A GEHEIME LEGER IN ACTIE MET BOMMEN r Kleine raketwedijver op komst in Nabije Oosten Seyss-Inquart wist nietsi de moord op joden! ivan Psychiatrisch rapport over „man in glazen T gewenst BRANDEN VEROORZAKEN VOOR TONNEN SCHADE Wreed transport van dieren Enorm tekort aan personeel bij PTT DR. STEINBAUERVERKLAARDE IN 1946: StteJ gssr - botdktear -Mcienaar Record met raket Spanjaarden voor hoogst biedende TIENGEMETEN HEEFT WATER ZEEUWSCH DAGBLAD Pag. 6 Kennis van dictatuur Schuld en schuld Geen ontkomen aan Geëigend middel Juridisch aspect Nieuwe interpretatie Nooit anti-semiet Overneming fabriek ging niet door Amerika heeft geen belangstelling voor kernwapenverdi ag PERSONEEL SABENA STAAKT NIET Scooterrijder verdronken Commissie E.E.G. wijst beschuldiging af Minister Erasmus: geen conferentie :~i i i i i In café Stewards bombardeerden met flessen in Miami Zaterdag 8 juli 1961 IK KON NIET OVER MIJN EIGEN SCHADUW HEENSPRINGEN Eichmann AN het begin van het proces is door sommigen hij de open bare aanklager wel.eens geïnformeerd naar het eventuele bestaan van een psychiatrisch rapport over Adolf Eich mann. Dat was meer scherts dan ernst en het antwoord op een der gelijke vraag lag ook steevast in dezelfde sfeer. Nu het proces ten einde loopt dringt de gedachte aan een psychiatrisch rapport van de persoon van Eichmann zich opnieuw op, maar ditmaal niet als een speelsigheidje, maar als ernst. Het zou eigenlijk helemaal niet zo vreemd zijn als de rechters om een zielkundige expertise vroegen, want de mens in de glazen kooi is voor de waar nemer, ook de meest geïnteresseerde, volstrekt ondoorgrondelijk geworden. De zwart-wit tekening, zoals die aan het begin van het proces bestond, is er niet meer, er zijn grijze nuances bij gekomen en het belang (of niet belang) daarvan moet worden onderzocht. In Jeruzalem wordt tenslotte in alle ernst een proces gevoerd. De verdachte be roept zich erop, dat het hem onmoge lijk is geweest zich van de massa moord te distanciëren en dat verweer (duidelijk aansturend op vermindering van straf, i.e. op het redden van het vege lijf) kan alleen aan de hand van een psychiatrisch rapport juist worden gewaardeerd. Zo'n rapport, dat kan uitvallen in het voordeel maar ook in het nadeel van de man in kwestie, zou bovendien een bijdrage kunnen leveren tot de kennis omtrent de psychologie van de dicta tuur. Deze gedachten zijn ontstaan na de woorden, die Adolf Eichmann gisteren aan het slot van zijn verdediging heeft gesproken nadat dr. Servatius hem had gevraagd: „Wat denkt u nu van uw uitlating tegenover de Israëlische poli tie dat u zich beladen voelt met schuld?" Even tevoren had Eichmann uitdruk kelijk toegegeven, dat hij wist wat er in de kampen gebeurde. Het antwoord volgt hier zo letterlijk mogelijk. „Zestien tot twee en twintig jaar zijn voorbijgegaan sedert alles is gebeurd. Een heleboel van wat toen bestond is niet meer. Ik moet onderscheid maken tussen schuld in de zin van de wet en schuld in de zin van menselijke schuld. De feiten, waarvoor ik hier terecht sta, zijn mijn bemoeienissen met de depor taties. Deze deportaties werden bevol- len door de soeverein van de staat. De schuld moet dus worden ge dragen door hen, die verantwoordelijk zijn voor deze politieke beslissing. Waar geen verantwoordelijkheid is, bestaat geen schuld. Zolang mensen in maatschappelijke verbanden leven be staan orde en regel. De staat verhoogt zijn eigen veiligheid door de onder danen een eed van trouw te laten af leggen. Wij moeten vertrouwen hebben in en trouw zijn aan het hoofd van de staat, de soeverein. Hij, die een goed soeverein heeft om hem te leiden, is gelukkig. Ik had geen geluk, want het hoofd van de staat beval deze depor- tatie's en het was mijn taak om dit be vel, dat van boven kwam, uit te Voe ren. In het wetboek van strafrecht van de SS stond op insubordinatie de dood straf. Ik heb alles gedaan om te worden ontheven van mijn werk, maar ik slaagde daarin niet. In 1939, toen ik werd overgeplaatst naar de geheime politie geschiedde dit tegen mijn wil, maar ik moest. We waren in oorlog en ik moest gehoorzamen. De opdracht die ik kreeg was de moeilijkste, die er bestond en ik moest hem uitvoeren. Zij die zeggen, dat het gemakkelijk was om bevelen te ontduiken geven geen details en ze vertellen niet hoe ze het zelf deden. Sommigen zeggen, dat men een ziekte kon simuleren. Dat kan zijn opgegaan voor gene raals, maar het gold zeker niet voor hun ondergeschikten en als ze het zou den hebben gedaan en het simuleren zou zijn ontdekt, dan zouden de con sequenties bijzonder ernstig zijn ge weest. De kleine man kon geen ziekte voorwenden. Hij kon zelfmoord plegen, maar hij kon geen bezwaren maken tegen bevelen. In moreel opzicht, als men alleen is met zichzelf, krijgt het schuldbesef proportie's, die boven de wettelijke normen uitstijgen. In dit op zicht veroordeel ik mijzelf en ben ik steeds bezig met zelfonderzoek. Ik probeer met mezelf in dispuut te tre den. Tot besluit moge ik hier zeggen, dat ik spijt heb en zelfverwijt over de uitroeiing van het joodse volk, zoals die bevolen werd door de Duitse heer sers, maar ik kon niet over mijn eigen schaduw heenspringen. Ik was een werktuig in de handen van de sterkend en machtigen en in de handen van ha. lot, dat geen genade kent." Dit was dan Eichmann's slotver klaring. Men kan er de hele half- mythologische santekraam in terug vinden, die zo kenmerkend was voor de denkwijze van de nazi's: „onvoor waardelijke trouw", „lot", „kosmische schuld", „scheiding tussen recht en menselijkheid", en wat dies meer zij. Het is nauwelijks meer voorstelbaar, dat iemand er ooit iets in heeft ge zien, maar er is geen ontkomen aan: er is geloof aan al dit verwerpelijks gehecht en dat geloof heeft zes miljoen mensenlevens gekost. Als men zich voor een ogenblik ver plaatst in de denkwereld van deze' man, men de werking tracht te onder gaan die het systeem op hem heeft gehad en men zich realiseert dat dit systeem ook door vele toonaangevende niet-Duitsers voor de oorlog werd toe gejuicht, wat moet men dan beginnen met de man in de glazen kooi? Hij is een exponent van de massamoord, zeker niet de initiatiefnemer, een werktuig, tot het uiterste loyaal aan de orde, waarin hij bij gebrek aan ge wicht omhoog kon dwarrelen. Het is onbegrijpelijk dat het heeft kunnen ge beuren en de mens in het hele beeld wordt vager en vager. Het is nochtans plicht om te trach ten tot de kern van de zaak en van de mens Eichmann door te dringen. Nog maals. een psychiatrisch rapport kan daartoe een geëigend middel zijn. Gideon Hausner is gisteren, onmiddel lijk na het afsluiten van dr. Servatius' verdediging, begonnen aan zijn kruis verhoor. Hij heeft het meteen fors aangepakt. Hij herinnerde Eichmann eraan dat die tijdens het verhoor door de politie heeft gezegd dat hij zich in het openbaar zou willen ophangen, bij wijze van boetedoening. Bent u bereid om deze woorden hier te herhalen?", vroeg Hausner. Eichmann: „Ik heb de desbetreffende verklaring nog eens doorgelezen en ik ontken de juistheid ervan niet." Hausner: „Geeft u toe dat u mede plichtig bent aan de moord op mil joenen joden?" Eichmann: „Dat kan ik niet toe geven. Ik beschouw mij niet schuldig in de zin van de wet. Ik ontving bevelen en voerde ze uit. Als de joden, die door mij zijn gedeporteerd, van het leven zijn beroofd, moet het juridische aspect hiervan worden onderzocht." Hausnejt „Zou de verdachte zich willen onthouden van toespraken en mijn vraag met ja of neen willen be antwoorden? Het is geen juridische vraag. U, in uw hart, beschouwt u zich ais een medeplichtige aan de moord op miljoenen joden, ja of neen?" Eichmann: „Ja, vanuit menselijk standpunt wel, omdat ik schuld op mij laadde door de bevelen uit te voeren." (Hier weer die scheiding tussen recht en menselijkheid, geliefd stokpaardje van de geweldstaat.) Hausner: „Toen u werd ondervraagd door de Israëlische politie, heeft u verklaard dat u aan het eind van de oorlog het volgende heeft gezegd: mil joenen vijanden zijn dood, miljoenen Duitsers zijn dood. En ik geloof dat ook vijf miljoen joden het leven hebben verloren. U heeft toen ook gezegd dat u opgewekt in het graf zou springen. Bedoelde u, dat u opgewekt het graf in zou gaan omdat u wist dat u dat met vijf miljoen joden vijanden van het Rijk zou delen?" Het antwoord van Eichmann op deze vraag muntte niet uit door duidelijk heid. Hij kwam met een nieuwe inter pretatie van zijn beruchte uitlating over het in-het-graf springen aandra gen, - die ongeveer op het volgende neerkwam: hij had bedoeld te zeggen, dat hij blij was dat vijanden van het Rijk waren omgekomen, te weten de Russen en de Amerikaanse bombarde mentsvliegers. President Landau kwam in het inge wikkelde relaas van de Obersturm- bannführer een paar maal geprikkeld tussenbeide en na veel vijven en zessen kreeg Gideon Hausner Eichmann zo> ver, dat hij toegaf dat in zijn ogen des tijds de joden wel degelijk vijanden waren. „Maar", zei Eichmann, „het feit dat we ze wilden overwinnen bete kende volgens mij niet dat we ze moes ten uitroeien". Gideon Hausner bleef er echter steeds op hameren dat Eichmann. als lid van fascistische organisaties, ook de vernietiging van de joden in de zin moet hebben gehad. De Obersturm- bannfiihrer bleef hardnekkig, en kreeg, dank zij de tussenkomst van rechter Halevi, gelegenheid om te herinneren aan een uitspraak, voor zijn arrestatie gedaan tegenover de Nederlandse jour nalist Sassen: „Ikzelf en mijn onderge schikten verdwenen feitelijk op de ach tergrond voor zover het de Entlösung betrof. Daarmee waren andere eenhe den van de S.S. belast". Later vroeg Hausner: „Was u altijd een felle anti-semiet?" Eichmann: „Ik was nooit een anti semiet. Ik was een felle nationalist. Dat heb ik ook toegegeven. Nooit heb ik dat bestreden". Hausner stond verder stil bij het feit dat Eichmann in 1937 tijdens een Nazi-congres in Neurenberg, een Ame rikaanse journalist duizend dollar had betaald voor het schrijven van een anti-semitische brochure. „Dat is juist", zei de Obersturm- bannführer. „Ik had instructies om anti-semitische propaganda in Noord- Amerika op touw te zetten. Het was een onderdeel van de bestrijding van de anti-Duitse campagne, die daar toen aan de gang was". Hausner: „Dus reeds in 1937 zag u de jood als een tegenstander". Eichmann: „Ja, ik zag hem als een tegenstander, maar niet als een tegen stander die moest worden uitgeroeid de joden waren tegenstanders voor wie een redelijke oplossing moest wor den gevonden en naar die oplossing heb ik altijd met plezier gestreefd. Een van de dramatische hoogtepun ten van het kruisverhoor brak aan toen Gideon Hausner Eichmann vroeg: „Is het u bekend dat Goering, Frank en anderen in Neurenberg ter dood zijn veroordeeld voor hun aandeel in de moord op de joden?" „Ja, dat waren de mensen die de be velen gaven", zei Eichmann. Hausner: „Vindt u dat die vonnis sen rechtvaardig waren?" (Het werd doodstil in de zaal). Eichmann: „Ja, want zij waren de mensen die de bevelen gaven en zij moesten dus de verantwoordelijkheid dragen. Zij hadden de consequenties te nemen". Er steekt in alles wat de Obersturm- bannführer zegt een ijzeren meedo genloze logica. En het is duidelijk dat het kruisverhoor, ook al wordt het nog zo vinnig gevoerd, hem niet van zijn stuk zal brengen. Maar wat kan men nog verwachten van een man die ja ren achtereen in koelen bloede hand tekeningen zette, waarmee hij zich vol ledig bewust medeplichtig maakte aan een massamoord. (Gegevens ontleend aan de bericht geving van Associated Press.) ALGIERS (Reuter). De Organisatie van het geheime leger, de ultrarecht se beweging van Algerijnse Fransen die willen strijden voor volledige op neming van Algerije in Frankrijk, houdt zich sinds enkele dagen weer zeer actief bezig met bomaanslagen. In de laatste 48 uur zijn er dertien aanslagen gepleegd in Algiers en de voorsteden. Er is vrij veel schade aan- TWEE WEKEN CEL ROTTERDAM (A.N.P.) Vlak na de eis van de officier van justitie en nog voor het vonnis van de kan tonrechter kondigde de 36-jarige Rot terdamse koopman A. de R. gisteren al aan dat hij in beroep zou gaan. „Dat zult u zéker als u mijn uit spraak hoort", verzekerde de kanton rechter. „Het is meer dan ergerlijk wat u hebt gedaan en bovendien maakt u hier maar een onverschillige indruk. Veer tien dagen, onvoorwaardelijk". De koopman sitond terecht wegens mishandeling van 47 honden en vijftien konijnen. Hij had de nog jonge dieren vervoerd op een zogenaamde ijzeren hond, de hondjes in vier kisten, de ko nijnen in één kist. „Genoeg" De koopman had een kist mee naar de zitting gebracht. „Het is maar een krat", beweerde hij, „en door de spij len komt genoeg frisse lucht". „Toege geven", zei een inspecteur van de die renbescherming, „maar ze waren zo opgestapeld, dat er nog maar aan één kant frisse lucht in kon komen". De inspecteur had gezien, dat de diertjes er niet best aan toe waren, toen hij de koopman met zijn wagen aantrof. Eén hondje was dood. „Dat had ik zo van een klant meegekregen", verweerde De R. zich. Daartegenover stond weer de verklaring van de in specteur, dat „er veel klachten over De R. zijn wegens verkoop van zieke honden". De officier van justitie betreurde het, dat hij de man de handel in dieren niet kon laten verbieden. „Maar ik wil hem wel de moed ontnemen zich nog lan ger zo te gedragen; ik eis tien dagen". gericht, maar niemand werd gedood. Wel zijn er verscheidene licht gewon den. Waarschijnlijk is deze actie van de ul tra's het'antwoord op de Algerijnse betogingen van drie dagen geleden toen tenminste tachtig Algerijnen wer den doodgeschoten in botsingen met de politie. Gisteren is er een bomaan slag gepleegd op een trolleybus waar in voornamelijk Arabieren zaten. Wellicht is ook deze aanval het werk van het Geheime leger. In elk geval is de aanslag gepleegd door blanken die in grote opwinding verkeerden. Zij kwamen namelijk terug van de be grafenis van een Frans meisje dat naar wordt beweerd was aangerand en vermoord door een Arabier. Twaalf van de Arabische passagiers uit de bus werden gewond. Ook in Parijs is weer een bomaanslag gepleegd die wellicht moet worden toegeschreven aan het Geheime leger. De bom ontplofte in het Hotel des In valides op de derde verdieping waar generaal Vézinet woont, de garnizoens commandant van de hoofdstad. De politie vond enkele pamfletten van het Geheime leger, die er overigens net zo goed neergelegd kunnen zijn door Algerijnse terroristen. DEN HAAG. De P.T.T. heeft, zoals zij het zelf formuleert, een gruwelijk tekort aan arbeidskrachten. Moeilijk heden bij de bezorging zijn er het ge volg van. Het tekort is het grootst in Amsterdam en Den Haag. Zo veel mogelijk wordt met extra ploegen gewerkt, maar de animo om overwerk te verrichten is niet altijd even groot. Vooral het bezorgen van drukwerken komt in het gedrang en dat knelt te meer nu daarvan grote hoeveelheden loskomen met het oog op de komende uitverkopen. De P.T.T. streeft er naar vaak met succes om het werk in de hand te houden. Alarmerend of kritiek is de toe stand overigens niet, zegt zij. DJAKARTA (Reuter) De Indone sische regering heeft overneming van de Belgische sigarettenfabriek Faroka in Malang ongedaan gemaakt. Leden van de vakbond van tabaksarbeiders had den er hun eigen bedrijfsleiders aange steld; zij hadden gezegd dat de fabriek zou worden overgedragen aan de Indo nesische regering. De plaatselijke mi litaire autoriteiten hebben de fabriek aan de voormalige bedrijfsleiding terug gegeven. Overste Sutjipto, hoofd van het secre tariaat van het centrale militaire ge zag, verklaarde dat iedere Indonesiër het stellig zou toejuichen als de fabriek staatseigendom zou worden, maar een eigenmachtige daad is volgens hem niet gewettigd. RUSSISCHE NOTA: LONDEN. De Sowjetunie heeft in de diplomatieke woordenstrijd over het kernwapenvraagstuk een Ameri kaanse bal teruggekaatst en kenbaar gemaakt dat het juist Amerika is dat in werkelijkheid geen belang bij een bij verdrag geregeld verbod van kern wapens heeft. Dat standpunt is vervat in een Rus sische nota, het antwoord op de Ameri kaanse van 17 juni, die de Amerikaanse ambassadeur in Moskou, Llewellyn Thompson, in ontvangst nam van de Russische minister van buitenlandse za ken, Andrei Gromyko. Amerika zou volgens de Russische no ta uitvluchten zoeken om aan een kern- wapenverdrag te ontkomen. De Sowjet unie is wel bereid de westelijke voor stellen over staking van kernproeven on der internationale controle te aanvaar den, maar op voorwaarde dat eerst de Russische voorstellen over „algemene en volledige ontwapening" aanvaard worden. Dat laatstgenoemde voorstellen bij gebrek aan controlevoorzieningen al even onaanvaardbaar zijn voor de wes telijke mogendheden als de Russische kernwapenvoorstellen, werd in de Rus sische nota in het midden gelaten. De leider van de Russische delegatie die in Genève over een kernwapenver drag onderhandelt, Semjon Tsarapkin, verklaarde gisteren dat de conferentie zozeer in het slop was geraakt dat een Rus, zo het een spel schaak gold, zou zeggen dat aan schaakmat haast niet te ontkomen was. BRUSSEL (ANP) De stakingsactie van het personeel van de Belgische luchtvaartmaatschappij Sabena, die voor maandag was afgekondigd, gaat niet door. Verdere besprekingen over de looneisen het personeel had een loonsverhoging van zes procent geëist hebben geleid tot een aanvaardbare oplossing. HILVERSUM Arbeiders van een fa briek in Nederhorst den Berg hebben gisterochtend vroeg een scooter met brandende lichten gevonden in een bocht van de Dammerweg. Kort daarna vond de politie in de ringvaart langs de weg het lijk van de 21-jarige heer J. Vrij- moet uit Oud-Loosdrecht. Hij moet met zijn scooter uit de bocht zijn gevlogen, een lantaarnpaal hebben geraakt en daarna in het wa ter zijn gevallen. Eigen nieuwsdienst WASHINGTON. Een raketwed loop in het klein zal spoedig in het Nabije Oosten beginnen, maar voor lopig blijft het bij kleine weerraket- ten die alleen wetenschappelijke be tekenis hebben. Nu Israël voor het eerst een weerra- ket de hogere luchtlagen in heeft gezon den wil de Verenigde Arabische Repu bliek niet achterblijven, en heeft dat land van Amerikaanse fabrieken derge lijke raketten gekocht. PRESTIGEKWESTIE De weerraket die deze week met suc ces in Israël werd gelanceerd, de Sja- wit 2, was geheel van Israëlisch fabri kaat. De Verenigde Arabische Repu bliek is blijkens de berichten over de aankoop van weerraketten in Amerika technisch nog niet zover als Israël en beschouwt deze aangelegenheid daar om als een prestigekwestie. De reacties op de lancering van de kleine Israëlische raket waren in Kairo bijzonder fel. Volgens een zegsman van de Arabische Liga zou er uit blijken dat Israël agressieve oogmerken heeft en bezig is militaire raketten te ontwerpen of te bouwen. Weerraketten stellen meteorologen in staat met behulp van registratie-instru mentjes die zijn aangebracht in de ra- ketneus de weersgesteldheid in de hoge re luchtlagen te bestuderen. Zij worden al jaren door een vrij groot aantal lan den gebruikt. Tot de bekendste typen behoren de Amerikaanse Aerobee-Hi en de Engelse Skylark. Elk land met een behoorlijk ontwik kelde industrie kan zelf weerraketten bouwen. Er zijn, naast de grote mo gendheden. dan ook verscheidene klei nere landen die dat doen. OVERDREVEN Naar aanleiding van de Israëlische lancering uitten gisteren anonieme Amerikaanse „deskundigen" de bewe ring dat men daarin het bewijs mag zien dat Israël nu in staat moet wor den geacht kernwapens te maken. (Deze bewering houdt geen steek. Een weerraketje vergelijken met een kern wapen is ongeveer hetzelfde als een ze venklapper vergelijken met een passa giersvliegtuig met straalaandrijving. Die „deskundige" mening moet dan ook de vrucht zijn geweest van kwalij ke propagandistische bedoelingen. Het gerucht over de kernwapens die Israël zo gemakkelijk zou kunnen ma ken is nog niet zo lang geleden een tij dige dood gestorven. Nu het Geneefse overleg over staking van proeven met kernwapens is vastgelopen en er in Amerika stemmen opgaan ten gunste van hervatting van de proeven zijn er bepaalde Amerikaanse kringen die be lang bij de herleving van dat gerucht hebben. Red.) LUXEMBURG (ANP) De Com missie van de Europese Economische Gemeenschap heeft de beschuldiging van de hand -gewezen, ó'at zij zich schuldig zou maken aan „geheime de mocratie". Ir. H. Vredelin-g, lid van het Euro pese parlement, had in vragen aan de commissie deze -beschuldiging geuit we gens de manier waarop de commissie i-n de ministerraad van de E.E.G. on derhandelt over haar voorstellen voor het regelen van de minimumprijzen in de gemeenschap. De afgevaardigde had de indruk, ó'at de commissie zonder het Europese parlement daarin te kennen bezig is haar oorspronkelijke voorstellen die -door het parlement waren goedge keurd, te veranderen. De Europese commissie heeft nu ge antwoord', dat zij de bevoegde commis sie uit het parlement geregeld op de hoogte zal houden van het verloop van het werk in de ministerraad. In de voltallige zittingen van het Europese parlement kan zij dat niet doen, omdat dit in strijd zou zijn met ö'e parlemen taire gebruiken. Verder verklaart de commissie dat zij zich het recht voorbehoudt om even- voorstellen ter goedkeuring aan het tueel later haar definitief gewijzigde Europese parlement voor te leggen. KAAPSTAD (Reuter). De Zuidafri- kaanse minister van justitie, Francois Erasmus, heeft gisteren de meerdaagse conferentie voor niet-blanke Zuidafrika ners verboden die vandaag in Clare- mon-t zou worden geopend. Als reden voor het verbod gaf de mi nister op dat hij vermoedde dat er op de bijeenkomst over communistische denkbeelden zou worden gesproken en dat bij een verdere verbreiding van het communisme wilde tegengaan. Van onze correspondent BONN. Na Eichmanns verklaring in Jeruzalem over de verantwoordelijkheid voor de jodenvervolgingen in Nederland Iis het interessant om na te lezen wat Seyss-Inquart daarover in juli 1946 te Neurenberg door zijn verdediger, Steinbauer, heeft laten zeggen. IHet openbaar ministerie te Neurenberg had Seyss-Inquart alleen ver antwoordelijk gesteld voor de maatregelen tegen de joodse Nederlan- Iders. Seyss-Inquart zelf immers had op 13 maart 1941 in een rede te Amsterdam voor leden van de N.S.D.A.P. betoogd; „De joden zijn voor ons geen Nederlanders; zij zijn voor het nationaal-socialisme en het nationaal-socialistische rijk vijanden." Draaglijk I Seyss-Inquart heeft te Neuren berg daarop de toelichting gegeven Idat hij alle maatregelen tegen de joden slechts heeft beschouwd als veiligheidsmaatregelen tijdens de oorlog. Hij had draaglijke maatre- I gelen voor een overgangstijd wil len scheppen; na de bezetting zou den de Nederlanders zfelf bepalen Iwat er met de joden moest gebeu ren. Toen Seyss-Inquart door Hitier werd belast met de behartiging van Ide belangen van het rijk in Neder land moest hij op de een of ande re manier zijn standpunt bepalen te- Igenover het joodse vraagstuk. Zijn bedoeling was: „de joden uit voor aanstaande posities in de staat, in I handel en nijverheid enz. te ver wijderen en geen verdere maatrege len te treffen." Inmiddels was de behandeling Ivan de jodenkwestie door Hitier op gedragen aan Himmler, respectie velijk Heydrich, die grote vol machten kregen. De Sicherheitspolizei was met de behandeling van de joden door Seyss-Inquart niet tevreden. Zij be riep zich op de volmachten van Himmler en richtte een bureau op ln Amsterdam, dat voortdurende wrijving met de rijkscommissaris had. De Sicherheitspolizei beweer de dat zij de beveiliging van het „Rijk" niet kon behartigen als de joden geen verdere beperkingen in het economisch leven en in hun per soonlijke vrijheid werden opgelegd. Beperking De maatregelen tot beperking van de persoonlijke vrijheid van de jo den kwamen van Rauter, de Höhe- re SS- und Polizeiführer, als direc te ondergeschikte van Himmler, öf van de Sicherheitspolizei onder rechtstreeks bevel van Heydrich, aldus Seyss-Inquarts verdediger. Daartoe behoorden de invoering van de jodenster en het beslag op het vermogen van joodse organisa ties en van joden. Seyss-Inquart benoemde dr. Böhmker, met de opdracht de maat regelen van de politie, voor zover dat organisatorisch mogelijk was, te controleren en excessen te verhin deren. Seyss-Inquart, zo luidde het verder in zijn verdediging, heeft bij na een jaar lang maatregelen tegen de joden kunnen vertragen; een scherper optreden begon pas in fe bruari 1941, met de door Heydrich bevolen oprichting van de „Zentral- Stelle für Jüdische Auswanderung". Het feit dat de maatregelen in Duitsland zelf en in de bezette ge bieden dezelfde waren, wees erop, dat dit geen maatregelen van de rijkscommissaris waren, maar be velen van Berlijn. Stabilisatie „Om aan de voortdurende druk van Heydrichs politie een einde te maken, poogde de rijkscommissaris samen met Rauter, de positie van de joodse Nederlanders te stabilise ren in die zin, dat hij de joden die onder de maatregelen vielen, in twee wijken in Amsterdam en in twee kampen concentreerde waar zij onder eigen bestuur zouden leven", aldus het pleidooi in Neurenberg. Het ene kamp was Westerbork, en het andere zou Vught worden. Himmler maakte daarvan echter een concentratiekamp. Begin 1942 bepaalden Himmler en Heydrich dat de Nederlandse jo den naar kampen in Duitsland moesten worden overgebracht. Zij motiveerden dit met het argument dat vroeg of laat op een invasie moest worden gerekend, waarvoor Nederland een geschikt gebied scheen. De politie volhardde in haar standpunt dat zij dus alle potentiële vijanden diende te verwijderen en de rijkscommissaris had volgens zijn verdediger slechts in zoverre kun nen ingrijpen dat hij poogde de „evacuatie" een menselijker vorm te geven: dr. Böhmker kreeg van Seyss-Inquart ook de opdracht om het transport van de joden ih Ne derland te controleren en het geluk te hem herhaaldelijk Rauter er toe te bewegen wantoestanden op te I heffen". De grote vraag naar aanleiding van de tenlastelegging in Neuren- I berg was: heeft Seyss-Inquart van het lot van deze ongelukkige en on schuldige mensen geweten en heeft I hij de maatregelen tegen hen be- I wust goedgekeurd? Seyss-Inquart hield onder ede vol dat hij van de moord op de joden niet op de hoog- I te is geweest, dat hij inderdaad I heeft geloofd dat zij voor de duur van de oorlog in het oosten in kam- I pen werden ondergebracht. Onrust Toen Seyss-Inquart in 1942 of I 1943 gelegenheid had om met Hitier zelf over deze kwestie te spreken. I omdat de evacuatie van de joden in I Nederland sterke onrust had ver- porzaakt, antwoordde Hitier dat de joden als destructieve elementen uit I het Duitse volkslichaam moesten worden verwijderd. Hij wilde hun in het oosten een woonplaats geven. I Himmler zei begin 1944 tegen I Seyss-Inquart dat hij geen angst moest hebben voor zijn joden. Zijn I Nederlandse joden waren zijn beste I arbeiders. Hitier en Himmler heb- ben het, aldus Seyss-Inquarts ver- dediging, op duivelse wijze klaarge- I speeld de „Endlösung" van het jo- I denvraagstuk te camoufleren. De belangrijkste getuige in deze I zaak te Neurenberg was, aldus I Seyss-Inquart, Wisliceny de spe- ciale vertegenwoordiger van Eich- mann, „die de vernietiging van de I joden onder zich had". Deze ver- I klaarde dat men commissies van het Internationale Rode Kruis en I van buitenlandse diplomaten naar I Theresienstadt had gebracht om hen van de „dragelijke huisvesting der joden" te overtuigen. Briefkaarten De joden die naar Auschwitz wer- den gebracht moesten voor hun dood briefkaarten schrijven die met I lange tussenpozen werden verzon- I den om de schijn te wekken dat de schrijvers nog in leven waren. Op de vraag onder wie de joodse kwes- I tie in Nederland ressorteerde; on- I der de politie, onder de Sicherheits polizei of de Sicherheitsdienst had I Wisliceny geantwoord; „Voor zover I ik weet onder Rauter, op grond van een bevel van Himmler." Dr. Steinbauer kwam in zijn piel- I dooi tot de slotsom dat de maatre- gelen tegen de joden in Nederland als „vijandelijke buitenlanders" on- I der de verantwoordelijkheid van Seyss-Inquart vielen. Wat verder gebeurde in verband met de Endlö- I sung was echter op rechtstreekse I aanwijzing van de rijksorganen in Duitsland, vooral van Heydrich, ge- schied. Advertentie MOLENAARS kindermeel variaties: Rijstebloem Bordklaar Tarwebloem Tarwegries Van onze correspondenten ROTTERDAM. Op verschei dene plaatsen in het land hebben gisteren branden grote schade ver oorzaakt. Een half miljoen was de balans van een brand in de drukkerij van de N.V. Gerhard Jannink en Zn. in En schede. Broei in de anilineverf in een droogstoel van een drukmachine moet de oorzaak zijn geweest. Het gebouw stond in korte tijd in lichter laaie maar de brandweer wist na een uur ploeteren te voorkomen dat het vuur naar andere delen van de fabriek oversloeg. Het uitgebrande gebouw was honderd jaar oud; het be hoorde tot een fabriekscomplex dat binnenkort plaats moet maken voor een warenhuis. In Bergen op Zoom brandde het café met automatiek De Peperbus uit. Toen de caféhouder, de heer J. J. Huyben, gisterochtend om acht uur naar beneden kwam ontdekte hij het vuur in de keuken. Twee motorspuiten van de brand- KAAP CANAVERAL (Reuter, AP). Amerika heeft met een intercontinentale raket, een Atlas, gisteren een nieuw re cord gevestigd. De neuskegel van de Atlas legde een afstand van 9.054 mijlen af. Het oude afstandsrecord werd verbe terd met twaalf mijl. De neuskegel kwam ongeveer duizend mijl ten zuidoosten van Kaapstad te recht in de Indische Oceaan. De Atlas waarmee deze topprestatie werd ver- besturingsmechanisme. weer konden weinig uitrichten omdat de druk op de waterleiding te laag was. Kort achter elkaar vlogen twee gasflessen de lucht in, waarna het woonhuis en het café niet meer te redden waren. De brandweer haalde tenslotte voor de veiligheid de muren van het pand omver. Hooibroei was de oorzaak van een brand in de boerderij van de familie Onnes in Hoogkerk. Omdat de boerde rij vlakbij een opslagstation van ben zine stond, rukte de Groningse brand weer met groot materieel uit. Zij wist de vlammen op het terrein van de boerderij te houden, maar die brand de dan ook met de schuur en de hooi- opslag uit. De boerderij, die enkele jaren ge leden al door brand 'vas geteisterd, was juist gerestaureerd. Eigen nieuwsdienst AMSTERDAM De vraag naar bui- tenland'se werkkrachten in Amsterdam is zeer groot Zo worden er 954 Itali anen gevraagd en bijna 300 Spanjaar den. Er worden zelfs pogingen in het werk gesteld om Spaanse meisjes naar de hoofdstad te laten komen, voorna melijk als verpleeghulp in ziekenhui zen en tehuizen voor ouden van dagen. De concurrentie op de Spaanse ar beidsmarkt is evenwel bijzonder groot. Zo hebben thans in het arbeidsbureau van Barcelona verscheidene Europese landen een eigen kantoortje ingericht. Het land dat het hoogste loon biedt, slaagt er het beste in een behoorlijk aantal Spanjaarden aan te trekken. Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM. Vijftig Chinese ste wards van de Johan van Oldenbarne- velt hebben de kade van Miami met glasscherven bezaaid, omdat ze niet van boord mochten. Ondanks hun Engelse paspoorten hield de douane de Chinezen tegen, waarop zij lege flesjes aansleepten en er een waar bombardement op de ka de mee uitvoerden. i ®i?^s tientallen jaren houdt Ameri ca net passagieren door Chinese zeelui tegen omdat er altijd weer opium wordt gesmokkeld en men bovendien bang is dat de Chinezen niet meer aari boord terug komen. De opvarenden van het Nederlandse schip kenden deze bepaling niet, daar £9. X?or het eerst Amerika aandeden. Zij zijn de opvolgers vai> de -daiangs ge droste Javanen. Eigen nieuwsdienst TIENGEMETEN, Een zolderschuit en een duwsleepboot hebben gisteren in het Vuile Gat twee flexibele buizen la ten zakken. De buizen, die bij hoog wa- 4«r 2,1 meter diep liggen, sluiten het eiland Tiengemeten aan op de Kilwa terleiding te 's-Gravendeel. Tiengemeten heeft daarmee een wa terleiding. Het eiland was tot nog toe aangewezen op pompen. In droge tijden moest vaak drinkwater voor mensen en dieren met tankboten worden aang—i vóerd. 1

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1961 | | pagina 6