OPKOMST VAN KIEZERS
NIET TE VOORSPELLEN! p™™
Duel om het Witte Huis
OFFICIËLE UITSLAG
PAS HALF DECEMBER
..Meeste stemmen gelden"
gaat niet altijd op
Machinaal
siemmen
ZEVEN VICE- I
BEREIKTEN
WITTE HUIS
WASHINGTON I
IS ONMONDIG I
PERSOONLIJKE VOORKEUR
GEEFT DE DOORSLAG
Congres blijft
bolwerk van
Democraten
WIE WORDEN
GEKOZEN
Wordt Amerika strakst
rsPff
DE NEGER
PROPAGANDA
IF
HEFTIGE STRIJD
Een voorbeeld
Staking van stemmen
YAN
DE
Zaterdag 5 november 1960 ZEEUWSCH DAGBLAD Paë- 9
OP 9 NOVEMBER WEET DE HELE WERELD WIE DE KOMENDE 4 JAAR PRESIDENT
VAN AMERIKA ZAL ZIJN. NU WOEDT NOG DE GROTE STRIJD OM DE TOP.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiini
Vele vraagstukken zijn het onder
werp geweest van felle debatten in de
Amerikaanse verkiezingscampagne. De
voornaamste sommen wij hier in al
fabetische volgorde voor u op.
BUITENLANDSE
POLITIEK
De houding van Amerika
in de „koude oorlog", de
crisis in Congo, de strijd
in Algerije, de toekomst
van de Navo en de ande
re regionale bondgenoot
schappen, het ontwape-
ningsvraagstuk, de kwes-
tie-Berlijn, maar bovenal
de moeilijkheden met Cu
ba, omdat de revolutie
in dat land het commu
nisme tot voor de poorten
van Amerika heeft ge
bracht.
DEFENSIE
Is Amerika nog steeds de
machtigste militaire mo
gendheid ter wereld of
moet de twijfel daaraan
betaald worden met een
verzwaring van de druk
der defensieuitgaven op
de begroting?
LANDBOUW
De overschotten aan land-
bouwprodukten hopen zich
steeds meer op, maar
zonder dat de boeren er
veel zijde bij spinnen.
Hoe zal de Amerikaanse
landbouwpolitiek uit het
slop geraken?
OUDEDAGS
VOORZIENING
Een nieuw punt in de
Amerikaanse verkiezings
strijd, urgent genoeg,
maar er bij gesleept om
een politiek weinig actie
ve bevolkingsgroep naar
de stembus te lokken.
ONDERWIJS
Het Amerikaanse onder
wijssysteem moet op de
helling, daarover zijn alle
partijen het eens. Maar
hoe?
PRESTIGE
Heeft Amerika belangrijk
aan prestige ingeboet?
Is Amerika, zoals velen
het wel wat al te scherp
stellen, op weg een twee-
de-rangs mogendheid te
worden? Zo ja, wie heb
ben dat op hun geweten?
RASSENKWESTIE
Een hoopgevend vraag
stuk voor miljoenen Ame
rikaanse negers. In ieder
geval uitzicht voor al die
miljoenen op lotsverbete
ring. Ook echter op be
langrijke economische en
politieke wijzigingen in
het gehele zuiden van de
Verenigde Staten, van
ouds het bolwerk van de
Democraten.
Tn de Verenigde Staten is geen stemplicht. Wie aan de verkiezingen
-* wil deelnemen moet er zelf voor zorgen dat hij op de kiezerslijst 1
wordt geplaatst. Stemgerechtigden die niet op die lijst voorkomen I
kunnen hun stem niet uitbrengen.
Een gevolg hiervan is dat zelden
meer dan 60 pet. van de Amerikaan
se kiezers aan de verkiezingen heeft
deelgenomen. Pas in de presidents
verkiezingen van 1928 kwam het op
komst-percentage boven de 50 uit. Het
percentage steeg daarna geleidelijk,
tot 59 in 1940 bij de eerste herver
kiezing van president Roosevelt, maar
daalde daarna weer tot 52 in 1948.
Dank zij de felle verkiezingscampagne
voor Eisenhower kwam het in 1952
voor het eerst in de Amerikaanse ge
schiedenis boven de 60 uit, namelijk
op 63.
^EVEN vice-presidenten heb-
H' ben het gebracht tot presi-
Het weer is bij voorbeeld' zo'n fac- 2 van de Verenigde Staten,
tor. De wet schrijft voor dat de ver- Alle zeven bereikten die hoge
kiezingen gehouden zullen worden op post door opvolging, na de dood
de eerste dinsdag na de eerste maan- 5
dag in november. Het weer kan dan S
in grote delen van de Verenigde Sta-
ten bar, bar slecht zijn. - 5
Duizenden en duizenden boeren la- S
ten verstek gaan indien op de dag
van de verkiezingen hevige sneeuw- 2
stormen woeden die de wegen onbe-
rijdbaar hebben gemaakt. S
De politieke partijen hebben ook nu
weer alle mogelijke moeite gedaan
zoveel mogelijk stemgerechtigden te
bewegen zich op de kiezerslijst te la
ten inschrijven. Zij maakten daarbij
gebruik van de propagandamiddelen
die in 1952 veel succes hadden.
Elke krant en elk radiostation
drong er toen in de weken die voor
afgingen aan de afsluiting van de kie
zerslijsten bij een ieder op aan zich
als kiezer in te laten schrijven. De
bekendste leuze was toen: Don't be a
Lanovoc. (Wees geen Lanovoc).
Wat een Lanovoc was wist ieder
een: een burger die te lui was om
van zijn stemrecht gebruik te ma-
ken.
Een dieptepunt zal de opkomst van
de kiezers deze keer zeker niet be
reiken. maar of de opkomst onge
kend hoog zal zijn hangt van vele
factoren af.
Een andere factor is de invloed van 2
de negers in de zuidelijke staten op 5
de stembusuitslag. Vooral door het
doorgaans gedwongen wegblijven van 2
de negers was tot nu toe de opkomst 2
van de kiezers in die staten het laag- j?
ste. In Alabama was in 1948 het op-
komstpercentage maar 12; South Ca-
roline stond toen met 15 pet. op de dent Andrew Johnson volgt hem
op een na onderste plaats van de op.
ranglijst.
van de president. Maar drie van
de zeven, Theodore Roosevelt,
Calvin Coolidge en. Harry Tru
man, werden daarna als presi
dent herkozen.
Wordt Richard Nixon presi
dent dan zal hij de eerste vice-
president zijn die, zonder eerst
in het Witte Huis gezeteld te
hebben, tot president gekozen is.
Drie van de zeven vice-presi-
denterh werden staatshoofd nadat
de president was vermoord:
1865 President Abraham
Lincoln vermoordvice-presi-
1881 President James Gar
field vermoord; vice-president
Chester Arthur volgt hem op.
1901 President William Mc-
Kinley vermoord; vice-president
Theodore Roosevelt volgt hem
op.
MILJOENEN Amerikanen die wel immilMimiimWMmWIlWMIlWnWimmMlIIMimiWIIWW
graag mee zouden doen aan de
verkiezingen mogen dat niet.
Zo is bij voorbeeld de gehele mil
joenen bevolking van de hoofdstad,
Washington, verstoken van stemrecht,
krachtens de wet.
Verder hebben talloze Amerikanen
tijdelijk hun recht op plaatsing op de
kiezerslijst verloren omdat zij ver
huisd zijn.
Wie verhuist van de ene staat naar
de andere moet vele maanden wach
ten voordat hij in zijn nieuwe woon
plaats mag stemmen. Er is zelfs in bij
na alle Amerikaanse staten een wacht
tijd voor verhuizing van het ene plaat
selijke kiesdistrict naar het andere. Die
plaatselijke wachttijden variëren van
10 dagen (bij voorbeeld in Wisconsin)
tot 1 jaar (in Mississippi).
Het college van kiesmannen in Ame
rika is aldus samengesteld: Alabama 11
stemmen, Alaska 3, Arizona 4, Arkan
sas 8, Californië 32, Colorado 6, Con
necticut 8, Delaware 3, Florida 10, Geor
gia 12, Hawaii 3, Idaho 4, Illinois 27,
Indiana 13, Iowa 10, Kansas 8, Ken
tucky 10, Louisiana 10, Maine 5, Mary
land 9, Massachusetts 16, Michigan 20,
Minnesota 11, Mississippi 8, Missouri
13, Montana 4, Nebraska 6, Nevada 3,
New Hampshire 4, New Jersey 16, New
Mexico 4, New York 45, North Carolina
14, North Dakota 4, Ohio 25, Oklahama
8, Oregon 6, Pennsylvania 32, Rhode
Island 4, South Carolina 8, South Da
kota 4, Tennessee 11, Texas 24, Utah
4, Vermont 3, Virginia 12, Washington
9, West Virginia 8, Wisconsin 12,
Wyoming 3.
-X MX MWfcCW&ix -VJ#e«<4*v
ÉjjrSsr*- --
Knipsel uit het A.D. van 2 nov. 1959. De vraag die
Amerika weer bezighoudt
AP 9 november weet de hele wereld wie de komende vier jaar president
van de Verenigde Staten zal zijn.
PRESIDENT Eisenho- sissippi, Missouri, North van Afgevaardigden ech-
wer dankte zijn her- Carolina en South Caro- ter gevoelige nederla-
verkiezing in 1956, vier lina de meerderheid. gen tegen, de Democra-
jaar geleden, aan over- In vele van de 41 sta- ten.
winningen in 41 van de ten waar de voorkeur Hieruit bléek, voor de
48 staten, die hem 451 van de kiezers uitging zoveelste maal, dat het
van de 531 stemmen van naar Eisenhower boven Amerikaanse volk bij
het college van kies- Stevenson in de presi- de verkiezing afanj een
mannen opleverden. Zijn dentsverkiezingen, leden nieuwe president de par-
rivaal, de Democraat tientallen van Eisenho- 'jijtegenstellingen laat
Stevenson, kreeg alleen wers Republikeinen in voor wat zij zijn en de
in de staten Alabama, de verkiezing van le- persoonlijke voorkeur
Arkansas, Georgia, Mis- den van Senaat en Huis het zwaarst laat wegen.
In de Amerikaanse presidentsverkiezingen is niet altijd de man
met de meeste stemmen als de overwinnaar uit de bus gekomen.
In 1876 behaalde de Republikeinse
kandidaat voor het presidentschap,
Hayes, 4.036.298 stemmen en kreeg
zijn Democratische rivaal Tilden er
4.300.590.
Niet Tilden maar Hayes ging naar
het Witte Huis, in weerwil van deze
stembusoverwinning van Tilden.
De staten waar Tilden had gewon
nen waren in het college van kies
mannen vertegenwoordigd met 184
stemmen. Hayes met minder kiezers
achter zich, had echter de overwin
ning behaald in de overige staten,
die samen 185 stemmen in het colle
ge van kiesmannen hadden.
Die ene stem in het college van
kiesmannen gaf de doorslag, niet de
flinke stembusoverwinning van Tilden.
DAT gebeurde echter pas na vele
maanden van heftige politieke
strijd over de verkiezingsuitslag. Pas MHBjBK NÉÉly'
op 2 maart 1877, vier maanden na
de verkiezingen, werd besloten dat V JT
Hayes op 5 maart als president zou I F. .-jjkjgE X ag-» r 1
worden ingehuldigd. Jf |w IXMB,
In 1888 werd Benjamin Harrison,
de Republikeinse kandidaat, gekozen
als president hoewel hij minder stem- iff
men behaalde dan zijn Democratische I
rivaal, Grover Cleveland. ff 8^^)
De stembusuitslag was toen: Harri-
son 5.439.853 stemmen (49,5 pet.), Cle- ff
veland 5.540.329 stemmen (50,5 pet.). ff
De uitslag in het college van kies- ff Jff^^ff,
mannen was echter: Harrison 233
stemmen (van 20 staten), Cleveland
168 stemmen (van 18 staten).
Niet de 18 staten met de meeste foto van Nixon hij vter
stemmen, maar de 22 staten met de Jaar was- Ze,fs het Propageren met
meeste kiesmannen gaven toen dus dergelijk materiaal schijnt invloed uit
de doorslag. te oefenen op het aantal stemmen.
Het is dan bekend hoe de leden van het college van kiesmannen hun
stem zullen moeten uitbrengen op grond van de stembus-uitslagen in de
verschillende staten.
Dat college komt -echter pas bijeen
op de maandag volgende op de twee
de woensdag in december. Dit jaar
valt die maandag op 19 december.
De stemmen van de kiesmannen
van alle staten waar de Republikein
se kandidaat de meerderheid heeft
behaald vallen toe aan die kandidaat.
De Democratische kandidaat krijgt al
le kiesmanstemmen van de staten
waar hij de meerderheid heeft ver
overd.
Zou de Republikeinse kandidaat,
Nixon, de meeste stemmen krijgen in
de staat Florida, dan moeten alle
tien kiesmanstemmen van die staat
op hem worden uitgebracht, niette
genstaande negen van die tien demo
cratische stemmen zijn.
De sterkte van de vertegenwoordi
ging van Florida in het college van
kiesmannen moet namelijk overeenko
men met het totaal van het aantal le
den dat Florida afvaardigt naar de
Senaat en het huis van Afgevaardig
den. Dat zijn liegen Democraten en
een Republikein.
Zo gaat het met alle 50 Amerikaan
se Staten. Wanneer de stembriefjes in
het college van kiesmannen worden
ingeleverd zullen tientallen Democra
ten geheel volgens de regels van het
spel hun stem moeten uitbrengen op
Nixon en omgekeerd vele Republikei
nen op Kennedy.
En wat gebeurt er in het onwaar
schijnlijke geval van een staking van
de stemmen in het college van kies
mannen? Dan worden de president en
de vice-president gekozen door het
Huis van Afgevaardigden.
Dat is al eens gebeurd, namelijk in
1800. Toen kregen beide kandidaten,
Thomas Jefferson en Aaron Burr, al
lebei 73 stemmen. Op 17 februari 1801
viel de compromisbeslissing: het Huis
van Afgevaardigden koos Jefferson als
president en Burr als vice-president.
huidige krachtsverhouding is:
in de Senaat (100 leden) Demo
craten 66, Republikeinen 34;
in het Huis van Afgevaardigden
(436 leden) Democraten 283, Repu
blikeinen 153.
De Democraten zijn in ieder geval
zeker van het behoud van hun abso
lute meerderheid in de Senaat. Van
hun 23 zetels die op het spel staan
kunnen zij er maximaal 11 verliezen
aan de Republikeinen. Van de andere
12, waarover wordt beslist in de zui
delijke staten, zijn zij zeker omdat de
Republikeinen daar kansloos zijn.
In het voor de Republikeinen al
lergunstigste geval, behoud van hun
elf zetels die op het spel staan en
verovering van elf zetels op de De
mocraten, zou de stemverhouding in
de Senaat worden: Democraten 55,
Republikeinen 45.
Kleine kans
In theorie kunnen de Republikeinen
de absolute meerderheid in het Huis
van Afgevaardigden heroveren op de
Democraten. De kans dat dit zal ge
beuren is echter uiterst klein. Sedert
1954, toen de Democraten de absolu
te meerderheid in beide huizen van
het Congres veroverden, is het aan
tal Republikeinse leden van Senaat en
Huis van Afgevaardigden steeds ver
der teruggelopen.
Met een herovering van het Huis
van Afgevaardigden door de Republi
keinen houdt dan ook niemand ernstig
rekening.
De positie van
bejaarden, van ne
gers en van Ame
rika tegenover het
buitenland komt
by de verkiezin
gen in h«t geding.
Voldoende om je
heel heel kwaad
om te maken.
INDIRECT: de president en de vi
ce-president. Beiden woïden gekozen
door het college van kiesmannen. De
totale sterkte van dat college is ge
lijk aan de stemmentotalen van Se
naat en Huis van Afgevaardigden sa
men, namelijk 537. De vereiste meer
derheid is dus 269 stemmen.
DIRECT: 34 leden van de Senaat.
Om de twee jaar treedt een derde
van de Senaat, die thans 100 leden
telt, af.
Alle 437 leden van het Huis van
Afgevaardigden.
De gouverneurs van 27 staten, te
weten Arizona, Arkansas, Delaware,
Florida, Illinois, Indiana. Iowa, Kan
sas, Maine, Massachusetts, Michigan;
Minnesota, Missouri, Montana, Ne
braska, New Hampshire, New Mexi
co, North Carolina, North Dakota.
Rhode Island, South Dakota, Texas,
Utah, Vermont, Washington, West
Virginia en Wisconsin.
Duizenden leden van lagere volks
vertegenwoordigingen en bestuursor
ganen, alsmede burgemeesters, rech
ters en andere plaatselijke overheids
dienaren.
Een amerikaans stembiljet is
een ware waslijst waarop heel veel
ingevuld moet worden. Er komen op
voor de namen van de kandidaten
voor het presidentschap en het vice-
presidentschap, voor zetels in de Se
naat en het Huis van Afgevaardigden
voor het gouverneurschap en het vi-
ee-gouverneurschap, voor allerlei an
dere regionale, en ook plaatselijke,
functies, zoals burgemeester, gemeen
teraadslid en sheriff, en bovendien
verscheidene vragen waarover de kie
zers zich bij referendum mogen uit
spreken.
Het invullen van. zo'n ingewikkeld
-tembiljet is dan ook tijdrovend en
vergt veel aandacht. Ter bevordering
van een vlottere gang van zaken is
men daarom in de Verenigde Staten
geleidelijk meer overgegaan naar het
gebruik van de stemmachine.
Het grote voordeel van deze stern-
automaten is dat zodra het stembu
reau is gesloten de einduitslag kan
worden afgelezen. Het stembureau be
hoeft alleen nog maar de totalen van
de verschillende stemmaehines op te
tellen. Het gebruik van stemmaehines
maakt het uitbrengen van ongeldige
stemmen bovendien onmogelijk. In
plaats van kruisjes te zetten pp een
stembiljet haalt de kiezer een serie
hendels over.
Deze keer zal naar schatting de
helft van alle Amerikaanse kiezers
machinaal stemmen. In 44 van, de 50
staten zal ten dele in de grote ste
den gebruik gemaakt worden van
stemmaehines, en in 7 staten zelfs in
elk stembureau. Het totale aantal
stemmaehines schat men op 110.000.
Duizenden Europeanen zijn ook met
het gebruik van de Amerikaanse
stemmachine vertrouwd. Dat zijn
degenen die op de Brusselse wereld
tentoonstelling, de Expo, zich in het
Amerikaanse paviljoen zo'n machine
hebben laten demonstreren,.
Machinaal
stemmen in een
modern Ameri
kaans stembu
reau. De kiezers
die er nog wat
onwennig tegen
over staan kun
nen uitleg en
een demonstra
tie krijgen.
Zo zal het ook deze keer weer gaan in de „nationale hoofdkwartieren" van de twee grote
politieke partijen in de avond en de nacht na de presidentsverkiezingen. Vol spanning volgen de
aanwezigen het resultaat van hun ingespannen werk van de laatste maanden zoals dat tot uitdrukking
komt in de verkiezingsuitslagen die op grote borden worden bijgehouden. Van tijd tot tijd komen
politieke kopstukken voor de microfoon met hun prognoses van het laatste ogenblik. Het is een
waar feest, tot het ogenblik waarop de verliezers hun nederlaag hebben toegegeven. Dan breekt in
het kamp van de verliezende partij de domper van de nederlaag de nerveuze spanning. De verliezende
kandidaten danken allen die hun best hebben gedaan om hun partij te laten winnen en spreken de
hoop uit dat hel over vier jaar beter zal gaan. Daarna stroomt de uitbundig versierde zaal leeg en
kunnen de werksters gaan opruimen. In het kamp van de overwinnaars groeit het feest uit tot -en
uitbundige ontlading van spanningen in gejuich, gejubel, daverende toespraken, heildronken en
een urenlange na-viering van de zegepraal. De werksters kunnen daar pas later aan de gang
