Portugal wil schone schijn nog bewaren MATADOR BRAZIEL SHAG Extra pittig! Héél anders! Veel zaehter! Woensdag 8 maart 1961 ZEEUWSCH DAGBLAD Pag. 4 Mozambique Avontuur van Santa Maria vestigde aandaeht op „verborgen" kolonialisme Guinea Sao Thomé Damao Kaap Verdische eilanden Timor Macao Matador is de eerste en enige Braziel shag. Extra pittig en tegelijk veel zachter dan gewone shag. Een nieuwe smaak, verrassend lekker! Op-en-top Braziel! Neem 'n pakje Matador Braziel shag! NIEMEYER GARANDEERT DE KWALITEIT PORTUGAL? gAzorenJgS^3" gMqdëira/ iKaapverdlsche |^£§S=5P°rt- Guinea ^^^£PrïncipêS\ gSgSSSS ThoméqRj g5^5SiSAriqoTaaB Damaó Macc» [Mozambique: „Het vreemdelingenverkeer is voor Amerika een bron van inkomsten die grote mogelijkheden biedt, maar die tot nu toe vrijivel niet is aangeboord." Van een onzer redacteuren DIT zijn twee uitspraken van twee Amerikaanse presidenten, beide over het streven miljoenen toeristen over te halen een vakantiereis naar de Verenigde Staten te makery De eerste, van president John F. Kennedy, is ontleend aan de uiteen zettingen van deze week over een lange reeks maatregelen ter versteviging van positie van de dollar. Uit de algemene strekking van die uiteenzetting blijkt dat het Kennedy gaat om de dollar- stroom die de toeristen, naar hij hoopt, naar zijn land zullen laten vloeien. De tweede uitspraak is van Kennedy's voorganger, Dwight D. Eisenhower. Diens woorden hebben wij ontleend aan een korte boodschap, waarin hij, in maart van het vorige jaar, ons vreemdelingen opwekte zijn land te gaan verkennen. -y. Op het kaartje staan ook de eilandjes Madeira en de Azoren als Portugese koloniën aangegeven. Deze komen ta het artikel niet ter sprake, omdat zij door de eeuwen heen typische delen van Portugal zijn gaan vormen. nog kleine stukjes koloniaal bezit aan zijn grenzen lag. In 1955 werd er ge dreigd met een mars naar Goa; verder dan grensschermutselingen is het ech ter niet gekomen. Portugal hield bijna zwijgend het been strak en sindsdien vinden er op gezette tijden grensinci denten plaats zonder tastbaar resul taat. Goa, aan de zuidwestkust van Indië gelegen, werd in 1510 door Por tugal bezet- De bekende rooms-katho- lieke missionaris Fransiseus Xaverius werkte er van 1542 tot 1552, waardoor nu nog de helft van de bevolking ruim een half miljoen mensen rooms-katholiek is. Het ruim tweedui zend vierkante kilometer grote land is in de zestiende eeuw een zeer be langrijk handelscentrum geweest, maar verloor na zestienhonderd spoedig terrein. De bevolking is arm en leeft van de landbouw. ]\/fEER naar het noorden langs de 1V1 Afrikaanse westkust ligt het 36.125 vierkante kilometer grote Portugese Guinea met ruim een half miljoen in woners, waarvan 2250 Portugezen. Het is een arm land, waar men leeft van landbouw en veeteelt. Men vertoont er geen neiging tot initiatieven, getuige de concessie, die Nederland er in 1958 kreeg om er de bauxietmijnen tot ont wikkeling te brengen. TE ZAMEN met het eilandje Principe vormt Sao Thomé de op een na kleinste kolonie. Het ligt aan de west kust van Afrika ih de Golf van Gui nea. De oppervlakte van de beide eilandjes is 964 vierkante kilometer en er wonen 53.000 mensen: tweehonderd blanken en voorts afstammelingen van negerslaven en contractkoelies. Nog niet zo lang geleden waren deze twee eilandjes de grootste cacaoleveranciers op de wereldmarkt. In 1912 werd deze plaats echter overgenomen door Ghana, dat sindsdien Sao Thomé en Principe in een hoekje van de beurs heeft ge drongen. MEER NAAR het noorden langs de Indische westkust ligt de Portu gese kolonie Damao, een verzamel naam voor drie kleine gebiedjes met een gezamenlijke oppervlakte van 282 vierkante kilometers en met 63.500 inwoners. Damao werd in 1531 door de Portugezen ontdekt en geplunderd. Der tig jaar later werd het een Portugese kolonie. Toen was het een bloeiend handelscentrum op Afrika. Ook dit ge bied zakte na 1600 langzaam af tot het peil van een arm landbouwstaatje. DE LAATSTE Portugese bezitting bij Afrika vormen de Kaap Verdische eilanden, enkele honderden kilometers ten westen van Afrika in de Atlantische Oceaan gelegen. Deze verzameling eilandjes heeft een gezamenlijke opper vlakte van ruim vierduizend vierkante kilometer. Van de 165.000 inwoners zijn er vijfduizend blank; meer dan de helft stamt af van negerslaven. Het eiland werd in 1460 door Hendrik de zeevaarder ontdekt; er is een uitge breide conservenindustrie en men voert bananen, koffie en bananen uit. Dat de bevolking over het algemeen arm is, kan men afleiden van het feit, dat de veestapel voornamelijk door geiten wordt gevormd. DE ENIGE Portugese kolonie, die vroeger in Nederland enige be kendheid genoot, was Portugees Timor, omdat de andere helft Nederlands bezit was. Het Portugese Timor is 18.990 vierkante kilometer groot en er leven bijna een half miljoen meneen. Timor werd in 1520 door de Portugezen ontdekt en bezet. In de achttiende eeuw werden de Portugezen door de Nederlanders uit een deel van het eiland verdreven. Dit bleef jarenlang een twistpunt en eerst in 1859 kwam een verdrag tot stand, dat het eiland scheidde in een Portugees en een Nederlands deel. HET ENIGE koloniale bezit van Por tugal, waaromheen na de laatste oorlog de roep der vrijheid werd ge hoord, ligt in Indië. Deze roep om vrijheid kwam echter ook daar niet van binnen-uit. Het zelfstandig gewor den Indië vond het onduldbaar, dat er IETS TEN zuiden van Damao ligt Diu, een gebiedje van 270 vierkante kilometer met vijfduizend inwoners. Zijn historie loopt gelijk aan die van Damao. Het werd in 1535 door de Por tugezen bezet zij kregen het'cadeau van een der inlandse vorstjes en ontwikkelde zich tot een groot handels centrum. Een grote kathedraal, die in 1601 gereed kwam, getuigt nog van vroegere roem. DE KLEINSTE, maar tevens meest roemvolle kolonie van Portugal is Macao, de eerste vaste Europese bezit ting in het Verre Oosten, gelegeh aan de Zuid-Chinese Zee. Deze kolonie werd in 1557 van de Chinezen gepacht en .is eeuwenlang een der belangrijkste handelsposten geweest. Toen Hong kong als havenstad opkwam, ging dit ten koste van Macao. Daarna ver zandde de haven van Macao, waarop de kolonie als handelsgebied was uit geschakeld. Thans is het bekend om zijn smokkelaars en zijn speelholen. De kolonie, die slechts zestien vier kante kilometer groot is, werd in 1950 bewoond door 375.000 mensen. Tijdens de revolutie van Mao Tse Toeng vluchtten miljoenen Chinezen het land uit. Duizenden zochten een wijkplaats in Macao, zodat er nu ruim 500.000 mensen wonen. die een niet al te verschrikkelijk dure vakantie in een klein hoekje van de Verenigde Staten kunnen betalen. Het heet „New York met 50 per dag". Deze twee titels illustreren, duide lijker dan welke uitvoerige uiteenzet ting ook, hoe diep de monetaire kloof is. hoe onbereikbaar ver de Vérenigdc Staten zijn voor de Europese toerist met de smalle beurs. In het voorwoord van de derde druk van „Europa met 5 dollars per dag" schrijft de auteur, Arthus Froramer: „Verbaast het u dat het reizen in een vreemd werelddeel een fractie kan kosten van het geld dat u er in de Verenigde Staten voor moet uitgeven?" Dan de inleiding van het boekje „New York met 50.per dag", een uitgaafje van onze nationale lucht vaartmaatschappij „Onder meer wil dit boekje u het be wijs leveren, dat New York zeer be slist niet één grote concentratie van duurte is. Natuurlijk zijn ze er, de immense hotels met hun rijk gegal- loneerde portiers, hun (met) brokaat beklede lobbies en kristallen luchters. Maar er zijn ook dozijnen goede hotels zonder die (veel dollars kostende) fran je. Een dagbudget van 50.— is toe reikend. Het gunt u zelfs zij het in bescheiden mate wel wat „enter tainment." U hoeft slechts te weten hoe en daarop geeft dit boekje u dan ook het antwoord." De Europeaan kan, heel zuinigjes aan, vakantie houden in New York voor 50.(of 13,15) per dag. De Ameri kaan kan dat op soortgelijke wijze in ons land voor 5.— (of 19,40) per dag. Ziehier het grote verschil. Ziehier de oorzaak van het gebrek aan weder zijds begrip in de AmerikaansEuro pese verhoudingen. Ziehier de kern van een van de moeilijkst oplosbare vraagstukken van onze tijd. Er zit echter meer aan vast. Indien het alleen ging om de naar verhouding hoge verblijfkosten zouden velen wel licht te bewegen zijn over dat grote bezwaar heen te stappen, al was het maar één keer in hun leven. De reiskosten tellen echter bijzon der zwaar mee en weer zijn het de Amerikanen die daarvoor maar een fractie betalen van hetgeen wij daar voor aan onze kant van de oceaan moe ten neertellen. Bij dit laatste nemen wij aan, dat iemand, die een korte, vakantie aan de andere zyde van de Atlantische Oceaan wil doorbrengen, is aangewe zen op vervoer per vliegtuig. Onder druk van de Amerikaanse regering worden de passagekosten kunstmatig op een zo hoog peil gehou den, dat de Amerikaanse luchtvaart maatschappijen met de andere kunnen blijven concurreren. Zou de vrije concurrentie in het luchtverkeer over de Atlantische Oceaan ingevoerd worden, dan moesten de passageprijzen wel pijlsnel omlaag gaan duiken. Een vliegreis over de Atlantische Oceaan zou dan spoedig niet meer enige duizenden guldens kosten zoals nu maar enig» hon derden, precies zoals nu zo'n reis een Amerikaan maar enige honderden dol lars kost. Eigenlijk zonder het te willen heeft president Kennedy met zijn niet be paald voorzichtig gekozen woorden over het Amerikaanse verlangen naar meer toeristen twee oude wonden opengereten. Het lijkt volgens zijn voorstelling van zaken allemaal zo eenvoudig: op richting van Amerikaanse inlichtingen bureaus voor toeristen; grote reclame campagnes, vereenvoudigingen bij het verstrekken van visa, verzachting van de buitenlandse deviezenbepalingen. GALVAO Van een onzer redacteuren DE passagiers van de Santa Maria zijn allen veilig op hun bestem ming aangekomen. Ka pitein Galvao en zijn mede kapers hebben een nieuw vader land in Brazilië gevonden. Het hele romantische avontuur schijnt voorbij en Portugal doet alle moeite om deze schone schijn te bewaren. De kracht van dit land is jarenlang zijn schijn bare onbelangrijkheid geweest. Toen na 1945 bleek dat het kolo niale tijdperk ten einde was, toen grote koloniale mogendheden als Engeland, Frankrijk en Neder land de omwenteling dienden te aanvaarden, leefde Portugal rus tig voort op de schemerdonkere achtergrond van het roerige wereldtoneel. Aan Portugal dacht men nauwelijks, wanneer het koloniale probleem in het geding was. Portugal was vroeger be langrijk geweest. Nu speelde het geen rol meer. Toch had Portugal in 1945 nog negen koloniën over de hele aard bol verspreid, in de Chinese Zee, in Afrika, Indië en langs de Archipel. En van deze koloniën is er in de afgelopen zestien jaar niet één zelfstandig ge worden. Te zamen hebben de Portugese koloniën een oppervlakte van ruim twee miljoen vierkante kilometer, de helft meer dan de oppervlakte van het moederland; deze koloniën worden be woond door ruim twaalf miljoen inwo ners, eveneens de helft meer dan het inwonertal van Portugal. EEN eeuwenlang beleid heeft dit kolo niale bezit voor Portugal in de na oorlogse orkaan veilig gesteld. Toen het land in de zestiende eeuw de meeste van zijn gigantische bezittingen ver kreeg, had men slechts één doel: Het moederland moest profiteren en de inheemsen moesten worden bekeerd tot het rooms-katholicisme. Deze stelregel is men door alle eeuwen trouw geble ven; ook nu nog zijn bepaalde koloniën als wingewesten te beschouwen en meer dan de helft van alle inwoners is rooms-katholiek. Het gevolg van deze politiek is een groep economisch-sociaal achterlijke bevolkingen, die een sterke religieuze binding met het moederland heeft. De Portugese koloniën bleven dus rustig, ook toen Azië en Afrika ontwaakten. Voor de anti-kolonialisten waren er in de afgelopen jaren roem rijker doeleinden na te streven, dan de ingeschrompelde Portugese koloniën waar ieder eigen initiatief ontbrak. Kapitein Galvao heeft Portugal in het lichtpunt der publiciteit geplaatst. Ook zijn koloniën. Portugal heeft vele redenen om boos op de kapitein te zijn. DE welvarendste kolonie van Portugal en op één na de grootste is Mozam bique, groot bijna achthonderdduizend vierkante kilometer en bewoond door bijna zes miljoen mensen. Mozambique is Portugals oudste kolonie in Afrika. Het werd op 1 maart 1498 door Vasco da Gama ontdekt en in 1505 tot Portu gees bezit verklaard. Het land neemt aan de zuidoostkust van Afrika een soortgelijke positie in als Nederland in West-Europa. Het zorgt voor de door voerhandel. Er wonen 50.000 Euro peanen, die leiding geven aan handel en industrie. De Bantoenegers, te zamen met wat Bosjesmannen en Hottentotten, doen het koeliewerk en in de lagere administratieve banen vindt men In diërs, die uit de Portugese bezittingen van Indië zijn geëmigreerd. Het land heeft uitgebreide plantages en fabrie ken die de produkten verwerken. Daar het 'echter de produkten tegen prijzen ver beneden de wereldmarkt aan Por tugal moet leveren, heerst er in Mozam bique vooral onder de inheemse bevolking niet de welvaart die men er mag verwachten. DE grootste Portugese kolonie is Angola, gelegen in West-Afrika, zuidelijk van Congo, met een opper vlakte van 1.246.700 vierkante kilometer en iets minder inwoners dan Mozam bique: ruim vier miljoen. Het land is arm en leeft van de landbouw. Vele arme Portugezen trekken naar deze kolonie om er een nieuw leven te be- ginnen en hoewel zij nauwelijks beter leven vinden dan in hun vader land. treffen zij er lotgenoten, zowel Portugezen als inheemsen. De lage levensstandaard wordt normaal en de bevolking berust. Totdat er echter op de wereld een kreet om vrijheid op stijgt. De Portugese regering is sinds zondag erg spaarzaam met haar berich ten over Angola. „Amerika acht de komst van buitenlandse toeristen van vitaal belang voor de bevordering van een goede inter nationale verstandhouding en van de wereldvrede." gemakkelijke taak hebben. Wanneer ooit, dan gaat in dit geval het gezegde „gemakkelijker gezegd dan gedaan" op. Er is namelijk een zeer groot struikel blok: de hoge koers van de dollar. Er zijn er meer, maar dit is het voor naamste. Een Nederlander moet voor elke dollar circa drie gulden tachtig betalen, maar kan, zo hij naar Amerika zou gaan, voor die dollar lang niet zoveel kopen als in Nederland voor drie gulden tachtig. De dollar is dus voor de gewone toerist en zeker niet alleen voor de Nederlander veel te duur. Hoe duur? Dat hangt af van de persoonlijke be hoeften. Een algemene Indruk van de diepte vap de monetaire kloof tussen de Verenigde Staten en de wereld aan onze zijde van de Atlantische Oceaan kunnen wij wel geven. Duizenden Amerikanen hebben de afgelopen zomer door Europa gereisd met als reisgids een boek met de veel- Twee benaderingen van hetzelfde vraagstuk. Enerzijds de zakelijke aan pak van de politicus die er rond voor uitkomt dat de buitenlanders maar geld in het Amerikaanse laatje moeten komen brengen. Anderzijds de toegesto ken hand, het uitnodigende gebaar, van de staatsman die beseft dat het vreem delingenverkeer nog andere kanten heeft dan lucratieve. Hoezeer Eisenhower daarvan door drongen was bleek uit de woorden die hij in maart voor zijn uitnodiging koos: „U zult ervaren dat wij u niet alleen graag ons land willen laten zien maar ook graag veel van u over uw land willen vernemen. Zonder twijfel hebt u al veel over de Verenigde Staten ge lezen en gehoord; velen uwer zijn al eens in ons land geweest. Ons volk wil graag dat u in nog groter getale naar hier zult komen." Amerika mag dan op het gebied van de bevordering van het vreemdelingen verkeer nog in de kinderschoenen staan, Eisenhower verstond in ieder geval de kunst beter dan Kennedy dat doet. Men lokt geen vreemdelingen met de mede deling dat men van plan is geld aan hen te verdienen. De National Association of Travel Organizations, het Amerikaanse ver bond van reisbureaus, zal toch al geen zeggende titel „Europa met 5 dollars per dag". Duizenden Amerikanen met smalle beurzen hebben, profiterend van de hoge koerswaarde van de dollar, voor een spotkoopje geheel Europa kunnen doorkruisen. Er bestaat ook een boekje, veel dunner dan het Amerikaanse, dat is uitgegeven ten behoeve van Europeanen TILBURG (ANP). In Tilburg is gisteren de 24-jarige mevrouw A. de Kort door gasvergiftiging om het leven gekomen. Haar man was 's morgens vroeg naar zijn werk gegaan en heeft waarschijnlijk een gasslang los gesto ten, toen hij zijn fiets uit de keuken haalde. Terug van zijn werk trof hij zijn vrouw levenloos in haar slaapkamer aan. De pittige, nieuwe smaak van de beroemde Braziel tabak proeft u volledig in Matador Braziel shag.

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1961 | | pagina 4