Waar het saneringszwaard valt
Fossiele haaietanden
en giftige krissen
Ook in Burgh-Haamstede
salmalnellose gevallen
IN BURGERWOONHUIS TE GOES
Particulier
museum
HET ZEEUWS
TIJDSCHRIFT
Lijk van vrouw
in Zoutelande
aangespoeld
Achtjarig meisje
zwaar gewond na
aanrijding
T« ee patiënten in
ziekenhuis overleden
Strandfeest
Oostkapelle
Zeeuwsch Dagblad
Probaat middel
Van Flakkee naar
Duiveland zonder
natte voeten
Ambitieus
Zielevogels
V iermastschoener
Kraan open
Heerlijk
boeiend en
gevarieerd
Meisje licht gewond
Zaterdag 19 augustus 1961 ZEEUWSCH DAGBLAD Pag- 3
ZIERIKZEE. Op het eiland
Schouwen-Duiveland zijn de laat
ste tijd ziekteverschijnselen gecon
stateerd, die kunnen wijzen op het
voorkomen van salmalnel'losen,
een groep ziekten waarvan de
paratyphus a en b een onderdeel
uitmaken. Naar het schijnt heeft
zich een uitbarsting van de ziekte
voorgedaan in Bruinisse, waar
ongeveer dertig personen last heb
ben gekregen van onder meer buik
griep en diarree, vermoedelijk
veroorzaakt door het eten van be
smette vleeswaren. In de afgelopen
vijf dagen is er echter geen nieuw
ziektegeval bijgekomen, zodat ver
ondersteld mag worden dat de
ziekte in Bruinisse aan het ver
lopen is.
Nader vernamen wij, dat in een rust
huis in Burgh-Haamstede enkele men
sen ziek waren geworden, eveneens ver
moedelijk door het eten van vlees dat
eigenlijk niet meer voor consumptie ge-
OOSTKAPELLE. De V.V.V.
,,Mooi Oostkapelle" houdt zaterdag op
het strand aan het einde van de
Duinweg een strandfeest waaraan ver
schillende wedstrijden verbonden zullen
zijn, o.a. een zwemwedstrijd, 's Avonds
om acht uur geeft de muziekvereni
ging Veere's Genoegen" een concert
op het recreatieterrein bij de eenden
kooi.
Protestants-Christelijk
|_TET Centraal Bureau voor 'de Sfca-
tistiek publiceerde een inventa
risatie van het aktenbezit bij het ulo.
Het verslag komt op het volgende
neer: Het aantal ulo-leerkrachten in
het bezit van de lagere akte Frans
daalde van 44 in 1957 tot 36 in
1960; de overeenkomstige percentages
voor de lagere akte Duits zijn 39 en
32, Engels 45 en 40 en handelskennis
30 en 26. Alleen het bezit van de
lagere akte wiskunde bleef vrijwel
gelijk (20
Het gemiddelde aantal „ulo-akten"
(moderne talen, wiskunde, handels
kennis) dat een ulo-leerkracht bezit
bedroeg in 1960 1,71 tegen 1,99 in 1957
en 2,42 in 1953. Bij het openbaar ulo
ligt dit gemiddelde aktenbezit per
leerkracht op 1,72, bij het prot. christe
lijk iets hoger nl. op 1,78, bij het
rooms-katholiek iets lager nl. op 1,64.
Nieuw aangestelde leerkrachten be
zaten gemiddeld slechts 0,8 akten;
het relatief grote aantal nieuwe leer
krachten verklaart voor een belang
rijk deel de daling van het totale
aktenbezit.
Hier wordt weer eens duide
lijk gedemonstreerd wat iedere inge
wijde al lang wist: het tekort aan ulo
leerkrachten mèt akten is ontstellend
groot. Op het ogenblik komt men een
2500 ulo-bevoegdheden tekort!
Het stemt dan ook tot voldoening
dat de regering eindelijk dezer
dagen kwam met een noodregeling, die
beoogt dit tekort weg te werken.
Aan de kweekschool kan in oktober
a.s. na de opleiding voor de volledige
bevoegdheid een z.g. één-jarige C-
cursus worden gecreëerd, waar men
vrij snel wordt opgeleid voor een der
lagere ulo-bevoegdheden.
De regeling komt hierop neer: Na
één jaar studie op de C-cursus (dag
school met 15 lessen per week) kan
aan het examen voor één der ulo
akten worden deelgenomen. De kan
didaat kan dan voor de tweede akte
al zó ver zijn, dat hij daarvoor slechts
één jaar later (wanneer hij dus al
voor de klas kan staan) geheel gereed
kan komen.
Aan de cursisten die gemiddeld ze
ven of meer als eindcijfer hebben ver
kregen bij het examen voor de vol
ledige bevoegdheid, kan, wanneer hun
financiële situatie daartoe aanleiding
geeft, een tegemoetkoming worden
gegeven in de kosten van de studie
e.d. (een renteloos voorschot van
maximaal 2400). Fit een adverten
tie van de Chr. Kweekschool te Mid
delburg, dezer dagen in ons blad ver
schenen, kan men opmaken dat men
ook daar dc mogelijkheid van boven
bedoelde spoedonleiding wil realiseren.
Het aantal cursisten moet echter min
stens vijftien bedragen, ieder, die er
ook maar iets voor voelt nog een jaar
langer op dc kweek te blijven, zouden
we ten stelligste willen aanraden deze
gelegenheid, om binnen zeer korte
tijd in het bezit te komen van twee
bevoegdheden, aan te grijpen. Een
kans, die wellicht niet zo spoedig
wéér geboden zaï worden.
Er is echter één maar aan deze
noodregeling verbonden: uitstel van
militaire dienst, laat staan vrijstelling,
wordt niet verleend.
Wanneer men weet dat bijna elke
kwekeling na het behalen der volle
dige bevoegdheid vrijwel direct in
dienst moet, dan vraagt men zich af
voor wie nu eigenlijk deze cursus
bestemd is. Voor de afgekeurde jon
gens, voor hen wier gezin al aan de
dienstplicht voldaan heeft, voor de
meisjes? We vrezen dat dan het aantal
niet bijster groot zal zijn. Wil het ge
boden middel om het tekort aan be
voegdheden weg te werken probaat
helpen, dan is éérste vereiste: uitstel
van dienstplicht.
Zolang dit niet gegeven wofdt,
plaatsen we voorshands achter het op
schrift van dit artikel een vraagteken.
schikt was. In Burgh zelf is een slage
rij gesloten en ontsmet.
In Bruinisse zijn kortgeleden twee
slagerijen enkele dagen gesloten ge
weest om ontsmet te worden. Huis
slachtingen vinden in het vissersdorp
echter niet meer plaats. Nog zeer re
cent heeft de inspecteur voor de volks-
gezondheid, dr. J. R. v.d. Borgh te Mid
delburg, in Bruinisse een huis-'ban-huis-
circulaire doen verspreiden, waarin hij
er bij de bevolking op aandringt de
vleeswaren niet te lang te bewaren,
het vlees goed te bakken en te koken
en de groenten en fruit goed te wassen.
Twee patiënten die na de plotselinge
uitbarsting van salmalnellose op Schou-
wen-Duiveland in het Zweedse Rode
Kruisziekenhuis te Zierikzee zijn opge
nomen zijn overleden. Dit zijn mevrouw
D. Lemson uit Kerkwerve en mevrouw
Van den Berge-Roth uit Bruinisse. De
directeur van het Rode-Kruisziekenhuis
te Zierikzee, dr. Ezendam uit Schudde-
beurs, was met een beroep op de me
dische zwijgplicht niet bereid ons nade
re inlichtingen te verschaffen.
Kinderfeest Terneuzen
TERNEUZEN. Het Oranjekwar
tier is in een feestkleed gestoken, le
den van het feestcomité en anderen
hebben vlaggen en verlichting aange
bracht voor het feest dat de kinderen
van deze wijk vandaag wordt aangebo
den. Dit in de plaats van de jaarlijkse
reis, die nu niet zal worden gehouden.
Al om negen uur 's morgens begint
de pret en zal 's avonds worden be
sloten met een lampionoptocht. Ver
der zijn er kinderspelen, poppenkast, een
oriëntatierit op de fiets. Om zeven uur
zal de Sluisküse fanfare ,,St. Francis-
cus" op de verplaatsbare muziektent,
een concert geven, waarna zij om
streeks negen uur de honderden lam
pionnen dragende kinderen muzikaal
door het Oranjekwartier zal begeleiden.
Als de weersomstandigheden het toe
laten zal hierna een openluchtfilmvoor
stelling worden gegeven. Aardig is het
dat alle feestelijkheden zullen worden
gefilmd, zodat later de kinderen hier
van nog eens zullen kunnen genieten.
BRUINISSE. Gisteren werd
een (bescheiden) mijlpaal bereikt
in de totstandkoming' van de
Deltadam bij de Grevelingen, die in
de nu wel zeer nabije toekomst de
eilanden Duiveland en Goeree-
Overflakkee zal verbinden. De
beide einden dam ontmoetten el
kaar namelijk. Nu kan men dus
van het ene eiland naar het andere
wandelen zonder natte voeten te
krijgen. Dat betreft alleen de dam,
die zich dus boven het water ver
heft. Het slaat niet op de zoge
naamde drempel tussen Duiveland
en de Grevelingenzandplaat en de
drempel tussen de plaat en Over-
flakkee.
De laatste is 'het verst gevorderd. Gis-
teren is men 'opnieuw fbegonnen met 'het
aanvoeren -van zand dat d'aar werd 'ge
stort. Op het ogenblik is de diepte van
het water nog circa zeven meter. Grote
machines zijn bezig met het vervaardi
gen van betumen, .die zullen worden ge
bruikt bij de aanleg van de weg voor
langzaam verkeer, die naast de in de toe
komst aan te leggen vierbaansautoweg
zal komen.
Aan Duivelandse zijde is de dam nog
niet meer dan een zandrug, aan de Flak-
keese. kant begint het al aardig op een
echte daan te lijken. Zelfs reed een auto
bus enige dagen geleden helemaal naar
de plaats toe. Binnenkort zal het dus mo
gelijk zijn de arbeiders naar hun plaats
van bestemming te rijden. N<u moet er
eigenlijk nog zes en halve km door rul
zand worden gelopen, wat altijd nog een
anderhalf uur in beslag neemt. Uiter
aard worden de mensen zoveel moge
lijk per boot gebracht naar de plek, waar
zij werkzaamheden moeten verrichten.
GOES. Een beetje beschroomd
ben ik zopas voor m'n schrijf
machine gaan zitten. Het verhaal
dat ik u moet vertellen zit me nl.
een beetje dwars. In feite weet ik
niet goed hoe ik het in 't vat moet
De heer Vahlenkamp met twee
modellen van zeilschepen. Rechts
de „zestig kwadraat meter" en links
het schoenerjacht.
gooien. U kent die uitdrukking, ik
bedoel dat het me niet helemaal
duidelijk is hoe ik de zaak moet
presenteren.
Het begin was makkelijk genoeg.
Gistermiddag ben ik op bezoek ge
weest bij de conservator van het
Goese museum, de heer H. Vahlen
kamp. Sensationeel is anders, zult
u zeggen. U hebt nog gelijk ook;
in een gewone visite kan nauwe
lijks een moeilijkheid zitten. Het
begon dan ook heel gewoon. De
deur zwaaide open en het was met
een: „Kom binnen, ga zitten, steek
een sigaret op en wil je een kop
thee?" Kortom, ik was verzeild
geraakt bij gastvrije mensen, die
in een oogwenk kans zien je op je
gemak te stellen. De moeilijkheid
zit dan ook meer in het gesprek
dat volgde.
Laat ik voorop stellen dat het razend
interessant was. Maar u kent die ge
sprekken wel, ze beginnen heel-eenvou
dig, maar reeds na vijf minuten gaan ze
zich vertakken als een reusachtige, lom
merrijke boom, en na een uur zie je door
de takken -de stam niet meer om een
variatie te gebruiken op een bekende
zegswijze. En als je aan het eind op
straat staat is het een kruiswoordpuzzel
geworden om de stukken bij elkaar te
graaien.
Ziedaar het probleem.
De heer Vahlenkamp is met zijn 66
jaren een verrassend ambitieus man die
zich voor meer dingen interesseert dan ik
in een uur kan neerschrijven. Kijk eens,
zegt hij, als hij aan de tafel is gaan zit
ten, als je bij het nijverheidsonderwijs
bent geweest heb je twee rechter handen.
De bewijzen van die rechtshandig-
heid zijn in alle kamers van zijn huis,
aan alle wanden en op en in alle kasten
te zien. Ik kan rustig zeggen dat deze
woning, aan de Vogelzangsweg te Goes
een zo uitgesproken persoonlijk stem
pel draagt, dat het bijna griezelig
wordt om aan verhuizen te denken.
Daar denken we ook in de verste verte
niet aan, zegt de heer Vahlenkamp
glimlachend. Hij is een geboren Fries,
maar het waterrijke Zeeland is hem
een tweede vaderland geworden.
Hieruit moet men geen verkeerde con
clusie trekken. Het Friese land heeft hem
nooit losgelaten. In zijn gang hangen zes
met de hand gesneden wandbordjes die
getrouwe copieen voorstellen van de zg.
Friese „oeleborden". En „oeleborden"
(Ned. uileborden) zijn dakversieringen
van Friese hofsteden, met een uitgespro
ken symbolische betekenis. In het mid
den een standaard, die de levensboom
voorstelt. Deze standaard wordt ge
schraagd door eer: tweetal zwanen. Die
zwanen ontlenen hun betekenis aan de
Griekse mythologie: Het zijn zielevogels,
waarvan verondersteld werd dat zij de
geest van de overledenen naar het „hier
namaals" brachten. In de kamer heeft de
heer Vahlenkamp twee schitterende zeil
jachten staan, die precies op schaal zijn
nagebouwd. Het ene is een schoenerjacht
enhet andere heeft een buitennissige
naam die de landrot weinig zegt. „Wij
noemen dat een „zestig kwadraat meter",
zegt mijn gastheer, en hij voegt er aan
toe: „Die naam slaat op het zeilopper-
vlak. Maar als u interesse hebt zal ik u
nog wat anders laten zien. Ga maar mee."
Een klein beetje tot schrik van
mevrouw Vahlenkamp moet ik mee naar
VLISSINGEN Brommend door liet luchtruim maakte een
fotograaf deze foto. Zij stelt een gedeelte van de Vlissingse
binnenstad voor, dat weldra door de sanering een ander aanzien
zal krijgen. Wie goed kijkt ziet al hier en daar grote kale plekken.
Straks zullen die plekken nog aanmerkelijk uitgebreid worden.
Niet alle huizen die u op deze foto ziet zullen met de grond gelijk
gemaakt worden. Een aantal zal blijven staan, maar het merendeel
verdwijnt toch om plaats te maken voor grotere panden en ge
houwen en wellicht ook warenhuizen. Het hofje „Zeemanserve"
dat u in het midden rechts op de plaats ontdekt zal aan het
zwaard van de sanering ontkomen. Het zal als een herinnering ajn
het oude Vlissingen blijven bestaan temidden van de nieuwbouw
die eromheen wordt opgetrokken. Op de voorgrond springt de St.
Jacobskerk duidelijk in het oog. De toren ondergaat op het ogen
blik een restauratie en zal binnen afzienbare tijd het bouwwerk,
waarin eens Vlissinger Michiel de bevolking van zijn stad de
stuipen op het lijf jaagde, schoner doen uitkomen dan voorheen.
Een klein gedeelte' van de Oude Markt is nog zichtbaar. Slechts
enkele huizen zullen daarvan verdwijnen.
Luchtfoto T. Slagboom. Centraal Aviation.
de zolder waar het natuurlijk een rom
mel is
Op welke zolder is het geen rommel?
(ik ben er nog nooit een tegengekomen).
In het halfduister pakt de heer Vahlen
kamp een looplamp, schuifelt langs het
traphek je en voert me naar de donkerste
hoek van het huis.
Ik begin visioenen te krijgen van
koperen Keukenlampen of haif onaer het
stol Degraven antieite kasten, ivrn ver
bazing is aan ook groot als de lamp
plotseling een enorm model van een
viermast-schoener bestraalt, Hen netwerk
van touwiaaaers, raas, katrollen en
aierlei scneepsoenodiguneden is op het
aek te zien.. zeits het boegbeeld, hele
maal met ae hana uitgesneden, ontbreekt
niet. Het is een pronkjuweel, aat hele
maal volgens tekeningen en op senaal
werd nageoouwd.
Laatst had ik hier iemand die dit
ding kopen wilde, vertelt de heer
vaiuenitamp geamuseerd. „Da s goed",
had hij gezegd, „je betaalt een riks
voor eike katrol'Toen nij driehon
derd katrollen had geteld Klonk het:
„Dat worat me te duur". „Maar goed
ook", heeft de heer VahlenKamp toen
gezegd, „je nad nem er toen met voor
geKregen
Als we terug zijn in ue kamer wordt
de kraan van het gesprek goed open
gedraaid. ïviijn oren stromen vol bij
zonderheden op oudheidkundig gebied,
op het terrein van de heraidieK, ae ge
schiedenis, de biologie en de handmjver-
iieid. Ik krijg langzamerhand het gevoel
aat deze stroom net ene oor ingaat en
net andere weer uit. Het wordt te veel.
De heer Vahlenkamp heeft een hele boe-
Kerij waaruit hij ae meest treffende
historiscne bijzonderheden weet op te
diepon. Hij heeft zelfs een zeer gedetail
leerde kennis van het Indische steek
wapen bij uitstek, de kris. „Wacht u
even," zegt hij, en drie minuten later
komt hij met een arm vol originele
krissen de kamer weer binnen. Het is
me een raadsel waar dit alles een plaats
moet hebben. Een huis is toch niet van
elastiek, en wéér breekt me het zweet
uit als ik aan verhuizers denk. Tot
hilariteit overigens van mijn gastheer,
die alles weet te vinden omdat hij met
systeem te werk gaat.
„Wist u dat de Indiërs die krissen met
een laag vergif bestreken om in het ge
vecht dodelijk trefzeker te zijn?" Ik
wist het, maar wat ik niet had durven
dromen is dit, dat er ook nog een ander
„procédé" bestaat. Als d'e heren van
het oerwoud geen gif voorhanden had
den, wisten ze er raad op. Ze staken hun
krissen dat in een lijk en lieten 'het daar
een paar dagen in zitten. Vervolgens leg
den ze hun wapen in de zon, zodat het
ZOUTELANDE. Een even mysteri
euze als lugubere vondst werd gister
morgen om half acht op het Zoutelandse
strand gedaan. Het was een lichaam
van een vrouw, dat na onderzoek bleek
reeds geruime tijd dood te zijn. De
rijkspolitie stelde een onderzoek in, maar
is voorlopig nog volkomen zonder spoor,
omdat de vrouw slechts een gedeelte
van een blouse droeg en ook geen siera
den of dergelijke droeg. De leeftijd van
de vrouw wordt geschat tussen de veer
tig en vijftig jaar.
lijkengif er lekker indroogde. Heerlijk.
„Ik heb me een keer met zo'n apparaat
gesneden", zegt de heer Vahlenkamp.
„Het was niet meer dan een krasje, dat
ik Onmiddellijk overvloedig in de jodium
heb gezet. Maar het duurde toch nog
drie weken voor de wond genezen was.
Sinds die tijd heb ik ze schoon gemaakt,
dat gelooft u".
Even later zit ik met het lemmet in
m'n handen. Het is gekronkeld als het
lichaam van een versteende slang. „Hier
heb je het mes van een Dajak, een origi
neel koppensnellermes. Als dit appa
raat kon vertellen zou je een lelijk ver
haal te horen krijgen.
De 'heer Vahlenkamp heeft de meeste
attributen incompleet gekregen. Maar
hij wist raad. Met boeken over Indische
wapenkunde wist hij tekeningen van de
ontbrekendë delen te krijgen, en maak
te ze na. De „kragen" van sommige sche
den, prachtig bewerkt, komen uit eigen
werkplaats. De schachten zijn origineel
en de moeite van het bekijken waard.
Hele fijne motieven, in gedreven mes
sing of zelfs zilver.
Zijn huis is een half museum.
Een kast vol fossiele schelpen, van
de meest exotische aard. Een an
dere kast herbergt talloze half
edelstenen, gekloofd, en op het
snijvlak gepolijst. Men vindt bij
hem fossiele haaietanden uit de
Oosterschelde, zo goed als exotisch
gevormd koraalsteen uit de warme
zeeën van tropische landen. Het is
te veel om op te noemen. Maar het
meest kostelijke van alles is dat
dit geen dode verzamelingen zijn.
De heer Vahlenkamp weet er
leven in te blazen door zijn ge
detailleerde en hoogst interessante
kennis van zaken.
MIDDELBURG. De jongste uitga
ve van het Zeeuws Tijdschrift wordt
opnieuw gekenmerkt door boeiende stof
en een gevarieerde inhoud. De samen
stellers verdienen ongetwijfeld een com
pliment voor de wijze, waarop zij el
ke keer kans zien met een reeks on
derwerpen, van vaak verschillend ka
rakter, voor de dag te komen, die bo
vendien kundig en onderhoudend wor
den beschreven. Wij hebben met groot
genoegen het laatste nummer gelezen.
In bloemrijke taal is het artikel ge
schreven over enkele aspecten van de
ruimtelijke ordening en Zeeuwsch-
Vlaanderen. Dr. C. de Galan geeft een
boeiende beschouwing over enkele fa
cetten van de inkomens- en vermogens
verdeling in Zeeland. In zijn artikel
komt hij tot de conclusie, dat het ge
middelde inkomen en nog sterker het
gemiddelde vermogen van de Zeeuwen
op vrij hoog niveau ligt. Voorts heeft
de heer J. Vijverberg een goed verhaal
geschreven over de Oosterlanders in de
„grande armee" van Napoleon. Zee
land en de postzegels is een rijk ge
ïllustreerd artikel van de hand van de
heer J. J. Engelvaart. In het Zeeuws
Tijdschrift is voorts een publicatie op
genomen van het eerste hoofdstuk van
een roman van de heer L. W. de Bree,
die het komende jaar zal verschijnen.
Het boek is getiteld „Jacob Moens,
broer van zijn vader". Wie de andere
uitgaven van de heer De Bree heeft
gelezen zal ook ongetwijfeld interesse
hebben voor de inhoud van zijn nieu
we boek, een roman die ergens op
Zeeuwse grond speelt. Het Zeeuws
Prentenboek vormt ook weer een fraai
'A°",derd?el" in het iongste nummer.
Under het motto Zeeuwse kroniek
neemt de heer M. P. de Bruin ten
slotte weer een duik in de historie.
Op de inhoud van enkele artikelen in
dit Zeeuws Tijdschrift hopen wij nader
terug te komen.
RILLAND-BATH. Een ernstig onge
val had gistermiddag op de Hoofdweg
plaats, waarbij een achtjarig meisje
zeer ernstig gewond werd en in zorg
wekkende toestand per ambulance naar
liet Gasthuis in Goes moest worden
overgebracht.
Drie kinderen reden op de fiets van
het dorpje Bath naar Rilland, toen van
de andere kant een personenauto, be
stuurd door C. C. E. V. uit Eede. nader-
de. Op onverklaarbare wijze is een vafi
de kinderen, het achtjarige meisje An
ita Steiger naar links gezwenkt en aan
gereden. Zij kwam onder de auto te
recht, waar zij later in zorgwekkende
toestand onderuit is gehaald. Met zwa
re verwondingen is zij per ambulance
naar het ziekenhuis te Goes vervoerd.
Eergistermiddag
reed een Duitse personenauto, bestuurd
door A. A. W. uit Essen, op de Veerse-
^e?,ree£ vitfjarig meisje aan. Het meis
je M. T. uit Middelburg reed op haar
fiets voor de auto uit en zwenkte plot
seling naar links. De auto kon een aan
rijding niet voorkomen. Het meisje kwam
er gelukkig met een lichte hersenschud
ding en schaafwonden af.