EICHMANN SPEELT ROL VAN ONBEDUIDENDE AMBTENAAR Mens met ziel van een rekenmachine Opnieuw beroering rond assistent van Adenauer Uitgebreid interview na rechterlijk vonnis •léaJudL X KAPPIE EN DE SLAAPSLAVEN Uit de kerken Tour de France voor televisie Vrijdag 23 juni 1961 ZEF.UWSCH DAGBLAD Pag. 2 UITGESTIPPELD Dr. QLOBKE MEUTEN TUSSENFIGUUR Raad Hoek bijeen Korf balselectiewedstrij d MARKANT f radio i f televisie MARKANT Nationaal programma verjaardag Prins Van onze rechtbankverslaggever JERUZALEM Eichmanns laatste woorden van gisteren ont hullen eigenlijk alles over zijn innerlijke houding tegenover de aanklacht die tegen hem is uitgebracht: „In geen van de zestien honderd documenten heb ik iets kunnen vinden, waaruit blijkt dat mijn afdeling iets met de vernietigingscampagne van doen heeft gehad." Misschien heeft de man in de kooi op zijn manier nog gelijk ook. Wel licht zal het bijzonder moeilijk zijn om aan de hand van de documenten, die in deze zaak zijn overgelegd een onmiddellijke verantwoordelijkheid voor het doden van zes miljoen men sen te construeren. Het is een ge dachte die hier meer en meer wordt uitgesproken. Uiteraard zijn er de stukken, waaruit zonneklaar blijkt dat Eichmann regelrecht opdracht gaf tot het wegvoeren van slachtoffers, doch dat impliceert nog niet dat hij op dracht gaf tot het moorden. Maar hij wist wel degelijk welk lot de gedeporteerden te wachten stond, zo luidt de enig denkbare tegenwerping Enig denkbaar? Eichmann zelf gelooft heilig dat de formule van het „Befehl ist Befehl" eigenlijk de zaak voor hem oplost. Hij is de uitgesproken bureau craat. niet te schokken in zijn vertrou wen in de hiërarchie van het ambte lijk apparaat. De anderen gaven de bevelen, en wat kon hij anders doen dan die uitvoeren, zo redeneert hij. Als hem met verwijzing naar een of ander document wordt gevraagd: „Ja maar, u tekende toch al die bevelen tot deportatie en u was dan toch maar in het centrum van alles aan het werk", dan antwoordt hij steevast dat hij dat deed omdat zijn superieuren het zo voor hem hadden uitgestippeld. Eichmann is een mens met de ziel van een rekenmachine. Maar hij is een mens een produkt van een maat schappij door mensen opgebouwd, door mensen (niet alleen Duitsers) toe gejuicht, door mensen vernietigd, en aan een menselijk oordeel onder worpen. Men moet bij dit alles niet. te lang stilstaan, wil men niet horen dol worden. De sfeer in Beth ha'Am wordt op het ogenblik door niets anders dan door dit probleem bepaald, ledereen is ermee bezig, van de open bare aanklager tot de man achter de koffiemachine toe. En wat denken de rechters? Zij waren gisteren bijzonder actief. Het was duidelijk dat ze alles wat in de afgelopen dagen is gezegd met de grootst mogelijke interesse hebben ge volgd. Geen détail is hun ontgaan. Soms vergist Eichmann zich op een bepaald punt, b.v. als het om jaar tallen gaat. De rechters interrumperen dan onmiddellijk, en brengen een cor rectie aan. Veel sensationeels is er gisteren niet aan de orde gekomen. Het enige wat beroering teweeg bracht was dat Eichmann opnieuw dr. Hans Globke heeft genoemd. Dat gebeurde naar aan leiding van een document over een bespreking in 1941 waar de juridische vraagstukken werden besproken die voortvloeiden uit het ontnemen van het staatsburgerschap aan joden. Op de lijst van deelnemers kwam de naam van Globke voor. De Israëlische pers besteedt aan de rol, die de tégenwoordige rechterhand van Adenauer in de jodenvervolging heeft gespeeld, grote aandacht. Wat Advertentie voor vrijwel iedereen in Europa allang een (zij het onbegrijpelijk) feit is, wordt hier nog in brede kringen als een onthulling ervaren. Globke zal ongetwijfeld nog veel vaker ter sprake komen. Dr. Servatius heeft tenslotte de verklaring achter de hand van de Berlijnse advocaat Mer- ten, die zegt dat de tegenwoordige staatssecretaris in Bonn, toen hij tij dens het Hitlerregiem ambtenaar was aan het ministerie van binnenlandse zaken, de vrijlating van Griekse joden heeft verhinderd. Het opnieuw noemen van de naam Globke zet overigens een levensgroot vraagteken achter de officiële ontken ning van enige verantwoordelijkheid, die eergisteren in Bonn naar aanlei ding van Eichmanns eerste verklaring werd uitgegeven. Het vlotte commu niqué van de kanselarij van Adenauer heeft hier reacties opgeroepen, die er niet om liegen. Van begin af aan is het officiële Israëlische standpunt ge weest, dat het tegenwoordige Duits land niet in Beth ha'Am terecht zal staan. Dat blijkt nu moeilijk te handhaven te zijn. Weer is de mysterieuze man Miiller, Eichmanns chef, herhaaldelijk ge noemd. Volgens de verklaringen van zijn vroegere ondergeschikte duldde hij geen eigen initiatief, en kon nie mand iets ondernemen, zonder dat hij daartoe opdracht had gegeven. Met een beroep op deze figuur, die volgens de stukken een ontegenzeggelijk grote bevoegdheid bezat, probeert Eichmann zich voortdurend de rol van een on beduidende tussenfiguur toe te eigenen. Dat is alleszins begrijpelijk, want de man vecht tenslotte voor zijn leven. Of hij in zijn opzet zal slagen is een tweede. In ieder geval doet dr. Servatius alles wat hij kan om hem te steunen. Hij heeft volgens goede bronnen in feite een stevige hekel aan zijn cliënt, maar dat is aan niets te merken. Hij vecht op zijn rustige bedaarde manier voor hem als een leeuw. Opmerkelijk is dat hij zich geen humoristische uitstapjes meer veroor looft. Tijdens de verhoren van getui gen placht hij dat nog wel eens te doen, maar zijn grapjes waren eerder voor de bittertafel, dan voor de rechts zaal bestemd. Een paar dagen voor het einde van het deel dat de openbare aanklager in dit proces voor zijn rekening heeft genomen, kreeg dr. Servatius een beleefde reprimande van het Hof. Sindsdien heeft hij de humor afgezworen. Dit is dr. Hans Globke, staatsse cretaris in het departement van bondskanselier Adenauer. Hij heeft de verklaring van Eichmann tegen gesproken dat het initiatief tot uit breiding van de afdeling van Eich mann bij de geheime staatspolitie is uitgegaan van het ministerie van buitenlandse zaken en dat hij, Glob ke, aan dit initiatief zou hebben meegewerkt. Eichmann refereert aldus Globke, kennelijk aan een do cument dat reeds op 12 mei uitvoe rig is behandeld. Dit document heeft betrekking op een bespreking van afdelingschefs op 15 januari 1941, waaraan Globke alleen als toehoor der heeft deelgenomen. Eichmann noch een ander lid van zijn afde ling zijn bij deze bespreking aanwe zig geweest. Deze notulen zijn ook reeds tijdens het proces te Neuren berg kort na de oorlog ter sprake gekomen. Globke heeft, aldus is gis teren nog eens verklaard, aan de besprekingen deelgenomen „op ver zoek van het verzet" om inlichtingen te kunnen geven. De vogel boven zijn hoofd kon niet vrijer zijn dan hij, vanaf deze dag zou hij weer beginnen te leven. Op het erf van het huis stond de eigenaar. „Twee nieuwe klanten, Martin, zei de chef. „Ruimte genoeg," lachte de kooi ker. Met zijn handen gebaarde hij naar de grienden: „Een hotel met onbeperkte slaapgelegenheid. Een zacht modderbed en een groen bla derdak boven je hoofd, wat zou je in deze dagen meer kunnen verlan gen?" „Een goede revolver en een straal patronen," antwoordde Jan. „Als je netjes oppast komt dat misschien ook wel," beloofde de kooi ker. •„Daar zullen het dan maar op hou den," zei Jan en achter de chef en Leo ging hij het huis van de kooiker binnen. In de voorkamer liet de chef hen plaatsnemen. Hij presenteerde goede Engelse sigaretten, de vrouw van de kooiker bracht koffie op tafel. Echte koffie, niet het surrogaat dat over de rivieren gedronken werd. „Een goede haven," zei Jan pein zend. „Dat is maar om je lekker te ma ken," antwoordde de chef, „als je hier blijft zal je dagen genoeg heb ben waarop je blij bent met een droog stuk brood." „Maar we blijven hier," zei Jan gedecideerd. „We zullen zien", deed de chef droog terwijl hij bladerde in een sta pel papieren. „Vertel me nu mdhr eens wat je zo al achter de rug hebt", begon hij zakelijk. Leo begon, de feiten lagen geor dend in zijn hoofd. Rustig alsof hij een waslijst opsomde vertelde hij: „Ik ben begonnen met het over de grens brengen van Franse krijgs gevangenen die ontvlucht waren. Daarna werden het Joden en be. manningen van neergeschoten vlieg tuigen. Ik heb als politieagent geweigerd jonge boeren te arresteren en naar Vught te vervoeren. Ik heb een door de Feldgendarme- rie gearresteerde man laten ont vluchten, daarbij heb ik een pistool en munitie genomen en ben zelf on dergedoken. Ik heb de opruiming ge organiseerd van de KK-man Verba ten en ik heb deelgenomen aan het opbreken van een spoorlijn. Ik heb „Het is genoeg", onderbrak de chef hem. „En hoe staat het nu met je makker?" „Met mij?" deed Jan verwonderd, „ik heb zulke grappen niet uitge haald. daarvoor ben ik veel te ze nuwachtig. De pap die mijn moeder kookte stond me niet aan. Daarom ben ik op zoek naar een beter kost huis en dat heb ik hier gevonden; zou ik nog een kop koffie kunnen krijgen?" „Dat zal wel gaan", zei de chef en hij liet nog een keer koffie schen ken. Nadat de koffie opnieuw ge proefd en geprezen was vroeg hij: „Is er nu totaal niets wat je nood zaakte je woonplaats te verlaten?" „De pap van mijn moeder, maar dat zal voor jullie wel niet voldoen de zijn. Als er gevaar bij was heb ik ook wel eens een paar Joden on derdak gebracht." „Anders niet? Volgens mijn in. lichtingen moet er ook nog iets zijn met een Ortskommandant." „O dat maar dat was een onge luk. Ik ben nog al op de eenzaam heid gesteld en als het even kan ont loop ik de drukte. Zo liep ik eens op een middag door een bos te wande len waarin de Duitsers bunkers ge maakt hadden. Er was geen kip te zien en ik liep maar te genieten van het mooie weer en van het tu reluren van de vogeltjes. Maar op eens sprong er een soldaat op me af om mij op de bekende vriendelij ke manier te vertellen dat het bos verboden terrein was voor burgers. Ik schrok me naar en in mijn ze nuwachtigheid gaf ik hem een op- lababer die harder aankwam dan ik bedoelde. Hij viel neer en als een blok bleef hij liggen. Nu moet u we ten dat ik als kind gek was op al les wat schieten kon en herrie maak te. Terwijl hij viel zag ik dat de soldaat een pracht van een pistool bij zich droeg en ik kon de verzoe king niet weerstaan. Ik nam het pis. tooi en ik voelde me de koning te rijk. Een paar dagen later zat ik met het pistool te spelen, ik peuterde aan een schroefje en ik trok aan een uitstekend stuk. Verstand van pisto len had ik niet, maar laat dat ding nu geladen zijn! Met een klap vloog iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiimiiiiimifmiiiiiimiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiitliiiiiiiiiiiiiimiitiiiii door O. Baardman qiiilriinmmHiii»liiiHmnmiiiijiniiimmiHiiiiriiriniriiiiinifiifiiiimiiiniiit>ii er een kogel uit. Dat was het erg ste niet, veel gekker was dat juist de Ortskommandant voorbijging Hij liep gewoon tegen de kogel en morsdood natuurlijk. Toen nam ik de benen maar want ik begreep dat niemand aan een ongeluk zou gelo ven. En als u het ook niet gelooft moet u het maar aan Leo vragen, want die was er toevallig bij." „Wat is het oordeel van Leo", vroeg de chef glimlachend. „Het was een ongeluk of het was een schot van een scherpschutter", ant woordde Leo. „We zullen het dan maar op de scherpschutter houden, want ik heb zo ook mijn eigen gedachten over het ongeluk", zei de chef. (Wordt vervolgd) ned. herv. kerk Beroepen te Zoetermeer (tweede pred. pl.) J. Hovius te Dordrecht, te Olde- broek (toez.) T. Langerak te Vinkeveen. Bedankt voor een benoeming tot vloot- pred. A. ter Hoeve te Heerlen. HOEK. De gemeenteraad van Hoek komt maandag 26 juni des avonds om zeven uur in openbare vergadering bij een. De agenda vermeldt o.m.: wijziging van de vergoedingen aan de plaatselijke brandweer; verkoop van één woning wetwoning aan de heer J. C. Michielsen en wijziging gemeente-begroting 1960. MIDDELBURG In Middelburg wordt a.s. zaterdag op het Swift-ter- rein een laatste selectiewedstrijd ge speeld voor de definitieve samenstel ling van het vertegenwoordigende Z. K.B.juniorentwaalftal, dat op 1 juli a.s. te Goes zal uitkomen tegen het juniorentwaalftal van de Dordtse Korf- balbond. Deze wedstrijd begint om half vier. Stuk voor stuk in cellofaan programma's pn het kort ZATERDAG 24 JUNI HILVERSUM I. 402 M. KRO: 7.00 Nws. 7.15 Gewijde muz; 7.30 Gram: 7.45 Morgengebed en overweging; 8.00 Nws; 8.18 Gram; 8.50 Vd huisvr; (9.35-9.40 Waterst); 9.55 V d kleuters; 10.10 T T-races; 10.25 Gram; 11.00 Pontificale Hoogmis; 12.15 Gram; 12.30 Land- en tuinb meded; 12.33 T T-races; 12.50 Gram; 13.00 Nws; 13.15 Zonnewijzer; 13.20 Gram; 13.50 Kompas; 14.00 T T-races; 14.10 V d jeugd; 15.10 Metropole-ork: 15.40 V d jeugd; 16.10 Gram; 16.20 T T-races; 16.30 Gregoriaanse zang; 17.00 Lichte muz; 17.20 Tour de France 1961. 17.30 Mannenkoor; 17.50 T T- races: 18.00 Kunstkron; 18.30 Lichte muz; 18.45 En nu mijn geval, vragenbeantw; 19.00 Nws; 19.10 Act; 19.25 Memorandum; 19.30 Amateursprogr; 19.50 Lichtbaken, le zing: 20.00 utrechts Stedel ork en solist; 20.50 U bent toch ook van de partij?; le zing: 21.00 Gevar progr; 22.00 Gram; 22.25 Boekbespr; 22.30 Nws; 22.40 Wij luiden de zondag in: 23.00 Religieuze muz met comm; 23.55-24.00 Nws. HILVERSUM II. 298 M. VARA: 7-00 Nws; 7.10 Gym; 7.20 Gram: 8.00 Nws; 8.18 Gram: 8.50 Voor U en Uw gezin, praatje; 9.00 Gym v d vrouw; 9.10 Tips voor vakantie: 9.20 Gram. VPRO. 10.00 Samen thuis, lezing; 10.05 Morgenwij ding; VARA: 10.20 Cabaretprogr; lO.oO Herh programma's vorige week; 12.30 Land en tuinb meded; 12.33 Orgelspel; 13.00 Nws; 13.15 VARA-Varia; 13.20 V d jeugd; 14.10 Streekuitz; 14.30 Lichte muz: 14.55 Rotterdams Filharm ork koren en sol; 16.25 Hammondorgelspel; 16.40 Boe kenwijsheid; 17.00 Jazarnuz; 17.30 Act. 18.00 Nws en comm; 18.20 Gram; 19.00 Artistieke Staalkaart. VPRO: 19.30 Passe partout. praatje; 19.40 Leven in een ver deelde wereld, klankb; 19.55 Deze week, praatje. VARA; 20.00 Nws; 20.05 Gram; 20.15 Metropole ork; 20.45 Soc comm; 21.00 BBC-Intern Lichte Muziek-Festival 1961, 22.00 Soortnws; 22.30 Nws; 22.40 Hoor e- eerd Publiek!; 23.10 Lichte muz; 23.40 Gram; 23.55-24-00 Nws. Van onze rechtbankverslaggever JERUZALEM Men verwacht dat Eichmann na het vonnis, dat over hem .zal worden geveld, op nieuw een grondige ondervraging zal moeten ondergaan. Dan zal aan geïnteresseerden, zoals historici en psychologen, de gelegenheid worden gegeven om hem uitgebreid te in terviewen. Sommigen van de oor logsmisdadigers die in Neurenberg of elders hebben terecht gestaan, hebben ook, nadat het vonnis over hen was uitgesproken, aanvullende verklaringen afgelegd. In het proces-Eichmann is reeds herhaaldelijk verwezen naar mede delingen, die in de dodencel van de een of andere gevangenis zijn ge daan. Een voorbeeld daarvan is de verklaring van Wiszliceny, een van Eichmanns vertegenwoordigers, die o.m. heeft verteld dat Eichmann aan het eind van de oorlog heeft gezegd dat hij met vreugde in het graf zou springen, nu hij zes mil joen joden om het leven had ge bracht radio vandaag 1 progr; progr; T T-ra VARA: 17.00-17.30 V d kind. NTS: 20.00 Journ en weeroverz. VARA: 20.20 Licht 20.50 Teenager-Parade; 21.20 Act 21.50 Gevar. progr. NTS: 22.30-23.a0 f-races te Assen. DUITSLAND 15.30 Filmrep; 16.00 TV-fiim; 16.30 Quiz: 17.25-19.20 Voetbal; (Regionaal progr: NDR 19.20 KSpfchen. Köpfchen, WDR: 19.20 Va der is de beste); 20.00 Journ en weeroverz; 20.20 Volkskomedie; 22.10 Laatste nws 22.25 Het woord voor do ---- VRIJDAG De Brabantse schrij ver Jan Naaijkens is naar de Zeeuw se stad Veere gegaan om een klank beeld te schrijven. Vanavond om twintig over zes wordt het in de serie „lek worstel en com boven" uitgezon den Roelof Stalknecht heeft de cock tails gemengd die hij om tien over zeven met assistentie van de bassist Piet Rikkers serveert. Een goed uur later Mexicaanse me lodieën en ritmen. Teresa Berganza zingt vanavond om vijf voor tien voor de zender Hil versum 1. De beroemde Spaanse brengt een programma ten gehore van ope ra-aria's en Franse liederen. Het zijn opnamen van het recital dat woens dag in het Amsterdamse Concertge bouw werd gegeven. Ook de zenders van de N.D.R. en de W.D.R. wijden aandacht aan liet Holland Festival. Om kwart over acht wordt Mozarts opera Figaro's Hochzeit uitgezonden, waarin men alweer naar Teresa Ber ganza kan luisteren. Met Graziella Sciuti, Claire Watson, Hermann Prey en Giuseppe Taddfii behoort zij tot de buitenlandse solisten in dit hartvero- verende werk van Mozart. Eigen nieuwsdienst HILVERSUM De N.T.S. geeft met ingang van zondag 25 juni dagelijks behalve vrijdag 30 juni een film verslag van de Tour de France. De uitzendingen zijn om half elf 's avonds. Advertentie Karei I qeoft rové voor 'n riks Advertentie Probeer 'm maar eens televisie vandaag VRIJDAG Kees van Langeraad (u herinnert zich nog „dossier Kar- paan") is er weer met camera en mi crofoon op uitgetrokken en dan komt er altijd iets bijzonders uit de bus. Om half negen voelt hij liefst 52 landgeno ten aan de tand over hun vrijetijdsbe steding. Aansluitend volgt een half uur een optreden van Conny Stuart en de rubriek Attentie. BELGIË VLAAMS: „Première" geeft nieuws uit de filmwereld (8.30). Annie van Avermaet brengt in „Ten huize van.." een bezoek aan Jeanne de Coen (9.15). Om tien uur is het on derwerp van de tv-rally: Oost-Vlaan- deren. BELGIË FRANS: „Louise" is een opera van Gustave Charpentier over een jong meisje, dat wordt verleid en ontvoerd. Het kind wordt uit de fami lie verbannen, weer opgenomen en ten slotte opnieuw uitgestoten. Eigen nieuwsdienst HILVERSUM „Prins Bernhard 50 jaar" is de titel van een speciaal pro gramma dat de televisie op 29 juni uit zendt. Het is samengesteld door Leen Timp. Cees Nooteboom heeft de tekst ge schreven. y[iniiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiii(iintnitiiiitiii(iiiit(tiuiititituiiiui(iii((iiitiiiitiiiutiii(iiiiiiiimii(itititi{ittinittiiititu<intiiiitiiitit((umiiitiii(in<i(Hiiiimuiiuii(Uiiiiiiiii(ti(imititt(iitiiitiiiti!HiiuiiiiiiiiiUj 35. Achterdochtig liet Kappie zijn blik over de onafzienbare rij papavers glij den, waarin vlakbij de stille figuur van de meester stond. „Zouden die overgehaalde blommen er soms de oorzaak van zijn, dat bier iedereen van de kaart raakt?" peinsde hij. „Het merkteken van Klaassievaak- kie noemde Kivi-Kokos die rode streep. Al geef ik dan geen oorlam voor dat ver telseltjes over boze geesten en zo, er kan ja toch een kern van waarheid in zittenLaat ik m'n gedachtenkistje eens goed gebruiken; Wanneer raakten Garnt Duizeldraai en de maat de kluts kwijt? Toen zij binnen de nevels van dit sakkerse eiland kwamen.,., da's punt één! En de meester gebeurde niks, zo lang hij zijn helm maar op had en de zuurstofües gebruikte, da's punt twéé! Het gemekker van die inlanders over die rode streep en hun gegrien toen er bij hen ja een papaver aanspoelde. da's punt drie! Bliksiekater, ik mag ge kielhaald worden als de narigheid niet in die blommen zit! Maar op de een of andere manier, moet dat ja bewezen worden, zonder dat ik zelf gevaar loop schipbreuk te lijden bij mijn onder zoek Plotseling kreeg Kappie een idee. Hij raapte het duikerpak van de mees ter op en begon er mee terug te lopen naar de plek waar Garnt Duizeldraai nog steeds in zijn vreemde rust vol hardde. „De proef op de somsprak Kap pie bij zichzelf, terwijl hij probeerde de uitrusting over de leden van de bewe gingloze zeeman te schuiven. Dat lukte echter niet direct, want Garnt werkte niet mee. Hij viel zwaar op de grond en bleef in horizontale stand verder gaan met nietsdoen, zonder dat er een klacht over zijn lippen kwam. 55. „Het is Rochus," fluisterde Bol- wer, ,,Ik herken zijn stap! Het is be ter dat ik hem alleen te woord sta, maar houdt U gereed!" Terwijl de voetstappen het vertrek naderden, wikkelde Otto de Gouden Haan uit de doeken. „Ah, Bolwer!" waren Rochus' eerste woorden. „Tref ik u hier! Wilt ge even meekomen?" „Gij kunt mij hier verslag uitbren gen van uw ervaringen, Rochus!" ant woordde Bolwer korzelig. „Hoe staat het met de mannen, die met u mee gingen? Hebt ge Tortruda getroffen? Hebt ge •Ja, ja, later daarover, volg me 'nu eerst even," herhaalde Rochus ongedul dig. „Maar wat is er dan?" zei Bolwer geprikkeld. „Rochus bedoelt dat ge met hem mee moet gaan en bij voorkeur zonder zwaard en helm, Bolwer,' merkte plot seling Otto op. „Heeft Lette de Gouden Haan al ontvangen, Rochus?" En in tussen hield hij het blinkende ornament voor Rochus op. Advertentie Hebt u nog nooit de haven gezien - met de'„Koningin Wilhelmina" - in MADURODAM? Onvergetelijk'! ■L

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1961 | | pagina 2