Abbas waarschuwt
tegen voorbarig
optimisme
o
o
„DREIGEND" TEGOED VAN 7 MILJOEN
VOOR DE OMROEPVERENIGINGEN
MACMILLAN
GOOIT OLIE
OP GOLVEN
In Rusland geen censuur
meer op persberichten
O'
Roemruchte vlootbasis opgeheven
De dag van Pakistan
Vrijdag 24 maart 1961
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. $1
Twee maal in betrekkelijk korte tijd heeft de regering medegedeeld dat aan een verhoging van het
luistergeld „te eniger tijd" niet zal zijn te ontkomen.
Deze week zei Staatssecretaris Scholten het.
Op 16 december schreef minister Cals het in zijn memorie van antwoord aan de Tweede Kamer.
Men mag dus zeggen dat zulk een verhoging met een zekere behoedzaamheid wordt voorbereid.
Dat betekent voor ons overigens nog helemaal niet dat zij dus ook nodig is. Integendeel, wij achten
een verhoging van het luistergeld op dit ogenblik, of zelfs binnen afzienbare tijd, volstrekt over
bodig.
Betere inning
Overnemen
De som
Ongerijmd
Nog meer
Bedrijfsjeugcl heeft
in Roekan je nu
eigen centrum
Algerijnse delegatie
naar Zwitserland
Mr. v. Veen hoofdredacteur
van Het Vrije Volk
CONTROLE BLIJFT
GEHANDHAAFD
Overal
Jongen verongelukt op
spoorwegemplacement
Nieuwe voordracht van
Enny Mols-de Leeuwe
Bijzondere stempels
in Rotterdam
BRITSE VERNEDERING
NEDERLANDSE GLORIE
Engelse oorlogen: onderbreking
van eeuwenlange vriendschap
„EENHEID BESTE
GARANTIE VOOR
OVERWINNING"
„NIET ONMOGELIJK"
STILZWIJGEN
GERUSTSTELLING
„DEMOCRATIE"
op
wielen
Eerste Duitse e.a.o. op
Amerikaanse leest
Hoger luistergeld
volstrekt onnodig
Wat zijn de argumenten van de regering? Deze:
1. Het luistergeld is al in 1942 vastgesteld op twaalf gulden
per jaar.
2. De radio-omroepverenigingen die voor een goed deel uit het
luistergeld worden betaald komen met hun aandeel in de
luisterbijdrage ad twaalf gulden per jaar niet meer uit.
Deze argumenten zijn naar onze overtuiging geen van beide
houdbaar.
Wat het eerste betreft:
Inderdaad is sedert 1942 de luister
bijdrage niet verhoogd. Inderdaad kan
men weinig artikelen noemen die
sedert dat jaar niet in prijs zijn ge
stegen. Maar:
-i Het aantal radiotoestellen in ons
land dus ook het aantal keren
twaalf gulden dat wordt betaald
is sedert dat jaar enorm toegenomen.
De sterkste groei is er nu wel uit,
maar we beieven de laatste jaren
vooral een stevige toeneming van het
aantal autoradio's, die ook belastbaar
zijn.
3 De baten die uit de luisterbijdrage
ten goede komen aan de omroep
verenigingen, zijn niet alleen groter
geworden omdat het aantal radio-toe-
stellen sinds 1942 is gestegen. Er zijn
nog andere maatregelen geweest.
Ten eerste is het systeem van de
inning verbeterd. Wij hebben er voor
heen vele malen over geklaagd dat die
inning omslachtig en kostbaar was.
Over 1957 bijvoorbeeld bracht het
luistergeld 31,5 miljoen op, maar alleen
aan de inning (zegeltjes plakken etc.)
ging vijf miljoen weg. Exorbitant veel.
Vorig jaar heeft de P.T.T. haar
administratie van het luistergeld ge
mechaniseerd en is het systeem van
inning veranderd: men betaalt nu per
jaar vooruit. Gevolg: de inningskosten
zijn 1,8 miljoen minder.
Dat is het eerste bedrag dat sedert
vorig jaar nu extra ter verdeling van
de omroepverenigingen komt.
Ten tweede is er een wetsontwerp
in voorbereiding waarbij de regering
de kosten zal overnemen van de
Wereldomroep, die tot dusverre even
eens uit de luisterbijdragen belangrijke
sommen ontvangt.
Dat zal er straks, als dat wetsont
werp de eindstreep haalt en daar
naar ziet het uit toe leiden dat de
zes miljoen gulden die nu uit de
luistergeldpot naar de Wereldomroep
gaan, ter verdeling onder de radio-
omroepverenigingen vrij komen. Een
aardig bedrag!
Daar staat iets tegenover: sedert
vorig jaar behoeft voor tweede toe
stellen in een gezin als het geen
autoradio's zijn geen luistergeld
meer te worden betaald. Wat is dus
het rekensommetje?
Uit vereenvoudigde heffing
en administratie 1,8 miljoen
Uit andere wijze van finan
ciering Wereldomroep6 miljoen
gaan, hun programmabladen aanmer
kelijk te verfraaien. Zij worden ge
drukt volgens de duurste procédé's, in
kleuren, op kostbaarder papier etc.
7,8 miljoen
Af: door vrijstelling tweede
toestellen 0.6 miljoen
Van onze correspondent
LONDEN. Volgens premier
Macmillan is er geen enkele reden
om te geloven dat de spion
nen, die woensdag tot zware ge
vangenisstraffen zijn veroordeeld,
de plannen van de Dreadnought in
handen hebben gekregen. De
Dreadnought is de eerste door
kernenergie voortgestuwde Britse
onderzeeboot. Het enige wat de
spionnon misschien te pakken heb
ben gekregen is een schema van
de elektrische leidingen op dp
Dreadnought.
Macmillan legde gisteren in het La
gerhuis een verklaring af over de
spionage bij de Britse marine. Zijn
woorden waren er vooral op gericht
de indruk weg te nemen dat belang
rijke defensiegeheimen van de NAVO
aan de marine waren ontfutseld. Dat
is namelijk iets waarvoor men in
Amerika bijzonder beducht is.
Herziening
Ook op het gebied van kernwapens
of kernreactors voor voortstuwing
van schepen hebben de spionnen niets
aan de weet kunnen komen, zei Mac
millan. Hij maakte bekend dat de Ad
miraliteit alle veiligheidsmaatregelen
zal herzien. Er komt een commissie
die de zwakke punten moet opsporen
waarvan eventuele spionnen gebruik
zouden kunnen maken.
Een lid van het Lagerhuis vroeg
de premier of het redelijk was te ver
wachten dat Kroesjtsjef nu zijn ver
ontschuldigingen zou aanbieden. De
Russische premier had immers elke
vorm van spionage veroordeeld na
het incident met het Amerikaanse ver
kenningsvliegtuig van het type U-2.
..Wij zouden te optimistisch zijn
wanneer wij daarop rekenden", ant
woordde premier Macmillan droog.
Blijft als grotere baten 7,2 miljoen
Is dat niet voldoende?
Daarmede komen we aan de tweede
kwestie; t
Kunnen de radio-omroepverenigingen
echt niet meer uitkomen op het ogen
blik?
De gezamenlijke begrotingen van de
Nederlandse Radio Unie en de omroep
verenigingen vertoonden over 1960 een
tekort vanzes ton.
Men zou dus zeggen; Als er een dik
ke zeven miljoen vrijkomen op boven
geschetste wijze, dan kunnen die om
roepverenigingen zelfs aanzienlijk meer
krijgen dan het tekort dat zij zelf
raamden.
Van een onzer verslaggevers
ROCKANJE. Diep in de duinen van
Rockanje luidde gistermorgen een bel.
Het was de bel van het jeugdcentrum
De Weyert, die door de staatssecreta
ris van onderwüs kunsten en weten
schappen. rar. Y. Scholten was geluid,
het sein voor de opening van het nieu
we gebouw.
De bedrijfsjeugd van jonger dan acht
tien jaar zal er vormingscursussen vol
gen op de drie dagen per jaar die zij
daarvoor krijgt.
Jongens van ambachtsscholen en be-
drijfsscholen hebben het eigenhandig ge
bouwd. Heel wat bedrijven zorgden dat
er gebouwd kón worden.
.,ln onze gespecialiseerde maatschap,
pij probeert ieder zo gauw mogelijk in
een vakje te zitten", zei de staatssecre
taris," maar het is voor mensen even
■belangrijk, dat zij als persoon in hun
gemeenschap iets betekenen. Daarvoor
is de vorming op De Weyert bedoeld.
Zulk een vorming maakt een mens ver
draagzaam: hij leert medemens te
zijn".
Neem aan dat zij bij het opstellen
van hun begroting uitermate zuinig
zijn geweest. Zij zouden bijvoorbeeld
de bouwplannen die menige omroep
vereniging koestert, watt hebben kun
nen uitstellen. Zelfs in dat geval is de
marge tussen een tekort van zes ton
en de te verwachten grotere baten van
ruim' zeven miljoen nog zodanig dat
een verhoging van het luistergeld ons
volstrekt onnodig lijkt.
Er is nog meer.
De omroepverenigingen geven hun
radioprogrammabladen uit. Daarop
verdienen zij heel redelijk. Over 1959
waren de baten van die exploitatie de
volgende;
Avro 2.410.000
K.R.O. 2.960.000
N.C.R.V. 2.491.000
Vara 3.716.000
V.P.R.O. 640.000
Sedertdien zijn de vier eerstgenoem
de omroepverenigingen ertoe overge-
Wanneer als gevolg daarvan de ex
ploitatie van de bladen minder baten
in de laden van de omroepverenigin
gen gaat brengen zou het naar onze
mening volstrekt ongerijmd zijn dat
nu de luisteraar meer luistergeld moet
gaan betalen.
Dan zou dit een verkapte prijsverho
ging betekenen waar wij werkelijk
groot bezwaar tegen hebben.
De conclusie is duidelijk: er is op het
ogenblik geen reden de luistergelden
te verhogen.
Wanneer de regering en de Kamers
er met ijver naar streven, het wets
ontwerp waarbij de kasten van de
Wereldomroep niet meer uit de luister-
pot worden geput erdoor te krijgen,
komt er meer dan genoeg geld vrij.
Meer dan zeven miljoen, bij een ge
raamd tekort van zes ton.
Dan blijve het luistergeld twaalf
gulden!
Het leven is'toch al duur genoeg.
Van onze correspondent
PARIJS De Zwitserse regering
heeft de Algerijnse delegatie toestem
ming gegeven voor de tijd van de on
derhandelingen met Frankrijk en de
voorbereidingen daartoe op Zwitsers
grondgebied te verblijven.
Dit verlof is gepaard gegaan met
toestemming om de pers te ontvangen
en verklaringen af te leggen of pers
conferenties te houden.
Nu deze toestemming is gegeven,
verwacht men binnenkort enkele leden
van de Algerijnse delegatie in Zwit
serland die; de onderhandelingen zul
len voorbereiden.
Eigen nieuwsdienst
ROTTERDAM. Mr. dr. Th. W. van
Veen is gisteren tijdens het congres van
de Partij van de Arbeid in Rotterdam
tot hoofdredacteur van Het Vrije Volk
gekozen.
Hij volgt als zodanig de heer K. Vos
kuil op, die gisteren officieel afscheid
heeft genomen.
T ONDEN (Reuter) De Sowjetunie heeft gisteren de censuur op persbe-
■L' richten opgeheven. Met enkele korte onderbrekingen is censuur sedert
1917 toegepast op alle berichten die westelijke journalisten uit de Sow
jetunie naar het buitenland zonden.
De mededeling over de opheffing van
de censuur ging vergezeld van een
openlijk geuite waarschuwing: Voortaan
zijn de westelijke journalisten zelf ver
antwoordelijk voor de juistheid van hun
nieuws en zullen zij zelf de gevolgen
moeten dragen indien zij „onjuiste ge
ruchten" in hun berichten opnemen.
Sommige journalisten, zo werd ge
zegd, zullen waarschijnlijk in een moei
lijke positie komen te verkeren. De
meeste westelijke journalisten die in
Moskou werken begrepen hieruit dat,
tenzij zij in hun berichtgeving uiterst
voorzichtig zijn en alles wat aanstoot
kan geven vermijden, hun verblijfsver
gunning na de gebruikelijke periode van
zes maanden niet verlengd zal worden.
Voortaan mogen zij hun berichten uit
onverschillig welke stad of dorp in ie
Sowjetunie naar hun krant telefoneren
of telegraferen. Het werd hun niet met
een duidelijk of dit betekent dat zij ook
toegang zullen krijgen tot de zeer uit
gestrekte gebieden die voor alle buiten
landers tot nu toe verboden zijn.
Slechts zelden hebben de westelijke
journalisten in de Sowjetunie korte tijd
volledige vrijheid van berichtgeving ge
had; zo bij voorbeeld in februari 1959,
toen de Engelse premier, Harold Mac
millan, een officieel bezoek aan de Sow
jetunie bracht, en tijdens de conferentie
van de ministers van buitenlandse za
ken van de vier grote mogendheden in
1947.
Elke westelijke journalist dient in het
vervolg van alle berichten die hij naar
het buitenland seint of telefoneert een
afschrift te bewaren, za lang hij in de
Sowjetunie werkt, opdat verificatie mo
gelijk is.
Dit laatste houdt in dat het Kremlin
stilzwijgend toegeeft dat alle telefoon
gesprekken van westelijke journalisten
met het buitenland op de band worden
opgenomen en dat afschriften worden
bewaard in Russische archieven van al
le perstelegrammen die zij verzenden.
Gebeurde dit niet dan zou verificatie
of, zo men wil, controle op het werk
van de westelijke journalisten onmo
gelijk zijn.
ROTTERDAM (ANP). - De zeven-
jarige Gerard van der Zee is gister
morgen bij het spelen op het spoorweg
emplacement in Rotterdam van een ta
kelwagen gevallen en onder de dubbele
wielen terecht gekomen. Hij was on
middellijk dood. Ondanks herhaalde
waarschuwingen was de jongen telkens
weer op de treeplank van de takelwa
gen geklommen.
UIT DE KERKEN
Nederlands Hervormde Kerk: Beroepen
te 's-Gravenhage ais pred. voor buitengew.
werkzaamheden Ijeugdkerkewerk) J. Vis
ser, vicaris te 's-Gravenhage; te 's-Graven
hage (wijkgem. 31—32) A. van Es te
Hengelo.
Geref. Gemeenten: Beroepen te Genemui-
den W. C. Lamain te Grand Rapids U.S.A.
Met een hoofs gebaar begroet minister
Luns de begum Liaquat AU Khan. In Den
Haag gaf de Pakistaanse ambassadeur in
ons land gisteren een receptie ter gelegen
heid van de viering van Pakistaans
onafhankelijkheidsdag.
AMSTERDAM lil de rij der
vrouwen die in ons land het een-
manstoneel beoefenen, neemt Enny
Mols-de Leeuwe een eervolle plaats
in. Voor radio en televisie is zij
vooral bekend geworden door haar
virtuositeit in het typeren van ver
schillende mensensoorten. Zij be
schikt over een verbluffend reper
toire van stemmen, waarvan zij een
opmerkelijk gebruik weet te maken.
Gisteravond gaf zij in de Kleine
Zaai van het Concertgebouw te Am
sterdam de première van haar nieuwe
voordraccht: „Bloemen voor Ada Har-
ris" van de veelschrijver Paul Gallico.
Het is het verhaal van een oude Lon-
dense werkster, die zozeer bezeten is
van'het verlang eneen japon van Dior
te kopen, dat zij jarenlang spaart om
dit ideaal te kunnen verwezenlijken.
Ten slotte gelukt haar dit, waarbij zij
in hét voorbijgaan ook een aantal men
sen met wie zij in aanraking komt ge
lukkig helpt maken.
Dit povere en weinig oorspronke
lijke verhaal gaf Enny Mols in ieder
uit te leven en zij maakte daarvan ook
geval de gelegenheid haar virtuositeit
volop gebruik.
Eigen nieuwsdienst
DEN HAAG. Ter gelegenheid
van de nationale filatelistische ten
toonstelling zal van 7 tot en met 9
april :n de Glazen zaal van de Rot-
Van onze correspondent
LONDEN. Harer Majesteits kruiser De Ruyter voer eens de Britse
wateren binnen en meldde zich, zoals dat behoort, aan de Britse marine
autoriteiten. Het gold een vriendschapsbezoek. Het hoofdkwartier The
Nore in Chatham ontving de boodschap en seinde onmiddellijk geestig terug:
„Wat?!! Jullie weer?!!" Blijkbaar had de dienstdoende officier in Chatham
een beter geschiedenisboekje gehad dan doorgaans het geval is op scholen in
dit land waar men over „de tocht naar Chatham" bitter weinig leert
parade die er vandaag wordt gehou
den.
Deze week wordt het commando The
Nore (genoemd naar een boei in de
monding van de Theems) -opgeheven.
De Britse marine doet dat tijdens
een grote plechtigheid; zij heeft het
sympathieke gebaar gemaakt de Ne
derlandse marine uit te nodigen daar
bij vertegenwoordigd te zijn. De Ko
ninklijke Marine heeft de uitnodiging
graag aanvaard: De Limburg, een
van .de modernste onderzeebo'otjagers,
met aan boord de commandant zee
macht Nederland, brengt deze week
een bezoek aan Chatham. Mannen
van de Limburg doen mee aan de
Welbekend
Het verhaal van de tocht naar Chatham
is welbekend: Nederland was in oor
log met Engeland. Een Nederlands
vlooteskader onder commando van ad
miraal De Ruyter, voer op 17 juni
1667 de Medway op, dwars door de
ketting die de Britten bij Chatham
over de rivier hadden gespannen; ze
maakten korte metten met de sche-
Van onze correspondent
PARIJS Ferhat Abbas, de leider van het Algerijnse bevrijdingsfront
(FLN) en premier van de voorlopige Algerijnse regering, heeft in
een radiorede gewaarschuwd tegen een ai te optimistische stemming
nu de Frans-Algerijnse besprekingen op het punt staan te beginnen. Hij
heeft zijn volgelingen aangespoord waakzaam te blijven en de strijd voort
te zetten tot er volledige onafhankelijkheid voor de Algerijnen zal zijn
verkregen.
„Het is steeds de bedoeling van de
voorlopige Algerijnse regering geweest",
zo zei Abbas, „om het Algerijnse
vraagstuk door middel van onderhan
delingen op te lossen. Aan de vooravond
van deze directe onderhandelingen is
nog geen enkel probleem opgelost.
De enige vooruitgang die is gemaakt
in de achttien maanden die zijn ver
lopen sinds de Franse regering het
Algerijnse volk het recht van zelf
beschikking toekende, is dat er nu een
officiële ontmoeting komt tussen de
twee regeringen, een ontmoeting waar
aan geen enkele voorwaarde is ver
bonden."
„Deze onderhandelingen nu", ver
volgde Ferhat Abbas, „betekenen op
zich zelf nog geen vrede. Natuurlijk
hopen ook wij dat het komende overleg
zal leiden tot vrede, maar niemand mag
vergeten dat de kolonialistische mach
ten nog niet zijn ontwapend en dat de
onderhandelingen moeilijk zullen zijn
en van lange duur. Zij zouden kunnen
mislukken als gevolg van bepaalde
eisen of door een onverzoenlijke hou
ding van het Franse imperialisme. Het
is dus niet onmogelijk dat de oorlog
zal voortduren."
Na de Algerijnen gewaarschuwd te
hebben tegen een mogelijke campagne
van valse optimistische berichten, na
hun gevraagd te hebben alleen te willen
luisteren naar de verklaringen, die van
Algerijnse zijde officieel zullen worden
verstrekt, besloot hij met te zeggen:
„Onze strijd duurt voort. Meer dan ooit
moeten wij waakzaam blijven. Zowel
bij de onderhandelingen als in de oor
log staat het lot van ons land op het
spel. Wij moeten dus onze eenheid
versterken. Dat is de beste garantie
voor onze overwinning."
Op deze rede was in Franse regerings
kringen nog geen commentaar te krij
gen en men neemt aan, dat zij niet
veel officiële reacties teweeg zal bren
gen. Dit stilzwijgen is begrijpelijk.
Ferhat Abbas heeft met deze rede
voering, die hij op een vrij bittere toon
uitsprak, kennelijk twee bedoelingen
gehad: het doen van een tactische zet
vóór het begin van de onderhandelin
gen en een dringend beroep op de
verschillende stromingen onder de
Algerijnse nationalisten om tijdens de
onderhandelingen geen tekenen te geven
van onderlinge verdeeldheid.
Het tactische element lag opgesloten
in de herhaalde bedekte waarschuwing
aan Frankrijk: „Onderhandelingen be
tekenen nog geen vrede", „de onder
handelingen zullen lang en moeilijk
kunnen zijp", enz.
Zelfs ontziet Ferhat Abbas zich niet
een „mislukking van de onderhandelin
gen" in het vooruitzicht te stellen.
Daarmee wil hij tevens zijn Oostelijke
vrienden (Rusland, China en Egypte)
wat geruststellen door hen te laten
weten, dat hij echt niet van plan is om
alles wat Frankrijk hem aan bondge
nootschap en verdragen zal aanbieden,
te aanvaarden.
Aan de andere kant is het opvallend,
dat hij in deze rede enkele malen een
oproep richt aan de Algerijnen en de
Algerijnse nationalisten om toch vooral
de eenheid te bewaren. Naar aanleiding
daarvan kan men deze redevoering voor
terdamse Ahoyhal een tijdelijk bij
postkantoor worden gevestigd. Tij
dens deze tentoonstelling wordt de
49ste Nederlandse filatelistendag
gehouden.
De poststukken, die deze drie dagen
worden aangeboden in dit tijdelijk bij
kantoor en worden bezorgd in de brie
venbus in de Glazen zaal, krijgen een
speciaal poststempel.
Op 7 en 9 april worden zij voorzien
van een stempelafdruk met het rand
schrift „Nationale filatelistische ten
toonstelling Rotterdam '61 7 t.m.
9 april 1961", en op 8 april wordt een
stempel gebruikt met het randschrift
..49ste Nederlandse filatelistendag
Rotterdam 8 april 1961".
FERHAT ABBAS
moeilijk en lang
een groot deel beschouwen als bestemd
voor binnenlands gebruik.
Groot is de tegenstelling tussen de
toon van deze redevoering en die van
het kleine boekje, dat de voorlopige
Algerijnse nationalistische regering gis
teren heeft uitgegeven en dat bestemd
is voor alle Europeanen die in Algerije
wonen.
„Wij zijn van plan de beste garanties
te geven om de rechtmatige belangen
van de Algerijnse Europeanen te be
schermen.
De democratie, die wij in ons land
willen invoeren, kent geen onderscheid
van ras of godsdienst. Deze democratie
is de belangrijkste garantie, die wij de
Europeanen kunnen schenken die in
Algerije willen blijven wonen, hetzij
geheel op zichzelf, hetzij mèt ons,
geheel volgens hun eigen keuze."
NIEUWS
VYVW»ArV»VNAMVVVVVS^N^>«»WVV
GENERAL Motors en Renault heb
ben na de revalutie van de gulden
als eerste de prijzen van hun pro-
dukten verlaagd. General Motors sloot
uiteraard de Westduitse Opeis uit van
de prijsverlaging. Renault verlaagde
vreemd genoeg alleen de prijzen van
de duurdere modellen, de Ondine, de
Gordini en de Floride. Voor de Dauphine
schijnt de gulden hetzelfde gebleven te
zijn. De Floride is daarentegen door de
vijf procent die de gulden meer waard
is geworden, ongeveer tien procent
goedkoper geworden.
IN West-Duitsland stijgt het aantal
ongelukken twee keer zo snel als het
aantal auto's. De Westduitse minister
van justitie, Frits Schafer, wil, zoals hij
zegt, „een einde maken aan de slachting
op de wegen". Hij heeft het parlement
daarom voorgesteld om alle straffen voor
verkeersovertredingen te verscherpen.
Schafer wil een ieder die dronken ach
ter het stuur zit, gevangenisstraf ge
ven. Verder stelt hij voor veel snel
ler over te gaan tot het intrekken
van het rijbewijs en de boetes fors te
verhogen.
DE vierkante, hoge, stijve, zwarte
taxi's zonder welke Londen Lon
den niet meer zou zijn, krijgen
binnenkort concurrentie van vijfhon
derd vuurrode Renault Dauphines,
Om het contrast met de traditionele
taxi's nog groter te maken, zullen de
chauffeurs van de Dauphines bijzon
der elegant worden uitgedost.
pen van de Britse vloot die daar la
gen. De haven lieten de Nederlan
ders zwaar gehavend achter.
„Een nationale vernedering van aan
zienlijke orde", noemde de befaamde
dagboekschrijver uit die dagen, Sa
muel Pepys, het gebeurde in Chat
ham. Hij was er helemaal van in de
war, berichtten tijdgenoten van Pe
pys. Vooral natuurlijk omdat de Ne
derlanders de trots van de Britse
vloot, de Royal Charles, uit Chatham
weg sleepten voor eigen gebruik.
Voor de meeste Britten mag de „schan
de" van Chatham dan nauwelijks ont
huld worden, de Britse marine weet
wat er gebeurde en is gelukkig beko
men van de -chrik, getuige haar uit
nodiging aan de Nederlanders. De
Britse historicus Charles Wilson maakt
er evenmin een geheim van. Dezer
dagen hoorden we deze hoogleraar
uit Cambridge, die zeer deskundig is
op het gebied van de geschiedenis
van de betrekkingen tussen Nederland
en Engeland, ten huize van de Ne
derlandse ambassadeur in Londen
over Chatham vertellen.
De Nederlanders, aldus professor Wil
son, voerden uit wat de Spanjaarden,
de Fransen en de Duitsers probeer
den maar wat ze nimmer is gelukt:
een invasie in Engeland. Het gebeur
de in wat de heer Wilson noemt een
burenruzie tussen twee landen die re
den hadden elkaar veel verschuldigd
te zijn. Deze ruzie in feite twee
oorlogen was eigenlijk maar een
korte fase tussen twee veel langere
tijdperken van vriendschappelijke be
trekkingen tussen beide landen.
Samenwerking
Professor Wilson vindt het veel belang
rijker de nadruk op de samenwer
king tussen Engeland en Nederland
te leggen dan te veel aandacht aan
de zwarte periode van strijd te be
steden. Heeft Holland Engeland niet
geholpen de Spaanse Armada te ver
slaan? Waren de twee landen na 1688
niet onder één koningshuis verenigd,
o.a. in de strijd tegen Lodewijk XIV?
Toch weet Charles Wilson wel duidelijk
te maken wat er ten grondslag lag
aan de slechte betrekkingen tussen
Engeland en Nederland in de periode
van Chatham. De superioriteit van de
Nederlanders in die dagen in de han
del, in de scheepsbouw, in de tech
niek, die zich overal ter wereld ma
nifesteerde was het destijds vrij ach
tergebleven Engeland een doorn in het
oog. In Indië, in Amerika, in Oost
en West, overal troffen de Britten
Nederlanders aan die hen voor wa
ren. Zelfs dicht bij huis: de haring
visserij (de Nederlandse fluitschepen!)
rondom Groot Britannië was een mo
nopolie van de Nederlanders!
Er was dus wel reden voor een gevoel
van minderwaardigheid in Engeland
dat in de zeventiende eeuw deed wat
het kon om het initiatief van de Hol
landers over te nemen. Het lukte
niet. Ijzervreters aan het Engelse
hof maakten handig gebruik van de
afgunst in het land om tot oorlog aan
te staken. Zes jaar ongeveer duurde
de strijd die Engelsen en Nederlan
ders tegen elkaar voerden. Het is
merkwaardig, zo vertelde Charles \Vil-
son, dat uit die periode enige uit
drukkingen in dé Engelse taal date-
ren, die niet erg vriendelijk voor Ne
derland zijn.
Respect
Gelukkig hebben de jaren van strijd in
Engeland nog iets anders ook achter
gelaten. Met grote nadruk zei profes
sor Wilson, dat sinds de tocht naar
Chatham bij de Britse marine een
oprecht respect is blijven bestaan
voor het zeemanschap en de naviga-
tiekunst van de Nederlanders, en ook
voor ons land in het algemeen. Die
gevoelens bestaan zeker heden ten
dage nog; de nauwe samenwerking
tussen de marines van Engeland en
Nederland tijdens en na de Tweede
wereldoorlog heeft daar alleen maar
toe kunnen bijdragen. De twee lan-
den, aldus de heer Wilson, zijn na
tuurlijke bondgenoten bij het handha
ven van de vrijheid ter zee.
Op de plaats waar eens de ketting was
gespannen bij Chatham ligt nu de
Arethusa, een opleidingsschip voor
jongens die naar zee willen. De Are
thusa is een zusterschip van de Pa
mir, het Duitse opleidingsschip dat
op de Atlantische oceaan zijn einde
vond. De 56-jarige commander b.d.
M. H. Ie Mare voert het commando
over de Arethusa. Trots vertelde hij
ons dat zijn veertig „boys" de Lim
burg mogen bezoeken.
Banden
De heer ie Mare heeft vele banden met
ons land. Hij is in 1947 getrouwd met
een doktersdochter uit Middelharnis
■wier familienaam Arends is. Twee
jaar lang is de commandant verbin
dingsofficier tussen de Britse en de
Nederlandse marine geweest op de
Karei Doorman. Een deel van die tijd
voer hij op de eerste Karei Doorman,
de rest op de tweede. In 1956 bracht
prms Bernhard een bezoek aan de
Arethusa.
Advertentie
Van onze correspondent
BONN De Westduitse vakbond
van metaalbewerkers heeft in een
meuwe c.a.o. voor zesduizend boot
werkers in Oost-Friesland en Eems-
land bereikt dat de werkgelegenheid
zoveel mogelijk is gewaarborgd.
Voortaan zullen alle arbeiders van de
werven in genoemd gebied die langer
dan drie jaar in een bedrijf werkzaam
zijn en die wegens gebrek aan arbeid
worden ontslagen, recht op wederin-
dienststelling hebben. Als binnen een
jaar na het ontslag weer arbeiders wor
den aangenomen, dan moet hun die op
grond van de c.a.o. daarvoor in aan
merking komen, het eerst de arbeid
worden aangeboden.
De metaalbewerkersvakbond heeft
daarmee voor het eerst een overeen
komst tot stand gebracht, die door de
vakbonden in de Verenigde Staten reeds
vele jaren in praktijk wordt gebracht.
De nieuwe c.a.o. die 1 april ingaat
regelt ook de vakantie niet meer naar
de diensttijd, maar naar de leeftijd. De
vakantie bedraagt twaalf tot achttien
dagen. De maximum vakantie van acht
tien dagen wordt gegeven van het der
tigste jaar af. De bijslag voor ongere
gelde nachtarbeid is verhoogd van 25 tot
30 procent, voor geregelde nachtarbeid
van tien tot vijftien procent.
