KERSTSTERREN KERSTROZEN Bijzondere bloemen van de donkere dagen NeJËSflHPo Stichting B.B.B. opgeheven door RITA BEUKMAN DAGBLAD MEVROUW LUNS RIKA HOPPER AMSTERDAMSE JOFFER MEVROUW DE QUAY FIE CARELSEN CHARLOTTE KÖHLER COBA KELLING ANNIE SALOMONS Adelaar gezonken ACHTERUIT VROEGER ZO!" Zaterdag 24 december 1960 „IK VIERDE KERSTMIS r 13 Pag Kerstmis is een feest van bezinning en herinneringen. Tegen de kerstdagen of rond de kerstboom op 25 december denken ivij, en dat gebeurt zelden in deze jachtige tijd, dikwijls terug aan vroeger, aan het kerstfeest in onze jeugd. Hoe vierde u vroeger Kerstmis, vroegen wij aan enige bekende Ne derlandse vrouwen en vrouwen van bekende mannen. Aan welk kerstfeest hebt u vooral herinneringen en hoe brengt u de kerstdagen dit jaar door? RIKA HOPPER: Geen tijd om herinneringen op te halen. BETSY WESTENDORP- OSIECK, de jongste van de Amsterdamse joffers. ANNIE SALOMONS; vooral herinneringen aan tropische kerstnachten. DAT de ouderen onder de „vrouwen van betekenis" rond Kerst mis vooral veel herinneringen aan vroeger ophaalden, meent men licht te kunnen veronderstellen. Wij hebben echter treffend ervaren, dat de omstandigheden ook in dit opzicht sterk veranderd zijn, toen wij enige bekende vrouwen van tachtig jaar en ouder naar hun kerstherinneringen vroegen. nog altijd heden VROEGER was zij nooit thuis op Kerstmis en dat is nu eigenlijk nog zo, zei de dame die ons in het huis van Rika Hopper te woord stond. Dat deze nu drie en tachtigja rige, die als Grande Dame van ons toneel op zes en zeventigjarige leef tijd van de planken afscheid nam, rustig in een stoel bij het raam of bij de haard aan vroeger zou zitten denken, bleek helemaal niet met de werkelijkheid te kloppen. Rika Hopper had niet eens tijd op onze vragen over vroeger in te gaan. Daarvoor bleek deze uitzonderlijk ac tieve en dynamische vrouw het nog veel te druk met het heden te heb ben. Met de haast en de vlugge blik op de klok, die zo bij onze tijd past, stond zij klaar om op te gaan tre den, Voor een kleine groep, dat doet zij nog geregeld, vertelde men ons. Aan herinneringen van vroeger had den we toen al geen behoefte meer. Voor ons blijft dit nu de beste herin nering aan deze grote actrice. Toen wij tegen de 83e Kerstmis van haar leven, omzichtig omdat wij uit res pect voor haar hoge leeftijd haar bij na niet durfden storen, naar het ver leden informeerden, stond zij vroeg in de ochtend reeds klaar, om aan een drukke dagtaak te beginnen! Hiersenhof EVROUW DE QUAY, echtgenote van de minister-president, viert met haar gezin Kerstmis bui buiten Den Haag. Zij gaat ech ter naar een plaats, waar net voor haar zeker geen vraagteken is hoe Kerstmis wordt gevierd. Integendeel, juist herinneringen brengen het gezin de Quay er toe, het Haagse milieu weer enige dagen voor het Brabant se te verwisselen. Op het zeventien- de-eeuwse Hiersenhof in Beers aan de Maas, waarvan de restauratie nu ge reed is, is men op de kerstdagen bij een. te druk voor kerstboom DE schilderes Betsy Westendorp- Osieck, de jongste van de Amster damse joffers, die op 29 december tachtig jaar wordt, is ook nog lang niet aan rustig zitten en mijmeren toe. Voor een kerstboom heb ik het ei genlijk veel te druk, zegt zij. De kerstdagen zullen voor mij wel weer een drukke sociale geschiedenis wor den. U bent zoveel jonger, als u aan Kerstmis in uw jeugd denkt, denkt u aan de gezelligheid rond de kerst boom. Maar als je tachtig bent, is dat heel anders. Toen ik jong was werd Kerstmis zo nog niet gevierd. Uit mijn kinderjaren heb ik veel meer herinneringen aan Sinterklaas. Dat was toen HET feest van het jaar voor de jeugd. Toen ik een kind was, kende men de kerstboom nog niet. Ik herinner me, ik was toen een jaar of twintig, dat het plotseling ook in ons land een rage werd met Kerstmis een denne- boom in huis te zetten. Moeder vond dat we daar ook maar eens aan mee moesten doen en onze eerste kerst boom werd vol glinsterende ver siersels gehangen. Verder heb ik voor al herinneringen aan gezellige nieuw jaarsrecepties in Rotterdam. Bij de familie P. de Monchy, de vader van de vroegere burgemeester van Den Haag. Daar kwamen veel neven en nichten die je anders maar zelden zag en die hadden allemaal bijna men. Dat was toen in Rotterdam zo het gebruik. Ik vond dat erg handig, want via die bijnamen kon ik ieder een veel gemakkelijker thuis brengen op die drukke recepties. In haar atelier, waar drie gouden engeltjes uit de zeventiende eeuw de enige decoratie zijn, die min of meer aan de stille sfeer rond Kerstmis her inneren, loopt ook deze tachtigjarige levendig en gehaast heen en weer, meer door het heden dan door het verleden gefascineerd. MEVROUW LUNS; dit jaar een warme Kerstmis. MEVROUW DE QUAY; naar Hiersenliof voor her inneringen. FIE CARELSEN; witte kerstrozen en margrieten. witte margrieten HET is nu de tweede keer dat ik Kerstmis thuis kan vieren, zegt Fie Carelsen. Verder kan ik me van Kerstmis alleen maar her inneren dat ik op de planken stond. Als men mij vroeger prettige kerst dagen wenste, zei ik dank je; vier voorstellingen! Kerstherinneringen uit mijn kinderjaren heb ik niet. Ik heb nogal een nare jeugd gehad, ik was altijd bij vreemde mensen. Mijn beste vriendin en haar man komen nu uit Amsterdam over. Die logeren in het Kurhaus en daar vier ik Kerstmis mee. Behalve 's mid dags. want dan willen zij naar de schouwburg! Wit heb ik voor de kerstversiering hier in huis gekozen. Vooral wit, wit te kerstrozen en margrieten, grote witte margrieten, overal grote bossen wit. En die kerstkaarten; niet te ver geten. Die stonden al overal in haar gezellige huis uitgestald, een lange rij op de schoorsteen, op de antieke kast jes. tussen de bloemen en planten. Het is een kleurige internationale verza meling. uit alle delen van de wereld. Om die kerstwensen te beantwoor den koos Fie Carelsen een mooie af beelding van het Mauritshuis, waar ze vanuit haar flat vol bloemen bi] het Haagse Tournooiveld, op uit kijkt. Advertentie met kerstmis voor het eerst OVER wit sprak ook Charlotte Koh ier, toen wij haar vroegen naar kerstherinneringen en het vieren van Kerstmis nu. Ik zal een jaar of zes geweest zijn, toen ik voor het eerst een echt kerstfeest meemaakte, vertelt zij. Dat was op de zondags school, daar werden we altijd naar toe gestuurd. Dan waren we tenmin ste even van de vloer. Het was mijn eerste Kerstmis met een echte kerst boom. We kregen een grote oranje sinaasappel en een kerstkransje van chocolade met een rood lint. Ik kwam doodgelukkig thuis. Met Kerstmis stond ik ook voor het eerst op het toneel. Acht jaar was ik toen, het was in Kunsten en Weten schappen in Den Haag. Ik mocht meespelen in „Prinses Ezeivel". Eerst zou ik hoofdkabouter zijn, maar dat ging niet door, want ik was te dik voor het pakje! Ik werd gewone ka bouter en mocht helemaal niets zeg gen, alleen maar staan. Dat vond ik heel verdrietig. Ik heb hier een witte kamer, zegt Charlotte Kohier, die nu op het to neel herhaaldelijk helemaal alleen aat het woord is. Daar staat dit jaar d' kerstboom, wit versierd, met doffe witte kerstballen. Natuurlijk nodig il er weer kinderen bij uit. Dat doe ik elk jaar. Ik herinner me immers nog zo goed mijn eerste echte kerstfeest als kind en die grote kerstboom vol kaarsen. een warme kerstmis JARENLANG vierden wij Kerstmis in de koude, in de wintersport, zei mevrouw Luns, echtgenote van onze minister van Buitenlandse Zaken. Dit jaar wil mijn man echter liever naar de warmte. We gaan naai' Las Palmas. Hoe Kerstmis daar gevierd wordt, kan ik me nog helemaal niét voorstellen. Vroeger thuis, wij woonden in een vrij modern huis in Amsterdam Zuid, na de eerste wereldoorlog gebouwd, was Kerstmis vooral een feest van wijding en huiselijke gezelligheid. Niet met cadeautjes en zo, dat kende men toen nog niet. Het was eerder *aan de sobere kant. Onze kinderen hebben ook dit jaar een Kerstmis met sneeuw en koude. Zij gaan ook nu weer naar de wintersport. familiekoor DEZE Kerstmis ben ik ook eens thuis, zei Coba Keiling, die dit jaar bij uitzondering met de kerst dagen eens niet op de planken staat. Kerstmis was vroeger voor ons vooral een stichtelijk feest. Kerstbo men en cadeautjes, dat kwam pas veel later. Maanden tevoren maak ten wij, onder leiding van een lieve oude dame, wel allerlei geschenkjes voor arme kinderen. Thuis, ik kom uit een groot gezin, ik ben een van de acht; was het met Kerstmis altijd erg gezellig. Ik mocht het kerstverhaal voorlezen en de he le familie vormde een soort zang koor. Vader en moeder hadden goe de stemmen. Vader speelde zo'n beet je voor dirigent, een tante speelde piano en wij als kinderen konden er gewoon niet genoeg van krijgen, kerst liederen te zingen. Nu breng ik de kerstdagen door bij mijn oudste zoon en de kleinkinderen. CHARLOTTE KÖH- COBA KELLING; LEB; met Kerstmis vroeger met de hele als kabouter voor familie een zang- het eerst op het to- koor. neel. vooral Indië VOORAL aan de kerstfeesten in Indië heb ik veel herinneringen, zegt de vijf en zeventigjarige schrijfster Annie Salomons, die in herinneringen op schrift gespeciali seerd is. Herinneringen heeft zi] m haar leven veel op papier gezet. ..Her inneringen van een onafhankelijke vrouw" bijvoorbeeld, die zij indertijd onder de schuilnaam Ada Gerlo uit gaf. Het begrip onafhankelijk en vrouw, kon men toen beter maar niet al te openlijk met elkaar combineren! Van haar activiteiten met de pen in het heden, is onder andere „Her inneringen uit den ouden tijd" een be- wijs. Pasen en Pinksteren vieren in de tropen, dat ging nog wel, zegt zij. Maar Kerstmis als het snikheet is, dat was altijd heel moeilijk. Onze jeugdherinneringen aan Kerstmis wa ren zo nauw met kou en sneeuw ver bonden, dat het dan bijna onmogelijk was in de stemming te komen. Wij woonden toen in Medan, aan de oost kust van Sumatra. Mijn man en ik zaten „in de Stille Nacht" meestal te lezen. Tot we de inlanders op blote voeten over het asphalt hoorden lo pen. Dan gingen wij ook naar de klei ne kerk. Het hele plein stond daar dan vol auto's. Uit de verste onderne mingen kwam men, ook al ging men anders nooit, die éne nacht naar de kerk. Die was altijd helemaal vol in de kerstnacht, vol „mensen van goede wil". Het rassenvraagstuk was daar ook opgelost. In die tropische kerst nacht zaten Javanen. Chinezen, Euro peanen enzovoorts bijeen, zonder pro blemen. Na de kerkdienst bleef men bijeen om Kerstmis te vieren. Bij een soort kerstboom met narrige takken zaten we dan in de tropische hitte geduldig te transpireren. Er was een melancho lieke sfeer vol nostalgie. Toen wij in Europa terug waren, wilden wij Kerstmis eens vieren in een mooie Gotische kathedraal. We gingen naar Chartres. Direct na aan komst daar ging mijn man er op uit om plaatsen in de kerk te reserveren, want wij dachten dat vreemdelingen daar wel niet meer in zouden komen. Terwijl in de kleine kerk in Medan le mensen in de kerstnacht nauwelijks ,e bergen waren, zat daar in die gro- e kathedraal echter slechts een ülandje van enkele honderden gelo vigen. Dat was voor ons met Indië en de tropische kerstnachten een on voorstelbaar verschil. Wij waren nooit zo verbaasd! j ALSMEER. Kerstrozen en kerststerren om naast hulst, dennegroen en -"-pepers te gebruiken bij de versiering van het interieur dit weekeinde, wer den de afgelopen dagen overal bij de Nederlandse bloemisten druk besteld. Vele bo ze telefoontjes volgden, net als andere jaren, weer op die bestellingen, omdat de klant dikwijls heel andere bloemen kreeg toegezonden, dan hij of zij verwachtte. Naast de hulst en de denneboom, worden ook in ons land vooral de sneeuwwitte kerstroos en de vlammend rode kerstster veel gebruikt, om op 25 december het huis stemmig te versie ren. Van die bijzondere bloemen, die uitsluitend voor de kerstdagen JJ worden gekweekt, is vooral de witte kerst- -K roos heel zeldzaam en kostbaar geworden. Drie oude kwekers werken in Aalsmeer het S hele jaar door dag in dag uit in de kassen, jï om tegen Kerstmis deze zeldzame witte kerstro- zen naar alle delen van -K de wereld te kunnen verzenden, jj Drie jaar moeten de S planten van de kerstroos toegev ewijd verzorgd wor den, vóór deze bloemen dragen. De rode kerstster, uit tropische gebieden af komstig, is tegenwoor dig rondom Kerstmis ook erg in trek. In heel wat grotere hoeveelhe den dan de kerstrozen, worden deze gekweekt in ons land. In Aals meer komen er tegen de kerstdagen duizen den uit de kassen. Wat er zoal komt kij ken om ons met Kerst mis in staat te stellen, het huis met deze apar te bloemen te versieren, werd ons in dat bloe- mendorp op de kweke rijen verteld, door „man nen van het vak", die reeds jaren de naam van Nederland als bloe- menland hoog houden, óók in de donkere da gen voor Kerstmis. Wie bijvoorbeeld kerstrozen be stelde en dacht decoratieve takken met een vlammend rode kroon te ontvangen, kreeg steevast een tuil tje sneeuwwitte bloemen thuisbe zorgd. Omgekeerd werd de kerstroos ook weer herhaaldelijk als kerstster aangeduid dit jaar. Die verwarring van de namen van twee, in Neder land speciaal voor de Kerstdagen ge kweekte bloemsoorten, leidde ook dit maal weer tot veel onnodige teleur stellingen. Wie inplaats van een vlammend ro de, exotische kerstster, een sneeuw witte kerstroos krijgt thuisgestuurd, in de donkere dagen voor de feestda gen, heeft echter helemaal geen re den om teleurgesteld te zijn, werd ons in Aalsmeer gezegd. Op de kwe kerijen in dat bloemendorp vertelden de mannen van het vak, dat de witte kerstroos steeds zeldzamer en kost baarder wordt in ons land. Nog slechts enkele kwekers houden zich met de moeizame, tijdrovende Helle- borus (kerstroos)-cultuur bezig hier in Nederland. Tot die enkelingen beho ren de broers Willem, Dirk en Klaas Buis, die samen de oudste kwekerij voor kerstrozen in Aalsmeer drijven. TIJDROVEND De „mannen" zijn in de kassen, werd er vanuit het vriendelijk huis je, met het lage dak en de groen geverfde gevel aan de Uiterweg, ge roepen, toen wij daar deze week aan klopten. Via een doorweekt, modde rig pad, en een zwiepende plank over de sloot, waarlangs de kerstro zen van het ras Buis hun weg naar de Centrale Aalsmeerse Bloe menveiling vinden, kwamen wij waar we zijn moesten: de plaats waar de Helleborus Niger, uit uw kerststukje bijvoorbeeld, wordt „opgefokt" van een nietig plantje tot een stralende witte bloem. Het kweken van kerstrozen kost veel tijd, vertelde de heer Dirk Buis, de middelste van de drie broers, ter wijl hij de groei van een partij bijna in bloei staande planten, afgedekt on der kranten, controleerde. Drie jaar duurt het vóór de Helleborus bloe men draagt, en al die tijd moet de plant toegewijd worden verzorgd. Slechts drie dagen per jaar kunnen de bloemen, of de pollen met de bloe men, volop aan de markt worden ge bracht, want naar die witte rozen is alleen tegen Kerstmis vraag. Voor Dirk Buis heeft, evenals zjjn twee broers, van kind af aan in de kerstrozen gezeten. De droge zomer van vorig jaar heeft een ongunstige invloed gehad op de kwaliteit van de rozen voor de Kerst van dit jaar, zegt deze man uit het vak. Advertentie Van een onzer verslaggevers HOEK VAN HOLLAND. De drij vende bok Adelaar van Van den Tak's bergingsbedrijf in Maassluis, waarvan woensdagavond juist voor hij Hoek van Holland zou binnenlopen, de vijftig me ter hoge hefinstallatie knakte en in zee sloeg, is gistermorgen gezonken. De ponton zonk doordat er te veel water binnenkwam door de gaten, die de ijze ren gewichten in de bodem hadden ge slagen. De toegang tot Hoek van Holland wordt met belemmerd; wel vormt de gezonken bok een gevaar voor de scheepvaart. Het slechte weer is even wel voorlopig een beletsel om de bok te bergen. de kweker zijn die drie dagen niet al leen heel druk, maar ook spannend. Zullen zijn zorgenkinderen precies op het juiste tijdstip in volle bloei staan, is immers de grote vraag. LEGENDE De witte kerstroos, die op het eer ste gezicht wel iets weg heeft van een dubbele begonia, is al heel lang bekend. In de Bijbel wordt reeds over de Helleborus gesproken, zegt de ou de Aalsmeerse kweker Dirk Buis, en in allerlei sagen en legenden kan men er ook over lezen. Het gebeurde in de Kerstnacht, ver telt een van die oude legenden. Op hun tocht naar Bethlehem ontdekten de herders overal langs de weg kleine witte bloemen, die zij plukten en mee namen naar de stal. Het waren de bloemen van de Helleborus, die juist zoals alle andere planten op aarde, die nacht uit haar winterslaap was ontwaakt. Toen na korte tijd de ove rige bloemen en planten zich weer in het donker van de beschermende aardkorst terug trokken, bleef de Hel leborus met haar tooi van sneeuwwitte bloemen echter in de koude nacht staan pronken, waarna zij door de herders werd gevonden. Sindsdien bloeit de plant ieder jaar met Kerst mis en kreeg in de volksmond de naam kerstroos. NAAR BUITENLAND Nog een bloem wordt op de veilin in Aalsmeer, de grootste bloemenvc ling ter wereld, echter uitsluitend tc gen vijfentwintig december aangi voerd. Dat is de exotische kerstster waarvan de naam dikwijls met die van de kerstroos wordt verward. In heel wat grotere hoeveelheden dan de witte rozen voor de feestdagen, kre gen wij die opvallend rode sterren op de veiling aan de Van Cleefkade te zien. In de reusachtige hallen van het gebouw sprongen de partijen van die vlammend rode bloemen onmiddellijk in het oog, tijdens de drie grote kerst- veilingen in Aalsmeer. Ze gaan voor een groot deel naar het buitenland, die kerststerren, even als de hier langzamerhand zeldzaam en kostbaar wordende kerstrozen. Toen wij om halfnegen, op de eerste dag van de kerstveilingen voor 1960 een kijkje gingen nemen op de tribunes voor de kopers, stonden. er reeds kerstrozen en -sterren, diezelfde mor gen. in Aalsmeer geveild, voor ver zending naar alle delen van de we reld op Schiphol gereed. Wat de kerststerren voor binnen- en buitenlands gebruik op vijf- en zes entwintig december aangaat, neemt de Aalsmeerse kweker J. de Hartog met zijn tweelingzonen, een belangrijk deel van de aanvoer op de veiling voor zijn rekening. De kerstster, die eigen lijk Euphorbia Pulcherrima heet, is afkomstig uit Mexico zegt deze kwe ker. Naar de Amerikaanse gezant Poinsettia, die de plant daar in het begin van de vorige eeuiw ontdekte, wordt deze ook wel Poinsettia ge noemd. PAAR DAGEN Evenals de Helleborus kan de Poin- sttia, waarvan niet de bloemen, laar de stervormig gerangschikte oautbladen vlammend rood gekleurd ijn zowel als potplant als als snij bloem worden gekweekt. De schutbla den van de plant kunnen ook wit of roze van kleur zijn. De heer De Har- •fririrtrtrkh frtVfnWrfrfrfrtrfrfrfrfrfrfrft -trirtsirvirtrtrtrirtrtctri tog, Jan, Piet en Klaas, respectieve lijk de knecht en de zonen, brengen uitsluitend rode Poinsettia's naar de veiling in Aalsmeer! Jaarlijks onge veer vijfduizend potten en meer dan tienduizend snijbloemen, vertelden zij. Net als de kerstroos wordt de kerst ster, die wel ieder jaar bloeit, slechts enkele dagen per jaar geveild. Ook de kweker van deze exotische planten heeft het in de donkere dagen voor Kerstmis dus razend druk, vooral met de snijbloemen, want die moeten stuk voor stuk op de juiste lengte, tachtig centimeter, worden afgesneden, en naar de grootte en vorm van de bloem worden gesorteerd. Of beter ge zegd, naar de grootte en vorm van de vlammend rood, soms ook wit of roze gekleurde schutbladen, die de waarde van de kerstster bepalen. Kerstrozen, de Helleborus dus, wor den door de Nederlandse bloemist nau welijks meer ge- en verkocht, vertelt de heer W. N. Maarse, vroeger zelf kweker van kerstrozen, en nu groot handelaar op een bloemenschuit op de Rotte in Rotterdam. Ze doen het niet jneer op de grond in Aalsmeer, de kwaliteit van de bloemen gaat steeds meer achteruit, zegt deze man van het vak. Kerstrozen zijn bovendien niet zo lang houdbaar in huis, in een ver warmd vertrek worden ze snel groenig van kleur. Mocht u enkele zeldzame witte rozen voor de Kerst in huis heb ben dit j.aar, geeft u ze dan een koel plaatsje. Kerststerren daarentegen staan wel graag in een matig verwarmd ver trek, mits de lucht niet te droog is. Nog een wenk: wanneer uw gesne den kerstster na de feestdagen wat slap is gaan hangen, zet de steel van de bloem dan eens vijf centimeter diep in kokend water. Tien tegen één le ven de prachtige rode schutbladen van de plant, die het als decoratieve ver siering in het moderne interieur zo uitstekend doet, weer helemaal op. Kerststerren in een potje vooral niet teveel water geven! DEN HAAG. De stichting Bevorde ring bescherming bevolking wordt op I februari opgeheven. Het besluit daartoe vloeit voort uit de invoering van de noodwachtplicht. Daardoor is de werving van noodwachters een zaak van de over heid geworden. Ook bij de voorlichting aan het publiek is de overheid steeds nauwer betrokken Volgens de statuten is de stichting daarmee de wind uit de zeilen genomen Er wordt overwogen een nieuwe stich ting in het leven te roepen, die algemene advisor geven en de regering zal Advertentie

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1960 | | pagina 13