Nieuw-Guinearaad: onafhankelijk geluid nieuw, in rood pak Langzame groei P.B.O.-organen KAPMESSEN EN KNOTSEN BLEVEN ONGEBRUIKT HOLLANDIA 00Ü Vraagt U naar het geheel nieuwe wasmiddel in rood pak ONDERWIJS EN HUISVESTING EERSTE ONDERWERPEN door gasten overspoeld "~v VOORZICHTIG BEGIN VAN FRACTIES ALS VRIJWILLIGHEID BLIJFT Raadsbesluit in strijd met regeringsbeleid Duizenden woedende Congolezen in mislukte aanval op vliegveld Zeven gewonden op rijksweg 12 Woensdag 5 april 1961 ZEEUWSCH DAGBLAD Pag. 5 Voertaal Persoonlijk Propaganda Luchtlij n Rotterdam- Frankfort voorlopig van de baan Gemakkelijker en beter hebt U nog nooit gewassen! ter kennismaking: HOGE TOON Sociale wetten aanpassen aan werktijdverkorting ROTTERDAMSE K.V.K.: Nieuwe Duitse wet is bedenkelijk no p holLandla hier sexx speciale verslaggever 'hier redactie Ja. hier van den akker ontvangt u mij? Ja, wij ontaxxxontvangen u goed hier volgt verslagult.herstel verslag uit holLandla oke wij ontvangen u goed van den akker, hollandia nu, na tien dagen van hiaten en uitwisseling van gedachten, kent men eikaars vastbeslotenheid om rrnxxx een on afhankelijk orgaan te vormen, er beg nt z cha e e e herstelq storing—— herstel: te vormen, er begint een zekere groepsvorming onder de leden af t xxx te tekenen, ontvangt u mij goed? Ja, ga maar door wij ontavngen u goed ZÓ ONTVINGEN WIJ HET NIEUWS UIT HOLLANDIA: Een rechtstreekse telex-verbinding tussen Hollandia en Nederland zorgde voor de directe overseining van het artikel van onze speciale verslaggever op Nieuw-Guinea. Terwijl de telexist de toetsen van de machine aan de andere kant van de aardbol bedien de, sprongen hier de letters op het papier. Langs radiografische weg worden de Impulsen overgebracht, die op ingewikkelde wijze in leesbare taal worden omgezet. Dat storingen daarbij niet uitgesloten zijn, bewijst de „correspondentie" die door de ether vloog en die op het hiernaast afgebeelde strookje werd vastgelegd. Het wonder van de moderne techniek bedient ook de journalist op zijn dagelijks pad HOLLANDIA. De leden van de Nieuw-Guinearaad hebben zich stellig voorgenomen een eigen geluid te laten horen. Zij zullen er van de aanvang af nauwlettend op toezien, dat zij van dat voornemen niet worden afgedrongen. Dat is de sterkste indruk, die ik heb gekregen uit gesprekken met de raadsleden aan de vooravond van de installatie van de raad. De meesten van hen hebben tien dagen de tijd gehad om zich onderling te beraden op de taak die hen te wachten staat. De kennisma king is bijzonder meegevallen, zo zei de heer Gose- wich, die in Ma- nokwari voor de raad is gekozen. De leden kenden elkaar' over het algemeen niet. Zij hadden el- kaars namen aan getroffen onder de uitslagen van de verkiezingen en bij de benoe- m H. F. w. GOSEWICII mingen van de overige leden. Van eikaars inzichten en opvattingen wist men niets. Nu, na tien dagen van praten en uit wisseling van gedachten kent men el- kaars vastbeslotenheid om een onaf hankelijk orgaan te vormen. Er begint zich hoewel vaag een zekere groepsvorming onder de leden af te tekenen. Het is wel zeker, dat zich een nationaal-democratische fractie zal vormen. Voorts is te voorzien, dat vijf rooms-katholieke leden zich zullen aaneensluiten. Daarmee wordt de overheidsdiena ren-raadsleden groot onrecht aange daan. De ambtenaren die in de raad zijn gekozen zijn namelijk in alle ge vallen ambtenaren, die in het gouver nementsapparaat als „lastig" werden aangemerkt en die zich naar is te verwachten in de raad niet zullen gedragen als paladijnen van het gou vernement. Zij zijn zich bewust, dat met enige scepsis wordt afgewacht wat zij zullen zeggen en doen en zij zullen er daarom met alle krachten naar streven een onafhankelijk geluid te laten horen. Zo zal men kunnen verwachten, dat juist een man als Kais Epo, bekend als een bijzonder loyaal ambtenaar, in de raad voorop zai staain bij 'het for muleren van „nationale eisen". Tot die eisen zullen ongetwijfeld terstond behoren: Ruimere mogelijkheden voor het onderwijs, ook voor hoger onder wijs in Nederland en verbetering van de volkshuisvesting. Het zijn onder werpen, die al meteen ter sprake kun nen komen bij de behandeling van de begroting van Nieuw-Guinea, die als nummer een op de agenda zal staan. Het oordeel van de raad zal als ad vies worden gevoegd 'bij de stukken, die bij de Tweede Kamer zijn inge diend. Polsingen over de mogelijkheid van vorming van een protestantse fractie hebben in eerste instantie weinig op geleverd. De meeste leden die hierover werden aangesproken, voelden er meer voor vooralsnog een onafhankelijke po sitie in te nemen. Wij zijn als perso nen gekozen en zullen een persoonlijke mening uitspreken, zo moeten zij heb ben gezegd. De leden zijn ^ggj|||g^^ er in overgrote meerderheid voor stander van dat het Nederlandse bestuur al- thans voorlopig zijn werk voort zet. Slechts twee van hen worden aangemerkt als Indonesische sym- pathisanten, hier „rood-witten" ge- r noemd. Beiden l JT" m zijn gekozen le- O E. .j. BONAY den. De een, Eliezer Bonay, komt uit Seroei, waar een aanzienlijke Indonesisch gerichte stroming bestaat. De ander, Baldus Mofu, komt van het eiland Noemfoer en is thans onderwij zer in Seroei. Veel aandacht zal de raad voorts zeker wijden aan de internationale po sitie van het land: Aan de verhouding bijvoorbeeld tot de Verenigde Naties en aan de mogelijkheid van de vorming van een Melanesische Unie. Punten van praktisch belang zullen zijn: De verdedigingen, die de leden moeten krijgen voor het bijwonen van de raadsvergaderingen en de vraag wat in de raad de voertaal zal zijn. Enkele raadsleden spreken Engels, velen Ne derlands en allen Maleis. Hoe vurig de leden zullen toezien op hun beslissingsrecht bleek mij o.m. uit het volgende: Toen in een gesprek met een aantal raadsleden de vraag opkwam wat de voertaal zou zijn, ant woordde een van hen: Nederlands, maar Maleis zal ook toegestaan zijn. Fel wierp een ander lid ertussen: „Daarover zullen wij zelf nog moeten beslissen." Het is die stemming van: Wij zullen zelf wel bepalen hoe we het het liefste 'hebben, die vertrouwen schenkt in de toekomst van de raad. Het wordt geen raad van marionetten, dat staat wel vast. Als hij tijd van werken krijgt, zal hij een aanzienlijke bijdrage kun nen leveren tot een snelle nationale bewustwording van westelijk Nieuw- Guinea. TJOLLANDIA Hollandia lijkt deze dagen overbevolkt. Ruim 130 buitenlanders en enkele tiental len Papoea's zijn de afgelopen da gen naar Hollandia gekomen om de installatie van de Nieuw-Guinearaad bij te wonen. Voor de plaatselijke autoriteiten, die in normale omstan digheden al met moeilijkheden bij de huisvesting hebben te kampen, heeft dat grote problemen gescha pen. Een goede illustratie van de wijze waarop met ruimte moet worden ge woekerd is het feit dat bij gouverneur Platteel thans drie ministers en een staatssecretaris logeren. Het zijn mi nister Toxopeus en staatssecretaris Bot, de Australische minister voor de ge bieden buiten Australië Paul Hasluck en de Nieuwzeelamdse minister van binnenlandse zaken N. A. Götz. Voor de regeling van de huisvesting, de voeding en het transport van de gasten in Hollandia, dat zich in zeer heuvelachtig terrein kilometers ver langs de kust uitstrekt, heeft iedereen die in Hollandia beschikbaar was, een taak toegewezen gekregen. Ambtena ren van het binnenlands bestuur diri geren nijver auto's her en der, sjouwen met kofiers en bieden met bewonde renswaardige dienstvaardigheid waar zij kunnen him diensten aan. Slechts met groot gevoel voor im provisatie is men erin geslaagd ieder een onderdak te verschaffen. Met ge zwinde spoed is een aantal prachtig gelegen bungalows gereedgemaakt en als dependance van het enige hotel Noordwijk voor de gasten in gereed heid gebracht. De Kasimbar van de K.P.M. het schip werd in de woelige dagen van 1957/ '58 door de jager Drenthe in de Indone sische wateren aangehouden en opge bracht naar Nieuw-Guinea is om getoverd tot drijvend hotel. Het ruimst vertegenwoordigd is de Australische delegatie, die gisteroch tend in twee vliegtuigen op het vlieg veld Sentani aankwam. Behalve mi nister Hasluck zijn o.m. aangekomen de leider van de oppositie Calwell, de gouverneur van Nieuw-Guinea briga de-generaal Cleland, de voorzitter en de secretaris van de senaat, vijf parle mentsleden en acht leden van de wet gevende raad van Australisch Nieuw- Guinea; deze raad zal op 10 april wor den geïnstalleerd. Met sport en spel een vuurdans, een wielerronde, een avondmarkt en een o-ntvangst 'bij gouverneur Plat teel is gisteren een periode in de ge schiedenis van Nieuw-Guinea afgeslo ten. Vandaag is een nieuw hoofdstuk begonnen. Een merkwaardige positie nemen de leden in, die in dienst zijn van het gou vernement. Dat zijn er nogal wat en dat zou de indruk kunnen wekken, dat de raad overwegend uit marionetten bestaat. In Indonesië heeft de propa ganda zich van die figuur ook al meester gemaakt. In de uitzendin gen van radio Makkassar, die in Nieuw-Guinea over het alge meen uitstekend worden ontvan gen, wordt de raad niet anders aangeduid dan als Dewan bone- ka, marionetten- raad. B. MOFU ROTTERDAM. De aangekondigde opening van een luchtlijn Manchester- Ro:terdam-Frankfort van de Britse luchtvaartmaatschappij Cunard Eagle gaat voorlopig niet door. De Westduit- se regering heeft haar voorlopige ver gunning hiervoor tot nader order inge trokken. Aanvankelijk was er sprake van, dat de dienst op 11 april zou worden geopend. De heer C. Kolff deelde gistermiddag in de openbare vergadering van de Ka mer van Koophandel voor Rotterdam mee, dat hieraan de beperking was verbonden, dat met toestellen van Cu nard Eagle geen passagiers van Rotter dam naar Frankfort zouden mogen wor den vervoerd. Korte tijd later deelde de Luchthaven Rotterdam ons mee, dat het standpunt van de Westduitse regering nog verder strekte en dat de opening van zulk een luchtverbinding voor onbepaalde tijd zal moeten worden uitgesteld. AI Uw wensen zijn vervuld de witte was - witter kan niet de bonte was - helder en fris de fijne was - luchtig en zacht En alles zo gemakkelijk zonder apart inweken zonder lang koken zonder warm spoefen De 3 belangrijkste voorde len van Persil-ideaal: automatische inweekwerking- vooraf weken overbodig nieuwe wonderbaarlijke waskracht 7 emmers sop in plaats van 6 uit een dubbelgroot pak, per groot pak een halve emmer sop meer FRANEKER De premieregeling die de gemeenteraad van Franeker in dertijd heeft vastgesteld „ter bevorde ring van de industrialisatie in de vrije ontwikkelingskern Franeker" is bij Koninklijk Besluit vernietigd. De re geling is, zo luidt het motief, in strijd met het algemeen belang en betekent een doorkruising van de beleidslijn. Het besluit van de gemeenteraad was voortgekomen uit een reactie op de in stelling van industriekernen door de mi nister van economische zaken. Franeker was niet als kern aangewezen en had zich toen zelf als „vrije kern" aangewe zen. Door de premieregeling, die onge veer gelijk was aan die welke de rege ring in de officiële kernen toepast, hoopte men metterdaad nieuwe industrieën aan te trekken. Gedeputeerde Staten hadden geen bezwaar gemaakt tegen het raads besluit. In Franeker is men diep teleurgesteld, nu een initiatief dat voor de toekomst van de Friese stad van groot belang werd geacht, op niets is uitgelopen. De waarnemend burgemeester J. F. de Haan vindt de motivering in het K.B. over dreven. „De regering had beter kunnen zeggen: „Laten zij het maar eens pro beren". De heer De Haan voegde eraan toe, dat het gemeentebestuur zijn standpunt nog moet bepalen. „Maar het staat vast, dat wij onze actie, zij het op een andere wijze, voortzetten. Wij hebben langs het Van Harinxmakanaal een prachtig in dustrieterrein Van onze Haagse redactie DEN HAAG. Op 28 april zal de Sociaal-economische raad in openbare vergadering de ontwikkeling van de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie bespreken. De discussies zullen wor den gevoerd aan de hand van twee lijvige nota's, die de organisatie commissie van de S.E.R. heeft opge steld. Met de p.b.o. loopt het maar erg langzaam, zo schrijft de commissie, en als vrijwilligheid het uitgangspunt zal blijven voor oprichting van nieuwe p.b.o.-lichamen, zal dat niet veranderen. Of in de toekomst de wet zo zou dienen te worden gewijzigd dat instelling van nieuwe lichamen verplicht zal worden, laat de commissie in het midden. Over dit vraagstuk zal waarschijnlijk de Tweede Kamer zich uitspreken, wan neer ook daar het aangekondigde debat over de p.b.o. aan de orde komt. Klimaat De commissie van de S.E.R. heeft zo wel de beletselen nagegaan die de ver dere uitbouw van de p.b.o. in de weg staan, als een analyse daarvan gege. ven. In de tijd dat de wet op de p.b.o. tot stand kwam, leefde in Nederland sterk de gedachte dat wij voor de wederop bouw van Nederland de handen ineen moesten slaan om de gevolgen van de oorlog te overwinnen. Dit klimaat, al dus de commissie, is veranderd. Het te genwoordige tempo van de technische en economische ontwikkeling eist aller aan dacht op, de rust en het geduld ontbre ken om ook meer structureel-maat- schappelijke vraagstukken onder het oog te zien. Voor ondernemers en werk nemers zijn er vele kansen om buiten de p.b.o. om directere en tastbaardere resultaten te behalen. Daardoor heeft de p.b.o. veel van haar elan verloren, zo meent zij. De commissie gelooft echter niet, dat de wet op de bedrijfsorganisatie haar fundament daardoor heeft verloren. De behoefte van het bedrijfsleven om zich zelf te besturen en de noodzaak om de overheid en het parlement te ontlasten van allerlei sociaal-economische detail- regelingen bestaat thans nog even sterk als voorheen. Loonvorming De commissie heeft geconstateerd dat regelingen op sociaal terrein door mid del van verordeningen in de p.b.o. vrij wel niet tot ontwikkeling zijn gekomen. Zij meent dat op het gebied van de loonvorming een taak aan de bedrijfs- lichamen zou kunnen worden gegeven. Naast de mogelijkheid om bij verorde ningen lonen en andere arbeidsvoor, waarden vast te stellen, zou bedrijfs- lichamen ook de taak kunnen worden toevertrouwd een collectieve arbeids overeenkomst voor de bedrijfstak alge meen verbindend te verklaren. Dat tegen toekenning van deze be voegdheid aan een bedrijfslichaam gro te bezwaren bestaan, zowel van de kant van de werkgevers als van de werkne mers, geeft de commissie toe. De loon vorming is een zeer gevoelige zaak en de ervaring met het afsluiten van col lectieve arbeidsovereenkomsten tussen de vrije organisaties is gunstig. Vooral van ondernemerskant hecht men er groot belang aan dat de vrije organisa ties ook formeel de verantwoordelijk heid voor de vaststelling van de lonen dragen. Voorts is van betekenis dat een c.a.o. in de praktijk slechts tot stand komt, indien overeenstemming kan worden bereikt tussen alle betrokken organisa ties. In een bedrijfslichaam zou twee derde meerderheid voor een verordening voldoende zijn en zou een c.a.o. tegen de wil van een niet-onaanzienlijke min derheid kunnen worden vastgesteld. Voor beide partijen is dat een bezwaar. Andere knelpunten die de commissie uitvoerig bespreekt, betreffen de samen, stelling van de besturen (gelijke zetel verdeling werkgevers-werknemers)de uniforme wettelijke bepalingen die geen rekening houden met de in de vrije or ganisaties gegroeide verhoudingen, de aanwezigheid van ministeriële vertegen woordigers bij de vergaderingen, de ge dwongen openbaarheid. De commissie constateert ook dat het werk van een bedrijfslichaam weinig weerklank vindt bij de bedrijfsgenoten: de vrije organisaties maken maar wei nig propaganda in hun organen. De openbare kritiek op lichamen van de p.b.o. vindt de commissie weinig op bouwend en ondeskundig: men wil veel al niet begrijpen dat de nieuwe licha men en hun bestuurders niet in enkele jaren op hun plaats en taak volledig kunnen zijn ingespeeld. een vastberaden sectie van twaalf Zweedse Unosoldaten. Terstond kondigde de Zweedse com mandant een gebruiksverbod van het vliegveld voor de Katangaanse over heid af. Tsjomibe's antwoord bestond na het woedende telefoontje uit het af snijden van waterleiding, telefoon en stroom voor de Zweedse troepen en het hoofdkwartier van de Uno in Elisa bethstad. Overleg tussen de commandant der Eigen nieuwsdienst LEOPOLDSTAD Het was even een uiterst benarde situatie voor het handjevol Zweedse soldaten van het internationale leger in Congo, dat zich gistermiddag op het vliegveld bij Elisabethstad geplaatst zag tegen over een uitzinnig brullende menigte burgers. Kapmessen en knotsen zwaaiend en met stenen werpend dreigden de duizenden woedende negers, opgezweept door een felle rede van president Tsjombe, zich meester te ma ken van het vliegveld. Een afdeling Katangaanse politie onder blanke offi cieren kwam nog maar juist op tijd om de transpirerende Zweden die zich met hun stenguns in de aanslag stap voor stap terugtrokken, te ontzetten. De politie herstelde de orde en be lette de menigte verder voort te drin gen. Nadat de tierende menigte haar woede gekoeld had op de vlag van de Uno die zij in flarden scheurde, trok zij zich naar de stad terug. Het bleef nog lang onrustig in Elisabethstad, vooral ook omdat Tsjombe's hernieuw de oproep tot algehele mobilisatie van burgers en militairen de aanblik van de stad in die van een belegerde ves ting had herschapen. Pantserauto's van het Katangaanse leger patrouilleerden door de straten en op kruispunten stonden mitrailleurs opgesteld, maar nergens viel een schot. De Katanganen vergenoegden zich er mee oorlogje te spelen. Oorlogje spelen was ook de oorzaak van alle opwinding geweest. Een drieste groep van 25 Katangaanse soldaten on der een Belgische luitenant had de voorgaande nacht getracht onder dek king van duisternis en een tropisch re gengordijn het vliegveld bij verrassing te bezetten. Of deze overval op bevel van hoger hand geschiedde dan wel een daad van uiterste ongedisciplineerdheid was, is nog niet uitgemaakt. Veelbetekenend in dit opzicht was echter de woede uitbarsting van president Tsjombe toen hij enkele uren later van de mislukte overval en de daarop gevolgde gevan genneming der Katanganen hoorde. Op hoge toon eiste hij telefonisch de vrijlating van zijn ondergeschikten. Toen dat met hielp, hield hij in het openbaar in de ochtenduren een rede waarbij hij voor de tweede maal een algehele mobilisatie afkondigde, van een „casus belli" gewaagde (reden tot oorlogsverklaring) en de menigte opzweepte om het vliegveld te gaan bezetten. Al te lang had Katanga naar zijn zeggen geleden onder de buiten landse „bezetting". Het tegen alle be loften in zenden van Indische troepen naar Elisabethstad had zijns inziens de deur dichtgedaan. Waarschijnlijk gold zijn woede echter vooral de mislukte overneming van het vliegveld, waarvan de internationale bezetting Tsjombe allang een doorn in het oog was, maar daarvan repte de president niet. Die mislukking was des te smadelijker omdat de 25 negersol daten en zeven politiemannen tenslotte ingesloten en ontwapend waren door DEN HAAG Met verscheidene wijzigingen in de tekst van de sociale wetten wil staatsecretaris B. Roolvink deze wetten aanpassen aan de arbeids tijdverkorting. Zowel bij de heffing van de premies als bij de vaststelling van de uitkeringen, zo schrijft de bewindsman in zijn toelichting aan de Tweede Kamer, doen zich bij een kortere werk week dan zes dagen een aantal vragen voor. De thans geldende wettelijke bepalin gen geven daarop geen antwoord, zodat de wetten gewijzigd dienen te worden. Het treft de coördinatiewet sociale ver zekering, de ziektewet, de ongevallen wet 1921, de land- en tuinboufwongeval- lenwet 1922, de werkloosheidswet en de kinderbijslagwet. In het algemeen wordt voorgesteld de bepaling op te nemen dat als een dag waarover loon is genoten, ook wordt be schouwd een dag waarop de werknemer niet heeft gewerkt, doordat voor hem een vijfdaagse werkweek geldt. Voor de werkloosheidswet gaat dit echter niet op. Wordt een werknemer, aldus geeft de staatsecretaris als voor beeld, op donderdag werkloos, dan heeft hij op ae voorafgaande maandag, dins dag en woensdag reeds een stuk loon voor de vrije zaterdag verdiend. Zou hij over de drie resterende dagen van de week uitkering ontvangen van 3/6 van zijn weekinkomen, dan zou hij te veel krijgen. In het omgekeerde geval, wanneer een werkloze arbeider op donderdag in dienst komt. zal hij te weinig krijgen. De be windsman wil hierin voorzien door een aftrek- en suppletieregeling, toe te pas sen door de bedrijfsverenigingen. Unotroepen en Tsjombe leidde gister avond tenslotte tot het „compromis" dat het vliegveld voor militaire aange- legenheden onder Katangaans beheer zal staan en voor civiele zaken onder het bestuur van de Verenigde Naties zal vallen. Waarmee overigens alleen maar de oude toestand was hersteld. Van een onzer verslaggevers ROTTERDAM. De Kamer van koophandel en fabrieken voor Rotter dam maakt zich bezorgd over enkele be palingen in de nieuwe Westduitse wet op de buitenlandse handel. Zij heeft haar bezorgdheid erover uitgedrukt in een brief aan de staatssecretaris van verkeer en waterstaat. In de gisteren gehouden openbare vergadering zei mr. J. J. Oyevaar ter toelichting, dat de paragrafen over de zee- en binnenvaart ,,in Europa een ont wikkeling dreigen in te luiden die ge. vaarlijk is, zowel voor de positie van de Europese zeescheepvaart in de we reld als voor de Europese binnenscheep vaart". Een van de paragrafen geeft de Duit se regering bevoegdheid om vreemde binnenschepen van Duitse binnenwate ren te weren. De Rotterdamse kamer van koophandel is van mening, dat een dergelijke bepaling in strijd is met het verdrag van de E.E.G. en met de Akte van Mannheim. Een andere bepaling behelst het be perken van de vrijheid van Duitse inge zetenen om overeenkomsten af te slui ten voor het vervoer van goederen met zeeschepen onder vreemde vlag. De Duitse regering wenst deze bevoegdheid voor het geval een concurrerende deel neming van de Duitse koopvaardij zou worden verhinderd. De Kamer van koophandel verlangt dat onze regering van West-Duitsland de verzekering vraagt, dat het toepassen van deze bepaling alleen geschiedt als tegenmaatregel in geval van aparte vlagdiscriminatie door een ander land. Deze bepaling moet geen landen kun nen treffen, die zich daaraan niet schul dig maken. Van onze correspondent GOUDA. Bij de grote serie ketting botsingen maandagavond op rijksweg 12 tussen Utrecht en Gouda zijn zeven mensen zodanig gewond, dat zij in zie kenhuizen moesten worden opgenomen. Geen van hen is er ernstig aan toe. Urenlang is men Tweede Paasdag be zig geweest met het opruimen van de autowrakken. Om twaalf uur stonden er nog 28 langs de kant van de weg. H

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1961 | | pagina 5