Moderne Robin Hood sleurt Portugal uit de vergetelheid Santa Maria Het harde geslacht NA 469 JAAR IS DE SANTA MARIA WEER OP AVONTUUR KOOP des-&Mt4te- VAH HART TOT HART DE NATUUR Hammarskjoeld bezorgd over inkrimping van zijn leger in Congo Bibbermysterie in zesde klas KAPPIE EN DE LUCHTSTRIJD Uit de kerken Vrijdag 27 januari 1961 ZEEUWSCH DAG BE j> IftTFN U.-PER STUK f 235.000.- PRIJZEN ie vandaag volkomen gezond is kan morgen hulpbehoevend zijn Medestanders önderli andelen Schip na aanvaring op Waal gezonken in en om uw huis EVACUATIE Pag. 2 Van een onzer redacteuren ver de oceaan vaart een schip, dat feitelijk niet meer in deze tijd past, een kaperschip, veroverd door een onder nemend groepje rebellen onder aanvoering van een man, die tegen een dictatuur in opstand is gekomen. Dit schip, de Santa Maria, past niet in deze tijd van Ronde Tafels en Topconferenties. Het ademt de sfeer van een ruige romantiek, die vroeger eens de wereld moet hebben beheerst. De kaperkapitein Gal va o heeft voor velen al flauw de gestalte van een Robin Hood gekregen. Tussen het re belleren door is hij hoffelijk en men kan zich voorstellen, dat hij ver schrikt zijn excuses maakt tot een schone bewonderaarster op de voor plecht, die nat wordt gespetterd, om dat de kaperkapitein plotseling „volle kracht vooruit" moest bevelen om aan zijn achtervolgers te ontkomen. Kaperkapitein Galvao is een rebel. Hij is openlijk in opstand gekomen tegen het regiem in zijn land. Daarom alleen al heeft hij een vleugje sym pathie weten te oogsten. Want Salazar is een dictator, al is dat niet zo erg duidelijk bekend, omdat Portugal nog slechts een klein bijrolletje speelt op het grote politieke toneel. Poort van Europa Dit Portugal, dat eens de uitgangs poort van Europa was; dat eens met ongeëvenaarde stoutmoedigheid nieuwe zeeën en werelddelen ontdekte; dat eens de leverancier was van de won derlijke produkten uit de Oost, die men geheimzinnig „specerijen" noem de; dit Portugal is in de loop der eeuwen tot een onbelangrijk gebied geworden. De roem, die de Portugezen zich in de na-Middeleeuwen als zeevaarders en ontdekkingsreizigers verwierven, werd geboren uit noodzaak. Nadat het Antonio d'Oliveira Salazar Advertentie Ggk. Min. Just. O ei. 19-3-'60. C O. 590/162/449 t.g.v. de St. tot uvicn IN VIJF KLEUREN BIJ WINKELIERS of Giro 510.000 tbc. Adr. v. inl.: H'singel 303 R'dam, Tr. 5 scr. v. 340.000 loten, f 1,- p. st. Vervolg van pag. 1 Niet verboden Het Portugese blad Noticias dat in Lorengo Marques, aan de andere kant van Afrika verschijnt, heeft het ver haal van de rebellie aan boord van de Santa Maria groot opgemaakt gepu bliceerd op zijn voorpagina onder een zeskoloms kop. Lorengo Marques is de hoofdstad van de Portugese kolonie Mozambique. Het heeft in de kolonie veel opzien gebaard dat de autoriteiten niets tegen het blad hebben ondernomen. Door gaans worden berichten als die over de Santa Maria en soortgelijk nieuws dat de Portugese machthebbers niet welkom is, aan censuur onderworpen. Herhaaldelijk worden kranten in de kolonie verboden. Hoe kon dit de censuur passeren, vraagt men zich met oprechte ver bazing af. Indien er ergens in de over zeese gebiedsdelen van Portugal een opstand mocht uitbreken dezer dagen, dan acht men Portugees Oost-Afrika en zeker Lorengo Marques zeer geschikt als beginpunt. Over de bewegingen van de Portu gese oorlogsschepen is gisteren de ge hele dag niets vernomen. Zijn de oor spronkelijke berichten juist, dan zal er zaterdagochtend op zijn vroegst con tact gemaakt kunnen worden tussen een van de Portugese jagers en de Santa Maria. De meeste kans om het'schip te be reiken en aan boord te komen maken misschien nog de mensen op drie kleine scheepjes die van Frans Guyana uit een poging doen om de Santa Maria in te halen. Er bevinden zich naar alle waarschijnlijkheid medestanders van Galvao en Delgado aan boord, die de avontuurlijke reis van de Santa Maria niet willen missen. De Santa Maria bevindt zich nu op de helft van de afstand tussen Trinidad en de Afrikaanse kust of iets oostelij ker. Zij heeft nog altijd voor vele dui zenden mijlen brandstof aan boord en vaart nog steeds betrekkelijk langzaam om brandstof te sparen. Verscheidene Amerikaanse vliegtui gen hebben het grote schip nu waar genomen. Zij melden dat de passagiers rustig in de zon op dek zitten en vrien delijk naar de vliegtuigen wuiven. Alle opvarenden maken de indruk dat zij vol vertrouwen zijn en volstrekt niet bang voor de toekomst. Ook bleek uit niets dat zij er een idee van hadden dat de jacht op hun schip de Ameri kaanse belastingbetalers op het ogen blik miljoenen per dag kost. De Amerikaanse vliegtuigen hebben geregeld radiocontact met het schip. Elke keer wordt herhaald dat Galvao zijn passagiers zal ontschepen in een neutrale haven, dat hij geen zeerover is maar een revolutionair en dat hij het recht opeist als zodanig te worden behandeld. Hij heeft nu ook verklaard dat hij bereid is in onderhandeling te treden met vertegenwoordigers van elk land, maar niet van de Spaanse regering of de regering van Portugal. Pro forma heeft de eerste Ameri kaanse piloot die het schip vond, Gal vao gevraagd, terug te keren naar een Westindische haven. Het antwoord luidde, zoals trouwens werd verwacht, dat Galvao geen zeerover was en niet op zijn weg zou terugkeren. Wel wilde hij van zijn passagiers af. Daarna zou hij dan zijn handen vrij hebben om zijn onderdrukte vaderland te bevrijden van het regiem van Salazar. land vier eeuwen door de Moren was bezet, werd het in de elfde eeuw door de Spanjaarden bevrijd. Weer een eeuw later in 1143 werd het land zelf standig en in 1273 bereikte Portugal zijn tegenwoordige omvang. De Moren bleven de erfvijanden van het land en de Portugese kaapvaarders achter volgden hen langs de hele Afrikaanse westkust. Zo werd al vechtende in 1488 voor het eerst Kaap de Goede Hoop door een westers zeilschip ge rond en tien jaar later vonden de Portugezen de weg naar de Indische archipel. Portugese kolonies verrezen over de hele wereld, in Voor-Indië, aan de Archipel en in 1492, toen Co lumbus Amerika ontdekte, ook in de Nieuwe Wereld, waar in 1500 Brazilië Portugees bezit werd. Rust der rijkdom In die tijd stond Portugal op het toppunt van zijn roem en macht. Doch het goud van Amerika, dat Spanje arm zou maken, deed ook Portugal verschralen. Dit goud maakte Spanje en Portugal eerst rijk. De landen gingen vervolgens op hun lauweren rusten, het initiatief verdween en de natuurlijke hulpbronnen van de landen werden verwaarloosd. De rust der rijkdom deed deze landen insluimeren, Toen de goudstroom opdroogde, ver armden de landen snel en politiek werden zij door Engelsen en Fransen naar het tweede plan gedrukt. De Hollanders verdreven hen uit vele kolonies en namen scheepvaartroutes over. De eeuwen, die na de bloeiperiode volgden, hulden Portugal in een sche- mer-duister, zo nu en dan verlicht door de vlam van een revolutie. Met weinig buitenlands aanzien en inner lijk verscheurd door opstanden werd Portugal in 1908 na een dubbele vor stenmoord een republiek. Als echo van het trotse koloniale verleden golden en gelden nog steeds de ïnge- schrompelde bezittingen, die Portugal nog overal op de wereld heeft, in Indië, Afrika en Archipel. Het nieuwe bewind nam fel stelling tegen de eigenlijke machthebbers van het land: de rooms-katholieke geestelijkheid. Deze radicale republikeinen bleven achttien jaar aan het bewind; in 1926 wisten de rooms-katholieke conserva tieven via een militaire staatsgreep de macht weer in handen te krijgen. In 1933 werd door een volksstemming be paald, dat het land een autoritair regime zou krijgen, hetgeen neerkomt op een gematigde vorm van dictatuur De zoon van een arme hoer, Antpnio tTÖlivëira"' S'alazar, die in zijn jónge jaren hard had gestudeerd en het tot hoogleraar in de economie had' weteri té bréjigen. wist in enkele jafen chaotische financiële toestand van het land te restaureren. Hij maakte Portu gal financieel tot een der gezondste landen van Europa en dit bezorgde hem een bijna absolute macht. In naam is hij al vele jaren minister president, in feite is hij de dictator van Portugal. Oppositie van politiek- andersdenkenden is bij de wet toe gestaan, maar wordt in de praktijk zeer moeilijk gemaakt. Het is dan ook met enige reserve, dat het Westen Portugal heeft verwel komd als lid van de Navo; politieke en militaire noodzaak deden het Wes ten na 1945 „vergeten", dat Spanje en Portugal in wezen totalitaire staten zijn. Daarom kreeg Portugal ook Marshall-hulp. Het wil zich economisch niet graag met het Westen verbinden; het land is bijvoorbeeld geen lid van de Kolen- en Staalgemeenschap Over de oceaan vaart een kaper schip. Dit schip is gestolen en volgens de berichten zijn er bij de verovering slachtoffers gevallen. Dit zijn uiterst ernstige zaken en men kan er niet licht over denken. Toeh weet het Wes ten niet helemaal precies, hoe het moet reageren. Amerika stuurt oorlogssche pen achter het schip aan, maar ver biedt tot geweld over te gaan. Engelse schepen kampen met brandstofgebrek! De hele wereld Portugal natuurlijk uitgezonderd wacht op veilige af stand met een zekere spanning wat er gaat gebeuren. In 1492 voer er ook een Santa Maria over de oceaan, een van de drie zeil schepen, waarmede Columbus Amerika zou ontdekken. Voor de kust van Zuid-Amerika leed die Santa Maria schipbreuk en met de wrakstukken werd op Haïti de eerste Spaanse neder zetting gebouwd, het begin van een nieuwe wereld, van een nieuwe staat. Nu, bijna vijf eeuwen later, moet het onwaarschijnijk worden geacht, dat een schip en een stoutmoedig piraat in staat zijn dergelijke beslissende avon turen te beleven. VOORTHUIZEN. Weer is er in de Prinses Wilhelminaschool deze keer in de zesde klas een geval van bibberziekte voorgekomen. De hoofdinspectie voor de volksgezond heid houdt er rekening mee, dat dit een nieuwe aanwijzing oplevert voor het onderzoek, omdat de ziekte nu in qen ander lokaal de kop heeft opgestoken. In november werden twaalf leerlingetjes van de derde klas getroffen. De school staat op een lage plek, waardoor de mogelijkheid niet uitge sloten is, dat gassen uit het grondwater de oorzaak zijn. Een eerste onderzoek heeft nog geen zekerheid gegeven in elk geval is er geen kqolmonoxyde in de lucht tussen de vloeren ge vonden. Ook wordt er rekening mee gehou den, dat er geestelijke oorzaken ten grondslag aan het nieuwe ziektegeval kunnen liggen. TIEL. Op de Waal bij het Amster- dam-Rijnkanaal is gisteren de ruim zes honderd ton metende sleepboot Caland van de Rotterdamse Lloyd na een aan varing met de sleper Frisia gezonken. De Caland kwam tussen de kribben te recht. De opvarenden werden door een passerend schip overgenomen. Vooral bladplanten hebben veel van de droge atmosfeer te lijden als er te hard gestookt wordt en zulke planten zal men dus regelmatig moeten be sproeien, als elke dag het blad even met lauw water wordt overneveld zul len ze veel beter groeien doch gebruik er in geen geval het koude leidingwater zo uit de kraan voor, maar doe er een scheut lauw water doorheen. Bloeiende planten kan men beter niet besproeien. 107 Ze stond midden in de kamer, rechtop alsof zij nog de vrouwe van het kasteel was. Zó had Arjen haar in de wapenzaal zien staan om voor name gasten te begroeten. Toen hij met de gordel terugkwam stond zij nog steeds op dezelfde plek. Joanna liet de gordel door haar handen glij den. Jurein had ieder modderplek] e van de email-platen weggewreven maar het leer had vochtvlekken ge kregen. Eén voor één streelde Joan na de platen. Toen ze bij de zwart- uitgeslagen vergulde gesp kwam, kuste zij het wapen dat daar mid denin gegraveerd was. Hij moet een goed graf hebben, Arjen. Arjen antwoordde dat zijn vader hem opgedragen had om voor alles te zorgen. Adriaen wilde dat Joris in een kapel begraven zou worden. 's Avonds toen Joris in een kist lag, waarover het met goud en zilver be- stikte wapenkleed van Lodycke hing, kwam heer Adriaen uit de herenka mer. Hij legde zijn arm om Joanna heen, die bij haar gestorven zoon wil de bidden. Zij knielde op een bid- stoel, met Adriaens' hand in de ha re. Maar hijzelf knielde op de stenen vloer en steunde zijn voorhoofd te gen het harde hout van de kist. Zijn stomme smart was erger dan het snikken van Joanna. In het dienstvertrek hadden Simon en Michel moeite met Jurein, die naar zijn jonker wilde. De oude knecht maakte zoveel misbaar dat Joanna het hoorde. Toen Arjen zeide dat het Jurein was liet ze hem ko men. Schuw keek hij naar heer Adri aen die nog voorover bij de baar lag. Maar voor de vrouwe was hij niet bang. Hij ging naast haar voeten op de vloer liggen en waakte de hele nacht tot in de vroege ochtend. Toen kwamen de mannen, die de kist naar de kapel moesten dragen. Jurein sloeg zichzelf op de borst en rukte aan zijn dunne grijze haren. Zijn verdriet was zo wild dat Arjen het beter vond om hem in een dienst vertrekje op te sluiten. Ze gaven hem iets te drinken waarvan hij sla perig zou worden, want zijn rauwe stem verwekte zoveel onrust dat Ar jen voor zijn vader vreesde. Adriaen zou in drift iets kunnen doen en Ju rein was geen knecht zoals de ande ren. Maar Adriaen hoorde niets. Als of hij niet meer bij de mensen hoor de liep hij achter de baar aan. Het was een lichte voorjaarsmor gen. De bloemen en kruiden waren bedauwd en overal zongen de vo- DOOR D I CNATE ROBBERTZ gels. In een kleine kapel werd de boerenjonker ter ruste gelegd. Er woei een geur van vers gras naar binnen en vlak bij, op een klein brok je weiland, blaatte een schaap tegen zijn lammeren. Dat waren de kleine dingen waar Joris zo van gehouden had en die hij altijd had gezocht op de hoeven en 'in het land. Niet lang daarna, in de aankomen de avond, stierf Jurein. Arjen en Si mon waren bij hem. Zijn ogen waren nog wijd open toen hij al dood was. Hun gebluste pupillen vingen de me taalachtige schijn van de avond. Vrouwe Joanna zorgde er voor dat hij evenals zijn jonker een goed graf kreeg. Zelf bad ze bij zijn kist om zijn eeuwige zaligheid. In het vroege voorjaar was Diede- rick van Voorhoute terug gekomen uit Vlaanderen. Hij had daar veel gezien en ook veel beleefd, maar een man was hij niet geworden. Dat vond Claes van Romerswale toen hij zijn neef kwam bezoeken. Sinds de eerste dag dat hij en Ber- ta hun intrek genomen hadden in het Huis Vermuiden, verwachtte Claes dat er iets zou gebeuren. Iets dat hem weg zou halen uit de drei gende armoede en het doelloze leven. Daarom was hij rusteloos altijd op pad om dat nieuwe geluk te vinden. Zodra hij gehoord had dat de jonker van Voorhoute weer thuis was, za delde hij zijn paard en reed weg. Hij bleef echter niet lang op Voorhoute. Vroeger was hij er liever geweest dan op Lodycke. Hoewel hij Diede- rick nooit had kunnen bewonderen, waren zij toch goede vrienden ge weest en eikaars vertrouwden bij heel wat avonturen. Maar nu leek het leven in het vruchtbare Cru- ninghe land hem leeg en vervelend. Er was met Diederick geen verstan dig woord te spreken. Die wilde over de ramp niets meer horen en zat vol met verhalen over het leven in Brus sel en over vrouwen die hij had le ren kennen. Hij lachte om de ernst van Claes en liet het goud van zijn vader nog meer rollen dan voorheen. Claes was te trots om van die rijk dom mee te willen delen. Somber ge stemd ging hij terug naar Schaker- loo, waar Berta er op aandrong dat hij naar Dirxland zou gaan om de uitzaai mee te maken. Vervuld van een triestig heimwee naar het oude gemakkelijke leven trok hij naar de hoeve van Iman en Pieter. Zijn zwa gers o. ingen hem niet onvriende lijk. Ze waren echter zwijgzaam als altijd en nu verbeeldde Claes zich dat ze opzettelijk weinig tegen hem zeiden. Hij was immers een indrin ger. Hij kwam, nu hij niets meer had, zijn lege handen laten vullen met hun bezit. Van het boerenwerk had hij geen verstand. Het meest hield hij van paarden, van rijden en als het moest ook van vechten. Maar om zaad in de omgeploegde aarde te strooien en zorgzaam uit te plan ten en te wieden, ontbrak hem het geduld en de liefde. Een hele week liep hij op de hoeve van zijn zwagers rond, als een gast, die men wel wil dulden maar toch liever ziet vertrekken. Iman legde hem alles uit wat hij behoorde te we ten over het land en het vee. Nu en dan vroeg Claes iets. Meestal waren het dingen waarover Iman glimlach te of die hem de wenkbrauwen de den optrekken. Claes wist dat hij domme dingen zeide, maar het kon hem niet schelen. Toen hij weer thuis kwam was er ook een eind gekomen aan het mooie droge weer der laatste weken. Een zachte regen leekte over de dorsti ge aarde. Claes had de deur van het voorhuis opengezet om de regen te horen vallen. Het regelmatige tikken maakte hem rustig. Om hem heen lagen zijn honden, zeven grote ruige dieren met hun koppen naar het vuur gekeerd. (Wordt vervolgd) DEN HAAG. De gemeente Losser krijgt zevenhonderdduizend gulden scha deloosstelling van Oldenzoal voor een wijziging van de grens tussen de ge meenten. Dat antwoordt minister Toxopeus op vragen van de heer Beernink, lid van de Tweede Kamer voor de C.H.U. Eigen nieuwsdienst LEOPOLDSTAD De grote aderla ting die het internationale leger in Congo door de terugtrekking op korte termijn van de troepen der Verenigde Arabische Republiek, Guinee, Indonesië en Marok ko zal ondergaan, baart secretaris-gene raal Hammarskjoeld grote zorgen. In die mate zelfs dat hij het noó'ig achtte de Veiligheidsraad gisteren in een verslag over de toestand in te lichten. Immers, de troepenmacht der Verenig de Naties verliest 5000 man en telt daarna nog slechts ruim 13.000 man, die lang niet allen in velddienst zijn. Hammarskjoeld wijst er in zijn rapport op ó'at de terugtrekkingen voo-r de toe komst gevolgen hebben, die zo ernstig zijn dat ze onder de aandacht van de Veiligheidsraad gebracht moeten worden. Intussen is de volkerenorganisatie in Kivoe en Oostprovincie begonnen met de evacuatie van Belgische en Franse on derdanen d'ie zich op advies van hun regeringen uit de roerige gebieden te rugtrekken. In Oostprovincie zouden zich nog vijftienhonderd blanken bevinden en in Kivoe zevenhonderd. Een aantal Fran se, Belgische en Amerikaanse missiona rissen en zendelingen, in Oostprovincie op weg naar het veilige Oeganda, is dicht bij ó'e grens door Congolese soldaten aan gehouden en teruggestuurd. Een groep van zestig Amerikanen in de provincie Kasai was gelukkiger; zij slaagden erin uit dit betrekkelijk rustige gebied de grens met Rhodesië te overschrijden. De luchtbrug ter evacuering van de 500 Egyptische soldaten begint naar ver wachting op 1 februari met Amerikaanse legervliegtuigen die ter beschikking van de Verenigde Naties zijn gesteld. Een dag later volgt de overbrenging van de 738 Guinezen op Amerikaanse torpedo- bootjagers naar hun eigen land. Uit Parijs is gisteren de Franse para chutistenkolonel Roger Trinquler, eens plaatsvervanger van generaal Massu en een specialist in de guerillastrijd, voor een „oriëntatiereis" naar Katanga ver trokken. Hij is onlangs door president Tsjombe aangezocht als opperbevelheb ber voor het Katangaanse leger. Het Franse ministerie van defensie bevestig de d'at Trinquier voor onbepaalde tijd verlof heeft gekregen. 49. „Opgelet!" riep El Catró). ,,Nu begint de gasontwikkeling! Luisterend lagen allen om het ven tiel gebogen. Opnieuw klonk er een sis send geluid, maar nu in het inwendige van het rehip. Haastig gooide de admi raal nog drie, vier patronen in het ven tiel en schroefde dit daarop dicht. Het gesis vermengde zich nu met zacht geplot. Her en der schoten kanon nen weer tevoorschijn, richtten wanden zich op en rezen schoorstenen en sta ketsels omhoog. ,,De heleboel zwelt op! Wat een sappi ge dingetjes, die gaspatronen!" riep Ok- ki. „Caramba Wat een vinding!!" prees Fidelio Bombastos. „Alsjeblieft zei hij trots. „Het schip heeft al bijna zijn oorspronkelijke grootte terug. Maar we zijn er nog niet! Ik heb nog heel wat patronen over.de kruiser kan nog groter wor den!!" „Bravo!" brulde Bombastos. „Het schip moet straks in Banana een over weldigende indruk maken!" Opnieuw bracht de admiraal een aan tal patronen in het ventiel. „Hou toch op!" waarschuwde de maat schril. „Er komt allemaal ellende en narigheid van! Er zitten rampen in de lucht! Straks ploffen we uit elkaar. Hier ging zijn geroep verloren in het gedruis, waarmee het gas zich van de laatste holten in het schip meester maakte. Spoedig daarop begon het ge heel zeer bol en rond te worden GEREF. KERKEN Beroepbaarstelling: De classis Gro ningen heeft praeparatoir geëxamineerd en beroepbaar verklaard: A. Bakker, P. Venemastraat 39 te Kielwindewee: kandidaat aan de theologische hoge school te Kampen en D. j. Heslinga. Rabenhauptstraat 58a te Groningen, kandidaat aan de Vrije universiteit. GEREF. GEMEENTEN Bedankt voor Lethbridge (Can.) G. Zwerus te Norwich (can), voorheen te Middelharnis. BAPTISTENGEMEENTEN Beroepen te Heerenveen G. Visser te Workum. De afdeling Colijnsplaat van de N.C.V.B. vergaderde onder leiding van de presidente, mej. A. L. v.d. Weele. De heer M. J. Karman, hoofdonderwij zer van de Chr. Nat. School te Wissen- kerke. sprak over het onderwerp „Het ene talent". De Gereformeerde Mannen- en Vrouwenverenigingen van Colijnsplaat kwamen bijeen onder leiding van mej S. A. Contant. Mejuffrouw A. E. Con tant hield een inleiding over het onder werp „De gemeenschap".

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1961 | | pagina 2