DEPORTATIE
VOORKOMEN
Himmier capituleerde-
de list was gelukt
Wasa na drie
eeuwen weer
boven water
KWATTA
Koning Leopold pleitte
verscheidene malen voor
onafhankelijk België
Lid van Bondsdagspion
voor Tsjechosloivakije
BROKKELENDE RESTEN VAN HISTORISCH YLAGGESCHIP
Chefarine ,4
Zware eis tegen
roekeloze rijder
FRENZEL BEKENT MEINEED
Zo'n heerlijke reep cadeau
voor 10 Kwatta-soldaatjes
Echtgenote helpt
haar man hij
weerzinwekkend
zedenmisdrijf
eventjes1
Dinsdag 23 april 1961
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 9
Ter gelegenheid van den ver
jaardag van den Führer
Militair appél op het Binnenhof
HEYDRICH EN RAUTER HARREN TE VROEG PLEZIER
Hij gilde
Uitzinnig
„Op uw gemak"
Mede lijden'
Ambtenaar als spion
voor het gerecht
OPMERKELIJKE OORLOGSDOCUMENTEN
DOOR AMERIKANEN GEPUBLICEERD
Krachtige bestrijding
van pijn of griep
FI1VREM ELK
Gerucht over streven
naar informeel
contact met Soekarno
Van een onzer redacteuren
Felix kersten, de
knappe Finse mas
seur, die zich nooit
met politiek had be
moeid, was aan het eind
van 1940 een soort samen
zweerder tegen nazi-Duits-
Iand geworden. Met be
hulp van Himmlers secre
taris Rudolph Brandt ont
ving hij berichten uit de
bezette gebieden en wan
neer hij Himmier masseer
de om deze opperbeui van
uiterst pijnlijke maag
krampen te verlossen,
poogde hij zijn invloed aan
te wenden om mensen uit
concentratiekampen te
redden en doodvonnissen
te laten wijzigen.
Eén maart 1941 zat Felix
Kersten in de kantine van
Himmlers hoofdkwartier
te wachten totdat hij bij
Himmier zou worden toe
gelaten, toen er plotseling
een golf van onrust door
de rijen van officieren
ging. Felix Kersten keek
op en zag Rauter en Hey-
drich de zaal binnenkomen.
Hij kende beide misda
digers, want Heydrich had
hem eens een kruisverhoor
afgenomen en met Rauter
had hij in Den Haag ge
vochten om de arrestatie
van een Nederlandse
vriend te voorkomen. De
beide mannen merkten de
dokter in de heersende
drukte niet op en kozen
een tafeltje vlak bij dat
van Felix Kersten. Een
half-luid gesproken zin
van Rauter deed de Finse
dokter de oren spitsen.
Gebogen over zijn tafeltje
deed hij zijn uiterste best
om niet op te vallen en
toch het hele gesprek te
kunnen horen.
„Wat zullen die vuile
Nederlanders schrikken",
grinnikte Rauter.
„Maar ze krijgen hun
verdiende loon".
„Het is in Polen koud
genoeg om ze af te koelen",
sprak Heydrich met me
taalharde lach. - „Binnen
kort krijgt u het officiële
operatieplan en dan is er
geen dag meer te ver
liezen".
„Wanneer zal dat zijn",
vroeg Rauter gretig.
Op dat moment dempten
de misdadigers hun stem
en kon Felix Kersten niets
meer verstaan.
Het A.N.P. meldt:
Ter gelegenheid van den 52-sten verjaar
dag van den Fuhrer, Adolf Hitler, is heden
middag op het Binnenhof te' 's-Gravenhage
een militair appel gehouden, waaraan het ba-
taljon van het luehtwapen en detachementen
van. leger, marine en S.S.-troepen van de
Duitsche weermacht hebben deelgenomen.
In open carrevorm stelden iich de mili
tairen te ruim twaalf uur op dit historisbhe
binnenplein op tegenover den voorgevel van
de Ridderzaal. De .niet-ingedeelde officiëren
vormden een vleugel aan de zijade van het
Tweede Kamergebouw en. ter rechterzijde
daarvan werd het muziekcorps van het lueht
wapen opgesteld. Voorts was een ruimte aan
den overgant daarvan vrij gehouden voori
civiele genoodigden.
Bij den hoofdingang van de Ridderzaal was
op het'Binnenhof een palmengroep geplaatst,
welke werd' geflankeerd door twee Duitsche
Met lakonieke woorden stond twintig jaar geleden in
de Nederlandse kranten, dat bij gelegenheid van de 52ste
verjaardag van Hitier een défilé op het Binnenhof zou
worden gehouden. Niemand in Nederland wist toen, dat
op twintig april 1941 de deportatie van het hele Neder
landse volk had moeten beginnen. Felix Kersten wist door
een list Himmier van het plan af te brengen.
i De dokter begreep, dat hij een staatsgeheim had afgeluisterd. Om te beginnen moest hij de plannen
precies te weten zien te komen en dan zou hij ze slechts met het grootste risico bij Himmier ter sprake
kunnen brengen.
De volgende dag verschafte de secretaris van Himmier, Brandt, hem inzage van de zeer geheime documenten.
Het was een bevel van Hitier en een technische uitwerking van Himmier. Hitier beval het hele Nederlandse
volk te deporteren, omdat het de Germaanse vriendenhand had geweigerd en heulde met de Engelsen, het
geen erg gevaarlijk kon worden, als Duitsland door Engeland werd aangevallen.
In de Poolse provincie Lublin zou
den de Nederlanders zo redeneer
de Hitier te midden van het in
ferieure Slavische ras en ten prooi
aan vele ontberingen, dankbaar de
Germaanse broederhand grijpen, zodat
Duitsland door deportatie een vijand
in het Westen kwijtraakte en een
bondgenoot in het Oosten er voor in
de plaats kreeg. Himmier had de
charmante gedachte gehad om de de
portatie 20 april te laten beginnen,
zodat het een passend geschenk voor
de 52ste verjaardag van de Führer
zou worden.
zich naar zijn ondergeschikten ke
ren en er ontstond een kalmer ge
sprek. Niet zonder zelfgenoegzaam-
neid vertelde Himmier zijn masseur
hoe hij de plannen had uitgewerkt.
Toen besloot Kersten zijn hoogste
troel uit te spelen.
De volgende dag speelde Kersten
zijn troef uit. Terwijl hij bezig was
Himmier te behandelen, vroeg hij
langs zijn neus weg:
„Wanneer begint de deportatie van
Nederland?"
Himmier werd uitzinnig van woede:
Een zeer geheim staatsgeheim was
uitgelekt. Kersten is nooit zo dicht
bij de marteldood geweest dan op dat
moment.
„Hoe weet u iets over de deporta
tie van Nederland!" schreeuwde
Himmier.
„Ik hoorde gistermiddag Heydrich
en Rauter er over praten in de kan
tine". De woede van Himmier kon
Van onze correspondent
AMSTERDAM In de eerste Atjeh-
straat in Amsterdam heeft zich zater
dagavond een afschuwwekkend zeden
misdrijf afgespeeld, zo weerzinwek
kend, dat de politie het verhaal van de
vader va-n het zestienjarige slachtoffer
nauwelijks kon geloven.
Een zestienjarig meisje werd door een
vrouw een huis binnengelokt. De echt
genoot van de vrouw, de 27-jarige straat-
maher A. B. -Van W., gooide het kind op
een bed en verkrachtte haar onder be
dreiging met een mes. De man, vader
van drie kinderen, zegt zich niets te her
inneren, omdat hij dronken zou zijn ge
weest.
Het meisje was onderweg naar haar
tante in de Molukkenstraat. In de buurt
van de Atjehstraat werd zij aangesproken
door de 23-jarige mevrouw J. c. van W.
,,Ik voel me niet goed, wil je me even
naar huis brengen", vroeg zij. Het meisje
stemde daarin toe.
KOPJE KOFFIE
Toen het tweetal In het huis was, kreeg
het meisje een kopje koffie aangeboden.
De vrouw liet haar drie kinderen zien en
verdween daarop in de keuken. Toen de
straatmaker met het meisje alleen was
vergreep hij zich aan het kind. Hij trok
een mes, omdat het slachtoffertje begon
te gillen.
Toen om zeven uur de vader van het
meisje bij de politie aangifte kwam doen,
werd het verhaal aanvankelijk met een
korreltje zout genomen. Het was te fan
tastisch, te weerzinwekkend.
Later bleek evenwel, dat het verhaal
de trieste waarheid bevatte.
De straatmaker en zijn vrouw werden
om acht uur gearresteerd. De man bleel
ontkennen, zijn vrouw gaf haar mede
plichtigheid toe. De straatmaker hangt
een gevangenisstraf van ten hoogste
twaalf jaar boven het hoofd: zijn vrouw
zou voor haar aandeel maximaal acht
jaar kunnen krijgen.
Hij ging verkeerd masseren en
Himmier gilde vande pijn. Kersten
wist, dat Himmier behalve met de
deportatie van Nederland, ook bezig
was met hét uitbreiden van de S.S.
Hitler had hem kort daarvoor op
dracht gegeven de S.S. van honderd
duizend man op een miljoen te bren
gen.
Toen Himmier voldoende gekron
keld had, verklaarde Kersten: „Ik
vrees, dat ik u niet meer kan hel
pen. U neemt te veel hooi op uw
vork. U zult moeten kiezen: Of de
uitbreiding van de S.S. of de depor
tatie van Nederland. Beide opdrach
ten tegelijk vergen te veel van uw
krachten en als u eenmaal voorbij
een bepaald punt bent, kan ook ik
u niet meer helpen".
Himmier lag rillend van pijn op
de divan. De uitbreiding van de S.S.
wilde hij niet opgeven, omdat hier
door zijn eigen macht aanzienlijk
werd versterkt. De deportatie van
Nederland was een bevel van Hitier.
„Waarom laat u die Hollanders niet
een paar maanden wachten", drong
Kersten aan, „als de oorlog in het
najaar is afgelopen, kunt u deze de
portatie op uw gemak ten uitvoer
brengen".
Himmier was echter niet van zijn
deportatieplan af te brengen en de
tijd drong. Met het verstrijken van
de dagen werden de krampen erger
en iedere dag herhaalde Felix Ker
sten, dat hij onmachtig was Himmier
te helpen, omdat deze te veel van
zijn krachten vergde.
Begin april was Himmier nog
slechts een wrak, niet meer tot de
gewone dagelijkse dingen in staat.
Angst voor Hitler deed hem ondanks
pijn en uitputting wekenlang nadat
hii in gedachten ai nad toegegeven,
aan het deportatieplan vasthouden.
Toen hij tenslotte volledig murw was,
bevai Kersten hem naar Hitler te
gaan en te zeggen, dat de twee op
drachten te veel waren en dat er
Advertentie
De originele pepermuntplant!
De originele KING pepermunt!
Reinhard Heydrich, die per ongeluk'-
in de kantine,van het hoofdkwartier
van Himmier aan dokter Felix Kersten
het geheim van de Nederlandse depör"-
tatie verried. Heydrich, eeji uiterst
wrede nazibeul, werd een jaar later
door partisanen bij Praag vermoord.
Uit wraak werd daarop het hele dorp
Lidice uitgemoord.
één tot na de oorlog rr^oest worden
uitgesteld. A
Veertien dagen voordat de 'eerste
drie miljoen Nederlanders een onbe
schrijflijke lijdensweg naar Polen
hadden moeten beginnen,' belde
Himmier midden in de nacht Felix
Kersten op: „De Führer is even
grootmoedig als geniaal", hijg
de de beul door de telefobn. „Hij
heeft medelijden met mijn vermoeid
heid. De deportatie is uitgesteld. Ik
heb zijn bevel zwart op wit. Ik zal
het u morgen laten zien".
De volgende middag masseerde
dokter Kersten zijn patiënt weer met
de toewijding, die iedere arts voor
een zieke moet hebben.
SLOT:
„Heb medelijden met
mijn arme gezin"
LONDEN. George Blake, een 38-
jarige Britse ambtenaar, zal in de Old
Bailey terechtstaan wegens spionage.
Er zijn tegen hem drie aanklachten in
gediend. aldus bleek gisteren na afslui
ting van het justitiële vooronderzoek,
dat achter gesloten deuren plaats- had.
Blake wordt ervan verdacht bij drie
gelegenheden „aan iemand" inlichtingen
te hebben verstrekt die van belang kun
nen zijn voor een vijandelijke mogend
heid. Deze vergrijpen zijn gepleegd tus
sen 1955 en 1960.
Gisteren duurde de slotfaze van het
vooronderzoek tegen Blake een uur en
veertig minuten. Er waren uitzonder
lijk strenge veiligheidsmaatregelen ge
troffen in en rondom het gerechtsge
bouw waar hij werd verhoord.
Van een speciale verslaggever
ITOCKHOLM De Wasa, het Zweedse histori
sche vlaggeschip, is na drie eeuwen boven
water. Een brokkelend stukje hout, de stomp
van de fokkemast, was het eerste zichtbare
teken van de Zweedse oorlogsbodem die 333
jaar geleden met 350 opvarenden naar de bodem
van de Strömmen verdween.
Het was half tien gistermorgen. Het fanfarekorps van de
marine begeleidde de gebeurtenis met een valse mars. Een
grote dag was het vooral voor Anders Franzèn, de veertigjarige
ingenieur, die, tegen beter weten in, vier jaar lang doorzette
om het admiraalsschip met modern bergingsmaterieel boven
water te brengen. Het heeft bloed, zweet, tranen en twee mil
joen dollar gekost. Voor het schip zelf heeft men indertijd 17.500
dollars betaald. Een klein wonder: het weer bij de lichting was
precies hetzelfde als op de gedenkwaardige zondag dat het
schip ten onder ging.
Heel Stockholm wa-s uitgelopen naar de havenkant waar de
berging haar laatste fase inging, althans op het slepen naar
het droogdok na. In dat dok zal het eikenhouten schip worden
opgeknapt. De Wasa heeft de eeuwen onder water vrij goed
weerstaan. De trossen van de vijzels maakten een groef van
slechts een centimeter in hodem en reling. Over enkele weken
wordt het wrak naar de wal gebracht waar het te drogen wordt
gezet om later als museum te worden ingericht.
Vijftig skeletten
•i
Maandag herleefde het drama van 1528 in omgekeerde volg
orde. Het bleef de 'herinnering aan de dood van enige honderden
opvarenden aan wier gedachtenis nog -steeds wordt herinnerd. Bij
de berging zijn vijftig skeletten opgehaald. Zes waren er al eer
der uit gehaald. Het moet op een zondagmorgen zijn gebeurd
bij een lichte bries. Het schip vertrok vol bevlagd voor zijn
eerste reis, uitgewuifd door soldaten en familieleden aan de re
ling. Midden op de Strömmen voltrok zich de ramp. Een ernstige
constructiefout en een rukwind van de bergen deed de trotse
driemaster overhellen en drie minuten later lag het schip op
zijn zijde. In paniek werden de scheeps-
kanonnen door de bemanning verrold
om het zwaartepunt te verplaatsen.
La
Duim na duim rees gisteren het wrak van de Wasa uit het water. Deze foto is genomen
bij de campagne, het hoogste deel van het achterschip.
Telefoto
Advertentie
Eigen nieuwsdienst
WASHINGTON Documenten
uit Duitse archieven, die door de
Amerikanen in 1945 zijn buit
gemaakt, zijn gisteren door het
Amerikaanse ministerie van buiten
landse zaken gepubliceerd. Zij ont
hullen enkele markante feiten over
de houding Van koning Leopold yap
België, de leiders van ZuicUAïriEa
en koning Christiaan van Denemar
ken tijdens de laatste wereldoorlog.
Koning Leopold heeft verscheidene
malen tevergeefs bij Hitier gepleit
voor- de terugkeer van Belgische
krijgsgevangepen en voor het terug
krijgen van de onafhankelijkheid
van België na de oorlog.
Hitler was nogal vaag in zijn ant
woorden. Over de toekomstige status
van België kon hii nog niets met
zekerheid zeggen, omdat België onder
een „algemene reorganisatie van het
Europese continent" zou vallen. De
krijgsgevangenen werden niet vrij
gelaten, omdat Duitsland dringend be
hoefte aan hun arbeidskrachten had en
omdat zij in België „slechts de werk
loosheid zouden doen toenemen".
Nachtmerrie
Van koning Christiaan is in de Duitse
archieven een onderschepte brief ge
vonden, die de koning via de Deense
consul in Nice had willen sturen aan
een vriend. In de brief staat: „De
Duitse bezetting drukt op ons allen
als een nachtmerrie. De weinige
Deense nazi's worden door de Duitsers
aangemoedigd tot vechtpartijen op
straat, .maar ik heb van de Duitse mili
tairen-gedaan gekregen, dat de Duitse
soldaten bevolen is in geval van vecht
partijen naar hun kazernes te gaan,
zodat de Deense politie met de nazi's
kan afrekenen. Het gedrag van de be
volking tégenover de Duitsers is waar
dig. Op straat' worden de Duitsers ge
negeerd, wat hun niet bevalt. Zij doen
hal- het mogelijke om zich populair te
-maken met het tegenovergestelde resul
taat. De Duitsers begrijpen niet, dat
hun aanwezigheid hier- ongewenst is",
aldus de Deènse»koning,
Opstand in Z.-Afrika
In de Duitse archieven hebben de
Amerikanen ook veel documenten ge
vonden, die betrekking hebben op con
tacten tussen nazi-Duitsland en Zuid-
Afrika. Hieruit blijkt, dat een speciale
vertrouwensman van Hitler in 1940 op
bezoek is geweest bij Zuidafrikaanse
nationalisten. Hij heeft onder meer ge
sproken met Herzog en Malan. Zuid-
Afrika was tegelijk met Engeland in
oorlog met Duitsland geraakt, maar
Herzog en Malan, gesteund door grote
groepen vooral jeugdige nationalisten,
voélden er veel voor tegen de regering
van generaal Smuts in opstand te
komen en vrede met Duitsland te zoe
ken. Hitiers vertrouwensman zag ech
ter weinig in een dergelijke actie. Hij
berichtte aan zijn opdrachtgever, dat
de nationalisten te weinig wapens had
den om met succes in opstand te kun
nen komen. De mentaliteit van de
Boeren kennende, zo schreef hij, denk
ik dat Duitsland de schuld van die
nederlaag zal krijgen.
Eind november 1940 had Duitsland
al een gedetailleerd plan gereed voor
de toekomst van Afrika. Niet alleen
zouden alle vroegere Duitse kolonies
weer „heim ins Reich" komen, maar
tevens zou heel Centraal-Afrika Duits
bezit worden. In een memorandum van
het Duitse ministerie van buitenlandse
zaken wordt het absoluut noodzakelijk
geacht, dat Belgisch Kongo in zijn ge
heel onder Duits gezag zou komen, daar
dit rijke gebied een sleutelpositie zou
moeten gaan innemen in het „alge
mene Duitse plan voor Centraal-
Afrika".
Bij de gisteren gepubliceerde docu
menten bevinden zich ook enkele ge
schriften waar Duitsers hun mening
geven over de Italiaanse bijdrage aan
de oorlogsinspanningen. De Duitsers
hadden op dit gebied geen hoge dunk
van hun Italiaanse bondgenoten. Op
8 december 1940 vertelde Hitier de
Italiaanse ambassadeur in Berlijn, dat
Italië een militaire bevelhebber met
ijzeren zenuwen en een' barbaarse vast
beradenheid nodig liad, die orde aan
het front moest scheppen door hard
optreden zoals door het neerschieten
van generaals en kolonels die hun stel
lingen prijsgaven.
De documenten zijn door een Ameri
kaans-Brits-Franse groep historici ge
selecteerd en uitgegeven. Zij vormen
een onderdeel van „Documenten van
de Duitse buitenlandse politiek 1918
1945". Het nu gepubliceerde deel be
handelt de periode van 1 september
1940 tot 31 januari 1941.
xonder de maag van
streek te makent
leder tablet Chefarina „4" bevat 4 beroemde
geneesmiddelen, die eik afzonderlijk in de hele
wereld beroemd zijn geworden. Een van deze
middelen is Chefarox en dient In het bijzonder
om de maag te beschermen. Ook zij die een
gevoelige maag hebben kunnen zonder be
zwaar Chefarine „4" gebruiken. Het Is een
Ideaal middel om pijn of griep snel en doel
treffend te bestrijden.
Gij pijn» griep of „landerig" gevoel zorgt een enkel labiet,
dat U met plezier Uw werkkunt doen J Koker20 tabletten 10.80,
MAASTRICHT. De officier van jus
titie bij de Maastrichtse rechtbank, mr.
J. Corsten, heeft gisteren een half jaar
gevangenisstraf en twee jaar ontzeg
ging van de rijbevoegdheid geëist tegen
de 24-jarige chauffeur J. G. K. uit Brun-
sum.
Op 9 juni vorig jaar was hij met een
bus met mijnwerkers aan het slippen
geraakt en tegen een andere bus ge
botst. Twee mensen kwamen daarbij
om het leven en 35 werden gewond.
K. had kort voor de botsing met een
snelheid van tachtig kilometer per uur
gereden. De officier noemde dat onver
antwoord. Mèt onbedachtzame rembe
wegingen, die K. zou hebben gemaakt,
resulteerde dat volgens hem ln hoogst
roekeloos en grovelijk onvoorzichtig rij
den.
Van onze correspondent
BONN. Het voormalige sociaal
democratische lid van de Bonds
dag Alfred Frenzel (61), beticht van
spionage voor communistisch Tsje-
choslowakije, bekende gisteren in
1954 een meineed te hebben ge
pleegd. Die meineed leidde tot de
veroordeling van een Augsburger
politicus tot drie maanden gevange
nisstraf.
Frenzel staat thans terecht voor het
hoogste Westduitse gerechtshof, het
bondsgerechtshof te Karlsruhe. Tegen
betaling van 27 000 mark (25.000 gul
den) zo luidt de beschuldiging
heeft hij vier jaar lang spionagediens
ten voor Praag verricht. In 39 ontmoe
tingen vertelde hij Tsjechoslowaakse
agenten alles wat hij wist over het
westduitse leger, de buitenlandse poli
tiek en de politieke partijen. Hij werd
op 29 oktober van het vorige jaar in
de Bondsdag te Bonn gearresteerd, kort
nadat op het Bonner vliegveld Wahn
twee Tsjechoslowaakse agenten waren
aangehouden, die microfilms bij zich
hadden van documenten, die alleen van
Frenzel afkomstig konden zijn. Het
Bondsdaglid bekende vrijwel onmid
dellijk spionage te hebben gepleegd,
waarop de SPD, de Westduitse soci
aaldemocratische partij, hem royeerde
Advertentie
Kies bij Uw winkelier uit: melk, puur, hazelnoot, pinda, mokka en Biskie (20 ct)
en Frenzel zijn Bondsdagzetel ter be
schikking stelde.
Gisteren is Frenzels meineed uitvoe
rig behandeld. In 1954 had de voorzitter
van de afdeling Augsburg van de BHE
(Vluchtelingenpartij), Spandel, in een
pamflet geschreven dat Frenzel placht
op te scheppen over zijn deelneming
aan Britse bomaanvallen op Hltler-
Duitsland. En voorts dat Frenzel in de
twintiger jaren functionaris van de
communistische partij in Tsjechoslo-
wakije was geweest. Frenzel diende
daarop een aanklacht tegen Spandel in,
die op grond van de eed van het toen
malige Bondsdaglid tot drie maanden
gevangenisstraf werd veroordeeld. Gis
teren gaf Frenzel toe dat die eed een
meineed was. Hü bekende dat hij vroe
ger dikwijls had opgeschept over „zijn
tijd bij de Royal Air Force". Hij had
voor de rechtbank bewust onwaarheid
gesproken, zoals hij gisteren be
weerde „in het belang van mijn
partij".
Dit proces zal voor een deel achter
gesloten deuren plaatsvinden, daar mi
litaire vraagstukken van de Navo en
de Bondsrepubliek, die in de defensie
commissie van de Bondsdag zijn be
handeld, ter sprake zuilen komen.
Frenzel was namelijk 'tot oktober van
het vorige jaar lid van de Bondsdag
èn van de Bondsdagcommissie voor de
fensieaangelegenheden. Men acht het
waarschijnlijk, dat verscheidene de
fensiegeheimen via de Tsjechoslowaak
se geheime dienst in Moskou zijn be
land.
Levensloop
De levensloop van Frenzel is typisch
voor deze linkse Duitse politicus. Hij
is in Tsjechoslowakije geboren en in
1938 naar Engeland geëmigreerd. Dat
hij lid is geweest van de Tsjechoslo
waakse communistische partij staat
vast. In 1940 nam hij dienst bij de RAF
waar hij geen piloot werd, maar be
diende in de kantines. Na de oorlog
keerde hij naar Praag terug; in de
Tsjechische stad Reichenberg richtte
hij een nauw met de communisten sa
menwerkende politieke groep op. In
1946 verhuisde Frenzel naar West-
Duitsland, werd lid van de SPD. on
dervoorzitter van deze partij in Zuid-
Beieren, in 1950 lid van het Beierse
parlement en in 1953 lid van de Bonds
dag, de Westduitse Tweede Kamer.
)angs de oever klonk één lange hoge
kreet: „Hjalp!" Zestien mannen en vier
meisjes sprongen overboord. Acht van
hen verdronken. De droeve dag werd
voor Zweden gevolgd door lange weken
van diepe rouw. Vele voorname fami
lies verloren zonen en echtgenoten die
met het vlaggeschip hadden moeten
meevaren naar de basis in Aelvsnab-
ben. Nu, op een hoge berg, staat daar
nog een monument. Straks zal de Wasa
de tweede tastbare herinnering aan de
tragedie van toen vormen.
Om elf uur, nadat de vijzels op de
twee zware pontons die langs de Wasa
waren gelegd hun best hadden gedaan,
kwamen er stukken van het berghout
rondom het achterschip boven. Centi
meter na centimeter rees het wrak. De
spanning werd voelbaar onder de war
me zon bij de haven. Helikopters en
amfibievliegtuigen cirkelden boven de
piek. Op de pontons trilden de mano
meters tegen de rode streep aan. De
compressoren joegen de plastic lucht-
tanks onder de Wasa bijna tot barstens
vol. Tegen twee uur was het werk bijna
voltooid.
Het touwwerk hing groen en gerafeld
over het dek. Brokken linnen van de
zeilen, een enkel stuk keukengerei en
een flard uniform komen dwaas en
doods in het felle zonlicht. Twee ge
beeldhouwde koppen steken grotesk af
tegen het donkere water. De campagne
staat nu -droog, voor het eerst sinds drie
eeuwen.
Zweden heeft er een nationale dag
van - gemaakt nadat het eeuwen een
nationale schande was geweest. Hoe
belangrijk het feit van de berging was
bleek uit het bezoek dat prinses Bir-
gitta en haar Duitse verloofde, prins
Hans, en prinses Sibylla aan het kar
wei brachten.
De marine heeft in de loop van de
afgelopen maanden langs de havenkant
de eerste vondsten van de Wasa op
geslagen: zes grote stokankers, het
hoge roer van drie ton goed en gaaf
eikenhout, en wat kleinere trieste over
blijfselen van de ramp.
Advertentie
lïrsK.
:EVENTJES?en-
n paladijn
van .Eventjes'
eventies rustig
genieten. Per
doosje van 20:
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG. De vraag of voor
aanstaande figuren, uit het Neder
landse bedrijfsleven informeel contact
trachten op te nemen met president
Soekarno houdt op het ogenblik Den
Haag bezig. Het contact zou tot doel
hebben te onderzoeken of een redelijk
compromis inzake Nieuw-Guinea mo
gelijk is.
De vraag is in de wereld gekomen door
een artikel in de Haagse Post van zater
dag van de hand van de hoofdredacteur
van dat blad, mr. G. B. J. Hiltermagn;
daarin meldde deze dat vooraanstaande
figuren uit het bedrijfsleven, die zijn ver
bonden met organisaties van vroegere
belanghebbenden bij de Indonesische
maatschappij of deel uitmaken van de
zgn. groep-Rijkens contact met het Indo
nesische staatshoofd willen opnemen. De
groep-Rijkens is een losse groepering van
deskundigen en belanghebbenden, die
iaren geleden door de toenmalige president
van de Unilever, dr. Paul Rijkens, werden
bijeengebracht om van gedachten te wis
selen over de beste Nederlandse politiek
ten opzichte van Indonesië met het oog
op Nieuw-Guinea.
Hoewel het artikel zeer positief is ge
steld deelde dr. Rijkens, juist gisteren
teruggekeerd uit Canada, ons mee dat er
geen sprake van is dat hijzelf of iemand
anders uit de groep-Rijkens contact zoekt
of wil zoeken met president Soekarno.
Dat hij niet helemaal gelukkig is met de
huidige politiek wilde hij niet ontkennen,
maar een contact met Soekarno zou hij
slechts nastreven indien de Nederlandse
regering of Soekarno daarom zou vragen.
Toch is met deze ontkeilning de vraag
niet de wereld uit. Het artikel in de
Haagse Post onderscheidt meer dan één
groep initiatiefnemers. Welke dat dan
wel bij uitsluiting van de groep-Rijkens
zouden moeten zijn, blijft onduidelijk.
Bij het Ministerie van buitenlandse
zaken is niets van een informele bemid
delingspoging bekend. De heer Hilter-
mann was gisteravond onbereikbaar.