EICHMANN: van
correcte robot tot fanaticus
N
INSCHRIJVING EMISSIE
PLUVIER OP 8 MAART
Weg vrij voor
verbetering
vrachtenmarkt
„WIJ WILLEN
BIJBLIJVEN"
DE SPEURTOCHT VAN EEN MAN DIE VAN DE HAAT LEEFDE
Laten advertenties U inlichten
voordat U gaat kopen
Zaterdag 25 februari 1961
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 10
Geen foto
Opleiding
Geen motief
Naar Palestina
„Ongedierte"
Het doodvonnis
over miljoenen
Hebreeuws
Directie K.N.S.M.
optimistisch
Amerikaanse dividenden
Hogere omzet, weinig
veranderd resultaat
Directie Unilever uitgebreid
Springstoffabrikanten
Geen nieuwe crisis
in België
Massamoordenaar zonder motief
De universiteit van Straatsburg gevoelde in het begin van
1942 behoefte aan uitbreiding van de anatomische collecties
met een groot aantal skeletten van Oosteuropese joden. Op
9 februari van dat jaar schreef prof. dr. August Hirt daar
over een brief aan Himmler. Hirt was niet alleen hoogleraar
in de anatomie, maar ook Hauptsturmführer van de S.S.
Himmler liet het verzoek doorgeven aan Obersturmbann-
führer Eichmann van
de S.S. Deze had ge
makkelijk een partijtje
lijken van een van de wT "'-L*,
vele concentratiekam- SIMON
pen naar het anatomi- WIESENTHAL
sche laboratorium van
de universiteit van
Straatsburg kunnen
sturen, waar dan de
skeletten geprepareerd hadden kunnen
worden. Eichmann had lijken genoeg,
bij honderdduizenden.
Dit was Eichmann niet subtiel genoeg.
Hij liet in het concentratiekamp Ausch
witz 109 gevangenen selecteren. De
ongelukkigen werden naar het concen
tratiekamp Struthof overgebracht en
daar vergast. De lijken werden in 1943
in de snijkamers van de universiteit
van Straatsburg tot skeletten verwerkt.
De skelettenverzameling werd later ver
nietigd, omstreeks het einde van 1944,
toen de dag van de afrekening naderbij
kwam.
Deze afschuwelijke gebeurtenis staat,
in dokumenten, opgetekend in deeltje
322 van de Fischer Bücherei, Medizin
ohne Menschlichkeit. Simon Wiesen-
thal noemt deze gruweldaad in zijn
artikelenserie terloops.
IETS was bij mijn jarenlange speurtocht moeilijker dan het verkrijgen van een ook maar
vage voorstelling van de onmens Eichmann. Heel lang moest ik het stellen zonder er ook
maar een idee van te hebben hoe hij er uitzag. Zelfs zijn silhouet zou ik niet kunnen
herkennen. Foto's en nauwkeurige persoonsbeschrijvingen van hem waren niet te vin
den toen ik mijn speurtocht begon.
Op het eerste zionistencongres in Ba
zel, in december 1948, ontmoette ik dr.
Kastner, die persoonlijk in contact met
Eichmann had gestaan. Hij was de
eerste die mij een persoonsbeschrijving
gat waaraan ik enige houvast had. Ik
liet hem een foto zien waarop, naar ik
vermoedde, ook Eichmann stond. Het
was een foto uit de oorlog, van de
groot-moefti van Jeruzalem, genomen
toen die een S.S.-officier de hand
schudde. Ik had het kiekje opgespoord
nadat ik in mijn dossier het verhaal
was tegengekomen over Eichmanns
tocht met de groot-moefti langs de
Duitse vernietigingskampen. Ik was er
haast zeker van dat de foto tijdens die
rondleiding was gemaakt.
KASTNER meende in het gedeelte
lijk verborgen gezicht van de S.S.-
officier dat van Eichmann te herken
nen, maar zeker was hij niet van zich
zelf. Hij vertelde mij waarom hij dacht
dat het mij wel heel moeilijk zou val
len een foto van de gezochte te bemach-
tigen.
„Toen hij in Hongarije was", vertelde
Kastner, „werd hij telkens wanneer ie
mand hem probeerde te fotograferen
dol van woede. Het is een paar keer
gebeurd dat iemand hem een kiekje
gaf dat van hem was gemaakt zonder
dat hij het wist. Eichmann rukte de
argeloze gever de foto dan uit de han
den, en scheurde die aan snippers. Wie
weet hoe vaak heeft hij films in be
slag laten nemen en laten vernietigen
wanneer hij het vermoeden had dat hij
zonder het te weten gefotografeerd was.
Hij moet ook nogal eens eigenhandig
fototoestellen vernield hebben. Eich
mann trad op als een man die alle sche
pen achter zich had verbrand en voort
durend bezig was alle sporen uit te
wissen."
Ik zal niet in bijzonderheden vertel
len hoe ik er, na eindeloos zoeken
en afdwalen op zijpaden in slaagde
mij een beeld van Eichmann te vormen,
een visueel beeld en een algemeen
beeld. Ik zou gefaald hebben indien het
mij niet was gelukt te doorgronden wat
hem dreef. Met andere woorden.' als ik
er niet in was geslaagd mij in zijn
plaats te stellen, in gedachten dan.
Hoe zou ik gehandeld hebben als ik
Eichmann geweest was? Waarhéen zou
ik de wijk hebben genomen? Hoe zou
ik. opgejaagd als een wild dier, mijn
sporen hebben trachten uit te wissen?
Dat waren sommige van de vragen
die ik mij toen stelde om het raadsel
van de verdwijning van Eichmann te
kunnen oplossen.
*TIT de vele stukken die ik had er-
U zameld, voor het merendeel pa
pieren die door hem waren onderte
kend, rees het beeld op van een man
die alle denkbare mensenrechten met
voeten heeft getreden.
Een van die documenten was de
ambtelijke brief over de 115 ongeluk
kigen die op last van Eichmann waren
omgebracht nadat hij van de univer
siteit van Straatsburg het verzoek had
gekregen 115 menselijke skeletten te
leveren. „Slechts" 115 van de vele mil
joenen joden die op zijn bevel werden
vermoord.
(Hier begaat Wiesenthal een kleine
vergissing. Uit de documenten, die
men kan vinden in Medizin ohne
Menschlichkeit, het rapport over het
Neurenburger artsenproces, dat als
deel 322 in de Fischer Bücherei is
verschenen, kan men lezen dat het
ging om 109 joden, onder wie 30
vrouwen, 2 Polen en 4 „Inner-
asiaten". Red.)
De universiteit van Straatsburg bleek
de skeletten nodig te hebben voor het
anatomische instituut aldaar.
Eichmann gaf een medicus, dr. Bru
no Beger, Hauptsturmführer van de S.S.
opdracht naar het concentratiekamp
Auschwitz te gaan en daar 115 slacht
offers uit te kiezen. Dr. Beger moest
rekening houden met de wensen van
prof. Hirt, de directeur van het anato
mische laboratorium van de universiteit
van Straatsburg. Dr. Beger voerde die
opdracht in Auschwitz „gründlich" uit.
De geselecteerden werden naar het
concentratiekamp Matzweiler gevoerd
en kregen daar dodelijke injecties.
(De commandant van dat kamp,
Joseph Kramer, verklaarde indertijd
dat hij de ongelukkigen had omge
bracht in de gaskamer met gifgas
dat hij van prof. Hirt had ontvan
gen. Red.)
Hoe, zo vroeg ik mü bij het door
werken van al die gruwelijke paperas
sen af, had Eichmann zover kunnen
zinken tot een uiterste van onmense
lijkheid? Hoe was het mogelijk dat hij
ten slotte volkomen ongevoelig voor
het afschuwelijkste menselijke lijden
werd?
in zijn eigen leven aan joden geweten
had.
Nergens vond ik enig spoor van
rancune of wrokzucht.
Wat ik vond was dit: Eichjnann sloot
zich op 1 april 1932 aan bij de S.S. De
N.S.D.A.P., de partij van Hitler, was
toen nog verboden, evenals de S.A., de
S.S. en alle andere partijorganen.
In Linz woonden toen maar weinig
joden. In geheel Opper-Oostenrijk
woonden er toen trouwens maar nau
welijks elfduizend.
In die eerste tijd ondernamen de
nazi's van Linz niets tegen de joden
in hun woonplaats. Zij hadden het te
druk met de opbouw van hun partij,
tegen de verdrukking in.
VOORAL deze vraag scheen onoplos
baar: Hoe was het mogelijk dat
deze man, toen zelfs Himmler en vele
andere kopstukken van het Derde Rijk
niet meer in de overwinning geloofden,
zijn walgelijke beulswerk rustig voort-
zette?
In mijn pogingen, mij de onmens
Eichmann voor de geest te stellen had
ik een grote fout begaan. Tot het
moment waarop het tot mij doordrong
waaróm hij zo onmenselijk had gehan
deld had ik mij op dwaalwegen be
vonden.
Ik was uitgegaan van de gedachte
dat ik een motief moest zien te vinden,
ongeveer zoals een detective te werk
gaat bij het opsporen van een moor
denaar
Alles wat ik kon vinden, een motief
niet. Ik speurde naar conflicten tussen
Eichmann en joodse vrienden in zijn
schooltijd en, later, in de tijd toen hij
reiziger was in dienst van de Vacuum
Oil Company.
Geen SDOor vond ik van enige on
heuse bejegening of beleding door een
jood. Ook bleek mij uit niets dat een
joodse collega Eichmann in zaken te
slim af was geweest.
Van alle mensen die hem kenden was
er niet een die zich kon herinneren dat
Eichmann ooit de schuld van wat ook
IN 1933 zond Bolleek, de leider van de
nazi's in Oostenrijk, Eichmann
voor opleiding naar Duitsland. Eich
mann kreeg die opleiding in de kam
pen Lechfeld en Dachau. In laatstge
noemd kamp kwam zijn bevordering
tot Unterscharführer af. Al gauw werd
Eichmann Scharführer. Ten slotte kwam
hij bij de beruchte S.D., de Sicherheits-
dienst, terecht.
De bevolkingsgroep die Eichmann bij
de S.D. eerst voor zijn rekening kreeg
waren de vrijmetselaars. Eichmann was
eerzuchtig. Hij wilde zijn werk goed
en degelijk doen. Daarom las hij alles
wat hij over de vrijmetselarij in han
den kon krijgen. Al spoedig was hij
een expert.
Volgens de nazileer was de vrijmetse
larij een joodse organisatie. Het was
dan ook geen wonder dat Eichmann
belangstelling voor het joodse vraag
stuk ging krijgen, al zou het alleen
maar zijn omdat de nazi's het zo voor
stelden dat de joden de vrijmetselarij
gebruikten om hun wereldheerschappij
te vestigen.
Eigener beweging legde Eichmann
een kaartsysteem aan van alle joden
die vrijmetselaar waren. Geleidelijk
verplaatste zijn belangstelling zich van
de vrijmetselarij naar het joodse vraag
stuk. Zozeer zelfs dat zijn streven er
op gericht werd de leiding te krijgen
van de afdeling joodse zaken van
de S.D.
In zijn vrije tijd studeerde Eichmann
verder Hij verrijkte zijn kennis snel.
Af en toe verbaasde hij zijn superieu
ren daarmee. Die wilden van zijn
nieuw-verworven kennis wel gebruik
maken. Zij zonden hem als waarnemer
van de Gestapo naar vergaderingen
van joodse verenigingen en soortgelijke
bijeenkomsten. Daar viel hij op door
zijn pijnlijk correcte optreden, zozeer
in tegenstelling met het brute gedrag
van de meeste anderen.
toen de Joodse godshuizen in
Wenen in vlammen opgingen.
in concentratiekampen was echter
zeker niet de „Endlösung" (finale op
lossing) van het joodse vraagstuk die
de nazi's voor ogen stond.
Voor de nazi's was het wereldjoden-
dom een anonieme macht die de wereld
overheerste. Dat wereldjodendom had
de regeringen van vele landen in de
macht. De leden van die regeringen
waren alleen maar marionetten.
Eichmanns leuze werd: Wie de vij
and wil leren kennen, moet de joden
leren kennen. Dat was niet de leuze
van Eichmann alleen. Zijn superieuren
hadden dezelfde opvatting.
Gedreven door die leuze maakte
Eichmann in 1937 een „studiereis" naar
Palestina. Hij deed dat onder een valse
naam, zogenaamd als correspondent
van het Berliner Tageblatt.
DE studiereis was maar van korte
duur. Eichmann verbleef twee
dagen in Palestina. Hij bezocht alleen
maar Sarona, een Duitse nederzetting
bij Tel Aviv, en een joodse kibboets.
Na die twee dagen reisde hij door naar
Kairo, waar hij de groot-moefti van
Jeruzalem, Haj Amin el Hoesseini, be
zocht. Van Kairo wilde hij teruggaan
naar Palestina, maar de Engelse auto
riteiten weigerden hem een inreis
visum. Eichmann ging toen maar weer
terug naar Berlijn.
Wat Eichmann toen voor ogen stond
was een uittocht van zoveel mogelijk
joden naar Palestina Daarom trachtte
hij er achter te komen hoeveel joden
Palestina zou kunnen opnemen.
Eichmann was zozeer van die ge
dachte vervuld, dat hij er bij tal van
gelegenheden met anderen over sprak.
Een van zijn broers moet zich eens in
Linz hebben laten ontvallen, dat hij
dacht, dat Adolf een zionist was. Hij
zaagde altijd maar door over emigra
tie van joden naar Palestina.
Eichmann had op het laatst de idée-
fixe, dat hij kenner bij uitstek van het
joodse vraagstuk en van het Pales
tijnse vraagstuk was. Bij sommige van
de joden, met wie hij veel later onder
handelde over de uitwisseling van de
Hongaarse joden, wekte hij de indruk,
dat hij in Palestina was geboren en
begrip had voor de moeilijkheden van
het vervolgde jodendom. Er waren er
die ervan overtuigd waren, dat hij
theologie had gestudeerd.
Al zoekend en speurend vroeg ik
mij af of er in zijn leven een keerpunt
kon zijn geweest, een punt waar hij
was begonnen een psychopatische
massamoordenaar t.e worden.
Het moest wel zo zijn gegaan, dacht
ik: zijn toetreding tot de nazipartij
bracht mee, dat hij zich met toewijding
de nazileer eigen maakte en zich er,
alle scrupules opzij zettend, mee ging
vereenzelvigen. Eichmann begon als
een ijverige, toegewijde leerling en hij
eindigde als een blindelings gehoor
zamende automaat, als een vernieti
gingsrobot.
Aanvankelijk was hij alleen maar
bezeten door de gedachte, dat de joden,
hoe dan ook, uit Duitsland weg moes
ten. Aan massale vernietiging dachten
de nazi's toen nog niet.
GELEIDELIJK echter kregen de be
lijders van de Duitse rassenwaan
de overhand. Eichmann evolueerde
met hen en kwam er met hen ten slotte
toe de joden te beschouwen als onge
dierte, dat „rücksichtslos" uitgeroeid
diende te worden.
In één opzicht verschilde Eichmann
van de fanatici. Hij liet zich niet mee
slepen door hun hysterie Hij bleef zijn
werk nauwgezet en serieus, in vol
maakte plichtsbetrachting, doen. Nee,
emotioneel werd Eichmann niet.
Toen Eichmann na de annexatie van
Oostenrijk naar Wenen werd gestuurd,
had hij het besluit genomen zijn plan
nen voor de massale deportatie van de
Duitse en Oostenrijkse joden met ijze
ren vuist uit te voeren. Hij zou voor
geen enkel compromis te vinden zijn.
Mensen die hem toen in Wenen had
den meegemaakt, vertelden mü na de
oorlog over hem. Eichmann was steeds
correct geweest, maar ook steeds
„rücksichtslos". Ook hoorde ik, dat
voor hem het keerpunt was gekomen
in de „Kristallnacht", de grote anti-
semietische uitspatting in Oostenrijk
die op bevel van Heydrich was geor
ganiseerd.
Met de correctheid van Eichmann
was het van die dag af gedaan.
Heydrich had per telexboodsohap
opdracht gegeven, dat alle synagoges
in brand gestoken moesten worden en
de suggestie gedaan Eichmann met de
uitvoering van die opdracht te belasten.
Eichmann kwam toen pas goed als
jodenvervolger in actie. Nu was dan
zijn tijd gekomen. Hij ijlde van syna
goge naar synagoge om zich er per
soonlijk van te overtuigen, dat de
joodse godshuizen in vlammen opgin
gen. Hij moet zelfs geholpen hebben
bij het stichten van brand in sommige
van de acht synagoges van Wenen.
Eichmann schepte zowaar plezier in
zijn werk.
Ja, dat was het keerpunt.
VOLGENDE KEER:
ÏN Neurenberg ontdekte ik een docu
ment waaruit bleek dat Eichmann
in die eerste tijd vergunning had ge
vraagd voor het nemen van lessen in
het Hebreeuws bij een rabbijn. Dat
verzoek werd afgewezen. Eichmann
zette zijn zin toch door. Hij ging thuis
Hebreeuws studeren. Hij vorderde maar
heel langzaam. Toch kon hij na enige
tijd al een paar eenvoudige zinnetjes
in het Hebreeuws zeggen.
Zijn superieuren waren daarvan zo
onder de indruk dat zij hem Duitslands
grootste expert op het gebied van het
joodse vraagstuk noemden.
In die jaren, omstreeks 1935, was het
nog niet duidelijk wat de nazi's met
de joden wilden doen. Zij moesten uit
Duitsland verdreven worden, dat stond
wel vast. en de Duitsers zouden al het
mogelijke doen om het de verdreven
joden overal in de wereld zo zuur
mogelijk te maken.
De concentratiekampen waren toen
al propvol joden. De gedwongen aan
wezigheid van al die duizenden joden
AMSTERDAM. Er is weinig voor
nodig om de charter- en vrachtprijzen
te doen stijgen omdat de thans opge
legde tonnage voor droge lading minder
is dan een procent van de totale ton
nage. Dit deelde de directie van de
K.N.S.M. mee in de aandeelhouders
vergadering. In het lijnbedrijf begint de
atmosfeer op te klaren. Hier en daar
moeten echter nog zeer noodzakelijke
prijsverhogingen komen. In het Euro
pese verkeer kwamen in 1960 al ver
scheidene kleine verbeteringen tot
stand.
In de Atlantische vaart en de vaart
tussen het Caraïbische gebied en de
Verenigde Staten zijn de charterprijzen
wat aangetrokken waardoor de uitga
ven van de K.N.S.M. zijn toegenomen.
Een verhoging van de vrachtprijzen is
wenselijk doch kan pas dit jaar wor
den gerealiseerd.
Ook de tankvrachtenmarkt trekt de
laatste tijd aan. De opgelegde tonnage
is aanzienlijk verminderd waardoor een
obstakel voor een verdere verbetering
van de markt is weggenomen.
BIJGECÏIARTERD
Ondanks de uitbreiding van de vloot
heeft de K.N.S.M. in 19G0 weer tonnage
bijgecharterd. Ook in 1961 ligt de ge
charterde tonnage op ongeveer hetzelf
de niveau, hetgeen wijst op een nog
steeds groeiend vervoer.
De door de Amerikaanse regering be
vorderde politiek om goederen zoveel
mogelijk met Amerikaanse schepen te
laten vervoeren vervult de directie met
enige zorg. Zij zou het vooral betreuren
als dit voorbeeld in andere landen
school zou maken. Dit zou leiden tot
zekere discriminatore maatregelen ten
gunste van de eigen scheepvaart van
die landen. De z.g. fifty-fifty clausule
voor Amerikaanse hulpgoederen is al
door andere landen overgenomen. De
neiging bestaat over te gaan tot een
100 pct.-clausule.
In 1960 werd de vloot met twaalf
schepen uitgebreid. Vijf schepen wer
den verkocht. Op basis van het gewo
gen gemiddelde van het draagvermogen
is de gemiddelde leeftijd van de vloot
negen jaar. De prijzen voor nieuwbouw
zijn in 1960 met circa vijf procent ge
daald. Voor een onlangs besteld schip
was de prijs nog iets lager dan in 1960.
Shell Oil kwartaal 0,27(1, betaalbaar
24 maart.
Montgomery Ward and Company kwar
taal 0,25, betaalbaar .15 april.
Martin Company kwartaal 0,25 op de
nieuwe gewone aandelen, betaalbaar 27
maart.
AMSTERDAM. R. Mees en Zoonen
en de Amsterdamsche Bank stellen op
8 maart de reeds aangekondigde in
schrijving open op nominaal 1.5 mil
joen aandelen in de Motorenfabriek Plu
vier. Het bezit van twee oude aandelen
geeft recht tot inschrijving op een
nieuw tegen de koers van honderd pro
cent.
De nieuwe aandelen, die een nomina
le waarde hebben van duizend gulden,
delen voor de helft in de resultaten van
het boekjaar 1960-1961. De claimhandel
begint dinsdag a.s.
Rijkspremie
Aangezien de omzetten steeds toene
men en het bestuur de grenzen van het
mogelijke nog lang niet bereikt acht,
werd in Emmen een nieuwe fabriek ge
bouwd. De kosten hiervan bedragen ca.
2.7 miljoen. Ze worden voor het over
grote deel gefinancierd met een door
de gemeente Emmen te verstrekken le
ning onder hypothecair verband, als
mede met een premie van het Rijk.
De machines vergen ook belangrijke
bedragen. Voor de gedeeltelijke finan
ciering van de investeringen verleende
Advertentie
Verkoudheidsbacillen
zijn als de dood voor
Dit doosje betekent:
protektie tegen infektie
de Herslelbank een lening van een mil
joen. Het restant wil de directie bestrij
den uit de opbrengst van de emissie.
De orderportefeuille is ruim gevuld.
De directie verwacht ook over het tot
4.5 miljoen vergrote kapitaal een be-
Ned. Aanneming Mij. Boersma
DEN HAAG. De Nederlandsohe
Aanneming Maatschappij v/h fa. H. F.
Boersma behaalde over I960 een vrijwel
onveranderd resultaat ondanks een be
langrijk hogere omzet. Deze steeg van
f 33 tot 41,5 miljoen. Slecht weer
waardoor een zeer groot aantal uren niet
produktief was, een werkstaking waar
door ruim tweeduizend manweken ver
loren zijn gegaan en loonsverhogingen
waren oorzaak dat het resultaat weinig
veranderde.
Het overschot van de bedrijfsrekening
bedroeg ƒ3,07 (v. j. 13,16) miljoen. Het
boekjaar sluit met een winstsaldo van
f476.129 (v. j. ƒ476.949). waaruit een
onveranderd dividend van 18 wordt
voorgesteld.
De orderportefeuille bedroeg eind 1960
ruim 48 (v. j. ƒ43) miljoen. Onder
de in 1960 ontvangen opdrachten be
hoort de bouw van de brug over de
Maas bij Van Brienenoord. Dit werk
wordt uitgevoerd samen met de Hol-
landsche Beton Mij. In de eerste maan
den van 1961 werden enige belangrijke
opdrachten verkregen.
ROTTERDAM. In een buitengewo
ne algemene vergadering van aandeel
houders in Unilever N.V. is de heer A.
J. C. Hoskyns Abrahall benoemd tot lid
van de raad van bestuur.
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM „Wij willen bijblij
ven". Aldus karakteriseerde gisteren dr.
J. Trommel, de leider van de afdeling
raketbrandstoffen van de Koninklijke Ne
derlandse springstoffenfabrieken, het
contract dat die onderneming en de
Artillerie-inrichtingen hebben gesloten
met de Franse fabriek S.E.P.R.
De Franse partner heeft technische en
commerciële banden met twee grote
Amerikaanse ondernemingen, Thiokol en
Rocketdyne, die beide vaste brandstoffen
voor raketten produceren. Waarschijnlijk
hebben de twee Nederlandse ondernemin
gen de overeenkomst gesloten in de ver
wachting spoedig in de behoefte aan
brandstof voor raketten van de Neder
landse strijdkrachten te kunnen voorzien.
Thiokol is in Amerika de leverancier
van de vaste brandstof van de luchtdoel
raket Nike-Ajax en de artillerieraket
Sergeant. De Nike is bij de Nederlandse
strijdkrachten in gebruik. Met de Ser
geant worden proeven genomen.
De vaste brandstof van beide typen is
onbeperkt houdbaar. Op den duur zal
het nodig zijn haar in Europa te fabrice
ren, zo mogelijk in de landen, die de ra
ketwapens in kwestie bezitten.
Van onze correspondent
BRUSSEL. Na een hele dag ver
gaderen hebben de liberale en katholie
ke ministers, die elkaar gisteren voor
het eerst sinds een week weer ontmoet
ten, overeenstemming bereikt over de
politiek die tot aan de verkiezingen
moet worden gevoerd. Zij zijn overeen
gekomen dat enkele uit de Eenheidswet
voortvloeiende besluiten tot belasting
verhoging toch genomen zullen worden
(o.a. verhoging van de successiebelas
ting) en dat anderzijds enkele besluiten
genomen worden die tot bezuinigingen
kunnen leiden (o.a. een besluit tot ver
scherping van het toezicht op de werk
lozen).
Besluiten tot verhoging van de omzet
belasting, het grote probleem dat de
laatste weken m discussie was, zullen
niet worden genomen, hetgeen een winst
punt voor de liberalen betekent. De bei
de vleugels van het kabinet zijn echter
overeengekomen dat, wanneer nog voor
de verkiezingen mocht blijken dat de
overeengekomen maatregelen onvol-
douen°e zijn voor de positie van de
schatkist, er opnieuw over de omzetbe
lasting zal worden gepraat.
DEN HAAG (ANP). Een agent va;
politie in Den Haag is uit de dienst ge
schorst, omdat hij een meisje op straa.
lastig zou hebben gevallen. De man
bleek door persoonlijke omstandigheden
helemaal uit zijn evenwicht te zijn. Hij
staat onder behandeling van een psy
chiater.
j VvVALEND langs de planken
■L'van een boekwinkel ontdekte
ik een hele serie lieve boek
jes over allerlei praktische onder
werpen als goochelen, schilderen
e.d. Als onpraktisch man las ik
werktuiglijk de titels, nauwelijks
geïnteresseerd, totdat ik er een
ontdekte, die mij aantrok: „Vis-
recepten". Ik verheugde mij al op
de omslag, die bij dergelijke werk
jes het water in de mond-doet ko
men: zou er een heerlijk bruinge
bakken tong op staan of een truite
bleue of frutti di mare? Ik had
niet met de tijdgeest gerekend: het
bleek een zittende kok met op het
gelaat een weinig professionele uit
drukking en op zijn knie de enige
zeebewoner, die zoal niet oneet
baar, dan toch op morele gronden
voor consumptie ongeschikt is: een
mooie, blote (maar voor alle ge
zindten op acceptabele wijze pose
rende) zeemeermin.
Een fraaie vondst, maar in zo
verre smakeloos, dat hij twee on
gelijksoortige geneugten op jam
merlijke wijze door elkaar haal
de. Ik heb het boek niet ingeke
ken wat kan zo'n kok mij van
vis bakken leren? Sex in de keu
ken? Dat mocht in mijn tijd be
slist niet: de huzaar van de keu
kenmeid bleef buiten.
Minstens even verderfelijk is
sex in de politiek en dat leert ons
de droeve geschiedenis van de
Romein in Cleopatra's leven: An-
tonius. Hij had haar voor het eerst
gezien, toen zij veertien jaar was
en hij als officie; in Egypte was;
hij zal haar ook in Rome wel ge
zien hebben, want hij was Cae
sars rechterhand. En zeker heeft
hij er van gedroomd na Caesars
dood zijn opvolger te worden, zo
wel in de politiek als bij Cleopa
tra.
/"tAESARS arfgenaam, Octavia-
nus, de latere keizer Augus
tus, was hem echter te glad
af en hij kon het voorlopig niet ver
der brengen dan een soort belan
gengemeenschap met hem en met
een slappe derde man, Lepidus,
het ,z.g. (tweede) Triumviraat of
driemanschap. Gezamenlijk deel
den zij de lakens uit, maar natuur
lijk kon dit driemanschap bij de
aspiraties van de twee hoofdfigu
ren geen blijvende banc' zijn. De
eerste jaren na Caesars dood was
Antonius de machtigste; hij had
het leeuwedeel in de overwin
ning op de legers van Brutus en
Cassius, de moordenaars van Cae
sar, en bij de taakverdeling viel
hem het Oosten ten deel.
Cleopatra had in Alexandrië de
kat uit de boom gekeken, haar
broergemaal door vergif om het le
ven laten brengen, haar driejarig
zoontje tot mederegent gemaakt
en, naar men zei, zelfs de tegen
partij van Antonius enigermate
gesteund ze wist ook niet dat
hij zou winnen.
Antonius trok intussen langs de
steden van Klein-Azië geld afper
send en feestvierend. De Romei
nen hadden tegenover het „zedelo
ze" Oosten ongeveer dezelfde in
stelling als de Engelsen vroeger
tegenover Parijs: walging thuis en
plezier ginds. In een gezelschap
waarvan de samenstelling de film
censuur niet zou passeren, trok hij
rond. In het beroemde Ephesos
deed hij zijn intocht als „De Nieu
we Dionysos" in een soort carna
valsstemming, te midden van als
bacchanten en satyrs verklede ste
delingen, terwijl zijn fiscale speur
honden rondneusden naar rijke
slachtoffers.
mOEN hij in Tarsos (Z.O. Klein-
4- Azië) was, ontbood hij Cleopa
tra ze moest zich voor haar
houding komen verantwoorden
maar als u het mij vraagt, was
dat een smoesje. Ze had al een en
ander van hem gehoord en greep
deze nieuwe kans. In een van haar
staatsieschepen stak ze over en voer
de rivier de Kydnos op naar Tar
sos. De achtersteven was verguld,
de zeilen waren van purper, de
grepen van de roeiriemen van zil
ver; onder een met gouddraad
doorweven zonnetent lag zij zelf,
opgemaakt en „gekleed" als de
liefdesgodin Aphrodite, met om zich
heen jongens, uitgedost als kleine
liefdesgodjes, die haar koelte toe
wuifden; slavinnen opgetuigd als
Nereïden en grieten als Chariten
stonden voor de show aan de tou
wen en het roer; muziek en eerste
klas buffet aan boord. Het geheel
was gehuld in een wolk van par
fum en de stad Tarsos liep uit, zo
dat tenslotte Antonius alleen op de
markt achterbleef.
Het gerucht deed de ronde dat
Aphrodite was gekomen om haar
collega Dionysos te bezoeken en
op haar uitnodiging kwam hij aan
boord om te dineren. Hij rolde
haast om van verbazing, want Cleo
patra verstond haar show-business
honderd keer beter dan hij, en spe
ciaal de lichteffecten wekten zijn
bewondering. Nu had Cleopatra
kunnen zeggen: „Veni, vidi, vici!"
want deze vrouw-uit-een-sprookje
won onmiddellijk het hart van de
genotzoeker en fantast Antonius,
die minder verzet bood dan zijn
heilige naamgenoot.
-lij ging gretig in op haar uit
nodiging om in Alexandrië te ko-
nien logeren en werd een slaaf van
zijn passie voor de nu acht-en-
twintig jaar oude koningin hoe
wel hij toch al een man van veer
tig was, zegt een oude schrijver
in naïeve verbazing. Heersers in
sPeu alleen de slaaf van
zichzelf zijn: Cleopatra bracht hem
nieuwe prkkels, gevaarlijke aspi
raties en ten slotte de ondergang.
