
'landingsbaan
VRIJMAKEN. AM
SULAMCÊGB-
^REHDHOUDÊNL
ZEELUI AAN DE
WAL KUNNEN HUN
BMNTUES NIET e.
K UITKIEZEN.
DIE HADDEN U
GEEN ZWAARDERE
FUNOTIE.KUNNEN
fcf. GEVEN',
Koning Fenton was een strenge en
wrede vorst, die van zijn ondergeschik
ten geen enkele fout door de vingers
zag. Daardoor waren zijn mannen na
tuurlijk huiverig om ongehoorzaam te
zijn, maar ook waren zij bijzonder bang
om op een fout betrapt te worden.
Toen dus het nieuws bekend was ge
worden, dat ondanks de strenge bewa
king van de vertrekken van magister
Tifferoen, Otto en de heelmeester kans
hadden gezien uit het venster te verdwij
nen, was de vraag, die de bevelhebbers
van de krijgsknechten het meest bezig
hield, wie het nieuws aan de koning zou
melden.
Weldra viel de keuze op een brave
oude, in.de krijgsdienst vergrijsde onder
bevelhebber, die voor zulk een ondank
baar karweitje wel vaker opdraaide. Met
een teleurgesteld en verongelijkt gezicht
slofte de man naar de koninklijke ver
trekken.
Op het effen gelaat van de schildwacht
was de gedachte te lezen: „Jij liever dan
ik", toen hij gebogen de deur binnen
ging.
Advertentie
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiitiiixiiiiiiitiiiiiiiifii
door C. Baardman
IIIMIIIIMIIIIIIII'lllllllll'llll'll"lllll"l"ll|"""l|l>lll,lll,l1llllll'"llllllllllllilllll>l
was. Bovendien kwam deze man op
een vreemde tijd in de Biesbosch;
het was na de bevrijding van de
dorpen aan de overzijde van de
Amer. De een na de ander verdwe
nen de onderduikers uit de Bies
bosch, de veiligheid in het Zuiden
leek hen groter en betrouwbaarder
dan die van de Biesbosch waarin
het Duitse soldatendom een steeds
groter rol begon te spelen.
Deze onderduiker sprak ook zo
vreemd en hij was nieuwsgieriger
dan enig ander mens. Naar alles
vroeg hij, naar de ligging van de
polders, naar de vaarwegen en naar
de groepering van de Duitse troe-
(Wordt vervolgd)
BERGEN OP ZOOM. In Bergen op
Zoom werd de Zuidelijke Lutherse Kerk
dag gehouden, waaraan ook de gemeen
ten Middelburg, Vlissingen, Groede en
de Kring Goes deelnamen. Des morgens
werd een dienst geleid door de Bergse
predikant ds. L. G. Chr. Grabandt,
waarin ook het H. Avondmaal werd ge
vierd. Na begroeting in het Prot. Mil.
Tehuis en een broodmaaltijd werd een
bus- en wandeltocht in de omgeving ge
maakt. Des middags werd in het P.M.T.
een film gegeven, „Waarom zijn ze te
gen ons?", waarin het probleem oude
ren-jongeren aan de orde werd gesteld.
Hierop volgde een geanimeerd forumge
sprek. De dag werd in de Luth. Kerk
besloten met een vesper, geleid door ds.
W. F. ten Rouwelaar van Middelburg-
Vlissingen.
Postduivenbericht
KAPELLE. Met 98 duiven nam de
P.V. „O.W.T.B." in Kapelle deel aan
een wedvlucht vanuit Orleans. De uit
slag was als volgt: 1-9-11 J. L. de Ja
ger; 2 J. op 't Hof; 3-4 P. Glas; 5 B.
Ridderhof; 6 A. Luteyn; 7 J. Nijsse; 8
C. Slabbekoorn; 10 Jac. Schrier.
„We hebben honger geleden om de reis bij elkaar te krijgen en bijna waren we
omgekomen, toen het reisbureau „The Seven Seas" ons geld had opgemaakt", vertelde
de heer J. II. Kramer, die gistermorgen met de Bazel-Hoek van Holland-Express
uit Australië in Nederland aankwam.
Er waren maar weinig Nederlandse emigrahten, die de eerste nieuwe stappen
in het oude vaderland alleen behoefdet*. te zetten. Op alle stations, waar de Bazel-
Hoek van Holland-Express stopte, stonden drommen familieleden.
Drie wagons met spijt
Van een onzer verslaggevers
IN DE BAZEL-HOEK VAN HOLLAND
EXPRESS. Een trein vol teleurstelling
boorde zich gistermorgen door een scherm
van vroege nevel en trieste motregen aan
de grens bij Maastricht. Drie spoorrijtui-
gen waren gevuld met een kleine honderd
Nederlanders, die enkele of vele jaren
geleden vol verwachting aan boord van
een emigrantenschip waren gestapt om
in Australië een nieuw vaderland en een
betere toekomst te vinden.
Gistermorgen kwamen zij terug in Neder
land. Wij hebben in de hele trein niemand
kunnen vinden, die nóg eens de reis naar
Australië wilde maken. Het in regen en mist
gedompelde Nederland was hun een warme
vertrouwdheid na een ongemakkelijk avon
tuur, dat zij liefst zo vlug mogelijk wilden
vergeten.
In deze trein vol teleurstelling reisden ook
enkele gezinnen, die betrokken waren ge
weest bij de zwendelpraktijken van het reis
bureau „The Seven Seas". Dit was voor velen
bijna de laatste stoot tegen hun reeds tanen
de weerstand geweest.
Het reisbureau „The Seven Seas" werd in
Australië opgericht door een Nederlandse
emigrant. Deze ontwierp een soort spaar
systeem. Emigranten in Australië, die een
reis naar Nederland wilde maken, konden
bij hem geld storten. Bij de eerste storting
kregen zij een voorlopig passagebiljet. Was
de reissom volgestort dan zou het voorlopige
reisbiljet worden ingeruild voor een defini
tief.
Dit laatste is in vele gevallen niet gebeurd.
Toen de spaarders eind juli hun definitieve
biljet wilden afhalen, bleek, dat „The Seven
Seas" hun geld had opgemaakt, zonder pas
sage te boeken.
De heer C. Blommestein uit Tilburg was
met zijn vrouw en vier kleine kinderen de
dans nog net ontsprongen. Eind juli hoorde
..hij..van een, kennis bij „The Seven Seas",
dat het reisbureau „op springen" stond. Hij
leende vlug bij kennissen het geld, dat nog
aan de passage ontbrak en wisselde enkele
dagen voordat de eigenaar van het bureau
werd gearresteerd zijn voorlopige biljet in
tegen een definitief.
Het gezin Blommestein is uit Aus
tralië weggegaan met de mededeling,
dat het op vakantie naar Nederland
ging. „Dat zeiden we, omdat je anders
zoveel moeilijkheden krijgt voordat je
op reis mag", vertelde mevrouw Blom
mestein. De heer Blommestein voegde
hier aan toe, dat hij er niet aan dacht
naar Australië terug te gaan.
„Er is daar maanden geleden een
enorme explosie van werkloosheid los
gebarsten en de immigranten werden
natuurlijk de eerste slachtoffers", zei
hij. Zijn vrouw vulde aan: „En werk
loos worden in Australië is heel wat
anders dan in Nederland zonder werk
te zijn. Je bent in Australië zonder
werk aan honger en verpaupering
overgeleverd."
Toen hij een dreumes was, stapte hij op
een grote boot, - die hen naar een sprook
jesland zou brengen. Gistermorgen hielp
hij zün vader met het uitladen van
handbagage.
69
„Morgen komen er drie door," ver
volgde Dove Jan.
„Dus juüip zien nog mogelijkhe
den...?"
„Wis en zeker, er zijn gaten ge
noeg langs die Merwede waar we in
kunnen kruipen als het te bar wordt.
Er is eigenlijk geen kou aan de
lucht, met wat voorzichtigheid en
een pietsie lef zal alles gesmeerd
lopen."
Dove Jan deed alsof hij over een
pleziervaart sprak, maar kapitein An
dré deelde zijn vertrouwen niet. Met
zulke zwaar bewapende oevers zou
den er doden vallen, zoveel begreep
hij wel. Iffa,ar moesten de crossers
heen als zij midden op de brede ri
vier gegrepen werden door lichtko.
gels en zoeklichten? Eer zij het be
schuttende riet bereikt konden heb
ben, waren zij doorzeefd door de ko
gels. Vooral de Kop van 't Land was
een gevaarlijk punt...
Maar er móést gecrossed worden,
een verbinding moest er zijn. Elk
front eiste zijn eigen slachtoffers, het
was oorlog!
Zijn sombere voorgevoelens kwa
men echter niet uit. Het leek wel als
of de Duitsers doof en blind waren.
Geen van de crossers werd bescho
ten en de nieuwe lijn overtrof de
oude in regelmaat en omvang.
Er kwamen zelfs wilde crossers
in Lage Zwaluwe aan. Dit waren
mensen die niet langer op de vrij'
heid wensten te wachten en jonge
kerels die dienst wilden nemen in het
bevrijdingsleger.
Hele families waagden de over
tocht, het was een gewoon reisje
naar de overkant, meer niet. Aan de
afvaartplaats te Sliedrecht dromde
de achterblijvende familie met vrien
den en bekenden samen voor een
laatste groet. Elke afreis werd een
openbaar gebeuren dat steeds meer
publiek aantrok. -
De ervaren crossers zagen dit gedoe
met lede ogen aan. Het kon niet goed
blijven gaan, meenden zij... de Duit
sers moesten argwaan krijgen. Uit
ervaring wisten zij hoe de Duitsers
reageerden als zij eenmaal gealar
meerd waren. En hun voorgevoelens
waren juist, er verschenen storm-
boten op de Nieuwe Merwede en tel
kens werden zij gevangen in de felle
greep van lichtkogels en schijnwer
pers. Zij werden beschoten en de
eerste slachtoffers vielen, de wilde
crossers hadden de veelbelovende
lijn tot een gevaarlijke weg gemaakt.
Er zijn sluiswachters en sluiswach
ters. Op de grote sluizen van de Maas
is het een baan die dag aan dag de
volle man vraagt. Op de Spieringsluis
kan een klein kind de was doen
Tussen het luidruchtige welkomstgeroep gistermorgen op het
Rotterdamse station, stond een beetje verloren een klein meisje,
dat ongetwijfeld in Australië al veel heeft gehoord over het fijne,
heerlijke vaderland van haar ouders. Ze moet nu beginnen
met Nederlands te leren.
De heer J. H. Kramer uit Gronin
gen, die met zijn vrouw en twee kin
deren naar Nederland kwam, was één
va de echte slachtoffers van „The
S 'n Seas". Toen hij begin augustus
zdefinitieve biljetten wilde halen,
was de directeur al gearresteerd.
„Voor die biljetten hadden we hon
ger geleden", vertelde de heer Kra
mers, „als ik zeg, dat we er bijna aan
onder door zijn gegaan, klinkt dat
overdreven, maar het is de waarheid.
Alles, wat we hadden, kleren en meu
bels, hadden we verkocht. Ik ben
metselaar, maar heb daar nooit in mijn
vak kunnen werken. Ik deed alles,
wat ik te pakken kon krijgen en toen
kwam die grote werkloosheid. Ik
raakte zonder werk en ik zei tegen
m'n vrouw: „Laten we zien, dat we in
Holland komen, voordat we er hier
aan gaan."
Na maanden van ontbering kreeg
het gezin de reissom bij elkaar en
toen bleek het reisbureau een zwen-
delzaakje te zijn. Gelukkig voor het
gezin Kramer hebben de scheepvaart
maatschappijen de gedupeerden niet
laten zitten.
„We zijn met onbetaalde biljetten
hier gekomen en de scheepvaartmaat
schappij heeft het risico genomen",
vertelde mevrouw Kramer. Zij ver
wachtte niet, dat hier in Nederland
nog een rekening zou worden gepre
senteerd. In ieder geval is het gezin
Kramer gisteren in Groningen aange
komen en het gezinshoofd verwacht,
dat hij weer spoedig op de steigers
zal staan.
de voor mevrouw Smit bedroeg acht
honderd gulden, die zij misschien nog
terugkrijgt.
Mevrouw A. M. Smit had begin van
het jaar voor zichzelf en haar dochter
Anneke passage geboekt voor Neder
land bij „The Seven Seas", via een
agentschap. Haar man was acht maan
den daarvoor reeds via het reisbureau
naar Nederland teruggekeerd, dus het
scheen een vertrouwd adres.
Enkele dagen voordat het reisbureau
verdween, had het agentschap lucht
van de zwendel gekregen. Door fors
ingrijpen had men een deel van het
gestorte geld kunnen redden. De scha-
Het gezin Smit is twee jaren in
Australië geweest, maar het gaat niet
terug. „Over het algemeen is de toe
stand daar vooral voor immigranten
slechter en onzekerder dan hier in
Nederland", zei mevrouw Smit.
De heer J. Gadella uit Rotterdam
had- zes jaar in Australië gewoond
maar hij straalde van plezier, toen het
Rotterdamse station door de motregen
zichtbaar werd. Hij was in Nederland
chauffeur en meende zes jaar geleden,
dat hij in Australië een betere toe
komst voor zijn kinderen kon vinden.
„Een jaar geleden heb ik mijn ene
zoon al teruggestuurd", vertelde hij
ons, want die jongen wilde banket
bakker worden en dat kon hij in Aus
tralië als kind van een immigrant niet.
Zelf heb ik eerst een paar jaar op
een boerderij moeten werken. Daarna
werd ik chauffeur, maar toen de werk
loosheid uitbrak, werd ik onmiddellijk
op straat gezet. Om mijn gezin niet
van honger te laten omkomen, moest
mijn vrouw in de kantine van een
hospitaal gaan werken."
„Toch zagen we geen kans om het
hoofd boven water te houden. Toen
besloten we koste wat het kost naar
Nederland terug te gaan, We hebben
alles verkocht wat we hadden en we
zullen hier in Nederland helemaal op
nieuw moeten beginnen. Maar mis
schien rijd ik morgen al weer op een
auto", eindigde de heer Gadella en
hij schreeuwde geestdriftig naar zijn
zoon op het Rotterdamse perron, die
vader, moeder en twee zusjes kwam
afhalen.
bsvoorra- "n
dingsraketvah
Da aarde
admiraal.
7kOO
door
|iiiuiiiiiuu!iiiiiiuiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiMiiiinMiiiiiiniiiiiniiMiimiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiinmiiiiininiiiiiiiiniiiiiiiiiiniiiiiiiiiniinin!iiiiiinminiiimmniiniiiniiHiiiiniinmig
Dikwijls was de teleurstelling in de
trein overgegaan in verbittering. Een
nijdige man, die zijn naam niet wilde
noemen, „omdat die toch niet als waar
schuwing in een Australische krant
zou komen", spuwde driftig zijn gal
over de chaos, waarin vele Neder
landse emigranten in Australië terecht
zijn gekomen. Hij was ook opgelicht
door „The Seven Seas", maar omdat
ook voor hem de scheepvaartmaat
schappijen garant hadden gestaan,
achtte hij deze tegenslag veel geringer
dan de grote teleurstelling, die Aus
tralië hem maatschappelijk had bereid.
Maar hij was, met zijn gezin, in
ieder geval nog in Holland aangeko
men. „Ik ken alleen al onder mijn
kennissen in Australië vier gezinnen,
die alles zouden willen doen om naar
Nederland terug te keren, als ze maar
een mogelijkheid zagen om het geld
voor de overtocht bij elkaar te krij
gen", had de heer Gadella ons verteld.
Siernetel kent men beter als Coleus;
een kleurige kamerplant, waarvan men
veel plezier kan hebben. Die laat zich
gemakkelijk voortkweken door middel
van stekken en het is nu de goede tijd
dat te doen. Jonge van stek opgekweek
te planken kan men beter overhouden
dan de oudere. Het stekken gaat vrij
eenvoudig; in een jampotje met wa
ter zullen ze al wel wortels vormen.
47. „Weer een aanwijzing.." murmul-
de de speurder vergenoegd, het
schraapsel behoedzaam in zijn zakdoek
opbergend. „Weet u wat het is, kapi
tein? Rubber van de banden van.."
„Hou op!" brulde Kappie, hem bij de
kraag grijpend. „Nu is het ja genoeg!
Die arme maat maakt intussen mis
schien ik-weet-niet-wat voor ellende mee
en wij kruipen hier als mestkevers
over de grond om.."
Verder kwam hij niet, want op dat
moment moesten zij allebei opzij sprin
gen voor een langsstuivende politiewa
gen, waarin een luidspreker krakend
aanwijzingen doorgaf.
„Gewapende bende bankoverval op
122ste plein.." ving Kappie op.
„Donder en bliksem.." stamelde hij.
„Dat is waar die schuimers met de
maat heen zijn.. Ik laat me kielhalen,
wanneer die klont van een maat daar
niet bij betrokken is!"
„Tja., eigenaardig!" gaf Longnoos
toe. „Blijkbaar heeft het één toch met
het ander te maken. Kom, kapitein, sta
niet zo te treuzelen. Laten we er vlug
.heengaan. Het feit dat de politie met
groot alarm onderweg is naar het 122ste
plein is het bewijs, dat we op het goe
de spoor zijn..!"
Daarom is de sluiswachter van de
Spiering tegelijkertijd ook de tim
merman van de Biesbosch.
Hij schaaft en hamert en zo nu
en dan laat hij een schip door de
sluis. Als zijn timmerwerk hem te
veel in beslag neemt bedient zijn
vrouw de sluis en er is geen schip
per die moppert over deze vrouwe
lijke hulp.
De familie van de sluiswachter
benaderde het ideale leven en zij
hadden vrienden door het ganse
land van Dordt.
Maar toen de oorlog het land over-
sdocMp ve-~ ierde ook hun uitzon
derlijke positie.
Het aoo. en van de schepen
kreeg een pikant bijsmaakje, De
Biesbosch werd het grote toe
vluchtsoord voor de bedreigden en
achtervolgden.
Daardoor hadden vele schepen
iets te verbergen, sommige hadden
zelfs Joden aan boord en dat was
volgens de bezetter wel het toppunt
van brutaliteit, en de Germaanse
rasbeschermers waren ijverig in het
jagen op allen die hun rassenwetten
durfden overtreden.
De sluiswachter en zijn vrouw kre
gen een fijne neus voor zulke sche
pen.
Zij roken de verboden waar en
dikwijls wisten zij door hun tact de
toeziende Duitsers bezig te houden
tot het schip veilig door de sluis
gemanoeuvreerd was.
Toen in de loop van de oorlog de
Biesbosch het jachtterrein werd van
de Werkendammers die de rollen
omkeerden, was het rustige leven
van de sluiswachter voorbij; hij
speelde het spel mee en de onder
duikers rondom de Spiering vonden
in hem een trouwe vriend en ver
zorger. Hij sleepte voedsel aan en
hij waarschuwde hen voor dreigende
gevaren.
Na de bevrijding van het Zuiden
bleef hij zijn taak goed vervullen
en voor velen was hij het middel dat
hen uit handen van de vijand hield.
Een van dezen was een tech
nisch ambtenaar van de Rijkswater
staat. De sluiswachter vertrouwde
hem de eerste dagen maar half.
Hij was anders dan de onderduikers
waaraan de sluiswachter gewoon
