sluis in Haringvliei
DE MELK IN OF OP
DE (PLASTIC) FLES
Wedgwood Benn herkozen
als lid van Lagerhuis
BOSCH
BOSCH
Laos stelt voor
„conferentie van
verzoening"
Bondsdag keurt
Nederlands-Duits
verdrag goed
LEES en
DOE HET ZELF
Is er gevaar
of zijn het de
praatjes van
betweterige
paranormalen
LORD WEIGERT ADELSTAND
Zaterdag 6 mei 1961
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 15
Fabriek
Vatenbank
Moeizaam
GAAT U KAMPEREN?
PRODUKTIE
OP GANG
GEEN STRAF VOOR
SURINAMER
PROF. DR. TENHAEFF
MET DAT AL kent Nederland nog
PROF. dr. J. F. Reith, hoogleraar
2 fakt-bougies
batterijen
Zwaarwichtig
en moeizaam
•De eerste moot van de eerste der
zeventien nablaliggers is in beton
gegoten. In afwachting van verdere
behandeling staat hij in het gram-
mofoonpiatenrek. Machtig rijst de
vijftig meter hoge brugkraan boven
het kunstwerk uit.
B&ukVFvr HARtH&raer MSf'é/
Van een onzer verslaggevers
SCHARNIEREN ter grootte van kleine personenauto's zullen nodig zijn om de zeventien
dubbele stalen schuiven van de kilometerlange uitwateringsluis in het Haringvliet vast te
maken aan driehoekige betonnen segmenten met fantastische afmetingen. De bovenkant
van die segmenten moet tegelijk dienst doen als verkeersweg met vier rijstroken.
Zo zwaar zijn dergelijke constructies nog nergens uitgevoerd. Des te grotere verbazing wekt
het, dat de onderdelen steeds stukken met een gewicht van een paar honderdduizend kilo's
worden gemaakt met de nauwkeurigheid van een Zwitsers horloge.
De driehoekige segmenten zijn
dan ook werkelijk iets bijzonders
Zij worden nablaliggers genoemd
naar de Griekse naam voor een mu
ziekinstrument: een tiensnarige
lier, die de vorm heeft van een
driehoek met de punt naar bene
den. Ook de betonnen nabla's wor
den zo geplaatst. Er is wel enig
verschil, want elk van deze zeven
tien holle balken met zestig centi
meter dikke wanden is ongeveer
zestig meter lang, 22 meter breed
en twaalf meter hoog.
Het werk in de bouwput is nu zover
gevorderd, dat het begin is te zien van
de ingenieuze manier, waarop de na
blaliggers worden gemaakt. Dat gaat
stukje voor stukje, maar dat betekent
bier in moten van telkens 250.00U ki
lo's.
De aannemers hebben aparte ge
reedschappen en werktuigen ter waar
de van vijf miljoen gulden aangeschalt
om dit bijzondere karwei te klaren.
Alleen al de elektrisch rijdende brug
kraan vergde anderhalf miljoen. Zon
der deze reus van bijna vijftig meter
hoog en met een overspanning van 75
meter zou het werk niet kunnen wor
den uitgevoerd.
Op vier betonnen vloeren tussen de
tot meer dan tien meter boven N.A.P.
opgetrokken pijlers is in de open lucht
een meer dan tweehonderd meter Lan
ge fabriek ingericht. Daar worden de
stalen bekistingen van de twee meter
dikke moten samengesteld.
Vele tientallen ronde gaten moeten
er in worden uitgespaard. Hier door
heen komen later dikke kabels, waar
mee de 22 moten van elke balk aan
elkaar worden geregen. Ter vergro
ting van de sterkte komen pols- en
armdikke staalkabels ook in dwarse
en schuine richtingen.
Typisch doet het aan. dat naast kei
hard beton en weerbarstige bundels
staaldraad teer lijkende plastic doppen
nodig zijn om een waterdichte afslui
ting van moeren te verkrijgen. De
mannen in bruine overals praten dan
over pastoors- en kardinaalshoedjes.
In deze vreemde fabriek staat een
bouwsel van plasticdoek. Dit is de
stcomtent Zij wordt gezet over een
moot. zodra de bekisting is verwijderd.
De driehoek wordt gestoomd om de
verharding van het beton te versnel
len
Dan komt de gigantische brugkraan
eraan te pas Niet om de moot op zijn
plaats te tillen hoog boven de vloer
Zover is het nog lang niet.
De kraan legt de moot op een staal
constructie, die eruit ziet als een
scVmmeistoel. Dit gevaarte van der
tigduizend kilo heet officieel kantel-
stoel, maar de populaire naam is va
tenbank. Met behulp hiervan komt de
moot overeind te staan, dat wil zeg
gen op zijn punt. De kraan pakt haar
dan opnieuw beet om het over een
huizenhoge pijler te zetten in een reus
achtiggrammofoonplatenrek.
Daar hebben de mannen met een
landmeterinstrument vastgesteld waar
weer ander hulpgerei moet komen. Op
de millimeter precies moet een inge
wikkelde stalen stelling met neerklap-
bare vleugels worden verschoven, want
hierop komen de moten in hun laatste
tijdelijke positie.
Op die steunen staan zij een halve
meter uit elkaar. De tussenruimten
worden met beton opgevuld. Zo ont
staat stukje voor beetje een ligger,
waarin de kabels gelijkmatig worden
aangetrokken. De kabels monden uit
in „trompetten", die worden afgeslo
ten met deksels in de vorm van wiel
doppen van een auto.
Eindelijk is hij sterk genoeg om
alleen op de einden te rusten. De hulp
constructie gaat er onderuit, vijzels
tillen de ligger enkele centimeters op
en de ligger wordt dan definitief neer
gelaten op de rubberblokken van de
pijlers.
Inderdaad een
moeizaam en zwaar
wichtig karwei, dat
groot respect af
dwingt wegens het
onhandelbare, weer
barstige materiaal
dat eraan te pas
komt. Met de eerste
moot zijn nu erva
ringen opgedaan. Het
is allemaal vlot ge
gaan.
Pas in oktober
evenwei zal e eerste
ligger compleet zijn.
Dan is dit machtige
en interessante werk
zover op gang, dat na
elke zes tot zeven
weken weer een lig
ger klaar is en ge-
voorgespannen"
zijn steunpunten
kwart miljoen kubieke meter beton
is verwerkt.
Elke keer opnieuw als men hier een
bezoek brengt, staat men versteld over
de eenvoud en rust, waarmee dit haar
fijn uitgedachte gigantische object
wordt uitgevoerd. Achteloos loopt men
voorbij de betonfabriek, die elk uur
120 kubieke meter beton levert, en
langs de krachtcentrale. In de verte
staan ronde stalen loodsen van hon
derd, zestig en veertig meter lengte
de werkplaatsen voor de vervaardi
ging van de vele kilometers stalen
kabels, die door de nablaliggers moe
ten worden getrokken.
Op enige afstand wordt gewerkt aan
het gebouw, waar de schuiven zullen
worden bediend. Het valt nog niet op,
maar het dak komt bijna 33 meter
boven N.A.P. te liggen. Van die plaats
zal het uitzicht over het gehele com
plex van afsluitingswerken in de mon
ding van het Haringvliet uniek zijn.
Vóór 1968 komen de elektronische
hersenen van dit werk, dat met recht
een kunstwerk belooft te worden, ech
ter niet in bedrijf. Vier jaar eerder
zullen de sluizen dan al gereed zijn
gekomen, maar dan komen nog de
afsluitdammen aan weerszijden ervan
aan de beurt.
heel
op
rust.
Zeventien nabla
liggers moeten zo
worden samengesteld.
Zij volgen het werk
aan de uitwatering-
sluis op de voet,
want alle vloeren
zijn ïog niet ge
stort. evenmin alle
pijlers. Met het stor
ten van het beton is
men nu juist over de
helft Precies twee
jaar is men laarmee
bezig. Het is moeilijk
zich voor te stellen,
dat al bijna een
Op deze kantelstoel van dertigduizend kilo komen
de nablamoten terecht voordat zij naar hun defini
tieve bestemming gaan.
VIENTIANE (Reuter) De ko
ninklijke regering van Laos heeft een
beroep gedaan op haar linkse tegen
standers om naar de residentie
Loeang Prabang te gaan voor een
„conferentie van algemene verzoe
ning". De afgevaardigden van de Pa-
thet Lao-beweging zijn welkom in de
residentie op 10 mei tussen twaalf
uur in de middag en zes uur 's avonds.
Hoewel er nog altijd geen werkelij
ke wapenstilstandsovereenkomst is ge
sloten, rusten de wapenen aan alle fron
ten. Groot-Britannië en de Sowjetunie
hebben besloten de internationale wa
penstilstandscommissie zonder verder uit
stel naar Laos te zenden.
Op 11 mei zal het parlement van Laos
•bijeenkomen. Een dag later moet de in
ternationale conferentie van veertien
landen te Genève beginnen. De neutra-
listische premier van Laos, Soevanna
Phoema, die door beide partijen wordt
erkend als premier, is niet van plan naar
Genève te gaan.
Het is de bedoeling van deze conferen
tie dat Laos een door alle betrokken
mogendheden erkende status krijgt als
neutraal land, naar het voorbeeld van
Oostenrijk. De communisten hebben tot
nu toe met die gedachte ingestemd. De
leiders van alle staten in het vroegere
Frans Indochina zijn met het idee van
een permanent neutraal Laos akkoord
gegaan,
Van onze correspondent
BONN. Met grote meerderheid
heeft de Westduitse Bondsdag het
algemene verdrag tussen Nederland
en Duitsland goedgekeurd. Het ver
drag bevat o.a, een regeling van de
schadevergoeding aan Nederlandse
slachtoffers van het nationaal-socia-
lisme en de gedeeltelijke herziening
van de grenscorrecties van 1949.
Slechts enige liberalen stemden
tegen omdat zij zich niet konden ver
enigen met het afstaan van Duitse
grond aan Nederland. Mèt hen oefen
den de sociaal-democraten kritiek op
de Bondsregering, met name op de
minister van buitenlandse zaken, om
dat deze onvoldoende rekening zou
hebben gehouden met de bezwaren
van de vertegenwoordigers van de
gemeente Wyler bü Beek (Nijmegen).
Uit die gemeente zullen voortaan 23
gezinnen op Nederlands gebied
wonen.
Op 26 en 27 mei wordt in Bussum
een „gala-militaire taptoe" geblazen.
De taptoe wordt ingeleid door een
demonstratie van de groep bewakings
honden van de Koninklijke Luchtmacht,
Advertentie
Lees dan in het meinummer van het
maandblad Doe Het Zelf, hoe U zelf een
luifeltent kunt maken. Een dankbaar
werkje, waarvan U plezier zult beleven.
Hetzelfde geldt voor de vervaardiging
van een eenvoudig zonnescherm; een
rotantafeltje; een bergmeubel voor de
kinderkamer; een gemakkelijke stoel met
armleuningen; een paraplubak en tuin<
gereedschap.
Doe Het Zelf biedt elk wat wils. Het
bevat ook artikelen over het houden van
bijen en konijnen; werken met pitriet;
hang- en sluitwerk. En tevens interes
sante rubrieken voor automobilisten,
amateurfotografen en liefhebbers van
bloemen en planten.
Koop het meinummer voordat het is
uitverkocht bij een kiosk, boek- of
tijdschriftenhandel.
Voor abonnementen: Postbus 955, Rotter
dam. Telefoon 010127295.
Van een onzer verslaggevers
D ARANORM ALE gene
zers hebben beweerd,
dat het verpakken van
JJL levensmiddelen in
plastic gevaarlijke ge
volgen voor de volksgezondheid
kan hebben. Wichelroede-ex
perts beweren te kunnen aan
tonen, dat bijvoorbeeld medicij
nen in plastic worden aangetast.
Merkwaardig is dit. Nauwelijks was
bekend geworden, dat er een plastic
melkfles op de markt zou komen, of er
doken verhalen op, die plastic als ver
pakking in een kwaad daglicht wilden
stellen.
Bestaan er inderdaad gevaren! Wij
hebben de vraag voorgelegd aan men
sen van de wetenschap, ook aan hen
die zich speciaal bezig houden met het
onderzoeken en beproeven van allerlei
soorten plastics. Hun
antwoorden zijn in
zekere zin geruststel
lend. Een rechtstreeks
ja of neen bevatten
zij echter niet.
Zij zeggen wel: Dit
zijn geruchten met
een neurotische ten
dens. Verhalen als
deze komen steeds
uit dezelfde hoek,
van mensen die met
een verkeerd begre
pen gevoel voor
verantwoordelijkheid
rondlopen. Zij bedrij
ven een soort massa
psychologie.
Goed, maar waar
uit zouden de gevaren
dan moeten bestaan
en welke zouden de
gevolgen künnen zijn?
Tot goed begrip diene,
dat een aantal soor
ten plastic alleen dan
technologische waar
de heeft, als er een
zogenaamde „week
maker" aan wordt
toegevoegd. Die moet
het materiaal soepel
en buigzaam maken.
Sommige van die
weekmakers ziin ech
ter- zeker geen brood
belegging; met andere
Woorden: zij zijn
inderdaad gevaarlijk
voor de gezondheid.
Zij hebben de eigen
aardige gewoonte,
dat zij door bepaalde
vethoudende levens
middelen weer uit
de plastic worden
gehaald en als het
ware door de levens
middelen worden ge
absorbeerd. De mens
die dergelijke voe
ding gebruikt zo
is de redenering
krijgt iedere keer
een beetje van een
giftige stof binnen.
Het gaat er dus
om, uit te maken,
welke grondstoffen wèl en welke niet
kunnen worden gebruikt De industrie
ontwikkelt zich echter zeer snel. „Het
tempo heeft de laatste vijf jaren zo
hoog gelegen, dat de wetenschap min
of meer is overrompeld en het maar
moeilijk bij kan houden. Wie garan
deert ons op deze manier, dat er niet
wat door kan slippen?"
IN Dessau werkten Oostduitse vrou
wen in een margarinefabriek. Zij
De plastic melkfles
staat voor de deur.
Nu alleen nog: maar fi
guurlijk, binnenkort ook
in de letterlijke zin van
het woord.
Direct na afloop van
de tentoonstelling Ma-
cropak waarop de fles
met haar typisch ge
vormde hals voor het
eerst is getoond
zal de produktie op
gang komen: iedere
maand tweehonderddui
zend stuks.
De plastic melkfles zal
veertig tot vijftig cent
kosten, dat is ongeveer
het dubbele van haar
glazen voorgangster,
maar zij kan acht maal
zo lang mee. Ondanks
de hogere prijs dus een
belangrijk voordeel voor
de melkfabriek.
Bovendien levert de
plastic fles bij het trans
port van iedere duizend
liter melk een besparing
op van duizend kilo aan
gewicht.
Tenslotte: De fles zal
ons verlossen van het
lawaai dat „melkboe
ren" eigen is, en van
glassplinters in onze
melk. Zij kan niet stuk,
ook al wordt er mee ge
gooid.
Stel u gerust. Door
deze manier van „ver
pakken" zal er geen bij
smaakje aan uw glas
melk komen. Natuurlijk
is het wel zo, dat u (of
uw leverancier!) ook de
ze flessen liever niet in
de zon moet zetten.
Van onze correspondent
LONDEN Op een manier die
niet is mis te verstaan hebben de
kiezers in het district Bristol South-
East te verstaan gegeven dat zij in
het Lagerhuis vertegenwoordigd
wensen te worden door Anthony
Wedgwood Benn, dezelfde man die
hun belangen tot kort geleden heeft
behartigd.
Zoals bekend overleed de vader van
deze socialistische politicus onlangs.
Aangezien Wedgwood Benns vader des
tijds in de (erfelijke) adelstand werd
verheven, ging zijn titel bij zijn over
lijden automatisch over op zijn zoon.
Anthony Wedgwood Benn heette van
dat moment af Viscount Stansgate.
Zoals men weet kondigde Wedgwood
Benn onmiddellijk aan dat hij afstand
wenste te doen van zijn titel. Hij wilde
niet toetreden tot het hoge gezelschap
van het Hogerhuis zoals de gebruiken
in Engeland dat voorschrijven. Hij wil
lid blijven van het Lagerhuis.
Wat hij sinds de dood van zijn vader
ook ondernam, het Lagerhuis liet hem
niet meer toe en de regering bleef on
vermurwbaar. Er werden tussentijdse
verkiezingen in het district Bristol
South-East uitgeschreven.
Wat nu?
De socialisten stelden opnieuw Wedg
wood Benn kandidaat, een felle verkie
zingsstrijd volgde en Anthony kwam
als overwinnaar uit de strijd te voor
schijn. Zijn meerderheid was meer dan
twee keer zo groot als bij de vorige
verkiezingen.
Wat gaat er nu gebeuren? De conser
vatieve kandidaat in het district, die
dus verslagen is, gaat in de eerste
plaats een juridische beslissing probe
ren uit te lokken dat de verkiezing van
Wedgwood Benn ongeldig is. Dat is zo
volgens hem omdat de gekozene, lid van
de adelstand, nu eenmaal niet in het
Lagerhuis kan komen.
Van zijn kant gaat Wedgwood Benn
dit doen: maandag gaat hij gewoon
naar het Lagerhuis om zich daar aan te
melden als de rechtmatig gekozen
volksvertegenwoordiger voor Bristol
South-East. Van socialistische zijde is
al een motie bij het Huis ingediend
waarin geëist wordt dat hij wordt toe
gelaten. Het ziet er niet naar uit dat de
regeringsmeerderheid ditmaal anders
zal beslissen dan onlangs, ondanks de
steun die Wedgwood Benn ook bij som
mige conservatieve parlementsleden
geniet.
hadden het niet te breed en stopten
van tijd tot tijd een pakje margarine
in de zakken van hun plastic schorten.
Het vet in de margarine haalde gretig
de weekmaker uit de plastic ver
giftiging onder de gebruikers.
Een jaar of zeven geleden is in ons
land hetzelfde gebeurd met de bekende
plastic boodschappenmandjes. Toen is
men zich rekenschap gaan geven van
de risico's. Denk aan de plastic bakjes
waarin vrouwen zo graag etenswaren
in de koelkast zet-
ten; aan de aard-
gen doen, of waar-
gaan spelen. l||B|
Nu wordt over de jgspSil
Amerika moet een BBIBHBsHhI
fabrikant kunnen
bewijzen, dat iets Prof. dr. ,1. F. Reith
onschadelijk is. Bij
ons niet. Hier moet de overheid
voordat zij kan ingrijpen kunnen
aantonen dat iets schadelijk is.
Eigen nieuwsdienst
AMSTERDAM. De 24-jarige Suri
naamse bankwerker A. M. R. B. bij
genaamde Jimmy, die in de nacht van
2 op 3 februari de werkman J. H. met
een dolkmes levensgevaarlijke wonden
had toegebracht is gisteren ontslagen
van rechtsvervolging.
B„ zo concludeerde de Amsterdamse
rechtbank, heeft uit noodweer gehan
deld.
In de nacht van 2 op 3 februari was
hij afgekomen op het geroep van zijn
vriendin, de prostituee Mappie. In haar
huis op de Oudezijds Achterburgwal
vond hij de vrouw, vechtend met een
man. Beiden bloedden hevig.
De bankwerker bedacht zich geen
ogenblik en ging de man met een dolk
mes te lijf. Daarna smeet hij hem de
deur uit.
De rechtbank achtte de beschuldiging
poging tot doodslag niet bewezen.
„Aangezien de aanranding zich op het
eerste gezicht zeer ernstig liet aan
zien", zo verklaarde zij, „kan worden
aangenomen, dat B. onder hevige ge
moedsbeweging heeft gehandeld."
Er was drie jaar tegen de Surinamer
geëist.
hoogleraar parapsychologie:
„Het zijn niet allen koks die lange
messen dragen. Wat moet ik er van
denken, als lieden met een wichel
roede schadelijke stoffen willen aan
tonen? Ik ontken de mogelijkheid niet,
want zij bestaat in principe wel, maar
dan zou de kwestie toch terdege in
een wetenschappelijk instituut moeten
worden onderzocht."
„Ik wil maar
zeggen: Er zit
onder de groep
zogenaamde para
normale genezers
een leger van char
latans, die het voor
de anderen ver
knoeien. Gaat het
hier om fantasten,
of om mensen met
paragnostische be
gaafdheid? Laat
men de uitlatingen
eerst maar eens
bewijzen, althans
Prof dr w H c aantonen. Daarna
Tenhaelf zal de chemicus
nog moeten uit
maken, of het waar is, evengoed als
een medicus moet bevestigen of be
weringen over een ziektegeval juist
zijn."
Ook in dit geval is het laatste woord
aan de wetenschap. Zelfs al zou een
man als Croiset de beweringen hebben
gedaan, dan nog zou ik er niet op
afgaan. Het zou wel een reden voor
me zijn, in het laboratorium te laten
onderzoeken in hoeverre hij gelijk
heeft."
Nabij toekomstbeeld: melk In een
plasticfles, bezorgd in een plastic krat.
F LABORATORIA aan de Utrechtse
Catharijnesingel wordt inmiddels
veel nuttig werk gedaan. Een afde
ling van het Centraal instituut voor
voedingsonderzoek beoordeelt veelal
ten behoeve van industrieën nieuwe
plasticsoorten en de daarin gebruikte
weekmakers. Er zijn methoden tot
analisering ontwikkeld, die een be
trouwbaar advies garanderen. Voordat
dit gegeven wordt, moet echter on
omstotelijk vast staan, dat een week
maker onschadelijk is, respectieve
lijk zich niet meer kan losmaken van
de plastic.
„Natuurlijk zijn er potentiële geva
ren", werd ons op het instituut ge
zegd, „maar om die te keren is er
nu juist ons onderzoek. Aan de ont
wikkeling van de plastic melkfles is
bijvoorbeeld een jaar gewerkt. Voor
dat het definitieve type werd gemaakt
zijn dan ook verscheidene grondstof
fen geprobeerd en onderzocht."
Over neurose gesproken. „Zij gaat
zo ver, dat er maar één rode kleur
stof is goedgekeurd die in heel Euro
pa mag worden gebruikt. Natuurlijk
weten we te weinig en wordt er wel
eens een foutje gemaakt, maar het
is krankzinnig, dat een kleurstof in
snoepgoed wordt verboden en in lip
stick wordt toegelaten".
GEEN WET
geen wettelijke regeling voor de
verpakkingen. Wel is een commissie
bezig met het bestuderen van deze
vragen:
1: Welke stoffen worden gebruikt en
hoe kunnen zij langs chemische
weg worden aangetoond?
2: In hoeverre gaan deze stoffen
over in levensmiddelen?
3: Welke schade kan dit overgaan
berokkenen aan de mens?
(Het antwoord op de laatste vraag
kan alleen worden afgeleid uit het re
sultaat van proeven op dieren).
Behalve het C.I.V O. houden ook
bet Rijksinstituut voor de volksge
zondheid en de afdeling levensmidde-
lenleer en toxicologie van de rijksuni
versiteit te Utrecht zich met onder
zoek bezig In hoeverre is hun werk
echter een garantie dat er geen onge
lukken kunnen gebeuren?
VERTROUWEN
aan de Utrechtse universiteit:
„Een aantal stoffen, waarover men
de meeste zorg kan hebben, is uitge
schakeld. Er bestaat echter altijd
nog een aantal andere stoffen, dat
minder zorg geeft, maar nog niet is
onderzocht. Er moet dus nog veel
werk gebeuren."
„Niettemin heb ik het gevoel, dat
de riskante stoffen er nu wel zijn uit
gehaald. Dit is een vertrouwen dat ik
heb, ook al kunnen er in de rest ver
rassingen zitten. Er zal echter nooit
een acuut gevaar optreden Mocht er
al sprake zijn van schade, dan zal
die toch slechts heel langzaam ont
staan. Het is denkbaar, dat het men
selijk organisme hier of daar zwak be
schadigd zou kunnen worden, maar pas
op de zeer lange duur zou er iets ern
stigs kunnen gebeuren".
Heel nadrukkelijk stelt prof. Reith
vast: „Ik heb goede hoop, dat de wet
die nu in voorbereiding is, over twee
jaar een feit zal zijn. Volgens mij
kan er vóór die tijd geen schade van
enige betekenis aan de volksgezond
heid zijn aangericht. Ik zou er nog op
willen wijzen, dat wij in het leven al
lerlei risico's nemen, waarbij 'ik. denk
aan het verkeer, de ontwikkeling van
de moderne industrie. De risico's/-ver
bonden aan het gebruiken van allerlei
plastics, zullen we door studie moeten
opvangen."
Advertentie
tflBrmammstiC
afgestemd op hel hedendaagse verkeer
en roor het starten als eerste kracht
Affe»nv#rt. M.V, Willem «en Itfj»
AmiterdamAV. foitbet 900$
