Havenwerken aan alle kanten
op eiland Noord-Beveland
De Poel aan vooravond
van ruilverkaveling
BEWEGING OP VIER
Waas van onzekerheid rond
haventje van Geersdijk
Veerse baljuw trad streng
op tegen ketters
Prof. Diepenhorst sprak over
het vrije tijdsprobleem
FILMS
Drink
Vele geschenken voor WèJlöeLinqen ÖOOR Z€€UWS€ hlStORIS
zuster Haffner
Geheelonthouders met
Franse film
Deskundige voorlichting in Nisse
do enige
echte
Sedert 1912
Statistische feilen
geven boeiend
beeld
Franse staalindustrie
boekte recordproduktie
Zaterdag 14 januari 1961 ZEEUWSCH DAGBLAD Pag. 7
door L. van Wallenburg
TERNEUZEN. Een stroom van ge-
schenken mocht zuster Haffner in ont-
j vangst nemen toen ze in een speciale
bijeenkomst afscheid nam van de be-
j jaarden en het personeel van rusthuis
,,Scheldeoord".
I De voorzitter, de heer J. de Jonge,
sprak een dankwoord tot de scheider-de
directrice, en bood haar voor haar nieu
we woning in Leer sum een stofzuiger
aan.
Namens het personeel sprak de heer
D. Ollebek, die een strijkplank verge
zeld deed gaan van zijn goede wensen.
Namens de bewoners bood daarna mej.
J. Duivendiik een boekje aan, dat naast
een mooie foto van het rusthuis ook al
le hand tekeningen van de bejaarden be
vatte.
Bijzonder ingenomen was zr. Haffner
ook met een kleed dat door een van de
oude dames was gemaakt, en dat aan
geboden werd door mej. D. Stouthaimer
en mevr. Dey. Verder volgden nog een
kapstok, een keukentafel en een krukje.
Zuster Haffner zelf was zichtbaar ont
roerd toen ze een dankwoord sprak voor
alle goede wioorden en niet in het minst
voor de vele geschenken.
De avond werd verder opgevuld met
toneelstukjes, opgevoerd door perso
neelsleden en door accordeonmuziek.
rAAR JE OOK kijkt op het eiland Noord-Beveland,
van noord naar zuid of van oost naar west overal is
er beweging aan het havenfront. Bij Kats is de aan
leg van de provinciale veerhaven vrijwel voltooid. En
bij Colijnsplaat wordt de laatste hand gelegd aan de
nieuwe vissershaven. Maar ook aan de andere kant van Noörd-
Beveland komt er leven in de havenbrouwerijVolgende week
dinsdag wordt de aanleg van aen nieuwe landbouwhaven te
Kortgene aanbesteed. Precies een week later volgt de aanbeste
ding van het graven van de nieuwe haven in Kamperland. Bin
nen betrekkelijk korte tijd beschikt Noord-Beveland dus over
vier nieuwe havens, al zijn ze dan niet alle vier geschikt voor
de aan- en afvoer van landbouwprodukten.
Noord-Beveland gaat helemaal op de
achop" zei ons een rechtgeaarde land
bouwer. Hij is met zijn bewering niet
zo ver bezijden de waarheid. Want
Noord-Beveland heeft, ongetwijfeld het
meest te maken met de projecten, die
ten nauwste samenhangen met de uit
voering van het Drie-Eilandenplan.
Nieuwe wegen moeten er komen naar
de dammen in de Zandkreek en het
Veerse Gat. En na de afsluiting van
het Veerse Gat ontstaat het Veerse
meer waarin eb en vloed hebben afge
daan. Dit betekent, dat er heel wat pro
jecten aangepast moeten worden aan de
nieuwe situatie. Het waterschap Noord-
Beveland bouwt (op bevel) gemalen en
waterleidingen, maar ook de havens
van Kamperland, Kortgene en Geers
dijk vragen aanpassing.
Voor Kamperland en Kortgene heeft
Rijkswaterstaat nieuwe havens ontwor
pen. Met de uitvoering van beide objec
ten zal zeer binnenkort worden begon
nen. Volgende week dinsdag wordt de
aanbesteding gehouden van de nieuwe
haven te Kortgene.
KORTGENE
DE nieuwe haven krijgt een geheel an
der beeld dan de bestaande. Meer
ruimte en meer outillage. Aan de zijde
van de veerdam zal een nieuwe loswal
gebouwd worden met een lengte van 80
meter. De spuikom en het westelijk ge
deelte van de haven zullen verdwijnen
en volgespoten worden. Daardoor is het
mogelijk, dat de gemeente deze nieuwe
terreinen voor opslagruimte of voor
eventueel te stichten industrieën kan
gébruiken.
De opzet is, dat de nieuwe haven ge
schikt gemaakt wordt voor het binnen
varen van coasters. Dit scheepstype
kan in de oude haven moeilijk manoeu
vreren. Dat is straks verleden tijd.
De haven krijgt een diepgang van
4.60 meter min N.A.P. De geul naar de
Zandkreek zal kaarsrecht getrokken
worden en wordt op de bodem 17 me
ter breed. Deze geul wordt circa 600
meter lang. De havenkom wordt zo aan
gelegd, dat de binnenkomende schepen
er ruimschoots kunnen zwaaien.
Voor de gebouwen van de coöp.
Noord-Beveland komt nog een loswal,
die alleen door deze coöperatie ge
bruikt zal worden.
Rijkswaterstaat denkt 1 februari a.s.
met de aanleg van de haven te begin
nen. Verwacht wordt, dat het karwei
medio augustus-september klaar zal
zijn. Kortgene beschikt dan over een
ruime, goed geoutilleerde landbouw.
KAMPERLAND
p\E aanbesteding van de nieuwe haven
-V te Kamperland wordt gehouden op
dinsdag 24 januari, precies een week
later dan in Kortgene. Ook in deze
plaats zal de spuikom verdwijnen. Dit
gedeelte van het haventerrein zal vol
gespoten worden en disponibel zijn
voor het plaatsen van loodsen e.d. En
kele commissionairs moeten hun lood
sen opruimen en weer optrekken (in
steen) op het nieuwe terrein van de
spuikom. Dat brengt hoge kosten met
zich mee. Wellicht zit er een schade
vergoeding in. De opslagruimte beslaat
een oppervlakte van circa' 14.000 vier
kante meter.
De kronkelende geul naar het Veerse
Gat zal rechtgetrokken worden en krijgt
een lengte van circa 1100 meter. De
nieuwe haven zal beschikken over een
aparte zwaaikom. En natuurlijk komt
er een loswal, over een lengte van 105
meter. De havenkom wordft 250 meter
lang en 30 tot 80 meter breed. De bo-
dembreedte van de geyj 'Wordt 15 meter
en aan de waterlijn 30 toeter.. Ook in
deze haven zal ibjgft la (te toekomst mo
gelijk zijn metr te laden en te
lossen.
Naast de lostiftju ïöét een lengte van
105 meter ktfflflfc dr aan de andere kant
van de haveü toog een loswal met stei
gers ter lengte van 50 meter.
Wat de nieuwe havens betreft kunnen
Kamperland en Kortgene straks gaan
wedijveren. Ook in Kamperland zal de
aanleg van de nieuwe haven rond sep
tember klaar zijn. In ieder geval wordt
er naar gestreefd dit object voor de
aanvang van de bietencampagne ge
reed te hebben.
GEERSDIJK
GEERSDIJK beschikt eveneens o\
een haven(tje). Rond deze haven
hangt echter een waas van onzeker
heid. Het waterschap Noord-Beveland
heeft deze haven in eigendom. Het be
stuur heeft weliswaar een verzoek tot
Rijkswaterstaat gericht voor behoud,
maar een definitief antwoord op dit
verzoek is echter nooit ontvangen. Voor
al de boeren, die in de omgeving van
deze haven hun landerijen hebben ijve
ren sterk voor behoud. Op hun aan
drang heeft het waterschapsbestuur dan
ook een verzoek gericht tot rijkswater
staat. Op Noord-Beveland bestaat de
indruk, dat Rijkswaterstaat deze haven
niet voor aanpassing aan de nieuwe si
tuatie in aanmerking laat komen. Uit
het stilzwijgen van Rijkswaterstaat con
cludeert men op Noord-Beveland, dat
niet veel hoop voor behoud gekoesterd
mag worden.
COLIJNSPLAAT
IN Colijnsplaat nadert dus het graven
van de vissershaven de voltooiing.
Ook dit project heeft te maken met de
uitvoering van het Drie-Eilandenplan.
Door de afsluiting van het Veerse Gat
zien de vissers van Arnemuiden im
mers hun thuishaven in Veere ontno
men. Rijkswaterstaat legt nu voor hen
een nieuwe haven aan in Colijnsplaat.
Het gaat de vissers echter niet van har
te.
Half februari zullen de eerste vis
sersschepen de nieuwe haven kunnen
binnenvaren, waar ligplaats is voor 30
a 32 vaartuigen. De haven beslaat een
oppervlakte van 20.000 vierkante meter.
Over een lengte van 270 meter zijn stei
gers aangelegd, waar de schepen kun
nen meren en hun lading kunnen los-
de nieuwe veerhaven, vlak bij Kats.
Met dit project heeft Rijkswaterstaat
echter niets te maken, want de aanleg
sen. Een gedeelte van deze steigers is
ook toegankelijk voor vrachtauto's. De
haven heeft een diepgang van 4,5 me
ter min N.A.P. De afwerking van het
project wordt thans aangepakt.
Ons verhaal zou onvolledig zijn zon
der de vermelding van de aanleg van
van deze haven wordt uitgevoerd in op
dracht van het provinciaal bestuur. De
ze haven wordt aangelegd teneinde de
vaartijd te bekorten tussen Zierikzee
en de rest van Zeeland. Thans wordt
nog gevaren naar Katseveer. Na de in
gebruikneming van de nieuwe haven te
Kats zal de reisduur met de veerboot
ruim een half uur duren, terwijl thans
circa 50 minuten gerekend kan worden.
Verwacht wordt, dat de haven half
maart in gebruik kan worden genomen.
Op vier „fronten" zijn dus de
havenwerken in beweging. De tot
standkoming van deze werken
zal Noord-Beveland een geheel
ander aanzien geven, het eiland,
dat toch al aan grote veranderin
gen onderhevig is. Noord-Beve
land (en onze gehele provincie)
zal er wel bij varen.
Colijnsplaat krijgt in de naaste toe-
komst een nieuw element in de dorps
gemeenschap. Dat is de visserij. De
vissers uit Arnemuiden krijgen nl. na de
afsluiting van de dam in het Veerse Gat
hun thuishaven in Colijnsplaat. Veere is
na dit tijdstip niet meer te bereiken
met de vissersschepen. Rijkswaterstaat
verwach, dat de haven in Colijnsplaat
half februari in .gebruik kan worden
genomen. De foto toont de 270 meter
lange steigerdam, waar de vaartuigen
kunnen afmeren. Voor meer bijzonder
heden verwijzen wij naar bügaand
verhaal.
MIDDELBURG. Op een door de
Nationale Christelijke Geheelonthouders
Vereniging te Middelburg gehouden
avond, vertoonde de N.C.A.-filmdienst
de bekende Franse film Meisjes ach
ter tralies". Het is een goed igeimaakte
rolprent, welke de 'belevenissen van en
kele meisjes in een tuchtschool op
schrijnende wijze belicht, 's Middags
werd een film voor de jeugd vertoond,
welke de titel Rasmus en de vage
bond" had.
Adverten tien
NISSE. Als een eerste serieu
ze, kennismaking met de proble
men van de ruilverkaveling heeft
de gring westelijk Zuid-Beveland
van de Z.L.M. gistermfddag in het
dorpshuis een voorlichtingsbijeen
komst gehouden die redelijk goed
bezocht was. Een trio deskundige
sprekers behandelde de vele facet
ten, die met de ruilverkaveling
samenhangen. En dat zijn er vele.
De sprekers waren realistisch ge
noeg om naast de voordelen ook
de nadelen op te sommen van ruil
verkaveling. De aanwezigen waren
het er in het algemeen over eens,
dat de ruilverkaveling bepaald wel
in het belang is van de boeren
stand.
In zijn begroetingswoord kon de kring-
voorzitter, de heer F. de Groene, o.m.
verwelkomen de burgemeesters van 's-
Gravenpolder-Nisse-'s-H. Albtskerke en
van 's-Heer Arendskerke, de heren D.
J. Jansen en D. M. Vermet.
Zoals men weet staat er voor De Poel,
een laag weidegebied met vele kronke
lende wegen, en omgeving een ruilver
kaveling op stapel. De waterafvoer, die
in de toekomst omgebogen" moet wor
den van de Ooster- naar de Wester-
schelde, zal mede een grote factor zijn
in het plan tot ruilverkaveling. En ver
der komt daar nog bij de aanleg van
een nieuwe rijksweg, ten zuiden van
Goes van het viaduct te Kloetinge naar
het viaduct bij 's Heer Arendskerke.
In zijn openingswoord memoreerde de
heer De Groene de moddermisère in de
landbouw en de ontwikkeling in de
agrarische sector. In dit verband noem
de hij de E.E.G. „Het zal vooral aan
komen op kwaliteitsprodukten. Aanpas
sing van het bedrijf aan de nieuwe si
tuatie is noodzakelijk en zo moet u ook
de ruilverkaveling zien. Laat u daarom
terdege voorlichten over deze materie."
Nu, aan deze voorlichting ontbrak het
niet. Ir. R. J. Koopmans van de Ned.
Heide Mij. besprak met name de
vraag: Welke mogelijkheden zijn er na
de ruilverkaveling voor het bedrijf. Hij
concludeerde, dat een njeuwe verkave
ling het hoogste rendement biedt. Ook
de waterbeheersing noemde ir. Koop-
mans een onderdeel van een hoog ren
dement, gevolgd door boerderijenbouw,
aanleg van elektrisch en waterleiding.
En als laagste rendement stipte spre
ker de egalisatie aan. Ir. Koopmans had
uitgerekend dat de gemiddelde ruilver-
tje heeft gehakt, vergeleek het ruilver-
kavelingswerk met het naar de tand
arts gaan. Het verbeteren van de exter
ne produktieomstandigheden zag de heer
Markusse als het boren van een kies.
,,Dat gaat in de regel niet pijnloos".
Het gaat om de produktieverhoging en
kostenverlaging. ,,En dat is bij ruilver
kaveling beslist te bereiken". De heer
Markusse kon dit met enkele concrete
voorbeelden uit zijn ervaring aantonen.
Als kosten verlagende factoren noem
de hij minder en grotere kavels, goede
ontsluiting van de percelen en grotere
bedrijven.
Maar op de vraag wanneer nu een be
drijf economisch verantwoord kan wer
ken, wist de heer Markusse geen ant
woord te geven. Dat is ook moeilijk. Op
Walcheren werd na de oorlog 10 ha aan
gehouden en in Kleverskerke (pas ge
stemd) 18 ha en Stoppeldijk komt met
22 ha uit de bus. Ook de verplaatsing
van bedrijfsgebouwen in het ruilverka-
velingsgebied (van het dorp naar het
veld) roerde de heer Markusse aan.
Na de pauze vertelde burgemeester
J. D. Jansen, dat than-s voor de derde
keer de ruilverkaveling in De Poel aan
de orde is. Vlak na de oorlog hadden
ged. staten reeds plannen, maar het
gehavende Walcheren was toen aan de
beurt. En in 1952 nam de raad van 's
H. Abtskerke een besluit de ruilverka
veling aanhangig te maken, maar toen
gooide de ramp van 1953 roet in het
eten.
Gedachtig aan het spreekwoord drie
maal is scheepsrecht" hoopte de burge
meester echter, dat het nu toch zal door
gaan. ,,Laat in de discussie het belang
van de streek prevaleren. Voor de toe
komst is het van groot belang, dat er
betere bedrijven komen", aldus de bur
gemeester, zich richtend tot de ouderen.
Een uitgebreide discussie was het re
sultaat van de voorlichting der deskun
digen. Geen enkel protest werd even
wel gehoord over de voorgenomen
plannen.
Verbetering weg Zierikzee
-Haamstede aanbesteed
MIDDELBURG. De
van de provinciale weg
verbetering
Zierikzee
Haamstede en het wegvak tweede
brugZwaardweg werd gistermorgen
bij Provinciale Waterstaat aanbesteed.
De uitslag was als volgt: 1. A. W. Wan
del, Nieuwerkerk en D. Rentier, Noord-
gouwe met 162.000. 2. J. en K. T. de
Oude, Biervliet met 170.200. 3. Aanne
mingsbedrijf H. Stouten, Brouwersha
ven melt 170.800. 4. Aannemingsbedrijf
fa. M. van der Velde en Zoon, Bruinisse
met 174.000. 5. Aannemingsbedrijf
Zeeland" N.V., Middelburg met
175.200. 6. Fa. van Dongen en De
Voogd, Haamstede met 176.000. 7.
Aannemersbedrijf ,Schcuwen-lD.uiveland
Zierikzee met 177.000. 8. Fa. A. de
Bourgraaf en Zoon, Wilhelminadorp,
met 177.500. 9. Fa. Gebr. Roverts,
Hardinxveld-Giessendam met 178.155.
10. Fa. P. en K. T. de Jonge, Renesse,
met 179.400.
Nieuwe boeken leeszaal
TERXfEUZEN. De aanwinsten van de
Openb. leeszaal zijn:
Romans: Arvay: Drie uur nog duurt de
nacht; Gijsen: De man van overmorgen; Ka
des: Mensen in de schemer; Kirst: Morgen
is het leven anders; Manders: Het gouden
visioen; Noack: Wie heet er nu Valentine?;
Tertz: Het proces begint; Doeddntsjef: De uil
en de man; Tsjechow: Wanjka en Kasjtanka;
Vestdijk: Het vijfde zegel; Wagenaar:Vlucht
naar de zon; Wallace: Ben Hur.
Niet-romans: Fel derhof: Met de microfoon
op stap; Hoskyns en Davey: Het raadsel van
het Nieuwe Testament; Winkler: In Gods
naam; Ven, van der: Het arbeidsconflict. De
rechtsorde in het Koninkrijk der Nederlan
den; Blécourt: De zitting wordt gesloten;
Hermans: Erosie; Grzimek: Serengeti mag
niet sterven; Adamson: In vrijheid geboren;
Ford Anglia, Peugeot 403 en 404, Renault 4
en -Dauphine; Arnoldi: Wat, waarom en hoe
toneelspelen; Corte: Liedjes; Collem: Uit de
oude draaidoos; SimonsFrederik van Ee-
den; Tricht: Louis Couperus; Eeden: Gedich
ten; Andreus: Gedichten 2 dln.; Helman: Ca-
raïbisch passiespel; Somerwil: Meesters der
Chinese vertelkunst; FlacelièreZo leefden
de Atheners ten tijde van Pericles; Hunter:
Duisternis daalt over China: TroyatZo leef
den de Russen; Weissberg: Mensen als koop-
In 1521 vaardigde keizer Karei
V, heer der Nederlanden, het eer
ste plakkaat uit tegen de ketters.
Zo werden allen genoemd, die het
niet met de Roomse leer eens wa
ren.
Bekend is dat de eerste marte
laren Hendrik Voes en Johannes
Esch (van Essen) waren. In 1523
werden ze te Antwerpen verbrand.
In het noorden was het Jan Bak
ker, pastoor te Woerden, die als
eerste in 1525 in Den Haag zijn
leven op de brandstapel verloor.
Ook Zeeland heeft zijn marte
laren gehad. De eerste waren Dirk
Arentz uit Middelburg en Adri-
aan Louwerse van Grijpskerke, die
in 1530 te Middelburg werden op
gehangen.
Wat de Roomse kerk ketters noemde,
waren niet ellen volgelingen van Luther.
Er waren ook Wederdopers bij, waar
van de volgelingen zich op volwassen
leeftijd lieten herdopen, wederdopen.
Ongeveer vierhonderd jaar geleden,
op 23 december 1560. had de terecht
stelling van zo'n Wederdoper voor het
stadhuis op de Markt te Veere plaats.
Dat was Joos Joossen, een schoenma
ker van ongeveer 21 jaar.
Op 7 december was hrj verhoord voor
de baljuw de heer van Fontes, de twee
burgemeesters Jacob Campe en Hendrik
Zomer en vier schepenen. Uit deze exa-
minatie, dit verhoor, weten we een en
ander uit zijn leven en van zijn dwa
lingen.
JOOS JOOSSE
Hij was in Goes georen en was twee
jaar geleden uit Goes vertrokken. In
verschillende plaatsen had hij vertoefd,
doende daar zijn ambacht." Van Goes
was hij naar Antwerpen vertrokken,
waar hij vijf weken had gewoond. Daar
na verbleef hij drie maanden in Middel
burg, waar hij gewerkt heeft bij de
schoenmakers. Bartelemeus en Cornells
van Laren. In Arnemuiden had hij vijf
weken gewerkt bij Simon in de Lange-
straat.
Toen hij weer terugkeerde naar Ant
werpen kon hij daar geen werk vinden
en heeft daarom een paar maanden in
Gent gewerkt. Daarna heeft hij een
dienst gekregen buiten Antwerpen om
in een zeker land te gaan werken.
Op de vraag welke landstreek dat was
wilde hij geen antwoord geven, omdat
dit niets te maken heeft met zijn ge
loof waarover hij door zijn rechters on
dervraagd werd.
Na weer een paar weken in Antwer
pen gewerkt te hebben is hij een jaar
geleden ,,met Kosmisse 1559" naar Vee
re gekomen. Hier werkte hij eerst bij
Oude prent van het stadhuis te Veere
C7
OOSTBURG. Op een drukbezochte:
oudedagsprobleem meebrengt en dit is
tenslotte ook een vorm van vrijetijds-
probleem.
Vooral voor de steden, waar de mensen
drie hoog achter hun dagen slijten ligt
deze zaak zeer scherp.
De ontwikkeling gaat bovendien in een
richting dat niet meer de arbeid de
kavelingskosten 2450 gulden per ha. be- j famiiie_aVond van de CBTB, de CJBTB i levensvervulling bepaalt maar eerder de
dragen. Overigens had hij sterk de
druk, dat dit bedrag voor De Poel ho
ger zal liggen. Uitgaande van 2500 be
tekent dit voor de belanghebbende, dat
hij 830 gulden per ha. zelf zal moeten
betalen, de rest subsidieert het rijk.
Deze som kan in 30 jaar afgelost wor
den hetgeen dan neerkomt op 41 gulden
per ha. per jaar. Een bedrag dat, naar
de mening van ir. Koopmans, niet in
verhouding staat tot hetgeen de uitvoe
ring van de ruilverkaveling kost.
Ir. M. A. v.d. Werff, eveneens van
de Ned. Heide Mij., besprak enkele as
pecten uit de ruilverkavelingswet, een
wet, gebaseerd op rechten van de eige
naren. Spreker kende grote waarde toe
aan de plaatselijke commissies, samen
gesteld uit vertrouwensmannen van de
streek. Hij herinnerde voorts aan de
wenszittingen, waarop niets beloofd
j wordt, maar alleen wensen worden aan
gehoord. Ook de schatting van de grond
en de lijst van rechthebbenden noem-
I de ir. v. d. Werff van onschatbare waar-
I de. ,,U zal het nooit honderd procent
krijgen, u kan er veel van verwachten,
I maar niet alles. Het wordt in ieder ge-
1 vai beter", zo hield hij zijn toehoorders
j ten slotte voor.
De heer J. Markusse, assistent bij de
j rijkslandbouwvoorlichtingsdienst die al
meermalen met het verkavelingsbijl
en de CPB heeft prof. mr. dr. I. A. 1 vrije tüd. En hoe bedenkelijk deze ver-
Diepenhorst een inleiding gehouden over i schuiving ook moge zijn, men heeft er
het vrüetydsprobleem, die de aanwezi-1 mee te maken.
gen van het begin tot het eind met
grote interesse en geboeid hebben be
luisterd. Dat laatste werd niet in de laat
ste plaats veroorzaakte door de interes
sante aan de statistiek ontleende cijfers,
die een boeiend illustratie-materiaal
De spreker wees er o.m. op dat het
vrijetijdsprobleem in de grote steden
veel urgenter ligt dan op het platteland.
De moderne mens werkt gemiddeld
100.000 uren minder dan zijn voorouder
in vroeger eeuwen.
Deze ernorme tijd moet op de een of
andere wijze gevuld worden. De in
dustrieën werken thans reeds aan op een
vijf daagse werkweek en in Amerika
wordt zelfs al over een vierdaagse
week gesproken.
Overigens, zo zei prof. Diepenhorst, id stripverhalen
zie ik die werktijdsverkorting nog niet siripvemaien
in de agrarische sectoren van het be-
drijfsleven, want de koe die vijf dagen
melk geeft, moet nog uitgevonden wor
den.
Intussen is door de werktijdsverkorting
het vrijetijdsprobleem nijpend gewor
den. Daarnaast moet men bedenken dat
dat de arbeider tegenwoordig eerder
wordt gepensioneerd, hetgeen ook een
Daarnaast is de tijd niet ver meer af
dat men van Amsterdam tot de Bies-
bosch niet anders dan huizen aan zal
treffen. Honderd jaar geleden bedroeg
het inwonertal nog drie miljoen, thans
is het gestegen tot twaalf miljoen en in
1970 zal men reeds moeten rekenen met
vijftien miljoen,
Vele maatregelen zullen dus getroffen
moeten worden om de verveling te ver
drijven die ontbindend werkt in de
samenleving. De huidige toestand is in
hoge mate onbevredigend, want gezien
de cijfers van de statistiek moet aange
nomen worden dat maar liefst twintig
procent van de Nederlanders van boven
de twaalf jaar geen enkel boek bezitten,
bovendien komt een groot deel van het
krantenlezend publiek niet verder dan
PARIJS (Reuter) De Franse
staalindustrie heeft in 1960 een record-
produktie bereikt met 17,28 miljoen tan
of 13procent meer dan in 1959. Ook
de produktie van ruwijzer bereikte een
hoogtepunt met 14.14 miljoen ton of
13,4 procent meer dan in 1959.
De spreker stond uitvoerig stil bij
de sport. Op het ogenblik geeft de
sport aan 400.000 jongeren levens
vreugde en daarbij dient bedacht te
worden dat de sport de onzedelijkheid
en de baldadigheid tegengaat. Overi
gens kosten slechts tien voetbalvelden
nog afgezien van de grondaankoop
reeds 360.000 gulden, terwijl men daar
op slechts 500, jongeren kan bezig
houden. Astroonomische bedragen zul
len dan ook nodig zijn.
De nationale hartstochen zijn in dit
verband natuurlijk een gevaar, hoewel
het gokken met kleine bedragen geen
gevaarlijke ontsporing genoemd kan
worden, zo zei spreker. Maar als een
kansje gewaagd moet worden om de
sportopvoeding van de jeugd te finan
cieren. dan is men wel duidelijk op een
hellend vlak.
De toenemende welvaart maakt
het vrijetijdsprobleem van de ach
tergebleven groepen steeds groter.
Met een weekoontje extrla is de
arbeider niet geholpen. Daarvan
kan hij met zijn gezin er niet opuit
trekken. Christelijke vrijetijdsbe-
helst o.a. ook dat men iets voor een
ander doet, in welk verband prof.
diepenhorst ook wees op de mid
delbare schooljeugd, die in de grote
vakanties veel zou kunnen doen in
diverse inrichtingen, waar men
met een groot personeelstekort
kampt.
schoenmaker Andries op de hoek van
de Capellestraat, later bij een ander tot
hij gevangen genomen werd.
Hij was eerst in de kost bij een vis
ser Jan in de Oudestraat, wiens vrouw
Jacquemine heette. Daarna bij een.jui-
dere visser Antheunis aan de hoek van
't kerkhof, wiens vrouw de naam Barbe-
le droeg. Daar werd hij gevangen gefto-
men. Ongeveer drie maanden voor Pink
steren 1559 werd hij herdoopt, maar
hij wilde niet zeggen waar dat was.
DWALINGEN
Nadat hij een en ander uit zijn leven
verteld had, gingen de rechters verder
om hem te onderzoeken omtrent zijn ge
loof. Dat hij zich opnieuw had laten do
pen, was in hun ogen reeds een grote
ketterij. Waarom was de doop als klein
kind in de Roomse kerk niet voldoende?
Maar er waren nog andere ketterijen.
Joos Joossen loochende dat het huwelijk
een sacrament is. Het is een vereni
ging van man en vrouw, door God ver
ordineerd, maar geen sacrament zoals
de Roomse kerk leerde (en. nog leert).
Ook met de Roomse leer van het
Avondmaal was hij het niet eens. In
de bijbel wordt dit ook wel genoemd
breking des broods, dat is heel wat
anders dan de ouwel die de priester
uitreikt. De laatste tien maanden heeft
hij dan ook de mis niet bijgewoond.
Ja, hij had ook een bijbel, in Antwer
pen van een zekere Cornelis gekocht.
Op de vraag waar deze woonde zei hij
dit niet te weten (misschien wilde hij
het niet zeggen). Een biechtvader had
hij ook niet nodig, omdat hij die altoos
bij zich had, zoals hij zei.
VONNIS
Op 12 december werd hij weer onder
vraagd. nu op de pijnbank, waar bij
anderhalf uur gepijnigd werd. Maar hij
herriep niets, weigerde ook te zeggen
wie hem had wedergedoopt en waar dit
gebeurd was. -
Op 20 december bezochten de baljuw
en twee schepenen hem in de gevam
genis om hem opnieuw te ondervragen.
Maar hij bleef bij zijn vroegere ver.
klaring.
Zijn rechters beweerden dat hij niet
vast in zijn schoenen stond ,en niet goed
wist wat hij beleed. Anders had hij -wei
beter de priester kunnen antwoorden
die hem bezocht had.
,,De priester had maar eens op de
pijnbank moeten liggen, zoals ik de dag
te voren!" -.•<
Dan zou hem de lust tot redetwisten
ook wel vergaan zijn, 'bedoelde hij te
zeggen.
Op 23 december werd het vonnis vol
trokken. Voor het stadhuis werd hij
„geëxecuteerd metten viere" (verbrandt
Wat er nog van zijn lichaam overschot:i
werd buiten de stad aan de galg ge
hangen. als afschrikwekkend voorbeeld.
Zijn bezittingen werden verbeurd ver
klaard. Terwijl men zich gereed maak
te om Kerstmis te vieren, rookte daar
in Veere de brandstapel. -
Voordien werd er een publicatie uitge
vaardigd om bij de executie geen be
roerte of oploop te maken, „op pene
van lijf en goet en van gestraft te wor
den als oproermakers en vianden van
de gemene welvaart". Men vertrouwde
de burgers dus niet helemaal en tracht
te ze door zware dreigementen stil te
houden.
Vooral de baljuw was een streng
man. In diezelfde tijd veroordeelde
hij een zekere Jan IJshrants om ge-
executeerd te worden met den zwaard»
(onthoofd). Hij werd ervan beschul
digd lelijke schandaleuze verboden
boeken te bezitten. Het kon echter niet
bewezen worden. Jan IJsbrants beweer
de een kind der heilige kerk te zijn en
legde een certificaat hiervan over uit
Zierikzee waar hij gewoond had. Zulk
een wrede behandeling ging zelfs een=
paar schepenen te ver. Ze verzetten
zich tegen het vonnis van de baljuiw.
die het moest herzien in een verbanning
voor vijftig jaar.
Twee weken later (11 jan. 1561) wer
den eveneens verbannen Antheunis Jan-
se en zij,n huisvrouw Barbele, de men
sen waar Joos Joosse laatst in de kost
was, verdacht van ketterij.
Eveneens Henrick Willemsz. die licht
vaardig gesproken toad over de heilige
sacramenten der kerk.
Nog verscheidene jaren was de Veer
se overheid sterk aan de eredienst der
Roomse kerk gehecht. Alleen de straf
fen werden milder; de doodstraf werd
vervangen door verbanning of het be
vel God en de justitie om vergiffenis
te bidden."
Dodenval in Dakota
De oude strijd tussen blanken en indi-
anen vormt ook nu weer hét hoofd
thema in de film die in Luxor in Vlis-
smgen draait. Een strijd, die overigens
geens>zns zachtzinnig werd opgelost. Bo
vendien ontmoeten de blanken hier nog
een andere vijfand. n.l. de vreselijke hit
te van. de Dodenvallei.
Het verhaal heeft weinig hoogtepun
ten, maar steekt nog wel gunstig af bit
de vele andere rolprenten die men in
dit genre heeft vervaardgid.
Ook het camerawerk en de creaties
van Linda Darr-ell en John Lund halen
een ruime voldoende.
Rififi onder de vrouwen
Rififi is een woord dat u niet in enig
woordenboek zult vinden Het is Frans
jargon voor ruzie", of liever sezegd
„mot". En dat er ruzie is in de Franse
film „Fififi onder de vrouwen" bewijzen
wel de legio schoppen en klappen waar
op de elkaar bestrijdende zware jongens
en meisjes elkaar trakteren. Overigens
kan men wel plezier beleven aan deze
spannende, maar niet uitblinkende roL-
prent, waarin Nadja Tiller en Robert
Hossein de hoofdrollen spelen. In Elec
tro, Middelburg.
Salomo en de koningin
van Scheba
In City, Middelburg draait deze film,
welke wij destijds reeds bespraken,. Vol
staan kan dan ook worden met de me
dedeling dat het bijbelverhaal in dezë
rolprent onverantwoord uit zijn verband
wordt gerukt.
Hannibal
In Grand Goes is de beroemde tocht
van Har.nbibal over de Alpen, met dui
zenden manschappen en olifanten, in
de strijd tegen de Romeinen te zien. De
ruige en onverschrokken kerels vech
ten zich in suoer-cinemascope een weg
naar de poorten van Rome. Door de
strijd te rekken putten de Romeinen de
troepen van Har.nibal echter uit zodat
jhij de strijd ten slotte toch verliest.
Tussen het ruige ge'knok van alle onver
schrokken 'kerels die zich op het doek
bewegen, speelt zich de melige liefdes
geschiedenis af tussen Hannibal en de
nicht van de Romeinse senator Fabiu*
Maximus. De ..adembenemende" verfil
ming van deze gigantische strijd doet d«
geschiedenis wel enigszins geweld aan.
doch daar staat tegenover dat da vrou
wen nog veel mooier en de ma nr. en nog
woester zijn dan in da tijd van Hanns*
bal.
