T-O-U-W klossen strengen en trossen LAATSTE FASE VAN EUROPOORT Storm van protesten woedt boven kanaal Huidige strijdmacht zal moeten worden versterkt Ernstige tijden vragen om grotere eenheid 350 JAAR LIJNBAAN IN OW VLAARDINGH Bremen juicht beslissing van Borgward toe ckWIl Bolle straatjes Weinig veranderd Groeien en krimpen Natuurlijk bruin Uit jeep geslingerd en gedood DRIE SOLDATEN MET AUTO IN KANAAL In auto verdronken VOOR IEDEREEN BESCHIKBAAR MARKANT Opnieuw maatregelen tegen overlast gevraagd Muiterij berecht rpOUW is wonderlijk goed. De directeur van een van de oudste touwslagerijen in West-Europa heeft bij tijden geen stukje in huis als hij een pakje naar familie moet sturen en de Willem Barendsz moet altijd een touwtje in huis hebben om veilig af te meren. Touw is altijd zoek of altijd aanwezig. Het heeft de handen van Michiel Adriaanszoon in Vlissingen geschroeid, toen hij het grote wiel moest draaien en het schuurt de handen van elke lichtmatroos, als hij een landvast naar de wal slingert het plooit zich om pakjes en pakken en het reist de wereld rond op schepen en scheepjes. Driehonderdvijftig jaar terug begonnen de drie touwslagers Mees Cornelisz., Louris Teunisz.. en Michiel Jacobsz. aan de buitenkant van de Delflandse dijk onder de rook van het nijverder wordende Vlae- ring een lijnbaan. Voor twintig Carolusguldens per jaar kregen zij de beschikking over een stuk grond in de Vettenoordse polder. Sindsdien is er touw uit Vlaardingen over de wereld gereisd bij kilometers en bij klossen, bij stren gen en bij trossen. Het nieuwe Vlaardingen heeft zich over de lijnbaan heen-gebouwd, maar de lijnbaan zelf bleef bestaan drie en een hglve eeuw lang. Het verhaal van het touw is dat van De Oude Lijnbaan. Het is een stuk sfeer, zoals er maar weinig meer over -is in djt land van nieuwe fabrieken en automatische be drijvigheid. NDER de lindeboompjes van de Vlaardingse Oude Lijnbaan draait niemand meer aan het grote wiel en het paard voor 1 het wagentje, dat de strengen twijnt is al jaren naar de vilder. De trossen voor de schepen en de vlaggetouwtjes voor de jachten worden elektrisch gesponnen, met moderne spoed getwijnd en zo nodig bijzonder vernuftig' gevlochten in schone, stampende machines. Drie en een halve eeuw terug stond er een jonge els aan de slootkant, waar buiten Vlaardingen een touwslagerij oftewel lijn baan werd opgezet door een drietal ondernemende stedelingen. Er staan nu nog wat groène bomen, maar een aannemer zet verderop een stevige roodstenen muur overeind voor een nieuw stuk fabriek; De scheepvaart ontvangt haar touwwerk niet meer uit gladvereelte mannenhanden, maar uit machines. Toch heelt het Vlaardingse bedrijf, dat buiten de stad begon en zich nu deels onder de straten van de stad door (met recht en reden) in stand houdt, nog oude en vertrouwde man nen in dienst mannen, die als toen de duizend meter lange baan aflopen om het touw te keuren, dat zich ge hoorzaam achter het elektrische wa gentje meendraait tot een trotse tros. Ze schrijven soms met wit krijt een boodschap aan de wereld vol machi nes op een oude deur: Laat winden waaien en stormen loeien en ieder zich met zichzelf bemoeien Mees, Louris en Michiel hebben de ze oude zaak in 1611 opgezet, Dirk Montijn uit Oudewater en Adriaan Bouwers te Groot Ammers zijn haar •klanten geweest en hun families zijn het gebleven en de masten van ver gane schepen, gejut aan het Westland- se strand of meegenomen op de Vlaar dingse schuiten stutten nog het dak van de lange lijnbaan. Die aannemer kan ons nog meer ver tellen. Hij bouwt maar naast de baan de baan is het hart van de affaire en zaL het blijven ook al moeten de Vlaar- cflngers met bolle straatjes over haar dak lopen. De spinnerij is een moderne hal vol zingende machines, die sisal of manil la uit grote bakken slurpen en er ge sponnen draden uit laten stromen als het gouden haar van tienduizend Lore- leien. De vlechterij, waar ten slotte uit al dat ragdunne touw een armdikke tros is ontstaan doordat ingewikkelde, bon kende wielen rakelings langs elkaar draaien, is een stenen hal waar ze bij de concurrentie jaloers op zijn van wege die rappe machine. Maar de Oude Lijnbaan is in we-v zen nog altijd die lange, rechte schuur van bruine binten en een lief rood pan nedak, waar touw wordt geslagen, alle acht uren van de dag. Daar is niet veel veranderd. Toen vroeger de log gers binnenvielen voor Vlaardingen en de torenwachter op de trans uitkeek over de zee om een bal te hijsen zo dra een schip in zicht kwam, draaide deze lijnbaan al jaren. Toen de eerste haringfietsen in Vlaardingen hun smal le schoorstenen lieten zien en de zeil- loggers één voor één verdwenen, ruis te het touw de baan binnen om tot een tros te worden ineengedraaid en toen de motortrawler een nieuwe tijd en het verval van Vaardingens visse rij annonceerde, liep de eindeloze spi raal van het nieuwgewonnen touw nóg zijn kilometer lange weg. Het bedrijf heeft zijn vette en zijn magere jaren gekend. In 1706 werden er veilingbiljetten in Vlaardingen opgehangen, waarin de Oude Lijnbaan werd aangeprezen als een riant bedrijf ,,met drie rijen swae- ren schoone ypeboornen, met drie dray- huysen off lootsen alsmede een teer- stoff en keetelsen Abraham van der Linden werd de nieuwe eige naar. Hij schreef voorin zijn lijvige regis ter „Looft God bovenal in Alaardingh" want Abraham was een vroom man. Hij heeft niet kunnen voorkomen, dat zich aan de oude eiken balken van het dak in een periode van slap te drie arbeiders verhingen omdat de geldzorgen hen te zwaar werden. Uit die aantekeningen van Abra ham is te lezen, dat er „eabels, zeij- sings en marseylschoten, arsmeede kloentjes marlijn en stikjes coopvaer- dy huysingh" werden gemaakt en hij taande zijn touw in Clamer-Stockholm- se-Wïjbiirger of Moscovijse teer, zulks naar 'gelang van kwaliteit en prijs. Er werd in het jaar 1709 3105 gulden en vijf centen vertoond. Schiet over God loff, zomma 5905,01 boekte de baas. Winstgevende tijden en donkere da- door generaal mr. H. J. Kruis Deze greep is' zo oud als het touw, voor het gevloch ten wordt. Geen machine zal het de hand ooit kunnen ver beteren (boven). Hennep en sisal trillen door de lijnbaan. Een oude man beheerst feilloos hun loop tot de grondstof kan worden afgeleverd. Voor de pakjes van mevrouw of de trossen van het schip (onder) President Kennedy verkeerde bij zijn gesprek in Wenen in tweeër lei opzicht in een nadelige positie. Hij vertegenwoordigde geen eenheid, geen aaneengesloten front van westelijke staten en hij kon voorts niet praten met de rustige overtuiging, die een militaire overmacht kan geven. Zeker, er is veel samenwerking in het Westen. Er is een Navo; in Europa tracht men zich verder aaneen te slui ten; de samenwerking tussen Amerika en de Europese landen beperkt zich niet uitsluitend tot het militaire. Daar mede is echter nog geen eenheid ver kregen en dus niet het maximum be reikt aan gezamenlijke economische, po litieke en militaire kracht. Het aan We nen voorafgaande gesprek met de Gaul le, -hoe vriendschappelijk het ook ge weest moge zijn, zal Kennedy daarvan nog eens extra hebben overtuigd. De militaire zwakte van het Westen be staat vooral uit een gevaarlijk gebrek aan moderne, conventionele .strijdkrach ten en tevens uit een even gevaarlijke als verklaarbare vrees, de .grote kern wapens te moeten gebruiken. Dat Kennedy zich van de militaire zwakte van 'het Westen goed bewust is bewijst zijn defensiepolitiek, die niet al leen versterking van de strategische vergeldingsmacht beoogt, maar even eens van de conventionele strijdkrach ten en die versterking bij de bondge noten aanmoedigt. beletten en als er niet iets verandert, zal deze toestand voor de bestaande en nog te 'creëren spanningsvelden blijven bestaan. Kroesjtsjef gaat langzaam maar zeker naar zijn doel en het bewustzijn daarvan zal Kennedy, in zijn gesprek met de Russische premier, het meest gegre pen hebben. Deze fatale ontwikkeling kan slechts worden tegengehouden door grotere een heid, grotere nucleaire kracht, grotere conventionele bewapening en grotere politieke kracht. Geen dezer elementen mag ontbreken; slechts gezamenlijk kunnen zij de vrijheid van het Westen verzekeren. Een verenigd Westen moet er zich voortdurend van bewust zijn onder welke ernstige bedreiging het leeft en er steeds op voorbereid zijn de goede tegenzet te doen of liever nog de andere partij een zet voor te blijven. Ernstig Successen Hoewel het gezamenlijk grondgebied der -bij de Navo aangesloten landen se dert het bestaan van onze Atlantische organisatie onaangetast is gebleven, worden de successen, die het communis tisch blok elders in de wereld en met andere middelen dan oorlogvoering be haalt, groter en talrijker. Sommige daarvan zijn doelbewust bewerkt; het verkrijgen van andere behoefde slechts te worden aangemoedigd. Laos, Cuba, Tibet, Congo, onrust overal in Afrika, spanning in Iran, spanning om Berlijn. Allemaal plaatsen, waar het vrije Wes ten grote belangen heeft. Noc'h niet de strategische vergelding-smacht, noch met conventionele wapens heeft het Westen deze communistische successen kunnen Noch het Westen, noch het Oosten van Kroesjtsjef willen een grote wereldoor log, -omdat beide beseffen hoe ernstig daarvan de gevolgen zullen zijn. Toch moet het Westen alles vermijden, wat Moskou de indruk zal geven van angst voor het gebruik van de strategische vergeldingsmacht. Die moet niet alleen grote parate kracht hebben, maar te vens in handen zijn van een politieke leiding, die er geen twijfel aan laat be staan, dat zij als het moet tot ge bruik zal weten te besluiten. Conventionele strijdkrachten kunnen de grote kernwapens niet meer vervan gen. Wie meent met conventionele wa pens een grote oorlog met succes te kunnen voeren, komt bedrogen uit. Wie gelooft in het oortogverhoedende vermo gen van een sterke, zuiver conventione le strijdkracht, bedriegt zichzelf. De reden waarom het Westen zijn con ventionele bewapening niettemin moet versterken, is een tweeledige. In de eerste plaats dreigen er in de verdere ontwikkeling van de verhouding Oost- West talrijke gebeurtenissen, waarbij in alle werelddelen met al of niet geregel de -militaire -middelen de macht der com munisten zal worden vergroot. Het Wes ten zal daartegen .snel moeten optre den met politieke en met militaire mid delen. Daarvoor moet het voldoende parate en zeer mobiele, conventionele strijdkrachten hebben, geoefend in de bijzondere" vormen van oorlogvoering, waarvoor zij kunnen' worden gesteld. Tot deze conventionele strijdkrachten behoren ook de tegenwoordig wel „on conventioneel" genoemde troepen, de getrainde guerrilla strijders o£ comman dotroepen. Amerika gaat zich daarop meer dan voorheen toeleggen. Atoomdrempel De tweede reden waarom het Westen zijn conventionele strijdkrachten moét versterken, is de noodzaak om de atoomdrempel te verleggen. Zouden er in het geheel geen conventionele strijd krachten zijn, dan zou men bij elke mi litaire agressie, hoe zwak ook, slechts de keuze hebben tussen de grote atoom oorlog of toegeven. Anders gezegd: er zou in het geheel geen atoomdrempel zijn. Hoe sterker de conventionele strijd krachten, hoe langer men mag wachten met het hanteren van de strategische vergeldingsmacht. Daardoor kan de agressor worden gedwongen om zo veel macht te tonen, dat er geen twijfel meer 'blijft aan zijn voornemen een gro te oorlog te ontketenen. Daardoor wordt dan tevens het afschrikkende vermogen van -de vergeldingsmacht vergroot, om dat het Westen niet de indruk behoeft te wekken, die stok toch altijd achter de deur te zullen laten. Natuurlijk is er aan dit alles een grens. De Westelijke conventionele strijdkrachten kunnen slechts zo ver worden uitgebreid als mogelijk is zon der de vorming van een sterke strate gische kernwapenmacht in gevaar te brengen en zonder -het Westen op ande re wijze te zeer te verzwakken. Het is in dit verband van zulk een overweldigend belang, dat de Europese landen van de NAVO, die gezamenlijk in bevolkingssterkte, in produktievermo. gen en grondstoffenbezit de Verenigde Staten in de schaduw zetten, zich. nau wer aaneensluiten en door intensieve samenwerking en zonder elkander te beconcurreren op de meest efficiënte wijze hun gezamenlijke militaire macht opbouwen. In deze dagen leeft bij velen de hoop, dat het Verenigd Koninkrijk tot d-e Euro. pese Economische Gemeenschap zal toe treden. Wat zouden de veiligheid en de vrijheid van het Westen niet worden verstevigd, wanneer de Europese landen ten-minste hun defensie-opbouw als een gezamenlijke taak konden behandelen! Ook een heilzame vereenvoudiging van de betrekkingen tussen de Amerikaans- Europese bondgenoten in de Navo zou daarvan een gevolg zijn. gen zijn over het lange dak getrok ken. Vlaardingen heeft de baan zien groeien en krimpen, meead-emend op de conjunctuur van het stadje. Twin tig man werkten er meestal mitsga ders no-g vijf tot -tien „jonges en mei- des" tegen negen .guldens in de week. Plus stukwerk dan. Dat is allemaal gebeurd onder de langgerekte kap van -de baan zelf. Daar is -getoefd en gevreeën, ge staakt en gevochten. Ja, gestaakt ook. Het was 'een kortstondig conflict, want -de baas van die -dagen achter in -de vorige -eeuw bezwoer zijn klei ne opstandige horde met .drie flessen bier. Om de hoek was vroeger e-en kleine herberg daar heeft het wel en wee van -de Oude Lijnbaan in niet geringe mate mee van afgehangen. Vrijdag is het feest in Vlaardingen vanwege de drie en een halve eeuw lijnbaan. De toren zal verlicht zijn en in de baan zelf komt een stadsomroe per een historisch festijn -aankondigen. Daarna -gaan -de manilla, de sisal en hennep, maar ook het nylon weer os- der de straten van Vlaardingen door. Op weg naar de schepen voor de ze ven zeeën. Advertentie veilig tegen zonverbranding Pigmederm, Tube 2.95 -flacon 7.50 «n 2.95 Van een onzer verslaggevers DEN HAAG Rozenburg schijnt een voorname steen te zijn in. het bouwsel van belangen in West-Ne-, derland, dat samenleving heet. Be gint men eraan te sjorren of wil men hem een andere plaats geven, dan gaat het bouwwerk kraken in vele voegen, het dreigt te gaan wan kelen en er worden protesten ge hoord uit onverwachte hoeken. Onlangs trokken plannenmakers en kele lijnen op de plattegrond van het eiland voor de laatste lase van het project Europoort; het laterale kanaal naar de Oude Maas. Dat die paar lijnen protesten van De gesponnen koorden ruisen trillend door de gaten in een rond blok. Een sekonde later zullen ze ineengetwijnd worden op de lijnbaan. Elektrisch nu, met hand- en paardekracht vroeger. De tros is klaar, het materiaal is goed voor tonnen trek en voor jaren dienst. de boeren zouden uitlokken stond van tevoren vast. Er brak echter een storm van protesten los, waarin de stem van de boeren nauwelijks hoor baar was. Er brak een storm tos, die werd aangewakkerd door de tuinders van Rockanje en Oostvoorne, het ge meentebestuur van Den Briel en van exporteurs in Maassluis, helemaal aan de andere kant van de Nieuwe Water weg. Kort daarna installeerde de Zuid hollandse gedeputeerde de heer A. C. A. Deerenberg een commissie die de agrarische belangen in het Waterweg gebied in de gaten moet houden. „Een soort stootkussen", zegt hij, „om de botsing van de belangen wat af te zwakken". De protesten uit Voorne en Maas sluis waren gericht tegen de oever verbinding in het kanaal: een veer. „Nog een veer", zeggen de tuinders. „Wij exporteren jaarlijks voor vele tonnen naar Engeland. Dat gaat via Maassluis. Onze producten moeten nu al met twee veerboten worden ver voerd, de Brielse Maas en de Nieuwe Waterweg over. Dat extra oponthoud zou ons de das wel eens kunnen om doen. Vervoer van groenten en fruit naar Engeland is een kwestie van uren, niet van dagen." Tenslotte voegen zij er somber aan toe, dat de jonge veiling in Den Briel voor de haastige handelaar niet at tractief meer zal zijn. Ook het protest Van Den Briel gold 'het veer. V ersilling „Zal het kanaal ons land niet ver zitten?" vragen zij zich af" en wat zal de invloed van het kanaal zijn op de waterbeheersing?" Er wordt gedacht aan tuinbouw, maar zolang het antwoord op de vra gen niet is gevonden, zal die gedachte blijven zweven. „We zullen stukken grond moeten ruilen en werken laten uitvoeren om de overblijvende grond zo rendabel mogelijk te maken. We moeten de mogelijkheid onder ogen zien om een brug over het kanaal te bouwen en tevens aandacht schenken aan een oude wens, die weer naar voren is gekomen: een brug over de Brielse Maas. We moeten bekijken hoe de beide bruggen ten opzichte van elkaar zouden moeten liggen, op welke plaats en hoe de toeleidende wegen moeten lopen. We moeten erop toezien, dat de boeren de grond zo lang mogelijk kun nen gebruiken en tevens dat het werk niet door onteigeningsprocedures wordt geremd. We zullen rekening moeten houden met de duizend wen sen van mensen ciie vrezen dat hun belang in het vergeetboek zal raken, aldus de heer Deerenberg. Eigen nieuwsdienst ZEVENBERGSCHENHOEK. Bij het viaduct onder de gemeente Zeven- bergschenhoek in de rijksweg van Dor drecht naar Breda is gisternacht een militaire jeep geslipt en over de kop geslagen. De bestuurder, de 44-jarige opperwachtmeester J. Duizer uit. Slee wijk, werd uit de auto geslingerd en kwam om het leven. Eigen nieuwsdienst HEESWIJK. Drie soldaten zijn met een personenauto onder Heeswijk de Zuid-Willemsvaart ingereden. De twin tigjarige dienstplichtige soldaat A. L. Loeffen uit het Noordbrabantse plaatsje Zeeland verdronk; de twee andere in zittenden, de dienstplichtige soldaat L. G. E. M. van Esch (20) uit Schiindel en de reserve-soldaat eerste klas F. W J. Rietmeijer (21) uit Tilburg, Hepen verwondingen op. Het ongeluk dat dinsdagavond gebeur de, is waarschijnlijk veroorzaakt door dat de bestuurder de macht over het stuur verloor. Eigen nieuwsdienst ROOSTEREN Tussen de Lim burgse plaatsen Illikhoven en Rooste ren is gisterochtend een personenauto hel Julianakanaal ingereden. Toen de wagen na drie kwartier op het droge was gehaald, bleek de bestuurder, de 28-jarige heer C. H. van Vught uit' Geleen, te zijn verdronken. Eigen nieuwsdienst BREMEN. Dr. Borgward heeft door zijn vrouw de reeds geuite ver moedens laten bevestigen, dat hij in derdaad voornemens is van zijn optie- recht tot 30 juni gebruik te maken om het Borgwardconcern terug te kopen voor de som van DM 62,5 miljoen (f 56 miljoen). Voorts heeft mevrouw Borg ward laten blijken, dat haar man mo menteel rnet diverse partners in onder handeling is om het bedrijf gemeen schappelijk te besturen. Op het ogenbHk zijn in Bremen drie ingenieurs uit Birmingham van de British Motor Corporation-, die de Borgward-fa- brieken bezichtigen. In dit verband acht men het tekenend, dat de voorzitter van de raad van toezicht van Borgwardwerke A.G., dr. Semmler, een bezoek aan Enge land heeft gebracht. Het stadsbestuur van Bremen heeft reeds laten weten het van harte te zul len toejuichen als dr. Borgward succes zal boeken met zijn overleg met de Brit ten. In samenwerking of associatie met B.M.C. ziet men namelijk een gunstige mogelijkheid om de technische traditie van Borgward voort te zetten. ANDERE KAPERS Er zijn evenwel ook andere kapers op de kust. De Bremer houtkoopman Krages en de Duitse Fordfabrieken te Keulen hebben namelijk beide belangstelling voor de Borgwardfabrieken. Maar beide wachten eerst op een faillietverklaring om het bedrijf dan -goedkoop over te kunnen nemen. In verband met deze gang van zaken zijn de leveranciers van Borgward van plan hun betalingseisen op korte termijn in te dienen. Zij waren tot dusver zeer tegemoetkomend geweest teneinde de sa nering van het bedrijf niet te hinderen. De inmiddels door hét stadsbestuur van Bremen verstrekte liquiditeitshulp aan de automobielfabriek ten bedrage van DM 5 miljoen (goed 4,5 miljoen) zou direct met deze betalingseisen van de leveranciers samenhangen. Advertentie Amerikaanse ruimtevaartresultaten worden niet geheim gehouden. De ge hele wereld kan kennis nemen van de ervaringen, die met pemande zowel als onbemande ruimteprojectielen wer den opgedaan. Jammer, dat U er zo weinig aan heeft. Troost U, voor U maakte Karei I die heerlijke MAR» KANT-senoritas. U betaalt maar een riks voor een doosje en dan profiteert U twintig maal van de kennis en de ervaring van Karei I's befaamde me- langeurs. Neem die kans waar. Dorpen contra straaljagers Vau onze correspondent LEEUWARDEN. De inwoners van Jelsum, Cornjum, Marssum en Enge- lum hebben in een brief aan de minis ter van defensie opnieuw gepleit voor maatregelen die hen afdoende zullen be veiligen tegen het gevaar dat de straal jagers van de vliegbasis Leeuwarden veroorzaken. Een comité uit de vier dorpen had op 7 november een protestmars gehouden in Leeuwarden. Staatssecretaris Cal- meyer ging daarna uitvoerig op de be zwaren in, maar hij meende dat zij met opportuun waren omdat de bezwa ren alleen tegen uitbreiding van de ba sis waren geopperd. De inwoners zeggen daf de minister met het besluit geen onderzoek in te stellen naar het gevaar en de overlast °mdat een dergelijk onderzoek geen praktisch nut zou hebben, teleurstelling en ongerustheid heeft veroorzaakt. In de dorpen is men ervan overtuigd dat het van groot belang is dat degeen die m deze zaak beslissingen moet nemen, de situatie uit eigen waarneming kent. Eigen nieuwsdienst ROTTERDAM. De Rotterdamse po litierechter heeft gisteren twee matro zen van de kustvaarder Cornelia 2 wegens muiterij veroordeeld De 21-jarige matroos. J. C.' van D. uit Rotterdam werd bij verstek drie maan den gevangenisstraf en onmiddelliike gevangenneming opgelegd, overeenkom stig de eis. De Vlaardingse matroos H. a., ook 21 jaar oud, die wel op de zit ting was verschenen, kreeg drie maan den gevangenisstraf, een maand minder dan was geeist. rtJ? HAAG De waarnemend zaak- gelastigde van de Koreaanse ambassade ÓL JS: w ïe£r SeunS In Hahn, heeft gisteren m het Haagse gemeentemuseum geopend°° S Va" Koreaanse kunst Donderdag 15 juni 1961 ZEEUWSCH DAGBLAD Pag. 9

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1961 | | pagina 9