RIJKSGESTICHT IS HOGESCHOOL VOOR DE JEUGDMISDAAD SPEL DER ZEVEN VERGISSINGEN DR. G. VELDKAMP: REALITEITSBESEF Amerika: „Russen schenden onze overeenkomsten" Geen vrees voor debat VERNIETIGEND TUSSENTIJDS RAPPORT COMMISSIE-HELDERS Bewakers werden door de zwaar jongens mishandeld WREVEL OVER ONTHAAL VAN JOERI GAGARIN VIER DODEN IN VERKEER Alpinisme eist vier levens Moeilijke taak wacht nieuwe minister Gevaarlijk staafje bij marine zoek Goede vondst en vangst van Zuid-Tiroolse politie Kernwapenoverleg duurt voort: Geest van opstand Rooftochten Nachtelijk bezoek Werkstukjes Maandag 17 juli 1961 ZEEUWSLH DAGBLAD Pag. 5 Mr. G. Ph. Helders Van een onzer verslaggevers AMERSFOORT. Lang voordat de commissie van onderzoek naar de toestanden in het Rijksopvoedingsgesticht (R.O.G.) voor jongens te Amersfoort gereed is gekomen met haar werk, heeft de directeur van het R.O.G., zoals wij in een deel van onze edities van zaterdag al meldden, ontslag genomen. Het tussentijdse rapport dat de commissie-Helders aan de mi nister van justitie heeft uitgebracht als voorlopig resultaat van haar onderzoek, is vernietigend voor het door hem gevoerde beleid. In het rapport worden tal van geruchten, die de laatste jaren over het R.O.G. de ronde deden, bevestigd. Zij vinden een samenvatting in het oordeel van een der functionarissen: het R.O.G. is een broeinest voor homosexualiteit en een hogeschool voor de misdaad. Dit oordeel steunt niet alleen op verklaringen van de staf maar ook op offi ciële dienstmededelingen en briefjes van de direc teur, mr. H. A. S. Deze is in afwachting van de offi ciële ontslagdatum 1 okto ber op staande voet ver trokken: hij heeft gezegd alle nog in te halen vakan tiedagen ineens op te wil len nemen. Na het geruchtmakende proces waarbij de aanvan kelijk ontslagen opspo ringsambtenaar J. P. de Wilde volledig werd gerehabiliteerd, is door het in terimrapport van de commissie-Hel ders de mogelijkheid geschapen schoon schip te maken, zodat het gezag in het gesticht te Amersfoort kan worden her steld. De commissie van onderzoek heeft voorstellen in het vooruitzicht ge steld, zodra haar onderzoek zal zijn voltooid. Dat het daarvoor de hoogste tijd werd, moge blijken uit de volgende fei ten, die bij het eerste gedeelte van het onderzoek zijn gebleken. Verscheidene malen heerste in het gesticht een vol slagen geest van opstand. Ambtenaren en bewakers werden door pupillen (in Amersfoort de zwaarste gevallen van jeugdcriminaliteit) mishandeld. Enkele malen hebben de verpleegde jongens complete opstanden georgani seerd, waarbij het meubilair kort en klein werd geslagen, tientallen ruiten sneuvelden en de bewakers met stoe len en biljartkeus werden mishandeld. Flessen werden als projectielen ge bruikt. Tegen de uitlokkers en aanvoerders van deze ongeregeldheden werden slechts zelden strenge maatregelen ge nomen. Meestal werden de dienstdoen de beambten ter verantwoording geroe pen en in het bijzijn van de opstandige jongens in hel ongelijk gesteld. Vastgesteld is, dat bij herhaling jon gens klandestien het gesticht konden verlaten. In tal van gevallen gingen jongens op rooftocht uit, pleegden in braken in naburige villa's, of maakten zich schuldig aan aanrandingen. Pogingen van de Amersfoortse re cherche om de daders van deze mis drijven op te sporen, werden vaak ge dwarsboomd door de directeur. Deze verbood zijn opsporingsambtenaar me dewerking te verlenen aan het onder zoek van de recherche, omdat „deze zaken de doofpot in moesten". Nasporingen naar de verblijfplaats van ontvluchte jongens werden niet zelden verboden. In enkele gevallen volgde zelfs het verbod ontsnapte jon gens te gaan halen van wie de schuil plaats bekend was. Herhaaldelijk is gebleken, dat jon gens die veroordeeld waren voor dood slag of zware mishandeling, in het ge sticht de beschikking hadden over dolkmessen en slagwapens, waarmee zij hun bewakers bedreigden. Bij een van de jongens is nog onlangs een re volver met munitie in beslag genomen. Jongens die om drie uur in de nachf in het gesticht terugkeerden, toonden niet zelden aan de portier een briefje van de directeur waarin de portier werd verzocht aan te tekenen, dat de jongen om elf uur 's avonds was thuis gekomen. Een jongen die meer dan twintig ruiten had stukgeslagen als reactie op de weigering hem een betere behande ling te geven, kreeg van de directeur vier dagen verlof om naar huis te gaan. Een andere jongen, die op zondag ochtend in de kapel zodanig de orde had verstoord dat de pater van het ge sticht de dienst had onderbrokèn, kreeg dezelfde middag geld van de directeur om naar de bioscoop te gaan. Vaak ontbood de directeur 's nachts jongens bij zich op de kamer voor be sprekingen. In sommige nachten is het gebeurd, dat tussen tien uur 's avonds en vier uur 's ochtends vier jongens aahter elkaar bij de directeur op be> zoek moesten. Verboden voorwerpen, door ambte naren op jongens in beslag genomen, werden de volgende dag door de directeur aan de jongens terug gegeven. Een jongen, die al lang 21 jaar was en daarom het gesticht voor minder-* jarige jongens had moeten verlaten, werd geruime tijd door de directeur gehuisvest in de sacristie van het ge sticht. Hij werd daarmee verborgen gehouden voor de politie te Amster dam, die zijn opsporing had verzocht. Kort voor de minister van justitie een controlebezoek aan het gesticht bracht, werd op bevel van de directeur een schijnvertoning in scène gezet. Voor de cellen van gestrafte jongens werden tafeltjes met aardige werk stukjes tentoongesteld zodat het net leek of dat resultaten van handen arbeid van deze jongens waren. Zodra de minister het gebouw weer had ver laten werd de „tentoonstellingsrom- mel" weer naar zolder gebracht voor een eventueel volgend officieel be zoek. De commissie-Helders, ingesteld door minister Beerman, is als volgt samen gesteld: oud-minister mr. G. Ph. Hel ders, thans lid van de Raad van State en voorzitter van het college van advies voor de kinderbescherming. Leden: prof. dr. P. Calon, hoogleraar in de psychologie aan de r.k. Univer siteit te Nijmegen: mr. G. Duister- winkel, rechter in de rechtbank te Arnhem en mr. J. W. Knottenbelt, kinderrechter in Den Haag. De commissie heeft tot dusver vijf leden van de staf van het R.O.G. ge hoord en bestuursleden van de Arka, de R.K. ambtenarenvereniging, die zich uitermate heeft ingespannen de be langen te behartigen van de heer J. P. de Wilde, die op ondeugdelijke gron den door de directeur van het gesticht voor ontslag was voorgedragen. MIAMI BEACH, Florida (A.P.) Mariene Schmidt miss Duits land is zaterdagavond uitgeroe- tot tot miss Universe. De 24-jarige blonde Mariene uit Stuttgart is een jaar geleden met haar moeder en haar jongere zusje uit Oost-Duit land gevlucht. Zij werkt te Stutt gart in een elektrotechnisch labo ratorium. Op één na de mooiste van de vijftien meisjes, die in de schoon heidswedstrijd de demifinale haal den, is de achttienjarige bruin harige Miss Wales. Gita Keman, onze miss Neder land. kon het in de ogen van de juryleden zelfs niet tot de vijf tien mooisten brengen. Zij kwam dus aan de finale niet te pas. „Ik dacht het wel", zei miss Nederland, „er zijn gewoon te veel mooiere meisjes dan ik. En daarbij komt, dat ik gisteren te lang in de zon heb gelegen." Eigen nieuwsdienst LONDEN. Amerikaanse, Franse en Westduitse diplomaten behoren tot een groep van verscheidene vertegen woordigers van Engelands bondgeno ten die volgens de Sunday Telegraph uitdrukking hebben gegeven aan op perste verbazing en ook bezorgdheid over het in hun ogen overdreven of ficiële onthaal dat majoor Joeri Ga garin de vorige week in Londen te beurt vile. Die reacties zijn informeel ter kennis van de Britse regering gebracht, al dus het zondagsblad. Van formele protesten is geen sprake geweest, maar wel is duidelijk gemaakt dat men in verscheidene westelijke kanse larijen de officiële bewieroking van Gagarin in Londen niet alleen onge past heeft gevonden maar er ook een stukje afbraak van de zo gewenste ge. allieerde eenheid tegenover Moskou heeft gezien. LEVEN EN DOOD In sommige westelijke hoofdsteden vreest men volgens de Sunday Tele graph dat na de „tonelen van de vori ge week" in Engeland het niet ge makkelijk zal zijn de mensenmassa's die Gagarin zo uibundig toejuichten bij te brengen dat de westelijke mogend heden met de meesters van Gagarin gewikkeld zijn in een strijd op leven en dood om West-Berlijn. Vooral in Washington, Parijs en Bonn schijnt men zich af te vragen of Kroesjtsjef, na de bejubeling van Gagarin in En geland, nu zal geloven dat hij wat West-Berlijn betreft zijn zin door zal kunnen drijven. Sommige Engelse dagbladen schonken zaterdag al in hoofdartikelen enige aandacht aan die kant van het bezoek van Gagarin. Het bezoek van Gagarin, dat weinig heeft ondergedaan voor een staatsie- bezoek van een staatshoofd, eindigde zaterdag op London Airport. Gillen de vrouwen, hun bezinning volkomen kwijt, vochten met elkaar voor de Rus sische ambassade, waar Gagarins laatste triomfantelijke tocht door Lon den begon, om maar zo dicht mogelijk bij hun held te kunnen komen. Zij ruïneerden de tuin van de ambas- sade volkomen. In Moskou ging gisteren het gerucht dat Gagarin een „vriendschapsreis om de wereld" zou gaan maken. Eigen nieuwsdienst ROTTERDAM. Op de Nederland se wegen is het afgelopen weekeinde weer een reeks doden gevallen. In de nacht van zaterdag op zondag vloog tussen Eist en Arnhem een mo tor met drie mensen tegen een beton nen paal en daarna tegen een boom: een dode en twee gewonden. De dode is de 25-jarige J. Spaans uit Arnhem. Bij een poging om fietsers in te ha len viel zaterdagavond te Ermelo de 52-jarige W. C. Bouthoorn uit Rotter dam met zijn bromfiets. Hij stierf korte tijd later. Zijn vrouw werd ge wond. In Monster botste zaterdagavond de achttienjarige bromfietser H. Neer- voort tegen een auto. Hij overleed kor te ti-'l later. Bij Harderwijk reed zaterdagmiddag een inhalende auto op een groep kampeerders, die langs de weg stond. Er werden er vier meegesleurd, van wie er één werd gedood: de dertien jarige Gerrit Veenendaal uit Amers foort. De drie anderen werden ernstig gewond. Hier is de volgende aflevering van het Spel van de zeven vergissingen, gete kend door de be kende Franse teke naar Henry Blane. Voor degenen die het nog niet eerder gespeeld hebben geven we nog even een toelich ting. Blanc heeft eerst een tekening gemaakt. Dat is de bovenste van de twee hiernaast. COURMAYEUR (Reuter) Vier van de zeven bergbeklimmers die een po ging waagden om de middelste piek van de Mont Blanc te beklimmen, t zijn om gekomen. De drie anderen zijn gered. Zij maken het vrij goed. Het werk leek schitterend toen de vier Fransen en de drie Italianen, allen geoefende alpinisten, hun poging begon nen. Zij kwamen echter vrijdag door sneeuwstormen in moeilijkheden. Het slechte weer bleef aanhouden. Drie van de mannen stierven daardoor zaterdag. De vier anderen zagen kans een schuilhut te bereiken, maar een van hen overleed kort na aankomst daar De drie overlevenden werden in de hut ge vonden door een van de reddingsploe gen. Daarna heeft hij de tekening over- gemaakt, precies eender, bijna pre. cies eender want bij het overmaken heeft hij zich ver gist, met opzet. Zeven maal. Het is allemaal in klei nigheden, en het spel is nu om die zeven vergissingen te vinden. Mocht U er niet helemaal zeker van zijn dat U de vergissingen alle maal gevonden hebt, kijk dan in de krant van mor gen. Daarin zullen wij de oplossing publiceren. Van onze Haagse redactie DEN HAAG. De veertigjarige staatssecretaris van economische zaken, dr. G. M. J. Veldkamp, gaat nu als als minister van sociale zaken en volksgezondheid het departement leiden, dat hij negen jaar geleden heeft verlaten. Van 1950—1952 was dr. Veldkamp immers adviseur van de afdeling sociale verzekering van het departement, ten tijde dat mr. A. M. Joekes de portefeuille beheerde. Ook nu zal de afdeling sociale ver zekering de voornaamste aandacht van de nieuwe bewindsman opeisen. Niet alleen dat dr. Veldkamp op dit terrein wordt beschouwd als een ex pert (zijn promotie cum laude in 1949 had deze vraagstukken tot onderwerp), ook het wetsontwerp kinderbijslagver zekering zal hem hiertoe dwingen. Dit wetsontwerp, waarvan de parle mentaire behandeling in de Tweede Kamer zo ontijdig en op dramati sche wijze is afgebroken met het ont slag-van mr. dr. Van Rooy, ligt nog steeds als een tijdbom onder het ka binet-de Quay. Nog slechts een deel van de la ding van die bom is ontploft en het aantal slachtoffers is tot één beperkt gebleven maar er kan nog van al les gebeuren. Voor een nieuwe minis ter echt geen comfortabele toestand voor een bekwaam bewindsman valt er eer te behalen, indien hij er in zou slagen het ontwerp tot een goed einde te brengen. Speciaal de Katholieke Volkspartij, het politieke tehuis van dr. Veldkamp, is hierop gebrand. Diepvrieskip Dr. Veldkamp is op 8 oktober 1952 (toen hij 31 jaar oud was) benoemd tot staatssecretaris van economische zaken en hij bezet die post nu al bij na negen jaar. Hij overleefde twee kabinetten-Drees, het interimkabinet- Beel en behield zijn plaats ook in het kabinet-de Quay. In het bijzonder belast met middenstandszaken en toe risme heeft de bewindsman in de af gelopen jaren nogal eens overhoop ge legen met de commissie vestigings regelingen van de Sociaal-Economi sche Raad en in het bijzonder met diens voorzitter prof. dr. Th. L. M. Thurlings. Het opgewaaide stof over de beruchte „diepvrieskip" een apart wetsontwerpje heeft het parle ment ervoor beziggehouden is nu wel weggewaaid. Het wetje bleek in de praktijk niet te hanteren en de diepvrieskip leidt nu een vrij be staan in alle koelkasten van welk le- vensmiddelenbedrijf ook. Evenmin zijn de plannen van dr. Veldkamp voor afzonderlijke regelingen en ver gunningen voor een supermarkt door gegaan. Ook op dit gebied is onder aandrang van de commissie een veel grotere vrijheid gekomen. Dr. Veldkamp is ten slotte toch met ere uit de strijd gekomen. In laatste instantie is de gegeven vrijheid zijn werk. Die vrijheid werd verleend, toen de praktijk sterker bleek dan de leer. Stemverheffing Dit realiteitsbesef van de bewinds man is een van zijn sterke punten. Evenmin is hij bevreesd zijn tegen standers te ontmoeten. De hele Ne derlandse hotellerie keerde zich on gemeen fel tegen hem, toen hij be sloten had Hiltonhotels te laten bou wen met staatsgarantie. Een der eer ste bezoekers van de protesttentoon stelling van de hoteliers in Den Haag was dr. Veldkamp en hij ging ter plaatse met de organisatoren in de bat, waarbij de stemmen zich weder zijds verhieven. Een der meest recen- taken van dr. Veldkamp is de com merciële televisie, een onderwerp met nog meer controverses dan de Hilton hotels. Zijn handtekening staat, sa men met die van collega mr. Schol- ten, onder de nota commerciële T.V. en, Is <llr- Veldkamp die de harde zakelijke argumenten heeft moeten verschaffen die deze nota inhoud ge- De stap van staatssecretaris naar minister is in ons Nederlandse staats- ï??-1 5Ser ongewoon. Alleen mr. J. L. Th. Oals is als voorbeeld van een dergelijke „opwaardering" te vin den, maar mr. Cals werd minister op het departement waar hij eerst twee jaar staatssecretaris was ge weest. Dr. Veldkamp stapt bovendien over van het ene ministerie naar het andere en dat is tot nu toe nooit voorgekomen. Grijze haren De nieuwe minister van sociale za ken is op 27 juni 1921 geboren en heeft gestudeerd aan de economische hogeschool te Tilburg, Van 1941'50 was hij werkzaam bij de Raad van Arbeid te Breda, van 1950—'52 op het Departement van sociale zaken. Sinds 1952 is zijn aanspreektitel „ex cellentie". In zijn functie heeft hij de beide onderdelen van zijn taak middenstand en toerisme ongekend sterk zien opbloeien. Dit moge hem sterken in zijn nieuwe taak het zo moeilijke vraagstuk van de kinderbij slag op te lossen. Grijze haren zal de pasbenoemde bewindsman er... niet van krijgen, want die heeft hij al ge ruime tijd. AMSTERDAM. In het Marine-eta blissement te Amsterdam is sinds en kele dagen een radio-actief staafje ter lengte van twee centimeter zoek. Het staafje werd gebruikt bij een oefening m het opsporen van radio-actieve bron nen. Direct na de vermissing is men over al met geigertellers gaan zoeken, maar het staafje, dat voor een eventuele dief schadelijke gevolgen voor diens gezond heid kan opleveren, is niet gevonden. Het zeskantige staafje, dat een diame ter van een centimeter heeft, is beves tigd aan een draagstaaf van ongeveer twintig centimeter. De marine heeft de dienst der volks gezondheid over het zoekraken van het staafje ingelicht. LONDEN (Reuter) De Londense vrach- tenmarkt was rustig. Gedaan werden 13.000 ton zwaar graan van Port Churchill naar Antwerpen, Rotterdam of Amsterdam tegen l 5,10 vrij lossen, augustus-september en een libertyschip met ijzerschroot van Cali- fornië naar Japan tegen 5 70.000 f.i.o., begin augustus. MINISTER DR. G. M, J. VELDKAMP grijze haren Eigen nieuwsdienst WASHINGTON. Amerika heeft de Sowjetunie ervan beschuldigd de kernwapenconferentie te saboteren en heeft daarom samen met Enge land verzocht om plaatsing van deze belangrijke kwestie op de agenda van de komende Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. De toon van de Amerikaanse nota, waarin de beschuldiging aan het adres van de Sowjetunie was vervat, was wel ongewoon scherp, maar toch zal Amerika samen met Engeland het vastgelopen kernwapenover leg in Genève voortzetten zolang dat mogelijk is, en met de Sowjetunie blijven werken aan de voorbereiding van een grote ontwapeningsconfe rentie. Amerika en Engeland hebben er met deze nieuwe stappen geen twij fel over laten bestaan dat het volgens westelijke opvattingen te wijten is aan de nu eens starre dan weer on berekenbaar grillige houding van de Sowjetunie dat het Geneefse kernwa penoverleg na twee en een half jaar nog geen tastbare resultaten heeft op geleverd. De Amerikaanse nota, het afgelo pen weekeinde overhandigd in Mos kou, bevat verscheidene voorbeelden van Russische pogingen de kernwa penconferentie te saboteren. Onbestaanbaar De belangrijkste was verscholen in het Russische voorstel het ontworpen orgaan voor uitoefening van toezicht op naleving van een kernwapenver- drag een driehoofdige leiding te ge ven. De Sowjetunie achtte een een hoofdige neutrale leiding onbestaan baar. Het Russische standpunt houdt vol gens de Amerikaanse nota geen steek. De geschiedenis van de inter nationale organisaties bevat tal van voorbeelden van onberispelijk neu traal en onpartijdig beleid van een eenhoofdige leiding. De Amerikaanse regering is ervan overtuigd op dit punt alle landen die zich niet aan de heerschappij van de grote mogendhe den willen onderwerpen aan haar zij de te hebben. Andere voorbeelden van Russische sabotagepogingen wa ren volgens de Amerikaanse nota: de eis tot beperking van het aan tal internationale inspecties op Rus sisch gebied tot slechts drie per jaar; de eis dat de Sowjetunie zelf het tijdstip van die inspecties zal bepalen. De Russische houding is volgens de Amerikaanse nota allesbehalve bevorderlijk voor het bereiken van een algemeen ontwapeningsakkoord. Samen met Engeland betoogde Amerika in de motivering van het verzoek om plaatsing van de kern wapenkwestie op de agenda van de Algemene Vergadering van de Ver enigde Naties dat als gevolg van de houding van de Sowjetunie aan de conferentietafel beide partijen verder van elkaar zijn verwijderd, waardoor de Geneefse conferentie in een kri tiek stadium is gekomen. Engeland en Frankrijk zien in een behandeling van de kernwapenkwes tie in de Algemene Vergadering de mogelijkheid voor alle landen die lid zijn van de volkerenorganisatie mee te helpen aan een oplossing voor het gehele ontwapeningsvraagstuk. Niet alleen heeft de Sowjetunie in Genève de afgelopen anderhalf jaar geen enkel constructief voorstel ge daan, als de Amerikaans-Engelse motivering, maar bovendien heeft dat land zich sedert 21 maart gedistan tieerd van al bereikte overeenkom sten over onderdelen van het ontwor pen verdrag. De Amerikaanse nota aan de Sow jetunie vatte de nu ontstane toestand aldus samen: In weerwil van het ver gevorderde uur gelooft de Amerikaan se regering dat de Sowjetunie niet ongevoelig kan blijven voor het aan dringen van miljoenen mensen, over al ter wereld, op een spoedige over eenkomst over een verbod van proe ven met kernwapens onder doeltref fend internationaal toezicht. Volgens de New York Times over wegen de westelijke mogendheden de Sowjetunie voor te stellen akkoord te gaan met toepassing van het begin sel van de open steden in een even tuele oorlog met kernwapens. Dat denkbeeld zou wellicht een van de voornaamste onderwerpen van de ko mende grote ontwapeningsconferentie kunnen worden. BOLZANO (Reuter/AP). De week met de meeste gewelddaden tot nog toe in de geschiedenis van Zuid- Tirool is zaterdag afgesloten met de vondst van 155 kilo springstoffen door de politie en de aanhouding van 22 Zuidtirolers die van sabotagedaden worden verdacht. De dag ervoor waren er reeds tien mensen gearresteerd en had de politie al hipnderd kilo dynamiet gevonden, kenne lijk bestemd voor nieuwe daden van ge weld om de wensen van de Duitsspre kende meerderheid in de provincie Alto Adige voor meer autonomie kracht bij te zetten. Een Italiaanse zakenman, zaterdag nacht op reis door de Brennerpas tussen Oostenrijk en Italië, vertelde dat hij op de bergweg door terroristen was aange vallen. De mannen hadden zijn wagen van achter bosjes langs de weg bescho ten, en de carrosserie op twee plaatsen doorboord In hoeverre de gewelddaden van de vorige week invloed op het toerisme naar Italië door de Alpen hebben gehad is nog niet te zeggen, maar een feit is het dat in de provinciale hoofdstad Bol zano al de helft van de hotelboekingen is geannuleerd. De Zuidtiroolse Volkspartij, de mach tigste politieke beweging in het gebied, heeft in een verklaring de gewelddadig heden van de geheime vrijheidsstrijders organisatie afgekeurd. Italië is niet bereid om zoals Oos tenrijk voorsteltde kwestie door een internationale commissie of de Verenig de Naties te laten onderzoeken, maar het wil wel het Internationale hof van justi tie in Den Haag om een uitspraak ver zoeken. k

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1961 | | pagina 5