Hitlers model in Jeruzalem koks willen 'n ander menu. ZWARTBOEK DE LAATSTE BLADZIJDE VAN HET Ifij-reis om I DER JODENVERVOLGING Schuld! esi boete Redelijk evenwicht Vergissing Nadeel Symbool? Rechtsgeldigheid verkeersbord geding Zaterdag 24 december 1960 ZEEUWSCH DAGBLAD Pag. 9 De dagen worden weer langer, maar het jaar steeds korter, en daarom vast een woord voor oudejaarsavond. Verzending zeepost Hoog water rondom Rome Rabbijn doet doctoraal theologie in Leiden m Tuinsteden zonder gas in Amsterdam AUTO IN SLOOT: EEN DODE, DRIE GEWONDEN AMSTERDAM. Als volgend jaar, op maandag 6 maart 1961, <le president van liet gerechts hof te Jeruzalem de berechting van SS-Obersturmbann fiihrer Adolf Eichmann met de gebruikelijke formaliteiten inleidt, begint een van de meest problematische rechtsgedingen uit de geschiedenis van de mensheid. Hoe meer men er over nadenkt, hoe onoverzichtelijker het beeld wordt. Natuurlijk is er één dingwaarover geen twijfel kan bestaan: de Israëlische staat heeft het recht, tegenover zijn burgers zelfs de plicht, af te rekenen met het verleden. Dat is te verschrikkelijk geweest, dan dat men er zich op grond van formele redeneringen over internationale rechtsregels afzijdig van zou kunnen houden. Toch moet steeds bedacht worden, dat met het proces- Eichmann enkele grondbeginse len van recht op non-actief wor den gesteld. Over de verdachte zal worden geoordeeld aan de hand van wetten, die nog' niet bestonden toen de misdrijven werden gepleegd, hij is onder de jurisdictie van Israël ge bracht op een wijze, die strijdig mag heten met wat hierom trent algemeen aan internatio nale regels is aanvaard. Dit al les staat als een paal boven wa ter. In verband hiermee is echter, vrij kort na de arrestatie van Eichmann in mei van dit jaar, opgemerkt dat er nog zoiets bestaat als het adagium: sum mum jus, summa iniuria het hoogste recht kan het ergste on recht zijn. M.a.w., als men de internationale rechtsregels in al hun strengheid als maatsta ven voor het Israëlische gedrag hanteert, handelt men hoogst onrechtvaardig jegens de jonge staat. Men kan het er dus over eens zijn, dat de juridische scherpslijperijen hier beter ach terwege kunnen blijven, al zul len ze straks vanzelfsprekend door de verdediging van Eich mann ter sprake worden ge bracht. Er blijven echter genoeg vragen over. Het zijn problemen, waarmee zich eerder het gemoed dan het brein geconfronteerd ziet. Om maar met de deur in huis te vallen: is dit proces wel een afrekening met het verleden? Hier doet zich het oude vraagstuk voor van schuld en "boete. Het is in het normale menselijke verkeer denk baar, dat er een vorm van boete is, die inenige verhouding staat tot wat aan schuld is gecreëerd. Daarover be staan in ieder land weer verschillen de in de wet vastgelegde afspraken, die door de bank genomen door allen geaccepteerd worden. Het grondbegin sel van dat algemene inzicht is, zo zou men kunnen zeggen, de redelijk heid. De boetedoening, die in de vorm van een straf wordt opgelegd, moet bij benadering het bedrevene recht trekken. Worden de grenzen van de redelijkheid uit het oog verloren, aan hoort men protesten: de doodstraf wekt in sommige gevallen algemene verontwaardiging. Daarbij moet ro011 twee categorieën protestanten onder scheiden: Zij, die- zich uit principiële overwegingen tegen iedere doodstraf keren, en zii, die alleen bezwaren maken, als de levensberoving niet in verhouding staat tot de ernst van het gepleegde feit, of de figuur van de veroordeelde. De eerste categorie zou eigenlijk al tijd moeten protesteren, doch doet dit meestal alleen, wanneer zich een be rucht geval voordoet, dat ook de voor standers van de doodstraf te gortig is: M.a.w.. ais de juiste verhoudingen met voeten worden getreden. Het gaat dus om een redelijk even wicht tussen schuld en boete. Hoe staat het nu met het geval-Eichmann? Daar kan geen sprake zijn van de ..klassieke" wanverhouding, zoals die hierboven beschreven werd. Veeleer Van een onzer redac teuren moet men zeggen, dat de straf, waar mee Eichmann bedreigd wordt, in ver gelijking tot wat hem wordt verweten te gering is. Zijn daden zijn eenvoudig niet te boeten. Stel eens, dat hij ter dood gebracht wordt, schuldig bevon den aan de dood van miljoenen jo den? Is er dan boete gedaan? Men kan content zijn met de gedachte dat althans deze sleutelfiguur in de „End lösung der Judenfrage" de wraak niet is ontgaan. Het is misschien bevredi gend voor een ogenblik, net zoals de dood van de oorlogsmisdadigers na het Neurenberger proces even bevre diging heeft geschonken. Ook de te rechtstelling van Mussert en Blokzijl heeft in Nederland een tijdlang het dat er recht was ge- Advertentie Desgevraagd gaf 90 van de vaste radiomedewerkers de voorkeur aan een nationale omroep! Zij weten welk een verspilling het huidige 5-voudige systeem meebrengt - ten koste van de kwaliteit. Zij kunnen zich ook niet indenken dat een roomse Mozart beter klinkt dan een protestantse - of rode jazz moderner dan algemene U ook niet? Steun dan het streven van de VPRO naar een nationale omroep, waarin onze verscheidenheid niet wordt beknot, maar volwassener tot uiting komt... waarin het accent méér valt o]> wat ons bindt danop wat ons verzuilt. Maak onze sterke minderheid nóg sterker - door u te abonneren op Vrije Geluiden - het vol ledigste en meest-overzichtelijke programmablad, dat u onpar tijdig wijst op alle goede uitzendingen - van welke omroep ook. Verdraagzaamheid is een oud Nederlands bezit.nog jong genoeg om er de toekomst mee in te gaan! De prijs van Vrije Geluiden? 3.25 per kwartaal. Het adres? VPRO, postbus 11, Hilversum. Vraag een proefnummer aan - of abonneer u direkt, dan ontvangt u de decembernummers gratis. Op een begroeide heuveltop in het Israëlische land staat de gevangenis, waar Eichmann wacht op het oordeel van het volk dat hij vertrapte. van de „collectieve" boetedoening: Als Israël met Eichmann heeft af gerekend, kan Duitsland onbekom merd vergeten wat eigenlijk de „Endlösung" is geweest. Dat was immers Eichmanns zaak? Het zal geheel van de wijze, waar op in Israël het proces tegen Eich mann wordt gevoerd afhangen, in hoeverre het hierboven beschreven nadeel zich ook werkelijk zal mani festeren. Op het ogenblik lijkt het erop, dat Israël de berechting ran Eichmann ziet als een soort finale. Men wil kennelijk het zwartboek van de jodenvervolging 19331945 eens en voor altijd schrijven. De ver dachte wordt tot een symbool. Dat symbool heeft men altijd gemist, omdat Adolf Hitler zelf in 1945 door zelfmoord aan een berechting ont snapte. Eichmann staat nu voor zijn mees ter model. Het is maar helemaal de vraag, of dat zou gebeurd zijn, als Hitler in Neurenberg was ter dood gebracht. Het symbolische karakter van de figuur Eichmann is nu juist zo riskant. Want als het proces afgesloten is, zal alom de indruk zijn gewekt dat de massamoord eindelijk vergol den is. Dan kan het schrikbeeld van-toen veilig worden verdron gen. Er zal gezegd worden: „Dat eens, maar nooit weer". Niet alleen in Duitsland zal dat ten gevolge hebben dat menigeen zich de handen in onschuld wast, ook in de rest van de wereld zal men zich kun- besef gewekt, schied. Maar al gauw besloop menig een het katterige gevoel, dat er eigenlijk geen'boetedoening was geweest, eenvoudig omdat wat gebeurd was te erg was, om naar menselijke maatstaven vergolden te kunnen worden. Dit gevoel werd nog bestendigd door de wetenschap, dat zoveel minstens even grote schulde naars ongekrenkt het leven kon den voortzetten, en in de kortst mogelijke tijd weer in menig op zicht de touwtjes in handen na men. Om tot Eichmann terug te keren: De man heeft administratief de moord op miljoenen joden voorbereid. Maar hoe vergaat het anno 1960 de beulen, die maar al te gewillig de hun gege ven opdracht uitvoerden? Nog onlangs werd een van hen, de vroegere SS- Obengruppenführer Adolf Heinz Bec- kerle, die was gearresteerd omdat hij in 1943 elfduizend joden naar het ver nietigingskamp Treblinka had ge stuurd, door de rechtbank van Frank furt vrijgelaten. De rechters geloof den hem, toen hij zei dat hij niet wist wat de term ..Endlösung der Juden frage" betekende. De algemene be oordeling van de nazi-terreur is lang zamerhand in het stadium van de ver getelheid geraakt. Het proces-Eich- mann zal er ongetwijfeld toe bijdragen dat het verschrikkelijke verleden op nieuw (waarschuwende) gestalte krijgt. Dat is dan een pluspunt. Terzelfdertijd dreigt er een na deel: nl. dat in Duitsland Eichmann zal worden gezien als de kapitale zondebok, wiens verbanning naar de woestijn een passende afsluiting is nen koesteren aan de gedachte, dat de mens heid het wel eens bont maakt, maar dat het nooit zo erg is geweest of zal worden als in de dagen van Hitier en zijn knecht Eich mann. Het zou een barre vergissing zijn. Want in principe gebeuren nu elders dezelfde din gen, als in het Duits land van de nazi's. Laat niemand zich ont veinzen, dat Sharpe- ville, de martelingen en executies in Alge rije en de hetze tegen de Amerikaanse ne gers in feite uit de zelfde bron voortkomen. Ze zouden tot dezelfde afschuwelijke massa slachtingen leiden, als niet de hele wereld er, dank zij de verbindingen die de pers onderhoudt, met de neus boven op zat. De dood van zes miljoen joden is mogelijk geworden, omdat de misdaad in tijd van oorlog, en dus in een vrijwel absoluut isole ment werd gepleegd. Die ervan hoor- den, stonden met hun wetenschap zo alleen, dat ze het eenvoudig niet durf den te geloven. Daarop speculeerden de Duitsers. Er is een corresponden tie bewaard gebleven tussen twee na zi-bonzen, die daarvan een treffend staaltje levert. De een schrijft aan de ander, dat hij zich maar niet bezorgd moet maken over eventuele reacties in het buitenland. „Want", zegt hij, „wat wij hier doen is zo beestachtig, dat niemand het zal geloven". Als het goed is, zal het proces-Eich- mann dus geen geding zijn over iets wat verleden tijd is, niet meer be staat en nooit meer zal voorkomen. Het zal in hoge mate een „actueel" proces moeten zijn, d.w.z. er zal een waarschuwing aan de tijdgenoten van uit moeten gaan. De verdachte dus toch een sym bool? Ja en nee. Ja, in zoverre hij een symbool is van wat de mensheid steeds weer aan gruwelen kan aan richten. Nee, in zoverre hij exempla risch wordt gesteld voor wat één be- Ex-Obersturmbannführer Adolf Eichmann, die als ondergedoken burger in Argentinië meende zijn straf te kunnen ontlopen paald land in één bepaalde periode heeft gedaan. Onvermijdelijk keren hier bij het schrijven van deze overpeinzingen de gedachten terug naar de vraag: Zal de straf, welke dan ook, in verhou- OP OUDEJAARSAVOND heb ben we de gewoonte om aan onze gezinsleden of aan onze vrienden kleine hapjes de zogenaamde vleugeltjes van een menu voor te zetten. Nu is er op het gebied van die „vleugeltjes", officieel hors d'oeuvres genoemd, een oneindige mogelijkheid tot va riëren. Mag ik u hiervoor enige tips ge ven? Maar dan allereerst dit: zet van tevoren alle te gebruiken ingre diënten vooral onaangemaakt klaar. Ook de diverse sausen, mayonaises en dergelijke staan klaar. Het op maken van uw schotel vergt dan zeer weinig tijd. U doet dit kort voor het gebruik. Natuurlijk is de eenvoudigste manier om de diver se hapjes op een grote platte schaal te rangschikken. Hoe dan zullen die hapjes moeten zijn vraagt u mij? Zo bijvoorbeeld: Legumes a la Grècque: (Dit ar tikel is toch een reis om de wereld nietwaar). Neem hiervoor diverse groentesoorten (uit blik is het een voudigste) en leg ze afgegoten klaar. Ik denk nu aan artisjokken- bodems, celerihartjes, worteltjes, doperwten, champignons en derge lijke. Ook de dunne Franse sper- eiebonen en glimmende peentjes moet u niet vergeten. Maak hiervoor een rode portsaus van rode port, olie, citroensap, peper, zeer fijngesnipperde sjalotte uitjes en enige zeer dunne plakken zoetzure augurk. Een beetje kokend water wordt er op het laatste mo ment doorheen geroerd. Vul de ar- tisjokkenbodems met de gesneden champignons, vermengd met dop erwten, plakjes wortel en spercie- boontjes, leg daar de celeriharten omheen enige malen in de lengte doorgesneden. Eventueel komt er wat rauwe witlof met amandelsnip pers en dunne partjes appel ver mengd op een apart plekje bij! Kort voor het gebruik giet u er een beetje van de zojuist beschreven saus overheen. De rest serveert u apart erbij. Natuurlijk kunt u deze groentehapjes verrijken door er stukjes ananas, partjes mandarijn en blokjes meloen met kaas bij te leggen. De beschreven rode portsaus doet het wonderwel in dit milieu!. Moules a la Francillon: probeer bij uw visleverancier gekookte nosselen te krijgen. Neem hierbij lenderde aan gekookte aardappelen n kleine blokjes gesneden, ver mengd met gesnipperde uitjes in ilierten gesneden slablaadjes en Bnige slablaadjes en enige kapertjes rf in plakjes verdeelde ontpitte olij ven (zwarte of groene). De mosselen worden voorzichtig loor deze aardappelsla gemengd en iet geheel wordt op het laatste mo- ment aangemaakt met een groene mayonaise (mayonaise waardoor- neen u veel gesneden groen heeft gewerkt)Ook kervel uit blik is hierin zeer geschikt. i*urée de paté de foie gras au jambon: neem hiervoor de meer eenvoudige blikjes waarin een soort „ganzeleverpurée" zit. Op ronde roggetjes (ze zijn tegenwoordig in rollen verpakt te koop) deponeert u nadat u ze met boter heeft inge smeerd een mengsel van in dunne snippers gesneden ham en ganzele- verpuree! Garneer de bovenkant met een blaadje peterselie en druppel er wat citroensap op. Werkelijk een lekke re hap. Canapé de fromage: koop Hol landse rooml- HS (Mon Chou) en meng er do neen: een beetje mosterd, een tikkeltje suiker, wat gehakte peterselie en citroensap met een mespunt cayennepeper. Hierbij komen enige in kokend wa ter „even opgekookte" rozijnen, die u goed heeft laten uitlekken. Smeer dit mengsel vrij dik uit op een stuk zelfgemaakte toast. Al deze koude happen kunt u op een grote schotel onderbrengen. U geeft er slechts kleine bordjes bij en een papieren servet! Natuurlijk schenkt u een drankje hierbij. Witte of rode wijn smaken hier natuurlijk heel erg goed bij, maar ook een gewone borrel, een glas sherry of een glas whiskey zijn hier best op hun plaats. U wilt iets zoets geven ook? Bestel dan bij uw banketbakker hernhutters, 1 per persoon. IJ kent ze wel die kleine welgevormde zandkoekjes? Maak in een glas met wijde kelk een mengsel van stukjes gember, van vruchten uit blik met eventueel wat verse blok jes meloen. Zet op elk vruchten mengsel één hernhutter neer. Op de bovenkant deponeert u een wolkje bessengelei, een lepeltje cranberries of preiselberen. Dit ge heel wordt afgemaakt door een wolkje slagroom waardoorheen u een druppeltje kirsch heeft ge klopt. Met weinig moeite is dit zoete hapje te maken en u zult er beslist veel succes mee oogsten. Dat kan ik u verzekeren. De Bananes au four is voor zo'n speciale avond wel altijd een zeer welkom en eenvoudig te maken toetje. Neem een langwerpige vuur vaste schotel en smeer de bodem ervan vrij dik met boter in. Hierop strooit u fijngemaakte beschuiten. Per persoon legt u er één hele ba naan op. Op elke banaan deponeert u 1 eetlepel witte basterdsuiker. Over de hele schotel wordt een dunne laag bessengelei uitgespreid. Dit gerecht dekken we af met een stuk aluminium folie. De oven staat vol aan en we zetten er de schotel laag in. Nu zetten we de oven iets lager en na ongeveer 10 minuten controleren we of de boter al gesmolten is en een tik keltje bruin van kleur is geworden. Ook controleren we of de bananen al iets zacht zijn geworden. We gieten er 1 borrelglas cognac over heen en druppelen er het sap van een kleine halve citroen op. In de oven, die nu weer iets hoger aangezet wordt moeten deze bananen tot slot in een open scho tel lichtbruin bakken. U kunt hier voor heus weer 5B minuten reke nen. Wil wel controleren. Serveer lange vingers erbij. Natuurlijk kun nen we, als één scihotel ronddienen ietwat omslachtig is, per persoon een banaan in een vuurbast liefst glazen schaaltje deponeren. We maken dan ieder bakje af zoals be schreven, maar werken wel met druppeltjes cognac en citroensap. De lange vinger leggen we in het bakje slechts even voor het uit delen. Schenkt u een kopje koffie toe? Als u er wat slagroom op doet strooi dan eens een mespuntje ca caopoeder er overheen! Ik wens u een heel erg prettige Oudejaarsavond toe en bovendien spreek ik de hoop uit dat het jaar 1961 u heel veel geluk en voor spoed moge brengen. Tot volgend jaar. Micky Woodhouse. DEN HAAG. Met de volgende schepen kan zeepost worden verzonden. De datums waarop de correspondentie uiterlijk ter post moet zijn bezorgd, staan achter de naam van het schip. Argentinië: s.s. Aludra 26-12; Australië1 s.s. Stratheden 26-12; m.s. Dresden 29-12; m. s. Willem Ruys 29-12; Brazilië: s.s. Aludra 26-12; m.s. Waterland 28-12; m.s. Lahnstein 28-12; Canada: s.s. Statendam 27-12 en m.s. Grindefjell 28-12; Chili: m.s. Weimar 29-12; Ned. Antillen: s.s Breda 28-12; Nieuw-Zee- land: m.s. Willem 9uys 29-12; Suriname: m.s. Marathon 28-12; Unie van Z.-Afrika en Z.W.-Afrika: m.s. Wonosari 27-12 en s.s. Clan Stewart 29-12. ROME (AFP) Rome is gedeelte lijk ingesloten door het water van de Tiber die buiten zijn oevers is getre den ten gevolge van onophoudelijke re gen. De Milviusbrug aan de noordzijde van de stad is voor het verkeer geslo ten. Het eiland in de Tiber, midden in Rome, staat voor de helft onder wa ter. De toestand zal nog erger worden want de regen houdt aan. Hier en daar zijn vlak buiten de stad al huizen ont ruimd. ding staan tot de gepleegde feiten? Zal het rechtsgevoel bevredigd zijn? Wordt met de dood van Eichmann iets af of toe gedaan aan wat in de mensen aan gevoelens over de nazi- terreur leeft? Of hebben degenen ge lijk, die menen dat men de proble men niet te gecompliceerd moet zien: dat er tenslotte grenzen zijn aan het beschouwelijk behandelen van een zaak als deze? Wie zal het zeggen? Eigen nieuwsdienst LEIDEN Voor de eerste keer in de geschiedenis heeft een rabbijn aan een Nederlandse universiteit een theologisch examen afgelegd. Het was de heer J. Soetendorp, rab bijn van de liberaal joodse gemeenten van Amsterdam en Den Haag. Hij slaagde donderdag voor het doctoraal examen in de theologie aan de rijksuni versiteit te Leiden. De toenemende belangstelling voor het gesprek tussen joden en christenen over geloofsvragen heeft rabbijn Soeten dorp er toe gebracht een studie van het christendom te maken. AMSTERDAM (ANP) Het Amster damse gerechtshof heeft een schouw ge last op rijksweg no. 1 bij de westelij ke grens van Naarden, omdat het meent dat het onderzoek in de strafzaak over een verkeersbord daar dat de maximum snelheid op zeventig kilometer stelt, on volledig is geweest. Op 10 februari zal het hof met de verdachte, zijn raads man en de getuigen naar Naarden gaan om een indruk te krijgen van de ver keerssituatie ter plaatse, die blijkbaar uniek moet zijn geweest. Op dat deel van de rijksweg had de Amsterdamse verkoopleider R. H. A. E. H. op 3 januari 1958 harder gere den dan de toegestane zeventig kilome ter. Hij had een bekeuring gekregen en was zowel door de kantonrechter als door de rechtbank veroordeeld. De Hoge Raad had het vonnis vernietigd omdat de rechtbank het verweer van de raads man, mr. E. C. Goudsmit, onvoldoen de had weerlegd. Mr. Goudsmit had op de zitting ge zegd dat het rechthoekige blauwe ver keersbord met ronde rand waarop is aan gegeven dat een maximumsnelheid van zeventig kilometer binnen de bebouwde kom is toegestaan, niet rechtsgeldig is omdat het als verbodsbepaling niet be hoort tot de bij het verdrag van Genè- ve goedgekeurde modellen. Bovendien hadden, zo had mr. Goud smit betoogd, ten tijde van de overtre ding het blauwe gemeentebord en het bord met de maximumsnelheid driehon derd meter voor het begin van de be bouwing gestaan. Het laatste bord was bij de verharde zijwegen ook niet her haald. Op grond van dat alles had mr. Goudsmit gesteld dat zijn cliënt niet kon worden veroordeeld. Van onze Amsterdamse redactie AMSTERDAM. Gistermiddag zijn in Osdorp en Slotervaart. tuinsteden van Amsterdam, enkele duizenden ge zinnen verstoken geweest van gastoe- voer, omdat in de leidingen plotseling ee£ abnormaal hoge druk was ontstaan. De G.E.B. vreesde lekkages en sloot de hoofdleidingen af. Per radiowagen van de politie werden de bewoners voor eventuele gevaren gewaarschuwd. Het euvel bleek te zijn ontstaan door dat een zg. regelaar defect was ge raakt. Om drie uur had men de oor zaak van de hoge druk weggenomen. Daarna werden geleidelijk weer alle woonblokken aangesloten. LOENEN (ANP). Op de hoofdweg in Boenen op de Veluwe zijn de 41-ja- rige fabrieksarbeider E. J. Hoevers uit Eerbeek, zijn vrouw en drie kinderen gisternacht met hun auto ondersteboven in de sloot langs a'e weg geraakt. Het ongeluk, waarschijnlijk het gevolg van de gladheid, kostte de heer Hoevers het leven. Zijn vrouw, de 33-jarige mevrouw Hoevers-Bosgoed, en de kinderen, een elfjarige jongen en meisjes van zes en van acht, wisten zich uit de auto te bevrijden. Mevrouw Hoevers en haar jongste dochtertje hadden een hersen schudding en de jongen een gebroken arm. Het achtjarig meisje was onge-

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1960 | | pagina 9