ErrowMEiws
PROEF OP
ONZE SOM
POLITIEK VAN SOEKARNO:
LAAT ZE MAAR WACHTEN
TOPCONFERENTIE E.E.G.
UITGESTELD TOT JULI
RUIMTEREIS
VANAVOND
OP DE T.V.
Koningin stelt
carillon in
gebruik
Dr. M. P. Lansberg na de vlucht
VOLMAAKTE RUST
JONGETJE VALT
TWAALF METER
Diefstallen uit
auto's in Venlo
RUDOLF SPOOR (HEEMSTEDE)
GAF SHEPARD BRIEF MEE
REPATRIANTEN ZITTEN VAST OP NIEUW-GUINEA
Nieuwe troepen
naar Angola
Automobilist bij
botsing gedood
geeft een beeld van de terugkeer van Shepard en
de spanning die aan zijn ruimtereis voorafging
Jerry Cobb.
...en nu ik!
Protestvergaderingen
van ambtenaren
Bromfietser omgekomen
m
Van onze redacteur wetenschappen
ROTTERDAM „Nu kunnen wij pas aan de hand van de
werkelijkheid nagaan wat al onze experimenten in de laboratoria
waard zijn. Nu kunnen wij onze experimenten aan een werkelijk
in de wereldruimte genomen proef met een ruimtevaarder gaan
toetsen."
Er klonk opgetogenheid in zijn stem toen dr. M. P. Lansberg,
Nederlands eerste ruimtevaartgeneeskundige, ons gistermiddag
deze reactie op de raketvlucht van de eerste Amerikaanse astronaut,
Alan Shepard, mededeelde.
Eerst was dr. Lansberg, verbonden aan het Nationale luchtvaart-
geneeskundige laboratorium te Soesterberg, teleurgesteld. Teleur
gesteld omdat hij de directe radio-uitzending door de B.B.C. van
de lancering op Cape Canaveral gemist had.
„Och, wat is dat toch jammer," zei hij, die „uitzending had ik dolgraag
willen horen."
Dat is geen wonder, want dr Lansberg is de auteur van het bij Elsevier in
het Engels verschenen boek „A Primeur of Space Medicine" (Inleiding tot
de ruimtevaartgeneeskunde), dat een uitvoerige beschrijving bevat van de
resultaten van laboratoriumproeven met kandidaat-ruimtevaarders.
„Wij wachten nu natuurlijk vol spanning op de publicatie van de eerste
wetenschappelijke resultaten van deze korte ruimtevlucht", zei dr. Lans
berg. Hij vond het vooral belangrijk dat Stepard gedurende de gehele
vlucht bij zijn positieven was geweest en volmaakt rustig was gebleven.
„Voor de psychologen onder ons ruimtevaartgeneeskundigen is dit van het
grootste belang", zei hij, „al bewijst deze korte vlucht van een kwartier nog
niet dat een ruimtevaarder ook kalm zal blijven gedurende veel langere
vluchten in een kunstmaan."
Grote proef
Even schakelde
dr. Lansberg over
op gewone mense
lijke nieuwsgierig
heid. „Komt het
vanavond al op de
televisie?" vroeg
hij. Weer moesten
wij hem, onder
voorbehoud, te
leurstellen.
„In ieder geval
moet de grote
krachtproef nog
komen!', zei dr.
Lansberg.
„Ik bedoel een
tocht in een kunst
maan om de aarde.
Dan zal blijken
hoe de spijsverte
ringsorganen van
de astronaut ge
durende een lange
periode van ge
wichtloosheid wer
ken. Dat is eigen
lijk voor de ruim
tevaartgeneeskun
digen het grote
vraagteken. Een
oplossing van dit
probleem heeft de
vlucht van Shep
ard nog niet kun
nen geven. Daar
voor duurde zijn
gewichtloosheid te
kort."
NEW YORK (AP)
„Ik hoop dat ook
ik eens de ruimte in
zal kunnen gaan."
Dit was gisteren
de reactie van Jerry
Cobb, de knappe
Amerikaanse pilote
van wie de vorige
zomer werd gezegd
dat zij zich vrijwillig
had onderworpen
aan sommige van de
medische proeven
die de zeven astro
nauten hadden on
dergaan.
„Ik weet dat het
nog lang niet zover
is", zei zij, en somde
vervolgens alle voor
delen van vrouwen
boven mannen als
passagiers van
kunstmanen en an
dere ruimteschepen
op.
Aan trouwen dacht
zij nog niet. Wel
hoopte zij eens in
het huwelijksbootje
te stappen, maar
voorlopig eiste de
ruimtevaart al haar
aandacht op.
„Hoe is het gegaan?" Dat moet een van de eerste vragen zijn
geweest die Shepard, na zijn aankomst op het vliegdekschip Lake
Champlainte beantwoorden kreeg.
Rustig wandelt Shepard in zijn als zilver glanzende ruimte-
pak naar de lanceerplaats, hopend op een vlotte start. Het zou,
door allerlei moeilijkheden op het laatste nippertje, voor hem
uren van gespannen wachten in de nauwe capsule worden.
Vuur en vlammen spuwend schoot de Ianceerraket met de
bemande capsule in top onder oorverdovend geraas van Kaap
Canaveral omhoog. „Een perfecte lancering", meldden geest
driftige radio- en televisieverslaggevers even later.
-*■ Aan Shepard, uiteraard, de eer en ae roem, ais
Amerikaanse pionier van de bemande ruimtevaart.
Toch zal hij de eerste zijn om te erkennen dat hij
zijn prestatie niet had kunnen leveren zonder de
volle medewerking van de andere zes leden van het
ploegje astronauten dat u hier verzameld ziet.
Van onze correspondent
BONN Op de conferentie van de
ministers van buitenlandse zaken van de
E.E.G.-landen die hier gisteren is gehou
den is besloten de topconferentie van de
E.E.G. uit te stellen tot juli. Deze con
ferentie zou op 19 mei te Bonn worden
gehouden. Als reden voor het uitstel is
aangevoerd dat er te weinig tijd voor
voorbereiding van de conferentie zou zijn.
De ministers van buitenlandse zaken
van de E.E.G.-landen komen in juli nu
in Rome bijeen om verder van gedachten
te wisselen. Het bezoek van president de
Gaulle aan bondskanselier Adenauer op
20 mei gaat ondanks het uitstel van de
conferentie van 19 mei, door.
De zes ministers zijn het in grote lij
nen eens geworden, zo verluidt onoffi
cieel te Bonn, over de voorstellen van
een E.E.G.-werkgroep, die nauwere po
litieke samenwerking tussen de zes lan
den beogen. Enkele voorstellen hebben
echter niet de steun van alle landen
kunnen krijgen; een van deze landen is
Nederland.
Het gaat hierbij onder meer over het
voorstel om drie maal per jaar een bij
eenkomst van regeringsleiders te beleg
gen. De Franse plannen, om behalve een
algemeen politiek secretariaat ook com
missies voor defensie, economische za
ken en cultuur in het leven te roepen,
waren op de laatste conferentie van re
geringsleiders, in februari in Parijs,
reeds verworpen. Daarop was voorge
steld de bestaande werkgroep om te zet
ten in een permanent comité ter voor
bereiding van de conferenties der rege
ringsleiders. De groep zou dan ni feite
een secretariaat worden, waarvoor Ne
derland weinig zou voelen.
ARNHEM. De Duitse televisie
heeft gisteravond om half elf kans ge
zien een filmpje van twee minuten uit
te zenden van de start van de Ameri
kaanse ruimteraket. Dit filmpje, dat
via de onderzeese kabelverbmding van
Amerika naar Engeland was overge
bracht, was tevoren, om tien voor tien,
door de Britse televisie uitgezonden.
De Nederlandse kijkers in het oosten
van ons land hebben de astronaut
Alan Shepard in de raket zien stappen
en de raket vervolgens zien starten.
De N.T.S. moest gisteravond verstek
laten gaan. De heer Enkelaar van het
N.T.S.-journaal verteld'ë Ons dat men
er in Bussum van af had gezien om
te proberen deze reportage alsnog la
ter op de avond uit te zenden.
„Wij hadden dit filmpje op tele-
recording moeten opnemen als wij het
ook hadden willen uitzenden", zo zei
hij, „en in verband met het vastge
stelde programma zagen wij geen kans
om de kijkers bijtijds deze reportage
voor te zetten.
De Duitse televisie heeft de beschik
king over een Ampex-apparatuur, zodat
zij in staat is het ontvangene direct
te heruitzenden. Dat is ons helaas nog
niet mogelijk."
De gefilmde televisieuitzending vaq
de lancering van de eerste Ameri
kaanse astronaut wordt vermoedelijk
vanavond na afloop van het KRO-
programma uitgezonden. Mocht er ver
traging in de verzending komen van
de Verenigde Staten naar Europa dan
wordt deze band zondagavond van
half acht tot acht uur afgedraaid,
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM. Van twaalf meter
hoogte is de vierjarige Donald van der
Laaken uit de Berkelselaan gisteravond
omstreeks half acht uit een zolderraam
op een binnenplaats gevallen. Met een
schedelbasisfractuur en andere verwon
dingen is het ventje in zorgwekkende
toestand in het ziekenhuis Dijkzigt op
genomen.
Donalds ledikantje stond in de ouder
lijke woning op een zolderkamer, vlak
bij het raam, d'at gesloten was toen
zijn moeder hem te slapen legde.
Anderhalf uur eerder was de drieja
rige Cornelis Tuytjens in de ouderlijke
woning aan het Orionpad van het ach
terbalkon gevallen. Hij maakte een val
van vijf meter en kwam op een gras
veldje terecht, waardoor hij slechts lich
te kneuzingen opliep.
Eigen nieuwsdienst
DEN HAAG. In navolging van het
besluit van hun Rotterdamse collega's
zullen de leden van de Algemene Bond
van Ambtenaren in Den Haag en Am
sterdam een vergadering houden om te
protesteren tegen het schorsen van de
raadsbesluiten met betrekking tot de
invoering van de vijfdaagse werkweek.
Beide vergaderingen (aanvang kwart
over acht) worden maandag gehouden.
In Amsterdam in het Concertgebouw, in
Den Haag in de dierentuin.
Eigen nieuwsdienst
AMSTERDAM Al was de vijfde
mei voor de meeste Nederlanders niet
veel meer dan een andere door-de-
weekse-dag, op het Amsterdamse
Plein 19401945, heeft op die dag toch
iets doorgeklonken van de dankbaar
heid voor wat zestien jaar geleden
werd verworven.
Op dat plein stelde koningin Juliana
het uit 23 klokken bestaande toevrijdings-
carillon in gebruik, waarvan dr. J. C.
Hooykaas kort tevoren had gezegd: „riet
wil een symbool zijn van onze dankbaar
heid voor de herwonnen vrijheid".
Het carillon is door vele kleine giften
tot stand gekomen. Het heeft drie grote
klokken, die de. namen dragen Wilhel-
mina 19401945, Juliana en Bernhard.
Elf klakken dragen de namen van de
provincies en hun wapens; de overige
negen zijn versierd met het rijkswapen.
Op deze bevrijdingsdag was er overi
gens weinig van een uitbundig feest te
merken. Vrijwel iedereen was 's mor
gens normaal naar zijn werk getogen.
Alleen voor de jeugd was er volop voor
festiviteiten gezorgd. In de steden en
dorpen brachten de muziekkorpsen fees
telijk leven in de brouwerij; her en der
werden, wedstrijden en optochten gehou
den.
Onvergetelijk
Voor de elfjarige Otto JeUema uit
Alkmaar heeft de zestiende bevrijdings
dag iets onvergetelijks gekregen. Hij
kreeg uit de handen van de burgemeester
mr. H. J. Wytema een horloge, omdat
hij een jaar geleden de 78-jarige heer
Boots had gered van de verstikkings
dood. Die redding was voor de Alkmaarse
jeugdgemeenschap reden te over om
Otto de onderscheiding te geven, die
jaarlijks wordt toegekend aan hem of
haar die zich bijzonder verdienstelijk
heeft gemaakt jegens anderen.
Van onze correspondent
VENLO. In Venlo zijn gisternacht
van vier geparkeerde auto's de linnen
kappen opengesneden en is van een
vijfde auto het portierraampje gefor
ceerd.
Uit de auto's werden allerlei goederen
ontvreemd, o.a. een lederen aktentas,
dozen snoepwaren en sigaretten, een
bedrag van 230 gulden, een autoplaid en
een stetoscoop. Bovendien werd van vier
andere auto's de radiateurdop afgehaald.
Eigen nieuwsdienst
STAPHORST. De 47-jarige brom
fietser K. Kuiper uit Staphorst is don
derdagavond onder een auto gekomen en
gedood.
Zijn vrouw, die. achterop zat, werd le
vensgevaarlijk gewond.
ZSXM tt, &W8W,
tmixmcr MBRcruv
SAWOtfiASKOXiVBCS» MK» S«>iCS iamSBXmKBm
«SM.CS; Tl«* extts r
lAseurr *o»cs ass
vraefuru.
«Krab ï8St
ïfwassfs&s, Salhmi
besy SssSoljsbs
fbsssk wr mob ior roar r*aaat «jsprbstisfes year
in öar jsrogrsBn. I will moi fim «a «tttagrspfe»!
ssssöar ssssjsjsrwts» oomr, ym 4.
1 molom
s»t i»rm mm*
s jwsgSsiefcs m «emay tfcst jr»s my
l r*»4fag aisowt ymr «ad be bajs&t
jm eelerg» tt 1» ws? I «urn.
Tomtk ym *8*1» tor ymr testeer»
AS*» B„
atmamtutr,
«rretoy hstrmm».
tm.mO.
Van een onzer verslaggevers
HEEMSTEDE. Rudolf Spoor (22)
uit Heemstede is sinds gistermiddag
brandend nieuwsgierig of zijn brief
aan Shepard met de eerste Amerikaan
se bemande ruimtevlucht is meegevlo-
gen.
Deze bezeten ruimtevaarthobbyist,
die al menig raket afschoot en een le
vendige correspondentie onderhoudt
met grootheden als Werner von Braun,
heeft een brief van Shepard in zijn
bezit sinds gisteren zelfs in een
lijstje waarin deze hem dankt voor
zijn belangstelling.
Per expresse
Op 20 april verstuurde Spoor, came
raman bij de N.T.S., per expresse een
brief aan Shepard met het dringend
verzoek dit epistel mee te nemen op
zijn ruimtevaart
Hij zond ook de andere zes adspi-
rant-ruimtevaarders een brief, omdat
hij er niet zeker van was, wie de eer
te beurt zou vallen Amerika in de kos
mos te vertegenwoordigen. Maar die
aan Shepard was het langst en daar
om deed het hem zo'n genoegen, dat
het juist deze Amerikaan was, die het
eerst de lucht in ging.
Rudolf vroeg er bij na afloop van de
vlucht de brief, als zij mee was gegaan,
door de autoriteiten te laten waarmer
ken.
Alan B. Shepard schreef Rudolf
Spoor: „Veel dank voor uw brief. Ik
vind uw belangstelling voor ons pro
gramma prettig. Bk zal u een getekende
foto sturen zoals u vroeg. Hierbij enige
documenten over het project-Mercury
-#■ Dit is Rudolf Spoor uit Heemstede
door H. J. van den AKKER
SORONG De Klabat, een kleine
kustvaarder, ligt gereed om uit
Sorong weg te varen, richting
Indonesië. Tot op het dek staan
koelkasten, bromfietsen en naai
machines gestouwd.
Geloof niet dat hier een hartelijke
handelsrelatie met de mokkende
westerbuur op haar begin ligt te
wachten. Integendeel, de Klabat
ligt daar meer als symbool van de
tot in het absurde doorgevoerde
onplooibaarheid van Soekarno en de
zijnen.
Met de Klabat hopen enige tientallen
Indonesische gezinnen naar hun vader
land terug te keren. De koelkasten
e.d. zijn hun bezit. Het zijn hun in
goederen omgezette spaarcentjes.
Deze ménsen behoren tot de paar
duizend Indonesiërs in Sorong, die nu
al langer dan een jaar op terugkeer
naar hun land wachten. Djakarta
weigert ze op de normale manier toe
te laten.
Zij zijn zonder werk gekomen door
de inkrimping van de activiteiten van
de Nieuw Guinea Petroleum Maat
schappij. Het bedrijf is in liquidatie.
Jarenlange exploraties naar nieuwe
olievoorraden hebben noch in Neder
lands noch in Australisch Nieuw-
Guinea enig resultaat opgeleverd en
de opbrengst van de bestaande bron
nen is gaandeweg teruggelopen.
Wachtgeld
Het veld van Klamono is nog in
exploitatie. Daar wordt een produktie
gehaald van een zeshonderd ton per
dag. Dat zal nog enkele jaren duren.
Op de kleinere velden Mogoi en
Wasian loopt de produktie over enige
maanden ten einde. De productie op
alle andere velden is al gestaakt
Sindsdien wachten in Sorong 911
gezinnen, 3165 zielen omvattend, op
repatriëring. Zij krijgen in afwachting
daarvan al een jaar, anderhalf jaar
wachtgeld van de N.N.G.P.M.
Er zijn er meer geweest. Begin dit
jaar is een groep van een paar hon
derd man via Singapore op Nederlandse
paspoorten gerepatrieerd. Djakarta
heeft daar terstond een stokje voor
gestoken en Singapore meegedeeld dat
volgende groepen zouden worden
teruggezonden.
Er stond alweer een groep van 350
man gepakt en gezakt klaar toen in
Hollandia het bericht werd ontvangen
dat Singapore, onder druk van Dja
karta, geen Indonesische repatrianten
meer kon doorlaten. Dat was in maart
Daarna zijn nog wel wat mensen,
die het wachten moe werden, richting
Indonesië verdwenen. Vorige maand
ging er een ander kustvaartuigje, de
Tor. Sommigen gaan in prauwen. Zij
krijgen van het plaatselijk bestuur
bewijsjes mee dat zij verlof hebben te
vertrekken, om te voorkomen dat zij
door Nederlandse marine- of politie
patrouilles worden aangezien voor
infiltranten.
Waarom?
Waarom weigert Djakarta zijn eigen
mensen te ontvangen? Het heeft daar
nooit een verklaring voor gegeven.
Het zou kunnen dat het Nederland
met een probleem opgescheept wil
laten zitten. Het kan ook dat het een
Indonesische enclave op Nieuwguinees
gebied wil handhaven.
Of zou het bevreesd zijn dat de
repatrianten zullen vertellen dat het
in Nieuw-Guinea nog zo kwaad niet
is verhalen, die zullen worden ge
staafd door de meegevoerde koelkasten
enz. Veelzeggend is dat dergelijke be
zittingen de groep, die Indonesië via
Singapore bereikte, onmiddellijk bij
aankomst zijn afgenomen.
Waarom wil de Indonesische groep
zo graag terug? Kan zij niet in Nieuw-
Guinea aan de slag?
„Terreur"
Moeilijk! Enkelen is het wel gelukt,
maar veel aantrekkelijke functies zijn
er voor hen niet weggelegd, want de
Papoea heeft niet graag een Indonesiër
op een plaats, die hij voor zichzelf
binnenkort bereikbaar acjjt. De lagere
functies zijn voor de Indonesiërs niet
aantrekkelijk zolang het wachtgeld,
dat zij ontvangen (een man tachtig,
een vrouw vijftig en per kind 25
gulden), meer oplevert.
En ach, in deze gebieden is de trek
naar huis nu eenmaal sterk. Na een
paar jaar wil iedereen zijn familie
wel weer eens zien.
(In tegengestelde richting doet deze
drang zich evenzeer gelden. Indonesië
heeft daar wel gebruik van gemaakt
bij de samenstelling van infiltranten-
groepen.)
Als men nu waarneemt welk een
stugge houding Djakarta aanneemt
jegens de mensen, die in Sorong op
repatriëring wachten, dan is nu al te
voorspellen dat zij, die het vaderland
zullen weten te bereiken, daar in het
openbaar ijzingwekkende verhalen
zullen ophangen over de Nederlandse
terreur in West-Irian.
Dat is voor deze mensen immers de
enige mogelijkheid om de overheid
gunstig voor hen te stemmen?
LISSABON (Reuter). Opnieuw
is een contingent Portugese troe
pen scheep gegaan naar Angola.
Het grote passagiersschip Vera
Cruz nam gisteren in Lissabon
3400 man aan boord. Het was het
grootste contingent dat tot nu toe
naar Angola is gezonden.
Tegelijkertijd heeft het 3700 ton me
tende vrachtschip Rita Maria het an
ker gelicht met een lading munitie
en wapenen, eveneens voor de troe
pen in Angola bestemd. Vandaag of
morgen zal een ruim vijfduizend ton
metend vrachtschip uit Lissabon ver
trekken met artillerie en vrachtauto's
Elke dag wordt de strijd in Angola
verbitterder. De Porugezen hebben
nu vele duizenden soldaten tut het
moederland laten overkomen, maar
ze zijn er nog altijd niet in geslaagd
een einde te maken aan de voortdu
rende bloedige overvallen op neder
zettingen, plantages en dorpen. Wel
melden de strijdkrachten elke dag
grote successen in de strijd tegen de
opstandelingen, maar die kunnen
blijkbaar niet voorkomen dat er, even
eens elke dag, ook melding moet wor
den gemaakt van nieuwe slachtoffers
van de terreur.
Eigen nieuwsdienst
BARNEVELD. De 44-jarige W* van
Lunsen uit Barneveld is gisteren bij
Woudenberg verongelukt toen hij met
zijn auto tegen een boom reed.
Na de botsing sloeg de wagen over
de kop en bleef dwars op de weg lig
gen. De heer Van Lunsen was direct
dood.
De zeventigjarige wielrijder A. van
Looy uit Delden is gisteren bij Borne
ongeluk?1 vrachtwaSen geraakt en ver-
(Adverienti
Zaterdag 6 mei 1961 o-DL iD Paa.