Voorzieningen voor platteland
spreiden over aantal dorpen
De schuttershoven
in Middelburg
Grijpskerkenaar schept op
eigen houtje kunst
Binnenkort een nota over
industriële ontwikkeling
Z.L.M.-NOTA OVER PLATTELANDSBELEID
Geen voorstander
plattelandskernen
Kernen
Algemeen
Feiten
Nota Ged. Staten
aangeboden
Spreiding
Concreet
V oorzieingen
Asbak voor H.M.
de Koningin
Nieuwjaarstoespraak van burgemeester
Rechtvaardig
Kamer v. Koophandel
donderdag bijeen
N.C.L.B. bijeen
Zaterdag 21 januari 1961
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 5
Het standpunt van de rijksoverheid
ten aanzien van de oprichting van een
woningbouwcorporatie ten plattelande,
waardoor een bijdrage tot oplossing
van het probleem der krotwoningen
mogelijk leek, acht de Z.L.M. bijzonder
teleurstellend. In de nota wordt dan ook
een dringend beroep op de overheid
gedaan tot wijziging van haar stand
punt.
E VERBETERING van de materiële omstandigheden op
het platteland moet primair worden geacht, zowel nit
het oogpunt van de rechtvaardigheid ten aanzien van
de plattelandsbewoners als met het oog op de verster
king van de migratoire tendenzen, die van een te gering voorzienin
genniveau zijn te verwachten". Dat is één van de stellingen, die staat
te lezen in een uitvoerige en gedegen nota over het plattelands
beleid, samengesteld door de werkgroep van agrarische-sociale voor
lichting van de Z.L.M. Het bestuur van de Z.L.M. heeft deze nota
gisteren aangeboden aan het college van Ged. Staten.
Deze nota met het standpunt van de
Zeeuws» Landibouwimaatschappij over
de wensleijke voorzieningen voor het
platteland en het 'verlangen van meer
systematische aandacht voor de platte-
landsprotolamen zal. tevens ter kennisne
ming 'worden toegezonden aan de le-
deiï van Prov. Staten, het ETI voor Zee
land en de Stichting Zeeland voor Maat
schappelijk en Cultureel werk.
T\E Z L.M. is in het huidige stadium
geen voorstander van het bevorde
ren van zogenaamde ^plattelandsker
nen". Dit zijn grotere dorpen of stadjes,
die door overheidsmaatregelen als subsi
diëring enz. een goed voorzieningenni
veau moeten krijgen voor een groter ge
bied dan nu het geval is met de dorpen,
meestal zelfs voor een gehele streek.
Het Z.L M.-bestuur meent, dat de be
staande streekcentra Middelburg, Goes,
Zierikzee, Oostburg, Terneuzen, Axel,
Hulst, en Bergen op Zoom reeds in een
dergelijke behoefte kunnen voorzien,
waartoe uitbreiding van het voorzienin
genniveau in deze plaatsen evenwel
noodzakelijk is.
In de nota wordt de kwestie van de
plattelandskernen nader onder de loep
genomen. De vrees wordt uitgesproken,
dat de activiteiten ter stimulering van
bepaalde dorpen tot deze kernen in dit
stadium door latere sociaal-economische
ontwikkelingen zullen worden doorkruist,
terwijl het Z.L.M.-toestuur het gevaar
aanwezig acht, dat door een imin of meer
gedwongen oriëntering cp bepaalde
plaatsen aan de noodzakelijke bevorde
ring van de streekeenheid afbreuk zal
worden gedaan.
In de vestiging van kleine industrie-
en -ziet de Z.L.M. weinig heil. Veel
nleer bete'knis moet worden toegekend
/aan de uitbouw van reeds bestaande
bedrijven, waarvoor door de ontwik
keling van de industriekernen meer
mogelijkheden aanwezig zijn.
Centraliseren van vervangende wo
ningbouw zou inderdaad een bijdrage
tot ontwikkeling van bepaalde kernen
kunnen leveren, al'ziet het bestuur voor
hands voor verwezenlijking van een der
gelijk -programma geen mogelijkheden.
Wel vestigt de Z.L.M. de aandacht op
het grote belang van vervangende wo-
mrugbouiw vcor~het platteland in het al
gemeen. aangezien hierdoor een weg-
lhekken "naar naburige industriekernen
kan worden voorkomen.
Verbetering van het openbaar ver
voer, met name in de avonduren van
zowei de veerdiensten als het busver
voer wordt eveneens bepleit in de uit
voerige nota. Voor zover een meer fre
quente dienstver binding op het platte
land de rentabiliteit van een dergelijke
verbinding in gevaar zou brengen,
wordt zelfs subsidiëring hiervan wense
lijk geacht.
Ook dient het op particulier initiatief
laten rijden van bussen voor het bezoek
aan culturele evenementen voor subsi
diëring in aanmerking te komen.
Grote aandacht en mogelijkheden
moet het kleine industriële bedrijf op
het platteland worden geboden. Stimu
lering door vergroting van de subsidie
mogelijkheden wordt van grote beteke
nis geacht, gezien het effect dat derge
lijke vestigingen op de leefbaarheid van
het platteland kunnen hebben.
Voor de .middenstand wordt grote soe
pelheid bepleit bij de toepassing van
vestigingseisen. De aandacht wordt te
vens gevestigd op de mogelijkheden, die
de branchevervanging voor de midden
stand op het platteland kan betekenen.
A LS DERDE punt wordt in de nota de
•-*- aandacht gevraagd voor enkele al
gemene problemen, die nauw met de
plattelandsontwikkeling samenhangen,
zoals het woningcontingent voor de pro
vincie, waar ook van de zijde der ZLM
vergroting van dit aantal als dringend
noodzakelijk wordt aangemerkt.
De tegenstrijdige belangen van land
bouw en recreatie ten aanzien van het
grondgebruik geven in de nota aanlei
ding te pleiten voor strenge eisen voor
tenten- en bungalowkampen, teneinde
een effectief gebruik van de grond te
waarborgen.
Met grofe nadruk wordt afschaffing
van de gemeenteclassificatie bepleit.
Deze classificatie betekent alleen een
psychologische achterstelling van het
platteland, aldus de nota.
Tenslotte wijst de ZLM op de grote be
tekenis van de eigen activiteiten der
plattelandsbewoners. Van groot belang
wordt de voortzetting van het agrari
sche streekvehbeteringswerk genoem
Stimulering en steun van een dergelijke
voortzetting van dit werk wordt dan
ook met klem aanbevolen.
AAN HET begin wordt in de nota uit
gebreid aandacht besteed aan de fei
telijke ontwikkeling in onze provincie.
Geen rooskleurig beeld.
Allereerst wordt opgemerkt, dat de
gegevens van de bevolkingsontwikkeling
laten zien, dat over de afgelopen tien
jaar van de 101 Zeeuwse gemeenten er
63 een absolute teruggang in inwoner
tal hebben gehad- Dat zijn met name
de gemeenten met een gering aantal in
woners (tot 2000 inwoners, 32 pet. van
de gemeenten heeft een inwonertal klei
ner dan 1000).
De onderwijsvoorzieningen vertonen
nagenoeg een soortgelijk beeld. Voor
al in de kleinere gemeenten komen
voor het merendeel een- en twee-
manscholen voor. Over de gehele pro
vincie blijkt dit 27 pet. van de instel
lingen voor het gewoon lager onder
wijs te zijn.
De situatie ten aanzien van het voort
gezet onderwijs in Zeeland is gunstig,
al vormt de Mammoetwet dan een erns
tige bedreiging. Voor een inzicht in de
ontwikkeling van de middenstand had
den de samenstellers alleen de beschik
king over gegevens van de Bevelanden.
Uit deze gegevens bleek, dat de detail
list op het platteland in een ongunstige
situatie verkeert. Het aantal verkoop
plaatsen daalt en desondanks zijn de
consumptiegemiddelden lager dan het
Nederlandse gemiddelde.
In de roota wordt, naar aanlei
ding van ide gegevens, gesteld, dat
een ontwikkeling zoals die in het
noorden va,n 'het land veelvuldig is
gesignaleerd met 'betrekking tot de
ontvolking van het platteland, ook
aan Zeeland niet voorbijgaat. De
gevolgen van deeze ontwikkeling,
dienen, aldus het bestuur van de
Z.L.M. de voortdurende aandacht
van de overheid te hebben.
Het platteland ontvolkt. Het is een
niet te miskennen feit. De dorpen
krijgen daardoor o.m. een verlaten
beeld, zoals ook op de foto te zien
is. Een lege straat in een dorp
ergens op Zuid-Beveland.
IN het begeleidend schrijven
van de nota van de Z.L.M.
aan Ged. Staten wordt o.m. het
volgende opgemerkt: „Het wel
zijn van de plattelandsbevolking
dreigt door de huidige snelle
ontwikkelingen op economisch
en maatschappelijk gebied
ernstig in gevaar te komen.
Tot nu toe is er van een „plat
telandsbeleid" te weinig sprake
geweest. De vele problemen, die
zich op hét platteland voordoen
vragen om voortdurende aan
dacht van de overheid".
De nota vermeldt onder „aan
bevelingen" dan ook een groot
aantalpunten, waarin voorzie
ningen dringend 7ioodzakelijk
wordt geacht terwijl tevens de
aandacht en steun wordt ge
vraagd voor de activiteiten, die
van het platteland zelf uitgaan
en waardoor de „leefbaarheid"
kan worden vergroot.
Ook de voetboogschutters hadden
een schuttershof op de Balans te
Middelburg: de sociëteit St. Joris.
Bij de brand van 17 mei 1940 werd
het prachtige gebouw een prooi der
vlammen.
w&nöeLinqen öoor öe zeeuwse histoRie
door L. van Wallanburf
IN ons blad van 15 oktober stond
een triest verhaal over het zo
genaamde Militair Hospitaal te
Middelburg, de vroegere klove
niersdoelen. Totaal verwaarloosd,
zowel van buiten als van binnen,
het gebouw evengoed als de tuin.
Het is de bedoeling hierin het
Delta-museum te vestigen, maar
dan mag het eerst wel een grondig
opknappertje krijgen.
Dit gebouw was vroeger het schut
tershof van de calveniers of kloveniers,
ook wel de schutterij van de Edele
Busse genoemd. Men oefende er met
vuurwapens. Aan de voorzijde is in de
topgevel een grote gevelsteen te zien,
waarop twee gekruiste haakbussen (ge
weren) en kogels zijn afgebeeld. In 1509
werd deze schietvereniging opgericht,
T"VE wenselijke voorzieningen voor het
platteland te spreiden Over een be
perkt aantal dorpen wordt een betere
bijdrage tot oplossing van het probleem
van de leefbaarheid van het platteland
geacht en zal volgens het bestuur van
de Z.L.M. naar alle waarschijnlijkheid
een -werkwijze zijn, waarnaar in de
toekomst gestreefd moet worden. De
mjedewerking van de streekbewoners
zejlf wordt voor een verwezenlijking
van een dergelijke samenwerking tus
sen dorpen en gemeenten primair ge
steld. Een beslissing zal anders een te
gengestelde invloed kunnen hebben op
dë 'samenleving ten plattelande. Ken-
van de huidige ontwikkeling en de
toekomstverwachtingen wordt voor de
plattelandsbevolking dan ook onont
beerlijk geacht. Zcrwel voor onderzoek
als voor voorlichting wordt daarom de
grootst mogelijke aandacht gevraagd
in de nota.
DE samenstellers van de nota willen
ook 'een concrete bijdrage leveren
tenaanzien van het wenselijke platte
landsbeleid. Het Z.L.M.-bestuur heeft
daar con een aantal aanbevelingen op
gesteld, 'waarvan realisering van es
sentiële- betekenis voor het platteland
nrioet worden geacht.
Voorts' wordt gesteld, dat een afwach-
ténde houding tegenover verwezenlij
king van voorzieningen ten plattelande
(waartoe het feit, dat de huidige ont-
wjkkeling het eindpunt nog niet heeft
bereikt, aanleiding zou kunnen geven)
rampzalig wordt geroemd. Van groot
belgng voor de plattelandsbevolking
Wordt in de nota de ontwikkeling van
d-e 'genoemde streekcentra aangegeven.
Wel wordt opgemerkt: „Toepassing
y*u de mogelijkheden, die in het ka
der van de industrialisatiepolltiek de
Industriekernen worden geboden voor
het verbeteren van de infrastructuur
en voor de maatschappelijke begelei
ding wordt voor alle streekcentra dan
ook ais een eerste vereiste aange
merkt". Met andere woorden: ook de
centra, die geen kerngemeenten zijn,
moeten kunnen profiteren van de faci
liteiten, die aan deze kernen worden
verstrekt.
Speciaal wordt in de nota de aan
dacht gevestigd op de bijzonder slechte
Sociaal-culturele outillage in onze pro
vincie.
Ook wordt de betekenis van de
streekcentra voor de onderwijsmogelijk
heden der Zeeuwse bevolking bena
drukt. Het Z.L.M. verzet zich met alle
kracht tegen toepassing van de bepa
lingen in de Mammoetwet in de huidi
ge vorm, aangezien hiermee ernstige
schade zal worden toegebracht aan de
Onderwijsmogelijkheden van niet alleen
de plattelandsbevolking, maar van de
gehele Zeeuwse bevolking.
IN de nota wordt ook gesproken
over de materiële voorzieningen
op het platteland. In Zeeland zijn er
nog steeds percelen verstoken van
waterleiding en elektriciteit. Met na
me op het gebied van de elektrici
teitsvoorziening van het platteland
ral door een extra offer een radicale
oplossing mogelijk zijn.
GRIJPSKERKE. Op een van de
tafeltjes van H.M. de Koningin
in het paleis. Soestdijk staat een
asbak. Een sigarettenpeukbe
waarder niet vervaardigd in de
een of andere meubelfabriek,
maar onder de nijvere handen
van een Grijpskerkenaar, die
het gebruiksvoorwerp destijds
aan Koningin Juliana schonk tij
dens haar bezoek aan Zeeland.
Vol trots laat de heer Joh. Ver-
keste (36) ons de dankbetuiging
zien die hij korte tijd later van
Hare Majesteit kreeg. Het staat
er zwart op wit: „De particulier
sekretaris van H.M. de Koningin
deelde mij mee, dat de vorstin
de prachtige notenhouten asbak
van de gemeente Grijpskerke in.
dankbaarheid heeft aanvaard.
Zij heeft mij gevraagd de dank
aan u over te brengen". De brief
was ondertekend door de burge
meester van Grijpskerke, de heer
H. U. Bouwman.
Sindsdien heeft de heer Verkeste.
wiens wieg stond in Zuidzande, maar
die nu al veertien jaar in Grijpskerke
woont, tal van houten kunstvoorwer
pen geschapen. Heel zijn atelier, een
klein voorkamertje van zijn gezellige
woning, is een waar museum, waar men
de meest uiteenlopende kunstwerken
aantreft. Zelf is de beeldhouwer-meubel-
maker - timmerman - bouwvakarbeider
uiterst bescheiden over zijn zelfvervaar
digde kollectie: „Misschien is het kunst,
maar kunst is zo'n erg duur woord. Ik
weet niet of het nu allemaal wel kunst
is wat ik gemaakt heb."
Uitgaande van het gezegde „In der
Beschrankung zelgt sich der Meister"
(bescheidenheid tekent de meester) zijn
we tot de slotsom gekomen, dat wat uit
de vingers van de heer Verkeste kwam,
inderdaad kunst is. Kunst met een gro
te K. Hoe verklaart men anders de ver
erende opdrachten die de Grijpskerke
naar in de loop der jaren ontving?
Want wat zegt u ervan, dat de Zeeuw
werd uitverkoren om in een van de
nieuwste Brusselse kerken een doopvont
gestalte te geven? Ook België kent tal
van fijne-houtbewerkers. Denkt u maar
eens aan de Ardennen. Maar Joh. Ver
keste werd de man.
Het was dan ook volkomen duidelijk,
dat de Grijpskerkenaar in zijn eigen
dorp de aangewezen figuur was om in
de Ned. Herv. kerk ook een doopvont te
maken, versierd met fraaie motieven.
En in opdracht van het Rampenfonds
schiep hij panelen voor de kerk van
Serooskerke op Schóuwen.
De Grijpskerkse kunstenaar heeft
een grote bewondering voor de persoon
en het werk van Albert Schweitzer. „Ik
heb diep respekt voor wat deze man
in de wereld doet. Ik zat dan ook niet
stil voordat ik ook van hem een hout
snijwerk had gemaakt". We hebben van
een van de grootste geleerden van deze
tijd het portret gezien. Schweitger is het
sprekend. Treffend is ook, dat in het
atelier vlak naast het genie een uitbeel
ding hangt van „De barmhartige Sama
ritaan" met daarnaast „De goede her
der".
De heer Verkeste zegt bewogen te
zijn door gebeurtenissen uit de Bijgel,
die de naastenliefde naar voren stuwen.
Zijn diep godsgeloof weerspiegelt sug
gestief in al zijn werken.
De Grijpskerkenaar, die zijn kunst
zinnige opleiding feitelijk heeft gehad
bij de beeldhouwer Starker in Eibergen
(Gelderland) vertrouwt ons toe zo graag
een studie te willen volgen aan de kunst
academie in Rotterdam. Hij zou dan
voorlopig bij een architektenbureau kun
nen gaan werken. Maar het gezin stelt
andere eisen. Er moet ook geld op tafel
komen. En het vak van kunstenaar kent
zijn ups en downs. Een vast weekgeld
spreekt vooral voor mevrouw Verkeste
toch ook bijzonder. Gelukkig heeft de
vrouw des huizes een diepe eerbied voor
het werk van haar man, verleent zij
steun waar mogelijk is en leeft zij net
zo mee met de artistieke uitingen van
haar man als de heer Verkeste zelf.
Hoewel de meubelmaker zo noemt
hij zich eigenlijk zelf in Zeeuws-
Vlaanderen in zijn jeugd de kneepjes
van het vak heeft geleerd, is hij toch
in feite een selfmade-man. Langs de
wanden van zijn atelier staan vele boe
ken, die getuigen van een voortreffelij
ke keuze en de wil om theoretisch zo
goed mogelijk onderlegd te zijn. Veel
meubels in zijn huis heeft hij voorts
zelf in elkaar gezet. De gereedschap
pen en de draaibank, het is allemaa
zijn werk. Verschillende in gips gego
ten beeldjes, zij kwamen onder zijn
handen tot „leven".
Soms werkt de heer Verkeste naa-
ontwerpen van anderen, maar zijn kol
lektie telt ook vele voorwerpen die hi
gestalte gaf naar eigen voorbeeld
Prachtig zijn de in hout uitgebeelde die
ren, zoals de olifant en de eenhoorn fde
heer Verkeste is immers een Zeeuws
Vlaming!). Ook de fijn uitgevoerde hou
ten bladeren fungeren als stille getu:
gen van een werkelijk talent.
De eenvoudige Grijpskerkenaar hee'
zich ook op ander gebied bewoge
Hij heeft enkele jaren geleden tv
duizend sierpoten gedraaid voor d
..Kungsholm"wik schip zoals beken
door de Zweedse prinses Sibylle t
water tverd gelaten. Het „sCheppem
ambacht" van de kunstenaar omva
ook beeldhouwwerk. Een prachtig:
vrouwenkap staat nog niet afge
werkt op een hoog smal tafeltje.
„Het had mijn vrouw moeten' wor
den", bekent de heer Verkeste,
„maar ik zie er nu iemand anders
in!" Het doet er eigenlijk niet veel
toe; de kop is sterk uitgebeeld, op
getrokken uit voetseerklei, bijna ge
reed om straks in gips te worden ge
goten.
Vorig jaar is de heer Verkest nog
in Zwitserland geweest. Hij keek zijn
ogen uit, want het kleine landje temid
den van de bergen herbergt een schat
van houtsnijwerk. „Ik heb er heel wat
opgestoken!"
En zo draait, slijpt, schaaft en boet
seert de Grijpskerkse artist-in-de-edelste
zin-des woords het ene kunstvoorwerp
na het andere. Rustig in zijn dorp. In
zijn vrije tijd. Tot voldoening van hem
zelf, maar ook van vele anderen, die
zijn arbeid in hoge mate waarderen.
TERNEUZEN. In de nieuwjaars
toespraak die de burgemeester, mr. H.
Rijpstra in de raadsvergadering heeft
gehouden, wordt speciale aandacht ge
schonken aan de ontwikkeling van Ter-
neuzen als kerngemeente.
De burgemeester menjoreerde in dit
verband dat belangrijke fondsen voor
de verdere ontsluiting van de gemeente
opengesteld zijn en dat de stad ook in
de toekomst de nodige aandacht zal
verkrijgen. De heer Rijpstra herinner
de aan de woorden van minister De
Pous, die nadrukkelijk de industriële
vestigingsmogelijkheden van Terneu
zen accentueerde.
Op grond van de geldende faciliteiten
voor een kerngemeente kon een van de
plaatselijke industrieën overgaan tot het
betrekken van een geheel nieuw fa
briekspand aan de Industrieweg. Daar
naast bleek het mogelijk de directie
van de Meterfabriek Dordrecht te be
wegen Terneuzen als vestigingsplaats
uit te kiezen. Tenslotte memoreerde de
burgemeester de vestiging van een
scheepssloperij, die de N.V. Schelde-
veem heeft overgenomen.
In een der eerstvolgende vergade
ringen van de raad zal i.v.m. de in
dustriële ontwikkeling een nota wor
den aangeboden, die door bijzondere
drukte enige vertraging ondervond.
Ten slotte merkte de burgemeester op
dat hernieuwde aandacht geboden is
voor de zo belangrijke haveninstalla
ties.
Sprekende over de woningsituatie her
innerde de heer Rijpstra aan het feit
dat in het afgelopen jaar in totaal 161
woningen gereed kwamen, verdeeld
over de vrije sector, de woningwetwo.
ningen en de premiewoningen.
Spreker achtte het daarbij vanzelf
sprekend dat de vervanging van wonin
gen, die aan de kanaalverbetering ten
offer moeten vallen, buiten beschou
wing gelaten kunnen worden. Een extra
contingering zo zei hij mag in dit
De heer Joh. Verkeste uit Grijps
kerke bij zijn collectie zelf vervaar
digde houtsnijwerken.
verband rechtvaardig genoemd worden.
Het plaatselijk woningbezit zal door de
ze plannen n.l. een sterke teruggang
vertonen en dat bij een groeiende be
volking.
Overigens zijn momenteel in Terneu
zen 144 woningen in aanbouw. Tenslot
te merkte de spreker op dat naast een
woningvermeerdermg, ook de verbete
ring niet uit het oog mag worden ver
loren. Hij vroeg daarvoor dan ook alle
aandacht.
Ook de personeelsbezetting bij de po
litie had de aandacht van de burge
meester. Geconcludeerd mag worden
zo zei hij dat de bezetting nog niet
toereikend is. Het aparte karakter van
de gemeente, die als havenstad bijzon
dere diensten vraagt, zou dit overigens
kunnen verklaren.
Jaarvergadering M.A.C.
ST. PHILIPSLAND Tijdens de jaar
vergadering van de M.A.C. werd de mo
gelijkheid besproken van een keur
korps.
Uit het jaarverslag van de penning
meester bleek, dat er nog een bedrag
van 629 in kas was. De heer R. de
Raat werd tot bestuurslid herkozen.
Dit jaar zullen vier oriënteringsritten
gehouden worden en wel op 1 mei, S
juni, 29 juni en 16 september, waarna
op 25 november nog een andere rit ver
reden zal worden.
Als leden van de ka scont role comm is
sie werden gekozen de heren A. M. van
Dijke en A. Verwaal. In principe werd
besloten deel te nemen aan de provin
ciale kampioenschappen, die verzorgd
zullen worden door „De Zingende Bou
gie" te Driewegen. Voor 1960 werd als
clubkampioen aangewezen de heer W.
C. Neele.
Mooi succes voor damclub
's-GRAVENPOLDER. De 's-Graven-
polderse dammers waren deze week uit'
stekend op dreef. In de competitiewed
strijd voor de hoofdklasse van de Z.D.B.
versloeg het eerste tiental met 13—7 het
eerste tiental van de Goese damclub,
waarin een aantal prominente dammers
zijn opgesteld.
ze had eerst haar oefenterrein (hof. doe
len) aan de zuidzijde van de Dam.
Toen dit terrein meer en meer werd
volgebouwd, werden de oefeningen daar
te gevaarlijk.
Kloveniers-doelen
Toen verhuisde men naar een ter
rein buiten de Langevielepoort. Daar
werd tussen 1607 en 1611 het doelen
huis gebouwd, het nog bestaande ge
bouw. Van de vroegere vijver en schiet
banen is nu echter niets meer over.
In 1787 werd dit schuttersgilde opge
heven, de schutters „keesden" te sterk,
d.w.z. het waren vurige patriotten, vij
anden van de Prins en zijn huis. In dit
jaar werd de Prins (Willem V) met
hulp van de Pruisische koning in zijn
waardigheden hersteld, nadat de patri
otten hem hadden vernederd. Toen werd
deze schutterij ontbonden en hun ge
bouw bij de woelingen in dat jaar zelfs
geplunderd.
Het schuttersliuis werd verkocht aan
de O.I. Compagnie. Toen in 1795 de
Fransen hier kwamen, richtten ze het
in als militair hospitaal, zoals het in
de wandeling nog vaak wordt genoemd.
In de rpiddelste topgevel bevinden
zich twee stenen met de wapens van
Zeeland en Middelburg, bovenop staat
een vergulde adelaar.
De leeuwen van het bordes met balu
strade zijn er momenteel van verwij
derd en liggen in de kelder.
Handboogschutters
Vóór men met vuurwapens schoot, ge
bruikte men pijl en boog. De handboog
schutters zijn dus ouder dan de kolve-
niers. Reeds in de 14e eeuw hadden ze
een schuttershof tussen de St. Jansstraat
en de Varkensmarkt. Toen de handel
van Middelburg toenam en ook de ha
ven moest worden uitgebreid (de „Nieu
we Haven" heet dit nog steeds) moest
men dit terrein ontruimen.
De schutterij vestigde zich nu (1541)
in een gebouw buiten de Seispoort ge
legen, wat nu de Seisdam heet. Daar
legde men een goede schietplaats aan,
een mooi beplante hof met bomen,
prieel en struiken. De ligging buiten
de poort was echter allesbehalve vei
lig. Enkele jaren later tijdens de oor
log met Spanje had men vaak over
last van stropende Spaanse soldaten,
de dingen van waarde werden dan ook
binnen de stad gebracht.
Daarom ging men opnieuw verhui
zen, nu binnen de poort op de plaats
van het lege Augustijnenklooster, dat
werd afgebroken (1594). Tot het ophef
fen van het schuttersgilde op het eind
der vorige eeuw heeft dit gebouw met
de daarbij behorende tuin dienst gedaan.
Het heet nog altijd het Schuttershof en
is een veel gebruikte vergaderplaats.
De twee zandstenen schuttersfiguren in
de voorgevel zijn hier op het eind der
vorige eeuw aangebracht.
De schutspatroon van de handboog
schutters is St. Sebastiaan. Sebastiaan
was een Romeins officier van adel. On
der de regering van keizer Diocletianus
werd hij in 't geheim Christen. Toen
hij zijn geloof niet wilde afzweren, werd
hij naakt aan een boom gebonden en
door zijn eigen schutters met pijlen door
schoten. Christenvrouwen haalden het
lijk weg en hegroeven het in de Cata
comben te Rome (286).
Volgens een andere lezing werd hij
niet doodgeschoten, maar herstelde van
zijn wonden. Toen heeft de keizer hem
in de renbaan gedood en zijn lijk in de
riolen geworpen, waar het door de
Christenen is weggehaald.
Verscheidene schietverenigingen in
Zeeland hebben zich naar hem ge
noemd.
Het schild der handboogschutters is
een gouden kruis op een rood veld
met 4 kleine kruisen in de hoeken. In
de grote vergaderzaal van het tegen
woordige Schuttershof kunt u deze af
beelding zien.
In de Roomse tijd viel aan de orde
der handboogschutters meermalen de
eer te beurt om bij processies een kist
je met een stukje van het kruis van
Christus door de stad om te dragen.
Volgens de overlevering werd dit in de
Westmonsterkerk op de Markt bewaard.
Voetboogschutters
Behalve met de lichtere handboog
schoot men vroeger ook met de zwa
re voetboog. Ook dit schuttersgilde had
in Middelburg een gebouw en oefentuin.
Op het terrein van het voormalige kloos
ter der Zwarte zusters op de Balans
werd het in 1582 gebouwd. Bij het bom
bardement van Middelburg op 17 mei
1940 is het fraaie gebouw verbrand. Het
heette nu sociëteit St. Joris. De schuts
heer van de voetboogschutters was St.
Joris, die vecht met de draak (23 april
is St. Jorisdag). Verschillende lezers
zullen zich dit gebouw en het beeld van
St, Joris in de voorgevel nog wel her
inneren.
TERNEUZEN. De Kamer van
Koophandel en Fabrieken voor
Zeeuws'óh-Vla'anderen kamt donderdag
26 januari a.s. des morgens om tien
uur in hotel „Rotterdam" bijeen. De
agenda vermeldt o.m. jaarrede van de
voorzitter, verkiezing van een voorzit
ter, verkiezing ondervoorzitters en be
noeming commissie winkelsluitingswet.
ST. PHILIPSLAND. Onder voor
zitterschap van de heer J. Verwijs
hield de plaatselijke afdeling van de
Ned. Chr. Landarbeidersbond de jaar
vergadering. Uit het verslag van de
penningmeester bleek, dat in kas een
batig saldo is. Twee bestuursleden wer
den bij acclamatie herkozen. De hoofd
bestuurder, de heer R. van Wensen,
sprak over hetgeen het afgelopen jaar
tot stand is gekomen. Nog steeds in
behandeling is de werktijdverkorting in
de landbouw. Ten bate van de kas werd
een verloting gehouden.
Auto's hadden aanrijding
MIDDELBURG. Omstreeks half
vijf eergistermiddag vond op de krui
sing Veerseweg-Veersesingel een aan
rijding plaats. Een personenauto, be-
stuurd door mevrouw J. M. P. uit Vlis-
singen, verleende geen voorrang aan
een van rechts naderende vrachtwagen,
die door J. M. uit Ritthem werd be
stuurd. De personenauto liep zware
schade op en moest door een kraan
wagen worden weggesleept. De vracht
auto had lichte schade. Er deden zich
geen persoonlijke ongelukken voor.
Raad van Sas van Gent
SAS VAN GENT. De gemeente
raad komt donderdagavond, om zeven
uur, in openbare vergadering bijeen
Op de agenda prijken o.m. voorstellen
tot het rooien van bomen in de Stations
straat en te vervangen door nieuwe
aanplant, alsmede tot herstel van de
bestrating en riolering in die straat
en tot uitbreiding van de straatverlich
ting van enkele nog slecht verlichte
gedeelten langs het kanaal in de ge
meente en tot het verteren van het daar-
voor benodigde bedrag van 17.500.
