OPGEWEKTE BERECHTING
VAN .HEILIGE DADERS"
Requisitoor van officier: sonoor stukje sarcasme
r>
Ludendorffbeweging in
Duitsland ontbonden
Edith Piaf
geopereerd
Request verzonden
aan prins Rernhard
ELKE MILITAIR MOET WETEN
WAAR HIJ NAAR TOE KAN
D
Groot Moefti
na aanslag -
ongedeerd
Een dode door
ontploffing in
fabriek
Waardeloze brieven dekten
ongebreidelde fantasie
Eis: twee jaar en
drie maanden
resp. één jaar
Engeland wil het
wel goedmaken
met Spanje
Tsjombe's ziekte
valt wel mee
Meer geld voor
studie
Joan Sutherland
„gedeserteerd"
Pag. 5
Landsmeer verliest
geding om huizen
PROTEST TEGEN ONDERSCHEIDING
Jongetje in zee verdronken
Vervolg van pag. 1
Ameland wil een dam,
Schiermonnikoog niet
Nederlandse burgemeesters
naar congres in Amerika
Kamerlid Blom over oprichting
bureau voor rechtsbijstand
Vrijdag 26 mei 1961
Van onze rechtbankverslaggever
AMSTERDAM. Wat zich gisteren in de kleine zaal van de
Amsterdamse rechtbank heeft afgespeeld, was eigenlijk niet veel
anders dan een komische schets voor twee heren. De Heilige Daders,
Jolle J. en Machiel V., welbekend om hun verbindingen met de
affaire-Socrates, stonden terecht, en de humor is vrijwel geen ogen
blik de zaal uit geweest. Af en toe werd er geschaterd en het was
meer pro forma dan in ernst, dat de president, mr. Heintz, de
hamer hanteerde. Hij en zijn mederechters hebben zich, te oordelen
naar hun gezichten, kostelijk geamuseerd.
om was een reis naar de heilige stad
dringend noodzakelijk.
Jolle en Dreis togen opgewekt naar
Italië. „En", zei Jolle gisteren, „Ik
heb Dreis verscheidene keren het
Vaticaan binnen zien gaan. Zomaar
passeerde hij de eerste en de tweede
Zwitserse wacht pas na een paar
uur kwam hij eruit". Jolle zelf mocht
niet met de prelaten praten, had
Dreis gezegd. Want dat het Vaticaan
meewerkte aan een bovenkerkelijke,
bovennationale organisatie moest
strikt geheim blijven.
Men zal zich het geval herinneren:
In de herfst van het vorige jaar
werden op het Centraal Station twee
mannen gearresteerd, die zich tot
ieders verbazing plotseling op een di
plomatieke status gingen beroepen.
Het waren de veertigjarige Jolle J.
en de 42-jarige Machiel V. Zij noem
den zich legaat en deken van de boven
nationale, bovenkerkelijke organisatie
De Heilige Daad, waarvan de ze
tel in Wiesbaden gevestigd zou zijn
en waarvoor de paus, zijn kardinalen
en bisschoppen grote belangstelling
aan de dag zouden hebben gelegd, ja,
er zelfs 158 miljoen Duitse marken
voor ter beschikking zouden hebben
gesteld.
Het was natuurlijk allemaal scherts,
maar toch voldoende ernstig opgezet
en gespeeld om de politie aanleiding
te geven tot ingrijpen. Er waren
mensen geweest, die geld hadden ge
stoken in de Heilige Daad en het ver
moeden rees dat hier weieens sprake
kon zijn van uitgebreide oplichting.
VERDUISTERING
De officier van justitie, mr. Hart
suiker, is daar inmiddels van over
tuigd geraakt en hij eiste tegen Ma
chiel V. een jaar en tegen Jolle J.
twee jaar en drie maanden gevange
nisstraf. Jolle J. kwam er zo slecht
af omdat hij volgens de officier be
halve de oplichting ook nog een bij
zonder trieste verduistering op zijn
geweten heeft. Toen die ter sprake
kwam, verstrakten zich de gezichten
van de rechters en heerste de ernst
in de zaal.
BELEGGING
Het slachtoffer van de verduistering
vertelde hoe hij aan Jolle 28.000 gul
den opgespaard om na zijn dood te
dienen voor het onderhoud van zijn
geestelijk onvolwaardige dochter,
was kwijtgeraakt. Hij had hem het
bedrag gegeven om het te beleggen
in Horecabedrijven. Maar Jolle had
er zijn privé-verplichtingen mee vol
daan. Het geld is op. De termijn van
terugbetaling is nog niet verstreken,
want die loopt tot september 1962.
Er is dus nog hoop. Behalve bij het
verduisteringsgeval viel er geen grein
tje ernst te bewaren bij wat giste
ren allemaal uit de stukken en de
verhoren te voorschijn kwam. Het
werd een volslagen raadsel hoe er
mensen kunnen zijn geweest die ook
maar één moment hebben geloofd in
de fantasterijen, waarmee het twee
tal stad en land heeft afgereisd.
PAUS ENTHOUSIAST
Ze hingen verhalen op over de bis
schop van Mainz, die op voorspraak
van een Duitser Theodor Dreis, „pre
sident" van De Heilige Daad, op een
late avond, ergens in 1959, de paus
zelf had gebeld. De paus was wild-
enthousiast geworden over de ideeën
die in de breinen van Jolle en Ma
chiel waren opgekomen en hij had
onmiddellijk zijn zegen gegeven.
Welke waren die ideeën?
Er moest, zo hadden Jolle en Ma
chiel na een stevige maaltijd in Em
merich met de directeur van Socra
tes, Nic. den B., en de Duitser
Dreis vastgesteld, een organisatie ko
men, die ervoor zou waken dat een
nieuw filmprocédé (driedimensionaal)
niet in handen zou raken van alleen
maar commerciële instellingen. Want
het leek naar niets, dat blote BB's
en oorlogszuchtige schurken de al
leenheerschappij op het doek bezaten.
De drie-d-film bood een unieke gele
genheid tot een algehele reformatie.
ATOOMBOM
De gedachten van de herep namen
een hoge vlucht: Ze vonden, daarbij
vooral gesteund door de met allerlei
filosofieën volgepropte Duitser Dreis,
dat het niet bij de bemoeiingen met
de film moest blijven. Er moest iets
worden opgezet dat wereldwijd was
en dat de sociale en geestelijke no
den van de mensheid zou lenigen:
„De atoombom is in de hand van één
mens, en de wereld leeft in angst".
Zo werd De Heilige Daad gebo
ren.
De officier, die bij de voorbereiding
van zijn requisitoor op zijn werkka
mer een sonoor stukje sarcasme had
neergeschreven, meende dat overvloe
dig wijngebruik wel niet vreemd zou
zijn geweest aan het denkwerk van de
heren. Maar Nic. den B., die als ge
tuige werd gehoord, schudde van
nee.
Het was dus als een ernstige zaak
opgezet. De mannen namen afscheid
en na een poosje kwam Dreis opda
gen met de mededeling, dat hij de
bisschop van Mainz had gesproken en
dat die „in" was. Er was een katho
lieke bank, die iets te maken had
met een eucharistisch congres, en die
zou wel vijf miljoen Duitse Marken
willen voorschieten, om te beginnen.
Het mocht echter niet bekend wor
den dat de roomse kerk er achter
zat. Dus moest het geld van de Duit
se bank worden gehaald, die het op
haar beurt weer van de katholieke
bank had gekregen.
STRIKT GEHEIM
Jolle reisde naar Duitsland, maar
haalde nul op zijn rekest. De Duit
se bank wist van niets. Jolle vroeg
Dreis hoe dat zat en die kwam met
zijn verhaal van het telefoongesprek
tussen bisschop en paus, dat „über-
nachts" was gevoerd. De paus zou
hebben gezegd, dat de zaak in Rome
moest worden aangesneden en daar-
met een korreltje zout werd geno
men. „Zie naar Kennedy", zo riep
hij uit, onmiddellijk voor algeheel ge-
gnuif in de zaal zorgend. „De Ame
rikaanse president heeft plannen met
een vredeskorps. En wat zeggen de
deskundigen in Nederland? Het is te
dilettantisch opgezet, het mankeert
vooral aan een wetenschappelijke voor
opleiding. En dat was nu juist wat
De Heilige Daad voorstond".
HOOGST NAÏEF
Hoe moet men deze mensen nu
zien? Zijn het kinderlijke wezens met
een ongebreidelde fantasie, zoals ze
door de psychiater zijn beschreven?
Die wees in zijn rapport op hun ge
brek aan kritisch vermogen en hun
neiging om het niet al te nauw te ne
men met de gebruiken en regels van
eer. geordende maatschappij.
Misschien heeft hij wel gelijk en
zijn Jolle en Machiel in hun hart dood
goede lieden. Ze zijn in ieder geval
hoogst naïef. Gisteren stonden ze wat
lacherig te doen, toen werd voorge
lezen hoe ze zich hadden laten bedot
ten door Dreis, die hen brieven stuur
de met als onderschrift: „God helpt,
God beloont".
PRACTICAL JOKE
De president memoreerde vrolijk
een telegram, dat Jolle, nadat hij
was „benoemd" tot legaat, uit Rome
had gekregen. „Aan zijne hoogwaar
dige excellentie monseigneur Jolle J."
luidde de adressering. Er volgde een
felicitatie in het Frans. Zou Jolle heb
ben geloofd in het papier? Nu zegt
hij: „Het zal wel een practical joke
var. Dreis zijn geweest".
Vandaag zullen de verdedigers van
Jolle en Machiel, de mrs. Wijngaar
den en Van Zorge, alle goede kanten
van hun cliënten belichten en aan
dacht vragen voor wat op het betoog
van de officier valt aan te merken.
Over twee weken zullen de rechters
uitspraak doen.
MGR. DAMEN
Jolle kon daarvan de redelijkheid
wel inzien. Bij Machiel evenwel rezen
twijfels. Ook hij reisde naar Rome,
mèt Jolle, en hij wist door te drin
gen tot monseigneur Damen, verte
genwoordiger van hqt Nederlandse
episcopaat bij het Vaticaan. Dat was
in 1959. Inmiddels had Dreis Jolle en
Machiel grote geloofsbrieven (in het
Frans) verschaft, waarop ze als le
gaat en deken van De Heiige Daad
stonden aangeduid. Machiel liet de
papieren aan de monseigneur zien,
vertelde van de plannen en van een
door Dreis aangekondigde Vaticaanse
garantie van 158 miljoen marken (Pe
truspenningen)
De prelaat vond het allemaal erg
fantastisch en geloofde niet dat er
verdere informatie bij het pauselijke
secretariaat nodig was. Maar Machiel
bleef aandringen en monseigneur Da-
men beloofde zijn best te zullen doen.
De dag daarop kreeg hij een agen
davelletje toegestuurd, waarop Jolle
en Machiel hem vroegen voorlopig
maar geen stappen te ondernemen.
Later, tegen het eind van het jaar,
kreeg hij van de heren een telegram
uit Las Palmas op Mallorca: „Zalig
Kerstfeest. Stop. Gelieve nog te wach
ten met informaties. Stop. Telefo
nisch contact volgt". Was Dreis erin
geslaagd om de twijfels, die tegen
hem waren gerezen, weg te nemen?
Of hadden Jolle en Machiel besloten
om zich maar verre te houden van
de harde waarheid, omdat anders al
les wat ze hadden opgebouwd in dui
gen zou vallen?
DRUKWERK
Opgebouwd is eigenlijk niet het
goede woord. Beter kan men zeggen:
Afgebroken. Want de heren hadden
met hun volstrekt waardeloze ge
loofsbrieven (waarvan de drukkosten
op het ogenblik nog niet zijn be
taald) flinke gaten geslagen in de ka
pitalen van anderen. De directeur van
Socrates Den B. had een paar ton af
gestaan, diens secretaresse had drie
duizend gulden gegeven (tegen vijf
honderd gulden rente in drie weken),
een oud timmerman had wat gege
ven, een zekere wigwam op Mallorca
fourneerde duizend gulden, allemaal
voor reizen na-ar het buitenland.
De geldschieters was ver-teld dat
daar de grote financiële klap kon wor
den geslagen. Iedereen geloofde het
grif. Den B. alleen vond het een beet
je een onoverzichtelijk geval. Hij had
op bewijzen van het bestaan van De
Heilige Daad aangedrongen en zelfs
- ruzie gemaakt. Maar de zaak was
nooit op de spits gedreven, want ten
slotte, vrienden onder elkaar werken
niet met het mes op tafel.
BRIEF VAN VATICAAN
Omstandig zette Den B. gisteren
voor de rechtbank zijn positie uiteen.
Hij vertelde over geschillen, die hij
met Machiel over diens commissie-
geld had gehad. Machiel deed af en
toe wel eens iets voor de N.V. Socra
tes. Eens was er een arbitrage-colle
ge benoemd, waarin o.a. de toenmali
ge onderdirecteur van de Amster
damse Bank, H„ zitting had. Of dat
college ooit gewerkt had, kwam niet
uit de verf.
Den B. zei tegen de rechters, dat
hij Jolle noch Machiel als oplichters
beschouwde. Volgens hem was de Duit-'
ser Dreis de kwade genius achter het
hele geval. Dat zeiden ook Jolle en
Machiel. Zij hadden geloof in hem ge
steld, omdat hij op een gegeven ogen
blik met een brief van het Vaticaan
voor de dag was gekomen, getekend
door een kardinaal en bedrukt met
het opschrift „Maestro di camera" on
der het pauselijke wapen, tiara en
sleutel en alles.
„Wat moesten we doen" vroeg Jol
le de rechters. „Hadden we moeten
zeggen: Dreis is toch een oplichter?
Dan was het wel zo'n slechte geweest
als zich maar denken laat. Als we die
documenten even hadden laten con
troleren was hij door de mand geval
len".
Dat controleren was nu juist, waar
het de rechters om ging. Eén van
hen merkte droogjes op: „Ik had dat
dan maar gedaan". Ook de officier
van justitie zag in het gebrek aan
kritisch handelen de spil waar alles
om draaide. Hij vond dat hier van een
zg. voorwaardelijke «opzet tot oplich
ting moest worden gesproken. Jolle
en Machiel hadden kunnen weten, al
thans sterk kunnen vermoeden, dat er
kwade trouw in het spel was. Ze had
den meer op hun qui vive moeten zijn
en hadden zich nooit het recht mo
gen aanmatigen om op grond van hun
schaarse gegevens bij anderen voor
geld aan te kloppen.
MERCANTILE BANK
De officier had een arrest van de
Hoge Raad uit 1940 bij de hand om
zijn stelling te ondersteunen. Hij vond
het maar helemaal niets, dat Ma
chiel een bank had gesticht, de Uni
versal Mercantile Bank (kapitaal pre
cies één gulden), onder het brief
hoofd waarvan hij zich garant had
gesteld voor een transactie van enke
le miljoenen. Dat ging om grondaan
koop op Mallorca, waar De Heilige
Daad een universiteit zou stichten.
Jolle toonde zich er gisteren tij
dens zijn verhoor zeer verbaasd over,
dat die universiteit door de rechters
Van onze correspondent
DONN. De organisatie van de anti-
Semitische Ludendorffbeweging, die
streefde naar een centraal en autoritair
geregeerd weerbaar en vrij Groot-
Duitsland, vrij van invloeden van de
joden, van de kerken (vooral van de
r.k. kerk) en van de vrijmetselaars, is
gisteren ontbonden. Zij wordt door de
ministers van binnenlandse zaken van
de deelstaten in strijd geacht met de
bepalingen van de Grondwet.
Er zijn donderdagmorgen in heel West-
Duitsland 131 huiszoekingen uitgevoerd,
waarbij een grote hoeveelheid geschrif
ten en boeken in beslag is genomen. Het
vermogen van de aangesloten verenigin
gen is geconfiskeerd. Er zijn geen arresta
ties verricht.
Naar het bondsministerie van binnen-
Eigen nieuwsdienst
AMSTERDAM De vordering door
de gemeente Landsmeer van twee hui
zen van de Nederlandse Dok- en
Scheepsbouw Maatschappij is in strijd
met het contract dat de N.D.S.M. met
de gemeente heeft gesloten. De vorde
ring is dus nietig en ook in de toekomst
mag de gemeente de huizen niet vor
deren.
Dat heeft de president van de Amster
damse rechtbank gisteren bepaald. Hij
verbond aan zijn uitspraak in het kort
geding geen dwangsom, omdat „er op
gerekend kan worden dat de gemeente
lijke overheid aan een rechterlijke uit
spraak voldoet."
In het contract tussen de gemeente en
de N.D.S.M. staat dat 178 huizen ir
Landsmeer permanent beschikbaar moe
ten zijn voor personeel van de scheeps
werf. De twee bewoners van de om
streden huizen waren door de N.D.S.
M. ontslagen en moesten dus de huizen
verlaten, de gemeente had echter ge
weigerd mee te werken aan de ontrui
ming en had door vordering gepro
beerd de woningen voor de bewoners te
behouden.
TOERNEE IN GEVAAR
Van onze correspondent
PARIJS Edith Piaf heeft
het Amerikaanse hospitaal te Neuil-
ly bij Parijs een operatie onder
gaan. Haar toestand is zeer bevre
digend.
De zangeres leed aan een verkle
ving van de darmen, waardoor de
spijsvertering gestoord was. Zij voel
de zich al enige dagen niet goed.
Eergisteren liet haar arts haar in het
ziekenhuis opnemen. Enige uren la
ter is zij geopereerd.
Het optreden van Edith Piaf in Ne
derland zal in ieder geval op de aan
gekondigde dagen niet doorgaan. Het
is zeer de vraag of zij later nog een
toernee kan maken. Alle schouwbur
gen zijn volgeboekt. De enige moge
lijkheid is een nachtconcert in het
Concertgebouw te Amsterdam.
Lord Home voor vertrek:
Van onze correspondent
LONDEN. Het is het oogmerk van
de Britse regering nauwere en vriend-
schappelijker betrekkingen tot stand te
brengen met Spanje. Aldus verklaarde
Lord Home, de Britse minister van bui
tenlandse zaken, gisteren voor zijn ver
trek naar Spanje en Portugal. Hij zal
deze landen officiële bezoeken brengen.
Het is volgens Lord Home beslist niet
de bedoeling van zijn regering de me
ningsverschillen en verschillen van in
zicht met Spanje te laten voortbestaan.
Overigens was de minister niet van
mening dat de opmerkingen van But
ler, de Britse minister van binnenland
se zaken, in Madrid gemaakt, een wij
ziging van het Britse standpunt ten op
zichte van Spanje betekenen. De heer
Butler was als gast aanwezig op een
diner dat een particulier karakter droeg
en -hij gaf zijn persoonlijke mening
weer, aldus Lord Home. Het is onge
lukkig dat deze opmerkingen openbaar
werden gemaakt, voegde hij hier nog
aan toe. Zoals bekend zei de heer But
ler dat het hoog tijd wordt dat Spanje
weer volledig wordt opgenomen in de
westelijke wereld,
landse zaken te Bonn mededeelde is uit
het gevonden materiaal duidelijk geble
ken dat de Ludendorfbeweging in strijd
handelde met de Grondwet en dat zij
ideeën voorstond die niet overeenkomstig
het streven naar toenadering tussen de
volken zijn.
De Ludendorffbeweging had naar schat
ting vijf- tot zesduizend leden. De belang
rijkste man van de beweging was Franz
Karl von Bebenburg, schoonzoon van de
83-jarige mevrouw Mathilde Ludendorff,
die de uitgeverij Hohe Warte leidt, waar
de tijdschriften Der Quell en Volkswarte
verschenen. De stichter der beweging,
generaal Erich von Ludendorff, in de
eerste wereldoorlog eerste generaal
kwartiermeester bij Von Hindenburg, is
in 1937 overleden. Zijn vrouw zette zijn
werk voort.
De activiteiten van de Ludendorffbe
weging waren de laatste tijd sterker ge
worden. In de afgelopen jaren heeft zij
maandelijks ongeveer dertig lezingen
gehouden, die een groot aantal belang
stellenden trokken. De beweging trachtte
vooral invloed te krijgen op de jeugd.
De politie heeft ook bij mevrouw
Ludendorff huiszoeking verricht. Zij
woont te Tutzing in Beieren. Onlangs
heeft de gemeenteraad van Tutzing op
onaangename wijze de aandacht op zich
gevestigd door de straat die naar de
woning van mevrouw Ludendorff loopt
de naam Ludendorffstraat te geven. Als"
gevolg van optreden van hogerhand, uit
gelokt door de scherpe kritiek in de
pers, moest men het besluit ongedaan
maken.
Advertentie
Van onze correspondent
PARIJS. Twee Noordafrikaan-
se terroristen hebben gisteren, op
de dag waarop een van de groot
ste mohammedaanse feesten, Aid el
Kebir, werd gevierd, getracht de
Groot Moefti van Parijs in de mos
kee te vermoorden. Zij verwondden
daarbij een koster van de moskee,
die juist op de Groot Moefti toetrad
om hem thee te serveren, met een
kogel in de hals en namen daarop
de vlucht.
Na de feestelijke dienst zette de
Groot Moefti zich neer in de grote ont
vangstzaal om hooggeplaatste moham
medanen te ontvangen. Het Franse te
levisiejournaal begon opnamen van de
plechtigheid te maken, toen plotseling
een Arabische fotograaf naar voren
trad, die een revolver trok en twee
schoten op de Groot Moefti afvuurde.
Hij trof de koster en nam de vlucht
via de openstaande tuindeuren. In de
tuin voegde zich een tweede terrorist
met een revolver in de hand bij hem
en samen namen zij via de moskee de
vlucht.
Vermoedelijk komen zij beiden op de
televisiefilm yoor, zodat de politie goe
de hoop heeft hen spoedig te kunnen
arresteren. De gewonde koster maakt
het redelijk.
LEOPOLDSTAD (Reuter)
President Tsjombe van Katanga,
de gevangene van de Congolese re
gering in Leopoldstad, heeft gis
teren bezoek ontvangen van enige
vertegenwoordigers van het Inter
nationale Rode Kruis. Eerder was
bericht dat de president van Ka-
tanga ernstig ziek zou zijn, maar
het schijnt dat de ernst van de
ziekte nogal meevalt. Wel heeft
de gevangenschap een ongunstige
invloed gehad op zijn zenuwge
stel; hij heeft daarom verzocht
zijn persoonlijke lijfarts te mogen
ontvangen.
De speciale vertegenwoordiger van
de Verenigde Naties in Congo, Dayal,
is afgetreden. Premier Nehroe van
Indië die het ontslag van Dayal be
vestigde, zei dat het heen-gaan van
Dayal niet van invloed zal zijn op
de Indische politiek in Congo. De In
dische brigade zal in Congo blijven.
Nehroe wilde zich niet uitspreken
over de redenen van het ontslag van
Dayal.
DEN HAAG Het huis waarin eens
Johan de Witt heeft gewoond wordt in
zijn oude luister hersteld. De restaura
tie wordt gefinancierd door een levens
verzekeringsmaatschappij, die eigenaar
van het pand is, en door de Dienst mo
numentenzorg.
In Leeuwarden krijgt de zestiende
eeuwse toren De Oldehove een grote
beurt. Ook enkele andere historische ge
bouwen van de Friese hoofdstad zullen
hersteld worden.
In de gemeente St. Aagten in Noord
holland is men van plan de resten van
de zogenaamde Dwangburcht Nuwen-
doorn voor het nageslacht te bewaren. De
burcht stamt uit de middeleeuwen.
Ir. P. F. S. OTTEN
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Is men in Nederland
nu vrijwel algemeen doordrongen
van de noodzaak om te sparen voor
de toekomst, dat neemt niet weg dat
men bij de besteding van het gespaar
de vaak al te eenzijdig denkt aan in
vestering in machines en gebouwen.
Het is de vraag of men evenzeer over
tuigd is van de noodzaak om meer in
mensen te investeren.
In deze geest sprak gisteren ir. P. F.
S. Otten, voorzitter van het college van
commissarissen van Philips, tijdens de
tweede efficiencydag van het N.I.V.E.,
het Nederlands instituut voor efficiency.
Er zijn aanwijzingen, zo zei hij, dat
deze investering, in de vorm van onder
wijs en vorming, een grotere bijdrage
tot de groei van de welvaart vormt dan
men vaak aanneemt. Volgens gegevens
van de Unesco maken de Westeuropese
landen in dit opzicht ten opzichte van
de Verenigde Staten en de Sowjetunie
bepaald geen florissante indruk. In
West-Europa zou men nog sterker de
onrust moeten voelen, die men in Ame
rika kan waarnemen over de dreigende
achterstand bij de Sowjetunie terzake
van de opleiding van technici.
Te weinig studenten komen in ons
land voort uit de „lagere" milieus, zo
meende ir. Otten. Er kunnen ongetwij
feld nog reserves aan intellect worden
aangeboord. Vance Packard, de Ameri
kaan die het boek De Statuszoekers
heeft geschreven, heeft er zeer terecht
op gewezen dat de academische vor
ming steeds meer entreebiljet gaat wor
den voor de hogere regionen van het
bedrijfsleven.
Het is dan ook een eis van rechtvaar
digheid dat men dit entreebiljet niet re
serveert voor hen die voldoende koop
kracht voor de academische vorming
bezitten. De bedrijven moeten ook van
hun kant hun veelbelovende krachten de
kans geven om hun opleiding desnoods
op latere leeftijd te voltooien, wanneer
zij in hun jeugd de kans daartoe mis
ten.
Ir. Otten merkte voorts o.m. op dat
de noodzakelijkerwijs steeds voortgaan
de groei van het beambtenapparaat bin
nen de bedrijven zorgvuldig moet wor
den bewaakt. Een voortdurende strijd
tegen de bijna onvermijdelijke buro-
cratisering is onmisbaar.
SOHEVENINGEN Zonder dat
iemand het heeft gemerkt is gisteren
de tienjarige jongen A. de Besten uit
Voorburg bij Scheveningen in zee ver
dronken.
Het lijkje spoelde een uur later bij
de pier aan.
De jongen is de eerste zwemmer,
die dit badseizoen is verdronken.
De heer Doelman uit Naald
wijk heeft gisteravond te zamen
met twee andere leden van het
Voormalige Verzet in Neder
land een request aan prins Bern-
hard verzonden, waarin namens de
oud-illegaliteit bevreemding en te
leurstelling over het toekennen van
de koninklijke onderscheiding tot
uitdrukking wordt gebracht.
Uit de Rijnstreek werd gistermiddag
gemeld, dat uit Ter Aar aan de leden
van het Veteranenlegioen een protest
brief tegen de onderscheiding van de
Delftse adjudant is verzonden.
Procedure
Om misverstanden te voorkomen,
geven wij hier de procedure die wordt
gevolgd bij de voordracht tot een Ko
ninklijke onderscheiding.
Een groep burgers maakt de burge
meester attent op de wenselijkheid een
bepaalde persoon voor te dragen voor
een onderscheiding. (De burgemeester
kan ook op eigen initiatief te werk
gaan.) Acht de burgemeester de wen
selijkheid aanwezig, dan laat hij
meestal door de plaatselijke recherche
een onderzoek naar het verleden
van de persoon in kwestie instellen.
Is het resultaat van dit onderzoek vol
gens de burgemeester bevredigend, dan
stelt hij een voordracht tot onderschei
ding op.
De autoriteiten, die deze voordracht
in behandeling krijgen, verlaten zich
op de door de burgemeester verstrek
te gegevens. In laatste instantie be
reikt de voordracht het ministerie,
waaronder de betrokkene uit hoofde van
zijn werkzaamheden ressorteert. De
minister laat daarop het koninklijk be
sluit gereed maken, dat dooi; de Ko
ningin wordt ondertekend.
Onderzoek
In het geval-Delft moet dus de bur
gemeester van Delft het verleden van
adjudant B. hebben laten onderzoeken.
Het resultaat van dit onderzoek moet
voor de burgemeester aanleiding zijn
geweest de adjudant voor een onder
scheiding voor te dragen.
Hierbij rijst de vraag: Welke gege
vens stonden de burgemeester bij het
beoordelen van B.'s gedrag tijdens de
oorlog ten dienste. De burgemeester
heeft verklaard, dat een na de oorlog
opgemaakt rapport B. van iedere blaam
heeft gezuiverd.
galiteit in onze stad wordt de juistheid
van het rapport (en door sommigen
zelfs het bestaan ervan) in twijfel ge
trokken. Bovendien bereikten ons uit
dezelfde kringen opmerkingen als zou
de burgemeester (opzettelijk) verkeer
de voorlichting met betrekking tot het
verleden van de politieman in kwestie
hebben ontvangen".
Opzettelijk
In de Delftsche Courant van gister
avond stond een uitgebreide beschou
wing over de kwestie. Hierin staat,
met betrekking tot het rapport: „Wij
hebben op gezag van de burgemeester
onmiddellijk aangenomen, dat het rap
port bestaat. Dat doen we nog. Doch
in de kringen van de officiële oud-ille-
VENETIE (AP Reuter). De Aus
tralische sopraan Joan Sutherland is
van de generate repetitie van Bellini's
Sonnamhula weggelopen omdat zij het
met de dirigent oneens was.
Gisteravond is in de Opera van Ve
netië voor de deelnemers aan het we
reldcongres voor „public relations" een
galavoorstelling van de opera gegeven.
De rol van Anima, die door Joan
Sutherland gezongen zou worden, was
overgenomenn door de Italiaase so
praan Elvina Ramella.
De boze zangeres is naar Londen ge
vlogen. De directie van de Venetiaanse
Opera heeft haar van contractbreuk be
schuldigd.
Later op de avond heeft de zangeres
in Londen laten weten dat zij op dok
tersadvies rust moet houden en voorlo
pig niet mag zingen.
Van onze correspondent
ROERMOND. Een explosie in de
Chemische fabriek aan de Molenweg in
Roermond heeft gisterochtend de zes
tigjarige Ambonees Estaphanus Noya
het teven gekost. De man werd getrof.
fen door een neerstortende balk.
De ontploffing is waarschijnlijk ver
oorzaakt, doordat in een silo opgesla
gen, zeer fijn gemalen pigmentstoffen
hebben blootgestaan aan de lucht. Dat
een dergelijke vermenging explosief is,
was niet bekend.
De chemische reactie ging gepaard
met een geweldige knal. Meteen daar
na stortte het dak van het gebouw in.
De heer Noya, die alleen in de ruim
te aan het werk was, werd door de
balk doodgedrukt. Door neerstortende
brokken steen werd de hele technische
installatie in dat deel van de fabriek
vernield. Een huis in de buurt werd
zwaar beschadigd.
De brand die na de explosie uitbrak,
heeft niet veel schade meer kunnen
aanrichten. De brandweer wist het vuur
snel in te perken. De schade was gis
teren nog niet te schatten.
AMELAND^ Een dam in de Wad
denzee, die één van de eilanden aan
het vasteland zou vastklinken, zou in
Ameland met vreugde worden begroet.
Dat heeft de burgemeester van het
eiland mr. F. G. A. Huber, laten we
ten tijdens de proefvaart van de veer
boot Johan Willem Friso, die straks
voor de verbinding tussen Ameland en
Friesland zal zorgen.
,,Deze boot", zei de burgemeester
voorts, ,,zou niet overbodig worden. We
zouden er rondvaarten mee kunnen ma
ken op het binnenmeer dat door de
dam zou ontstaan."
De heer O. G. de Boer, burgemeester
van Schiermonnikoog, wilde niets we
ten van een dam van zijn eiland naar
het land. Zijn enige wens: een betere
bootverbinding.
De gedachte van een dam in de Wad
denzee is enige tijd geleden gelanceerd
door de voorzitter van het economisch
-technologisch instituut voor Friesland.
ROTTERDAM (ANP). De burge
meesters van Rotterdam, Haarlem,
Arnhem, Nijmegen, Scheemda, Bergen
op Zoom, Geleen, Delden, Gorinchem
en Helmond zullen in Washington de
World conference of local governments
bijwonen, die daar van 15 tot 20 juni
wordt gehouden.
Op het congres, waaraan gemeente
besturen uit de hete wereld deelnemen,
zulten problemen omtrent het regiona
le bestuur worden besproken.
Het Nederlandse gezelschap, dat
wordt aangevuld met drie wethouders,
één gemeentesecretaris en een verte
genwoordiging van de Vereniging van
Nederlandse -gemeenten, vertrekt 12 ju
ni in gezelschap van talrijks Europese
collega's.
Van onze speciale verslaggever
E ACTIE voor verbetering van de rechtspositie van de dienstplichtigen
vindt weerklank. In zijn veertigjarige strijd staat de heer P. de Boer
uit Drachten niet meer alleen. Het plan is geboren om tot oprichting
te komen van een algemeen, onafhankelijk bureau, waar de militair,
die in juridische en medische problemen verwikkeld is geraakt, kosteloos
rechtsbijstand en voorlichting krijgt.
Na de publikatie van onze serie
artikelen over dit onderwerp, heeft
het bestuur van de Bond van mobili
satie-invaliden en de Stichting De
Nederlandse soldaat besprekingen ge
voerd met enkele leden van de Tweede
Kamer. De bespreking stond onder
leiding van het socialistische Tweede-
Kamerlid J. Blom, bij wie de gedachte
aan het bureau van rechtskundige bij
stand was opgekomen.
De beide organisaties die door de heer
De Boer worden geleid, hebben zich
dezer dagen met een rekest gericht tot
alle fracties van de Tweede Kamer
waarin instemming met dit plan wordt
gevraagd. Het ligt in de bedoeling
binnenkort in Utrecht een vergadering
te houden waar deze zaken nader zul
len worden uiteengezet.
Mening
Ter inleiding hebben wij aan Kamer
leden, juristen, militairen en leidende
figuren van instellingen en organisaties
die hierbij nauw betrokken zijn, hun
mening over dit onderwerp gevraagd.
Als initiatiefnemer van het te stichten
bureau, opent de heer Blom thans de
rij.
Reeds vaker heb ik in het parlement
gewezen op de leemten die bestaan in
de rechtspositie van hen, die ten ge
volge van ziekte of ongeval de dienst
moeten verlaten, aldus de heer Blom.
Hij zei waardering te hebben voor het
werk van de heer De Boer. Daarom
was hij ingegaan op zijn suggestie om
gezamenlijk te zoeken naar een be
vredigende oplossing.
Met de constatering, dat de dienst
plichtigen geen sluitende regeling heb
ben waarin hun rechtspositie is ver
zekerd, wordt een schrijnend probleem
aan de orde gesteld. Uit een bescherm
de maatschappij met sociale voorzienin
gen en de ruggesteun van de vak
organisaties, komt de dienstplichtige
zodra hij onder de wapenen is ge
roepen in een luchtledig.
Voor de dienstplichtigen is er geen
vakorganisatie. De dienstplichtige
hangt in de lucht, hij weet niet waar
hij steun en bijstand moet zoeken
wanneer hij in moeilijkheden raakt.
Onaanvaardbaar
Deze toestand acht de heer Blom
onaanvaardbaar, temeer omdat de ge
meenschap militaire verplichtingen eist
van de burgers. In wezen is de dienst
plichtige een gevorderde ambtenaar.
Voor hem zouden er feitelijk nog
betere regelingen moeten zijn dan voor
degene die uit vrije wil in overheids
dienst gaat.
Het leger is er om alle sociale ver
worvenheden en onze vrijheid te ver
dedigen. Dit veronderstelt toch zeker,
dat dit leger zelf in de eerste plaats
sociaal verzorgd is.
Dat is bepaald niet het geval voor de
man, die wegens ziekte of gebreken uit
de dienst wordt ontslagen. In dat ge
val maakt de administratie uit of hij
in aanmerking komt voor pensioen of
uitkering, wat hij krijgt en hoeveel.
Pas als deze beslissing is genomen en
zij kwetst het rechtsgevoel, dan staat de
ex-militair de weg naar beroep open.
Hij moet dan echter tweemaal in be
roep gaan bij dezelfde administratie
die een afwijzende beslissing nam. Er
is niet veel fantasie voor nodig om te
begrijpen, dat de beslissing op deze be
roepen gelijkluidend zullen zijn aan de
eerste beslissing, die dezelfde instantie
reeds nam.
Pas daarna staat de lange weg vol
obstakels open naar de rechter. De
moeilijkheid is dat de meeste dienst
plichtigen, die met deze problemen te
maken krijgen, niet weten hoe zij
moeten handelen.
Dure plicht
Het is een dure plicht van de over
heid, zo betoogde de heer Blom, dat de
rechtspositie wordt gewaarborgd in
een regeling met kracht van wet of in
een afzonderlijke wet, die alles regelt
waarmee de dienstplichtige te maken
kan krijgen.
Het zakboekje van de militair moet
daar duidelijk uitsluitsel over geven.
Elke militair die wordt afgekeurd
wegens ziekte of gebreken nadat hij
enige tijd dienst heeft gedaan, moet
een briefje meekrijgen waarin hem
wordt meegedeeld waar hij zich kan
vervoegen en hoe hij kan handelen om
recht te verkrijgen.
Er moet een onafhankelijk bureau
komen waar de dienstplichtige juri
dische en medische voorlichting en bij
stand kan krijgen, zonder dat hem dat
geld kost. Dit bureau moet gefinan
cierd worden door de regering. Het
moet desondanks volkomen onafhanke
lijk zijn van de minister.
Voor de oprichting en instandhouding
van het bureau zal jaarlijks een vaste
post op de begroting van defensie
moeten komen. Het lijkt er op of defen
sie daardoor weer duurder zal wor
den, zo merkte de heer Blom op, maar
in de praktijk zal blijken, dat het
tegendeel het geval zal zijn. Immers, nu
wordt ontzaglijk veel werk gedaan, dat
handen voi geld kost, zonder dat de
noodzaak van al dit werk duidelijk is.
Ook al zouden de kosten hoger komen
te liggen, dan nog zijn wij aan de op-
geroepenen verplicht hun rechtspositie
te verzekeren.
Klein bureau
Erg kostbaar hoeft het bureau niet
te zijn, meent de heer Blom. Het moet
vooral een klein bureau zijn, met één
vaste jurist. Verder dienen voor elk
geval afzonderlijk in de naaste om
geving van de rechtzoekende een jurist
en/of een medicus te worden aange
wezen om dit speciale geval te behan
delen. Zo kunnen de kosten beperkt
blijven tot ieder geval afzonderlijk.
Niettemin dient voorop te worden
gesteld, dat de rechtskundige, de ge
neeskundige en de sociale bijstand de
dienstplichtige geen cent mag kosten.
Boven het bureau zal een commissie
van toezicht moeten komen. De heer
Blom zei dat bijvoorbeeld twee leden
van deze commissie kunnen worden
aangewezen door de Stichting van de
Arbeid (één werkgever en één werk
nemer). De voorzitter zou benoemd
moeten worden door de Kroon, bijvoor
beeld iemand van het departement van
sociale zaken.
„U begrijpt dat dit zo maar globale
aanwijzingen zijn", zo zei de heer Blom.
„Het gaat er om dat op korte termijn
een vast onderwerp voor gesprek ont
staat, waaruit een vastomlijnd ontwerp
moet voortkomen."
