Verdwijnen Zeeuwse
klederdrachten
NEDERLANDERS OP
LEIPZIGER MESSE
UIT VERPLICHTING
Herstel zoutschade van
gemeentehuis aangenomen
Resultaten sociologisch onderzoek
in drie Zeeuwse dorpen bekend
Geen kaas voor de burgers
wel peperdure feestjés
voor Oostduitse relaties
Debat op volksluindedag in Arnhem
Augustus was
droge maand
Uitgebreid winter pro gramma
Zeeuwse volksuniversiteit
Dinsdag 5 september 1961
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 4
Fotograferen
wordt hinderlijk
gevonden
MARKTBERICHTEN
Doodgebloed
Uit de kerken
Eén klant beslist over prijs en afzet
Ingemaakte club
had mist-pech
Schuttersconcours
te Kapelle
Handboogwedstrij d
te Axel
Bramenaanvoer
wordt minder
Scheepvaartbeweging
kanaal Zd.-Beveland
Goede prestatie
van Excelsior
DE GEMEENTE BIDT
Godsdienstonderricht
Een lezing over de
toekomst van de
Westersckelde
Kampioenschappen
„De Rode Doffer"
Van een onzer verslaggevers
yJRNHEM. Waar het waterrad van een Veluwse papiermolen
door een beekje in beweging gebracht wordt, een achterhoeks
„loshoes" te glimmen staat in de zon en toeristen een kraakhelder
Zaans buurtje bewonderen, daar waren gisteren vele mensen bijeen
om met elkaar de Zeeuwse klederdracht aan een beschouwing te
onderwerpen. In de verrukkelijke lommerrijke omgeving van het
Nederlands openluchtmuseum te Arnhem, dat als een oase van
gaafbewaarde volkskunst zijn tijd verslijt temidden van de steeds
moderner wordende wereld daaromheen. In de schaduw van deze
uitgesproken Nederlandse etalage maakten mej. T. Hofman en mej.
M. E. de Hoogh de resultaten bekend van een socioloogisch kleder-
drachthenonderzoek, dat zij instelden op Walcheren en Zuid-Beveland,
bekend. Drie dorpen waren uitgekozen: Westkapelle, Melis kerke en
Ovezande.
trouw. Onder de dertig jaar treft men
zeer weinigen in klederdracht aan.
Beide dames vertelden dat het onder
zoek vooral gericht was op het feit in
hoeverre de klederdrachten aan het
verdwijnen zijn en welke factoren daar
op invloed hebben. Uit gesprekken in de
drie Zeeuwse dorpen bleek dat na de
oorlog steeds meer mensen zich op z'n
„burgers" gaan kleden. Slechts de oude
re vrouwen blijven de oude kledij ge-
Kostbaarheid
KRABBENDIJKE 4 sept. James Grieve I
80-85 45 75-80 52, 70-75 57, 85-70 54, II 85-90 44,
80-86 50, 75-80 5, 70-7 7—9, 6-70 3, II D. 37,
in Gr. 3137 III F. 20—27 Kr. 10 Manks Cod
II 70-80 37, 60-70 28, II D. 18, III Gr. 18, III Gr,
22, F. 17 Kr. Zoete Kroom I 60-70 30 II
D. 1820 III Gr. 11, III F. 11, Diverse appels
Val 5, Tr. de Vienne I 90-95 52—61 85-90 54,
80-85 58, 75-80 62, 70-75 67, 65-70 64, 65-70 64,
60-65 57, II 80-85 41—55, 75-80 48—58, 70-7 49—
62, 6-70 50—59, 60-65 48—52, II D. 44, III Gr.
42—43, III F. 32, Kr. 28, Br. Hardy I 75-80 86,
70-75 85, 65-70 70-76, 60-65 71, II 70-75 68, 65-70
60-85 58, ril Gr. 51, III F. 28, Kr. 11, William D
I 85-95 61, 75-85 40, 65-75 41, 75-85 28, 65-75 33,
II D. 27, III Gr. 21, III F. 12, Kr. 6, Bonne L.
I 70-7 61, 65-70 64, 60-65 63. 55-60 III Gr. 21,
III F. 12, Kr. 6. Bramen Per Doos. I 21—22.
Verpakt fruit Br. Hardy I 75-80 84, 70è75 83,
65-70 76—77, 60-65 69—71.
TERNEUZEN, 4 september Sla 8—16;
bloemkool a2 59, b2 37—46, afw. 11—31;
komkommers groen 1620, wit 1016; me
loenen 3 2264; perziken 2 16; per bos:
peen 2 37; aard. per 100 kg: meerlanders
1 11,70, bintjes 1 11—11,10, 2 8,70—3,70; an-
dijvie 8—26; stoksnijbonen. 2 2841; princes-
sebonen 35—54; slabonen 4862; rode kool
7—18; savoye koollS—28; witte kool 10—1;
prei 31—38; tomaten a2 71—86, c2 44—66,
cc 43; uien 915; aardbeien doos 1 69, 2
5058, afw. 2345; bramen doos 3234;
transparant de croncel 2 85-95 42; 75-85 40—
46, 65-75 42; 11 d. 20, 111 gr. 30—50, 111 f.
20; james grieve 1,85 47—58, 80 54—61, 75
60—66, 70 61, 65 59, 2.85 57—59, 80 55—60,
75 59—63, 70 7—58, 65 54, 11 d. 43, 11-1 gr.
490, 111 f 45; zigeunerin 111 f 31; tyde-
roan 1.70 85—91; jack lebel 111 f 26; zoe
te appelen 1.55 50; rode kames greeve 1.85
58, 80 58, 75 70, 2.85 57, 80 60 75 59, 111 gr.
49; triumph de Vienne 1.80 58, 75 63—71, 70
69—73, 65 65—69, 60 58—61, 2.75 59, 70 63—69,
65 57—61, 60 50—56, 11 d 45—46, 111 gr. 49
—58, 111 f 4145; beurre hardy 1.75 81, 70
80, 65 70, 111 gr. 56, 111 f 43; spaanse wijn
peren 111 f 40, pitmaston duchesse 1.85-95
34; 75-85 40, 65-75 41, 2.85-95 27, 75-85 31,
65-75 31, 11 d 20—22, 111 gr 20—22, 111 f 17—
19.
ST. ANNALAN'D, 4 sep. Eigenheimers
gewone 1. 15,35—16,42, afw 11,06, bintje bon
ken 12,29, gewone 1. 11. afw 9,28—9,70, alles
per 100 kg, aanvoer 37,5 ton.
SCHBRiPENISSE, 4 sep. Bintjes gewone
1. 9,2610, afw 7, koopmans blauwe gewone
9,99—12,38, furore gewone 9,50, alles per 100
kg, aanvoer 15 ton.
MIDDELBURG, 4 sep. Bintjes bonken
11,8, grote 10,50, drieling 2,20, fruit: toma
ten: a 1 77, a2. 75—81, bl 81, b2 73—77,
01 61—73, c2 5768, pruimen: jefferson II
59, reine victoria 2. 5883, ananasmeloen
84104, suiker meloen 63100, ogen meloen
51, netmeloen 29101, bramen doos 2330,
frankenthaler 158—207, black alicante 169
170, perziken stuk 9—25, appelen: manks
codlin 2 70-80 39, 60-70 30—31, lid. 16, III
gr. 2728, III f. 1122, zigeunerin 2. 75-
85 26, 65-75 2427, H.d. 13—23, transparant
de crocel 1. 75-85 47—48, 65-75 54—56, 60-65
55, 2. 65-75 48., Il.d. 32—45, IH. gr. 47, in
f. 39, james grieve 1. 85-90 61, 80-85 49 75-
80 51—65 71-75 57—60, 65—70 54—58, II. 65-
70 54, III.gr. 35—51, IH.f. 33—48, appels val
kroet 934, peren: bonne louisse d'avraches
2 65-70 54, 55-60 4146, triomph de vienne
i. 75-80 66, 70-75 63—65, 65-70 63—64, 60-65
56, 2. 85-90 62, 80-85 59, 75-80 56, 71-75 62,
65-70 59—62, Il.d. 41—51, III.gr. 47—64, III.f.
4352, peren val kroet 1937, groenten: sla
516, bloemkool 4 st. 12—32, 6 st. 11—26,
8 st. 1118, savoye kool 73, rode kool 15
21, spinazie 5lil, stokprinc 3272, dub princ
2950, snijbonen 2863, pronkbonen 1733,
postelein 545, prei 1718, andijvie 78,
komkommers groen a 1628, b 1122, c.
8—17, wit a. 10—19, b. 10—17, c. 8—12, bos-
kroten 1016, bospeen 5160, waspeen 65
74.
BERGEN OP ZOOM, 4 sep. Sal 3,5—
16, andijvie 713, dub princ 3357, staak-
princ 4967, rode kool 1629, savoye kool
78. prei 1014, bospeen 2536, waspeen
3143, komkommers 1449, kroten 1318,
bloemkool 1153, snijbonen 2857, tomaten
3894, uien 413, meloen 43120, james
grieve 2455, transparant 2147. b. de ama-
lis 2639, b. hardy 6170, triumph de vienne
2983, b. loisse 2955, s, de espere 2355,
natuur perzik stuk 7—20, idem kg 107—128,
g. campion 202—212, frankenthaler 154160,
reine victoria 25121, reine claude 33. 128,
bramen 58143, aardbeien 250310.
GOES, 4 sept. Export en Industrievei
ling. James Grieve KL. I 85-90 51, 80-85 59,
75-80 65—66, 70-75 67, 65-70 58. II 85-80 50, 80
-85 5 75-80 58, 70-75 59, 6-70 4, II D 40.
Mank's Codlin I 70-80 38, 60-70 33. II 70-80 34.
60-70 31, II D 22. Zigeunerin I 8-90 23, 75-85
25—26. 65-75 25—28. II 85-95 22, 75-85 22—24,
65-75 24—25, II D 16 Transp. de Croncels II
75-85 3, 6-7 34, II D 23. Jacques Lebel I
7-85 40. 65-75 37, II D 24. Ellisons Orange I
75-85 45, 65-75 50. Tydeman's Earley Worces
ter I 75-80 62—73, 70-75 72. II 75-80 43—52, 70-
75 52, 65-70 42, 60-6 24. Triomphe de Vienne
I 8-90 59—60. 80-85 60—61, 75-80 63, 70-75 68,
65-70 67. 60-65 60. II 80-85 58, 75-80 62, 70-75
65, 65-70 59—61, 60-65 57, II D 42—43. Pitmas
ton Duchesse I 8-95 35 75-85 42, 65-75 44, II
D 29. Br. Hardy I 75-80 83, 70-75 85. 65-70 72,
60-65 70. II 70-75 74 65-70 64. Br. de Merode I
70-80 41, 60-70 26. II D 19. Seigneur d'Espe-
ren I 70-80 73, 60-70 64, 55-60 46. II D 28. Bon
ne Louise d'Avranches I 70-75 67, 65-70 69, 60
•65 64, 55-60 53. Div. appels kroet 15. Zigeune
rin kroet 9,50. Dubb. pr. bonen II 45, afw. 34.
Gewone veiling. Mank's Codlin grof 25—26,
fijn 1217. Zigeunerin grof 14—17, fijn 1113.
James Grieve grof 3847, fijn 2032, Transp.
de Croncels grof 20. fijn 8—20. Triomphe de
Vienne grof 3447, fijn 2536. Seigneur d'Es-
peren grof 30, fijn 18. Pitmaston Duchesse
grof 2022, fijn 14—15. Frankenthaler I 140
170. Per doos: Bramen I 29—33, II 1723.
Aardbeien I 58104. II 3765. Groenten. Per
stuk: Bloemkool A II 22—38. B II 14—21. afw.
1123. Kropsla 110—12. II 68. Komkom
mers A 2230, B 2031. Meloenen I 94134,
II 89, afw. 6467. Per bos: Kroten 1116.
Per kg: Tomaten A 6168, B 6572, C 40
36, CC 40. Dubb. pr. bonen II 4044. Pronk
bonen II 2431. Stoksnijbonen II 2839. Veld
sla 13. Kroten 17. Gr sav. kool 712. Rode
kool 8—13. Postelein 21—22 Andijvie 7—12.
Aardappelen bonken 15, grote 913, drieün-
f J»n 6.
Drie materiële factoren zijn er die
kunnen bijdragen tot het afleggen van
de dracht: De kosten ervan, de
schaarste van het materiaal en de vraag
of de dracht praktisch is. De kostbaar
heid kan volgens de beide spreeksters
geen reden zijn om op z'n „burgers"
te gaan. Het aanschaffen van een gar
derobe burgerkleding (min of meer met
de eis met de mode mee te gaan) be
tekent voor de „boerin" vaak een te
grote uitgave. Bovendien zijn de kleder-
drachtstoffen altijd zeer duurzaam ge
weest. Al is de kwaliteit niet meer zo
goed als voor de oorlog. Het „bijhouden"
van de boerenkleding wordt moeilijker
naarmate het aantal mutsen-, beuken-
en jakkennaaisters minder wordt.
Nu de laatste decennia het isolement
van Zeeland aan het verminderen is, is
door meer en andere kontakten met
mensen van elders de neiging ontstaan
zich niet van de overige Nederlanders
te willen onderscheiden, zodat velen er
toe overgingen de dracht af te leggen.
Volgens mej. Hofman en mej. De Hoogh
heeft de godsdienstige instelling van
een deel van het Zeeuwsche volk bijge
dragen tot het handhaven van de kle
derdracht. Langzamerhand verliest zij
evenwel op dit terrein haar behoudende
invloed. Ditzelfde geldt voor de dwin
gende kracht van de opinie der dorps
gemeenschap.
Een factor van toenemend belang is
het toerisme geworden. Juist de zo
sterk toegenomen aantallen dagtoeris
ten besteden, zei mej. Hofman, op de
Middelburgse markt hinderlijke aan
dacht aan de dracht. Er zijn dracht
vrouwen geweest die tegen de onder
zoeksters zeiden, dat zij het fotografe
ren door vreemdelingen,„glad bu" wa
ren en zidh niet meer op de markt wil-
dn laten zien.
Minder animo
De kans is groot dat na voltooiing
van de Deltawerken, wanneer nog meer
toeristen, vooral uit het westen des lands
naar Zeeland zullen komen, de animo
om de dracht te blijven dragen sterk
zal verminderen. Men wenst voor „vol"
te worden aangezien en vindt het daar
om beter de dracht maar af te leggen.
Naar mej. De Hoogh meende zal over
enkele tientallen jaren de laatste „boe
rin of „boer" op een foto in de krant
worden geplaatst.
Dit laatste werd door vele deelne
mers aan de volkskundedag, georgani
seerd door het beraad voor het Neder
lands Volksleven en het Nederlands
volkskundig genootschap, ernstig bestre-
t n;» ?er hen was de bekende dr. P.
J. Meertens, die verscheidene publika-
ties op zijn naam heeft staan over het
Zeeuwse volkskarakter. Evenals mej
De Hoogh nu, had hij zelf in 1935 voor
speld dat de klederdracht over 25 jaar
verdwenen zou zijn. Die voorspelling is
met uitgekomen. Dr. Meertens was dan
ook optimistisch voor de toekomst.
zeer groot deel hetzij direct, hetzij in
direct van de landbouw afhankelijk is.
De direct in de landbouw werkzame be
volking neemt, in sterkere mate dan
elders in Nederland, af en dit niet al
leen relatief, maar ook absoluut. De
visserij zal in de toekomst aan een klei
ner aantal mensen emplooi verschaf
fen, zelfs indien het nieuw kunstmatig
oesterbekken op bevredigende wijze ge
ëxploiteerd zou kunnen worden. De in
dustrie heeft de laatste tijd enige voor
uitgang geboekt. In de dienstensector
wordt de recreatie van steeds grotere
betekenis. Overigens bestaat omtrent het
oesterproefbekken nog steeds onzeker
heid. In de recreatie zag dr. ir. Van
Aartsen nog een machtige factor om de
trek uit het Deltagebied te beperken.
Wijziging van de structuur van het
gebied betekent volgens dr. ir. Van
Aartsen niet een gelijkschakeling met
de omgeving, wel een verder toenemen
de welvaart en een toenemend begrip
voor aanpassing aan snelle veranderin
gen.
Documentatie
De heer J. v. Beylen, assistent-dienst
leider van het Nationaal Scheepvaart
museum te Antwerpen, liet de verande
ringen op scheepvaartgebied in Zeeland
de revue passeren. Hij meende dat een
katalogisering van wat op dit terrein
verdwijnt aanbevelenswaardig is. Belgi
sche artiesten hebben reeds een icono
grafie samengesteld. Een prospektie in
Zeeland en elders in Nederland, naar
aanleiding van de tentoonstelling „Zee-
land, schepen en scheepvaart" deze
zomer in Antwerpen, leverde betrekke
lijk weinig resultaten op. Toch moet ook
in Nederland iets te vinden zijn.
Het aanvullen van de bestaande
documentatie stuitte al op moeilijk
heden, omdat zoveel reeds verdwe
nen of vergeten is. Scheepvaart
musea en musea voor volkskunde
zouden hier nog nuttig werk kun
nen verrichten. Want mogelijk
zal over korte tijd de zo typische
Zeeuwse visserij en de scheeps
bouw uitgestorven zijn.
De cijfers liegen niet
BRUINISSE. Oppervlak
kig bezien zou men op grond
van de neerslagstatistiek kun
nen concluderen dat toe een
lekker zomertje achter de rug
hebben. Een zomertje zoals we
ze meer zouden wensen.
De gemiddelde neerslag in
augustus schommelt om de 67
mm, maar de afgelopen maand
lag dit cijfer belangrijk lager.
Lichtelijk verbaasd zal men
moeten geloven dat er goed
gerekend is en dat het gemid
delde van 60,5 echt wel juist is.
Maar hoe kan dat nou?
Blinkende cijfers en een
klamme, ietwat huiverige her
innering. Sluiten die twee el
kaar niet uit?
Wel, de oplossing is heel een
voudig. In augustus zijn we niet
overmatig op hemelwater ge-
tracteerd. De totaalcijfers lie
gen er niet om. Wat de hoeveel
heid betreft liet augustus zich
van z'n goede kant bekijken,
maar het ongelukkige is dat
het „beetje" water dat geval
len is netjes verdeeld werd
over een zo groot mogelijk aan
tal dagen. En of het nu op een
zomerdag met bakken uit de
hemel komt of dat het miezert,
het resultaat blijft gelijk al
thans voor de vakantieganger.
Kijk, daar zit de kneep.
Een neerslag van meer dan
tien mm per dag kwam niet
voor. (Helaas niet). Tropische
dagen gaf augustus evenmin te
zien, hetgeen nauwelijks iemand
kan verbazen. Maar op de
drempel van het seizoen gaf
augustus nog een fooitje, een
soort toegift voor bleekneusjes.
Dinsdag en woensdag, 29 en
30 augustus, steeg het kwik
tot respectievelijk 28,4 en 27
graden. Wie toen vakantie had
zit nog steeds in z'n vuistje te
lachen.
RITTHEM ONZEKER OVER HERINDELING
DiTTUirtf Wat a-a at or mpt hij de subsidiepost voor de Zeeuwse Mu-
RITTHEM. „wat gaat er met zieJkschool op de gemeentebegroting
Ritthem gebeuren?" was de vraag
die burgemeester P. Daniëlse gis
termiddag aan de raadsleden tij
dens een vergadering stelde. Hij
gaf daar zelf ook weer antwoord
op: „Naar aanleiding van de nieu
we ontwikkelingen op het gebied
van de gemeentelijke herindeling
van Walcheren kunnen wij in
Ritthem niet anders zeggen dan
dat wij in het duister tasten. Maar
mijn vermoeden is toch wel, dat
de dorpskom naar Souburg zal
gaan en de grote rest van de
meente naar Vlissingen. Dat laat
ste hebben wij toch wel liever,
dan krijgt ons dorp tenminste
enige allure."
De raad nam het belangrijke besluit
ook het zoutschadeherstel van het ge
meentehuis ter hand te laten nemen.
Hun mening was over het algeirteen de
zelfde: „t Is hard nodig," terwijl zij
de ogen door de raadszaal lieten dwa
len. Zij bleven bij hun besluit ook toen
de voorzitter opmerkte dat er een lieve
duit mee was gemoeid, vermoedelijk tus
sen 10.000.en 15.000.De raad
vond het nodig deze beslissing te ne
men omdat de op handen zijnde grens
wijziging op het eiland nog wel even
op zich zou laten wachten.
Het Waterschap Wegschap Walcheren
gaat dit jaar de Westhoekweg en een
gedeelte van de Havenweg verbeteren.
De heer Jac. de Lange (AR) vond het
nodig een bord te zetten op de West
hoekweg. omdat het uitzicht op de krui
sing volgens hem onvoldoende was.
Voorzitter Daniëlse zei dat het wegschap
dat op juridische gronden niet mag.
B. en W. noemde het teleurstellend
dat G.S. het raadsbesluit tot het aan
leggen van een rioolwaterzuiveringsin
stallatie niet goedkeurde. Voorzitter
Daniëlse zei dat de gemeente nu tussen
twee vuren zat omdat de Polder Wal
cheren in diverse „boze" brieven op de
aanleg had aangedrongen.
De heer H. K. Allaart (AR) zei dat
1962 miste. „Het is jammer," antwoord
de de voorzitter, „maar de in 1956 in
Ritthem opgerichte afdeling van dertig
leden is in de loop der jaren aan bloed
armoede gaan ljiden en is op dit mo
ment zelfs doodgebloed." Hij zei dat
omdat er in Ritthem geen enkele leer
ling van de school meer was, een sub
sidie ook niet nodig was.
Op een verzoek van de PZEM tot
aansluiting van onrendabele percelen op
het electriciteitsnet, beschikte de raad
afwijzend. Enerzijds waren er in de ge
meente geen onrendabele percelen meer
anderzijds worden bij aansluitingen in
het nieuwe Sloegebied geen agrarische
belangen meer betrokken.
Aanvankelijk zag het er naar uit dat
de raad de door G.S. voorgestelde auto
vergoeding van 1200.per jaar voor
de burgemeester te hoog vond. Ook de
voorzitter zelf zei dat dit bedrag hem
te hoog leek. Maar na enig heen en
weer gepraat bleek alleen de heer W.
Cevaal Azn. tegen het voorstel.
De raad hield vervolgens enige pun
ten aan. Zij wenste het voorstel van
het bestuur van de Mortierenpolder een
bijdrage te verlenen in de kosten van
verharding van een grintweg bij het
Oude Dorp in Nieuwland nader te be
kijken. Zo ook de aannemerskosten voor
het zoutschadeherstel voor het brand
spuithuisje die het door het rijk te ver
goeden bedrag van 1273.- aanzienlijk
te boven gingen.
Ned Herv. Kerk.
Benoemd tot hulpprediker te Garsthui-
zen c.a.: J. H. Bertelink, hulpprediker
te Jubbega.
Gereformeerde kerken.
Aangenomen naar Bergentheim: J. J-
Kuiper, kand. te Sassenheim, die be
dankte voor Abcoude, Asperen en Zalt-
bommel.
Bedankt voor Hoofddorp, Arnhem,
vac. F. A. Hofman, voor Nijkerk vaca
ture W. Griffioen, J. Vlaardingerbroek
te Grijpskerke.
Examens:
De classis Hardenberg heeft prep. ge
ëxamineerd en beroepbaar gesteld de
heer J. Weitkamp, kand. aan de V.U. te
Hardenberg.
Chr. Gereformeerde kerken.
Tweetal- Iz de Bruyne te Rotterdam
en G. de Vries te 's-Gravendeel.
Tweetal te Schiedam: Ferd. Bakker
te Driebergen en J. Theumng te Vee-
nendaal.
Unie v. Bapt. Gem.
Beroepen te Den Helder: J. Segaar te
Winschoten.
BRUINISSE. Het tochtje
van de Bruse Boys is geen onver
deeld succes geworden. De club
kwam zaterdag voor het eerst
in provinciaal verband uit tegen
Hoek. De jongens werden met
een 100 nederlaag ingemaakt.
Een sprekender resultaat was
bijna niet denkbaar. Tot overmaat
van ramp bleek de veerdienst op
de terugweg verstek te laten
gaan, zodat er niets anders opzat
dan een omme je over Antwer
pen. Het kan aan ons liggen,
maar we hadden graag een be
moedigend slot aan dit bericht
gemaakt.
Echter, de feiten laten het
niet toe. We kunnen alleen zeg
gen: Flink voetballen, en een
volgende keer beter.
In een inleidende voordracht schetste
dr. ir. J p. van Aartsen, sociaal-econo
misch adviseur van de Deltadienst, de
sociaal-economische en culturele ontwik
keling van het Deltagebied, waarin
mj nader inging op de samenstelling der
bevolking in dit gebied, die voor een
KAPELLE Zaterdagmiddag werd
door de handboogsociëteit „Willem Teil"
te Kapelle een concours op de staande
wip georganiseerd waaraan werd deel
tal»?10?» d00f ,54 schutters van 14 socië
teiten. De uitslag was als volgt: hoofd
vogel: C. D. Raas, „Willem Teil" Ove
zande; tweede hoofdkal F. van Loenhout
"da£°?aDva" Beieren" Goes, eerste klei
ne kal P, Verue „Jacoba van Beieren"
Goes; tweede kleine kal J. Rijk „VZOS"
Heerenhoek; meeste kleine vogels C.
Westdijk „Zeelandia" Ovezande: le
klep-: A. de Jonge-Rijk „Willem Teil"
Ovezande; 2e klep: J. van Wingen
„Zorgvliet" EUewoutsdijk, 3e klep C. D.
Raas „Willem Teil" Ovezande.
AXEL. Aan de handboog wedstrijd
te Axel namen 69 schutters deel, waar-
onder veel Belgische schutters. Na een
spannende wedstrijd was de uitslag
hoogvogel: A. Bollen. St. Niklaas, Bil-
gie. Zijvogels: W. de Munck uit Over-
slag en R. v. Damme uit Koewacht.
De kallen werden afgeschoten door J
Damme uit Zuiddorpe en R. Roels uit
Axel.
KAPELLE. De aanvoer van bra
men op de veiling in Kapelle-Biezelinge
is reeds over het hoogtepunt heen. Om
steeds een voldoende groot aanbod per
?a? te houden, heeft de directie van de
fruitveiling in Kapelle-Biezelinge beslo
ten met ingang van deze week de leve
ring van bramen op vrijdag te laten
vervallen. Op deze dag zullen dus voor
taan geen bramen meer worden geveild.
Leden van de Bond van Platte,
landsvrouwen te Scherpenisse hebben
gecollecteerd voor het Koningin Wilhel-
minafonds en haalden 250 bijeen.
Onder grote belangstelling gaf het
fanfarekorps O.K.K. uit Westkapelle
haar laatste zomeravond-concert. Diri
gent was dhr. P. de Rooy.
De heer F. J. F. Kramer, adspi-
rant bij de rijkspolitie te Tholen is met
terugwerkende kracht tot 6 juli bevor
derd tot wachtmeester.
Van onze speciale verslaggever
EIPZIG. Zevenenveertig Nederlandse exposanten en een
zeer groot aantal bezoekers van de Leipziger Messe tonen
I aan welke kansen vooral kleine Nederlandse zakenlieden
hier kunnen vindén. De Nederlandse auto's, de soms al te
uitvoerige representatiefeestjes met champagne en kaviaar voor de
Nederlandse bezoekers en de voortreffelijk ingerichte Nederlandse
stands vallen te meer op nu na twee dagen duidelijk is geworden
dat deze Leipziger jaarbeurs voor consumptiegoederen een stille
zaak is, niet te vergelijken met de drukke beurs van het voorjaar
of de najaarsbeurs.
De Westduitsers zijn zoals gemeld voor veertig procent of meer thuis
gebleven. Ook het aantal Westduitse bezoekers is minder dan op de vorige
jaarbeurs. De nadruk valt op de exposanten en bezoekers uit de andere
westelijke landen en dan vooral op de Engelsen en Nederlanders, Belgen,
Fransen en Scandinaviërs.
De officiële Franse vertegenwoordiger,
die elk jaar Leipzig pleegt de bezoeken,
bleef nu thuis. De Engelsen evenwel
deden dat niet. Vijf socialistische en
blijkbaar ultra-linkse leden van het
Lagerhuis neuzen hier rond en zien met
kennelijk plezier hoe de Britse export
naar Oost-Duitsland toeneemt.
Honderd miljoen
DE Nederlands-Oostduitse handel
wordt geregeld door een half-offi
ciële overeenkomst tussen de stichting
Nederlandse Kamer van Koophandel in
Den Haag en de Oostduitse Kamer voor
buitenlandse handel. De afgelopen tien
jaar schommelde het totale bedrag van
de in- en uitvoer steeds om en bij de
honderd miljoen gulden. In 1959 was
het 102 miljoen gulden, in 1960 129 mil
joen gulden en dit jaar, tot en met mei,
ongeveer vijftig miljoen met een duide
lijke meerderheid voor onze export
naar Oost-Duitsland. Het bedrag voor
in- en uitvoer zal ook dit jaar wel
weer tussen de 125 en 130 miljoen
schommelen.
Van Nederlandse zijde worden daarbij
geleverd goederen als fruit, cacao, olie
en vetten, vis, superfosfaat, textiel-
produkten, chemische en farmaceutische
produkten, metaalwaren en glas tot een
totaal bedrag van 65 miljoen gulden.
De Oostduitsers leveren vooral kali,
bruinkoolprodukten en ook verschillen
de onderdelen, werktuigen, machines,
motorfietsen en vrachtwagens, chemi
sche produkten, instrumenten voor
medische doeleinden, elektrotechnische
produkten, papiei en textiel, en wel tot
een totaal van ongeveer 67,9 miljoen
gulden.
Hoop voor haring
NAAR de heer Fruitema, directeur
van bovengenoemde stichting, ons
gisteren meedeelde loopt de uitvoer
van de eens voor Oost-Duitsland zo
belangrijke superfosfaat sterk terug
De revaluatie heeft het hare er toe
bijgedragen dit exportprodukt duurder
te maken. Onze exporteurs van haring
daarentegen hopen op wat betere kan
sen dit jaar. Dit hangt uiteraard af van
genoemde handelsovereenkomst.
Bijzonder belangrijk noemde de heer
Fruitema de leveringen van de AKU en
Philips en ook de diensten die worden
verleend door de K.L.M. en de scheep
vaartmaatschappijen. Onze nationale
luchtvaartmaatschappij verdient de
kost zeer goed door het vervoer van
delegaties en vracht van verscheidene
communistische landen waaronder
Oost-Duitsland onder meer naar
Cuba. Hetzelfde geldt voor de Neder
landse scheepvaartmaatschappijen.
Daarnaast is ons gebleken, dat de
Oostduitse markt veel belangrijker
voor ons zou kunnen zijn als onze
exporteurs de gelegenheid zouden heb
ben hier boter (in Oost-Duitsland net
als aardappelen op de bon) en kaas (in
geen winkel te krijgen) te verkopen.
Daarvoor echter heeft de regering van
Oost-Duitsland of geen geld over of
geen geld beschikbaar. Daarbij staat
vast, dat de vraag in ons land naar
Oostduitse produkten in het algemeen
zeer klein is. Wat Oost-Duitsland maakt,
maken wij of beter of goedkoper of we
kunnen het gemakkelijker en beter uit
westelijke landen importeren. Waar in
de handel met Oost-Duitsland geldt:
„Import is gelijk aan export" zit er
weinig speling in de handel met dit
communistische land.
Een klant
ONDER de 47 Nederlandse bedrijven
die hier exposeren bevinden zich
enige grote ondernemingen en combina
ties als AKU, Chemische Fabriek Naar-
den, Organon, het grafisch exportcen
trum Wessanen, Van Houten, Frico, de
Zaan, de Bond van haringhandelaars,
Lucas Bols, de Vereniging van Neder
landse confectiefabrikanten en andere.
Zij allen exposeren met een fraaie
stand maar zonder dat er een klan
tenkring is. Er is maar één klant, de
DIA, de Oostduitse instantie voor in-
en uitvoer. Die klant „woont" in het
gebouw waar wordt geëxposeerd. Die
klant beslist over prijs en afzet. Bij die
klant loopt weieens een vertegenwoor
diger van een Oostduitse fabriek binnen
die graag iets zou willen hebben van
een Nederlandse exposant om dan
te horen dat niet zijn fabriek maar de
DIA beslist of er gekocht mag worden
in Nederland.
De DIA zetelt als een almachtige
commerciële godheid boven de Leip
ziger Messe. De expositie door Neder
landse bedrijven op de Messe is dan
ook in negen van de tien gevallen een
fraai gebaar van deze ondernemingen
tegenover de DIA die hen min of meer
verplicht in Leipzig te exposeren. Zon
der deelneming aan de Messe maakt
men nauwelijks een kans in Oost-
Duitsland iets te verkopen in het raam
van de handelsovereenkomst.
Wassen neus
'T'EGEN deze achtergrond gezien is de
r hele Leipziger Messe een wassen
neus. Zij is namelijk geen echte markt,
waar gekocht en verkocht wordt. Het
is enerzijds slechts een jaarbeurs waar
men op de hoogte kan kotnen van de
stand van de communistische indus
trie. Wat zegt het echter als de kenner
weet: de Oosteuropese elektronische in
dustrie (computers en dergelijke) is
drie jaar bij de westelijke ten achter;
als men niet weet wat de Oosteuropese
staten achter de hand hebben? Aan de
andere kant is deze Messe dè gelegen
heid om te proberen daar achter te ko
men en te doen alsof Leipzig het han
delskruispunt van de hele wereld is,
het punt waar Oost en West elkaar ont
moeten.
Dat is het werkelijke beeld van de
Leipziger Messe. een jaarbeurs met
één klant: de Oostduitse, met maar heel
weinig kans om alles te weten te ko
men wat zich daar op industrieel ge
bied afspeelt, met daarentegen en
dat is wel degelijk een positieve zij
de een vrij grote kans om op de
hoogte te komen van wat zich in de
nog vrije huiskamers van de burgers
van de republiek afspeelt. Want ach
ter de fagade van deze Leipziger Mes
se, achter de vele rode vlaggen en de
schreeuwende leuzen met lege woor
den, achter de vele teksten en de mo
derne lijn die meubelen en kleding ook
gaan tonen, achter dit alles speelt zich
een verschrikkelijk drama af, voor ne
gentig procent van de inwoners van
dit land.
Als een vorst
DAT tegen deze achtergrond de re
presentatie-,.plicht" van verscheide
ne Nederlandse bezoekers wel te ver
staan: niet de exposanten bijzonder
opvalt is vrij logisch. Wij vernamen dat
sommige van dergelijke bezoekers hier
heen komen met kisten vol drank en si-
geretten, de portefeuille vol zwarte
marken in West-Duitsland tegen een
spotprijs gekocht waarmee zij in dit
land te keer gaan als de rijkste vorst
in de mooiste sprookjes. Enkelen van
hen laten het niet bij jenever en Ame
rikaanse sigaretten. Er moest op los ge
gaan worden met champagne en ka
viaar peperdure zaken in dit land
voor de „invloedrijke" Oostduitse of
andere vriendjes. Alsof men daar thuis
ook dagelijks van geniet.
Ten onrechte was de verwondering
groot, dat sommige bezoekers werden
belast met invoerrechten van vele hon
derden en in een geval zelfs zestien
honderd mark voor de invoer in Oost-
Duitsland van de drank en sigaretten,
die heus niet bestemd waren voor de
gewone bevolking.
Dat is een der schaduwzijden van
de westelijke deelneming aan deze
Messe, in een land waar aardappelen
en kaas niet of nauwelijks te krijgen
zijn en waar Nederland nu al vijftien
jaar lang ook zonder dwaze representa
tiefeesten geregeld zaken doet.
„Enkele bezoekers uit ons land we
ten zeker niet," zo zei een exposant die
jarenlang met Oost-Euro-pa handelt,
„dat zij hier niet de rijke jongens moe
ten spelen, de rijke oom uit Amerika.
Je moet het laten bij wat fruit, een
fles drank, dan bereik je meer en dan
steekt het ook niet zo. Want ook voor
de gewone niet tot de partij behoren
de mensen geldt: Als de westel.jke be
zoekers al te poenig doen woéden zij
gehate zakenlieden."
HANSWEERT. In de maand augustus
passeerden er door het Kan/aal van Zuid-Be
veland 7846 schepen, die een inhoud hadiden
van 4.136.506 ton. Van deze schepen waren
5.285 geladen, die een inhoud hadden van
2.879.771 ton en 2.561 van 1.256.735 ton waren
ledig.
Daarvan -waren 4912 geladen motorschepen
van 2.407.434 ton en 1.829 ledige van 1.025.128
ton en 352 geladen sleepschepen van 466.535
ton en 160 ledige van 211.812 ton. Verder pas
seerden er 546 sleepboten en 47 coasters van
welke laatste er 21 geladen en 26 ledig wa
ren.
Tot 'de rijnvaart behoorden er 901 'geladen
motorschepen van 533.007 ton en 177 ledige
van 167.552 ton en 141 geladen sleepschepen
van 184.336 ton en 13 ledige van 18.737 ton
naar België en 790 geladen motorschepen van
544.900 ton en 90 ledige van 56.235 ton en
98 sleepschepen van 135.379 ton geladen en 3
ledige van 4,424 ton van België.
Er passeerden 2846 geladen motorschepen
van 1.335.072 ton en 566 ledige van 321.219
ton en 201 geladen sleepschepen van 265.207
ton en 52 ledige van 54.174 ton naar België
en 2066 geladen motorschepen van 1.072.362
ton en 1.263 ledige van 703.909 ton en 151 ge
laden sleepschepen van 201.328 ton en 108 le
dige van 157.638 ton van België.
In nationaliteiten waren de schepen ver
deeld in: 4.655 Nederlandse, 2.260 Belgische,
252 Duitse, 336 Franse, 326 Zwitserse, 13 Lu
xemburgse, 3 Engelse en 1 Oostenrijkse. In
de maanjd augustus passeerden er 195 sche
pen meer dan in de -maand juli.
YERSEKE. Op het Nationaal zang
concours te Oisterwijk behaalde het ge
mengd koor „Excelsior" onder leiding
van de heer Jac. Tamminga uit Goes
een eerste prijs met 317 punten in de
afdeling uitmuntendheid. Uitgevoerd
werden de werken: Madrigaal van H.
Waelrant en Angelus ad Pastores van
H. L. Hassler. De beoordeling berustte
bij de heren Anton Krelage, Theo v.d.
Bijl en Meindert Boekei.
Ds. Jonkhof met emeritaat
Op de komende vergadering van de
classis Dordrecht der Gereformeerde
Kerken, die op 7 september a.s. te
Mechelen in Belgie gehouden zal wor
den, zal de predikant van de Ned Ge
reformeerde Kerk te Parijs ds. F. J.
Jonkhof ge-ementeerd worden. Ds.
Jonkhof, aie in 1905 geboren werd, dien
de achtereenvolgens de Kerken van
Malang (Java). Breda en vanaf mei
1950 die van Parijs. Ds. Jonkhof zal
te Parijs worden opgevolgd door oe
predikant van Sens, ds. H. J. Ginter,
die voornemens is om deze maand in
trede te doen in zijn nieuwe gemeente.
Onder het opschrift „De gemeente
bidt" is in de Gereformeerde kerkbla
den die op 1 en 2 september versche-
nen', een publikatie opgenomen vaneen
aantal predikanten en kerkleden, die
voornemens zijn om binnen de krinö
van de Gereformeerde Kerken weke.
lijks een oproep tot dankzegging en
voorbede te doen verschijnen ten aan-
zien van zaken, die verband houden
met het kerkelijk jaar of betrekking
hebben op een zaak, die op een be
paald moment actueel wordt.
De ondertekenaars van het stuk de
len mede, dat vanuit de kring van
gëbruikers van de gebedsbrieven voor
de zending ruim 11.500 gebedsbrie,
ven worden maandelijks verzonden!
de vraag op kwam of het niet goed
zou zijn om naast de gebedsbrieven
voor de zending ook nog andere sa
men te stellen, die dan betrekking had.
den op het kerkelijk leven in de ruim
ste zin des woords. Praktische moeilijk
heden maakten dit echter welhaast on
uitvoerbaar, vandaar dat men de weg
gekozen heeft om in samenwerking met
de redacties der kerkelijke bladen we
kelijks een bepaalde gebedsintentie te
publiceren. Het is de bedoeling om op
deze wijze elkaar de helpende hand te
bieden bij de concretisering van de
gebeden en men hoopt dat aldus het
ideaal bereikt wordt van een gemeen
te. die „eendrachtig volhardt in het ge
bed". In de kerkbodes van het afgelo
pen weekeinde werd zo de arbeid van
de generale synode der Gereformeerde
Kerken, die vorige week weer in ver
gadering bijeen is gekomen, in het ge
bed aanbevolen.
Doodzonde in het verkeer
Paus Johannes XXIII heeft zich on
langs uitgesproken over de verkeers
veiligheid. Zijn uitspraken hierover wer
den vervolgens door de commentator
van Radio Vatic.aan ,als volgt samen
gevat: „Iedereen -die in het verkeer te
snel rijdt, onvoorzichtig is of ernstig
vermoeid achter het stuur van. een
auto gaat zitten, begaat een doodzon
de".
Tijdens een speciale dienst, die ge
houden werd ter herdenking van de
overlevering van de „Koran" het hei
lige boek der Mohammedanen heeft
de Indonesische regering bekend laten
maken, dat een bedrag van 62 miljoen
roepia was uitgetrokken om de gods
dienstige kermis van het volk te verdie
pen. Een van de projecten waarvoor
dit geld onder meer besteed zal wor
den, is het vertalen van godsdienstige
boekwerken waaronder voornamelijk
de Koran in het Bahassa Indonesia.
In het jaar 1959 werden door de
Verenigde Bijbelgenootschappen ruim
drie miljoen Bijbels en Bijbelgedeelten
verspreid dan in het jaar daarvoor. Het
totaal aantal verspreide Bijbels etc. be
droeg namelijk in dit jaar 29.538.068 ter-
wijl in het jaar 1958 dit aantal 26.331.863
bedroeg.-
Binnen vier dagen tijds werden in
Columbia ruim achtduizend exemplaren
verkocht van een door het agentschap
van het Bijbelgenootschap aldaar bestel
de contingent van 25.000 exemplaren van
de Bergrede in het Spaans. Na dit on
verwachte succes heeft men meteen
75.000 exemplaren bijbesteld.
SAS VAN GENT. De werkgroep
Sas van Gent van de Zeeuwse Volks
universiteit is nagenoeg gereed met de
voorbereidingen voor het programma
van het komende seizoen- Dit program
ma is wederom, zoals vorige jaren, tot
stand gekomen in samenwerking met de
personeelsverenigingen van de in Sas
van Gent gevestigde ondernemingen en
met die van de ambtenaren alsmede
met de „Sasse Kunstkring". In de loop
van de komende maanden zullen de le
den en belangstellenden een film van de
GOES.— Na het wedvluohtseizoen hebben
de leden van de postduivenvereniging ,,De
Rode Doffer" met hun duiven de volgende
kampioenschappen behaald. Kampioen gene
raal werd een duif van D. Kloosterman, J
Dubois en A. Heijnsdijk.
Het kampioen Vitesse: 1. D. Kloosterman,
2. A. Heijnsdijk, 3. J. Dubois, duif kampioen
Vitesse: I. Gebr. Beenakker, 2. G. de Hond,
3. A. Heijnsdijk, hok kampioen middenfond:
1. D. Kloosterman, 2. G. de Hond, 3. K. Ver-
hage, duif kampioen middenfond: 1. G. de
Hond, 2 en 3. D, Koosterman, hok kampioen
fond: 1. J. Dubois, 2. A. Heijnsdijk, 3. W.
v.d. Ree, duif kampioen fond: 1. J. Dubois
2. A. Heijnsdijk, 3. Gebr. Beenakker, hok
kampioen jonge duiven: 1. G. Brouwer. 2. K.
Verhage, 3. D. Kloosterman, jonge duif kam
pioen: 1. G. Brouwer, 2. D. Kloosterman, 3.
Gebr. Beenakker. De bekervlucht werd ge
wonnen door D. Kloosterman. Een duif van
G. de Hond behaalde de meeste prijzen.
Uit Neufvilles werd nog een wedvlucht ge
houden. De uitslag was: 1, 2 en 4. G. de
Hond, 3 en 7. Gebr. Beenakker, 5, 6 en 8. J.
IJzerman, 9 en 10 A. Heijnsdijk.
befaamde Zweedse regisseur Ingmar
Bergman te zien krijgen, dan staat hen
een lezing over moderne kunst door de
heer Jul. Jongenelen uit Utrecht te wach
ten en dr. L. van Egeraat werd uitge
nodigd om over Italië te komen spreken.
Er zijn nog besprekingen gaande over
een toneelvoorstelling door het Reizend
Volkstheater van het Nationaal Toneel
van België en een medewerker van de
Belgische Radio zal een avond wyden
aan het Bel Canto.
Op woensdag 20 september zal er een
voor Zeeuws-Vlaanderen zeer belangrijk
onderwerp besproken worden. De heer
A. Spits uit Hilversum behandelt de
vraag wat er, nu het Deltaplan in het
middelpunt van de nationale en inter
nationale belangstelling staat, met de
Westerschelde gaat gebeuren. De heer
Spits ontvouwt zijn plan onder de titel
„En nu... de Westerschelde". Dit plan
beoogt een afdoende beveiliging te schep
pen voor Zeeuws-Vlaanderen en de rest
van Nederland. Door het rechttrekken
van de Westerschelde ontstaat er een up
to date-scheepvaartverbinding voor Ant
werpen, een gunstige situatie voor de
verwerkelijking van de Kreekrakplannen
en een ideale mogelijkheid tot het aan
leggen van „buiten"-havens. Daarbij ko
men nog andere mogelijkheden: uitbrei
ding en aanleg van andere havens, in
dustrieterreinen, recreatiegebieden,
landaanwinst, een verbinding Rotter
dam - Antwerpen. Niet alleen de heer
Spits heeft op deze avond gelegenheid
zijn plan uitvoerig toe te lichten. Er is
ook gezorgd, dat in een discussie andere
tot oordelen bevoegde personen aan het
woord komen, waarbij zeker aan de be
zwaren tegen deze ideeën de nodige aan
dacht besteed zal worden.
Het behoeft niet gezegd te worden,
dat deze lezing en de daaraan verbon
den gedachtenwisseling, over een thema,
dat Zeeuws-Vlaanderen zo na aan het
hart ligt, in onze streek zeer de aan
dacht trekt. Maar ook in België zo
hebben wij bemerkt stelt men belang
in hetgeen op woensdagavond 20 septem
ber zal verteld worden. De lezing heeft
plaats in het sociaal gebouw van de
N.V. Stijfsel- en Glucosefabriek „Sas
van Gent" en vangt aan om acht uur.
•i
