SCHAAKTEAM OP
WEG NAAR ZEGE
Voetballer van het jaar
Boot en Driehuis hielpen
Nederland aan zege
Oermoeras omgespit
OOSTDUITSE BOEREN KRIJGEN
LAND IN HET VRIJE WESTEN
Winst of
Donner in
remise voor
vooruitzicht
Russen toonden opnieuw
duidelijk hun klasse
Stand Nederlanct~Oost-Duitsland: 2-1
Effectenmakelaars
in Berlijn staken
Dinsdag 1 november 1960
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 9
Nuttige voorsprong
Vlotte remise
Vooruitgang bij
amateurboksers
Tegenaanval
Vreemd beloop
WERELDKAMPIOENSCHAP DAMMEN
Denen bogen pas
na hervatting
OPSTELLINGEN JEUGD
EN AMATEURS
Samenwerking Rolls Royce
en Continental Motors
Kansen van mevrouw
Bykowa stijgen
SPAARVARKENS WEER
DIKKER GEWORDEN
Verhoging vrachttarieven
PLOTSELINGE OVERGANG
MECHANISCH PROCES
SYMBOOL VAN KRACHT
Van onze schaakmedewerker
EIPZIG. Na het uitspelen van de afgebroken partijen uit
de derde ronde gingen Rusland en de Verenigde Staten in de
1 finale van het wereldkampioenschap schaken te Leipzig ge
zamenlijk aan de spits. In de vierde ronde hebbén de Amerika
nen het hoge tempo van de Russen niet kunnen bijhouden.
Terwijl Rusland met V-k—lk leidt tegen.het sterke Hongarije, heeft
de Verenigde Staten een achterstand van Vz tegen IV2 tegen Zuid
slavië. Hun topman, Fisher, moest het tegen de onvermurwbare Gli-
goric afleggen. Toch heeft Amerika in de afgebroken partijen nog een
sterke troef. De niet uit zijn evenwicht te brengen Robert Byrne zal
namelijk waarschijnlijk winnen van grootmeester Ivcof.
Prins leverde tegen Malieh een vlotte
aanvalspartij. In het middenspel offerde
hij plotseling een pion. Hij kreeg daar
voor een mooi steunpunt voor zijn cava
lerie en maakte daar onmiddellijk ge
bruik van door scherp combinerend een
onweerstaanbare aanval te beginnen.
AJEDERLAND deed het opnieuw uit-
stekend. Na het verstrijken van
de speeltijd hadden onze landgenoten
tegen Oost-Duitsland een nuttige 21
voorsprong genomen. De enige afge
broken partij uit deze wedstrijd levert
ten minste remise op.
/~\NDANKS alle inspanningen is het
Bouwmeester niet gelukt zijn af
gebroken partij tegen Smislov te red
den. Enkele honderden toeschouwers
waren er in de morgenuren getuige
van hoe de rossige Smislov zijn geringe
overwicht op meesterlijke wijze wist te
handhaven. Een tijd lang leek het als
of de Nederlander zich ondanks alles
staande zou kunnen houden. Maar dan
zaten er plotseling als bij toverslag
een paar giftige wendingen in de
stelling. Smislov kreeg aanval en na
62 zetten kreeg hij eindelijk de taai
verdedigende Nederlander op de knie-
en. Rusland won daardoor de wedstrijd
tegen Nederland met het kleinst mo
gelijke verschil, namelijk 2\ tegen li
IN DE VIERDE HONDE eindigde de
1 pai-tij dr. EuweUhLmann vrij spoe
dig in remise. Een poging van de Neder
lander om in het centrum terrein te
winnen, werd beantwoord met een actie
op de damevleugel. Dit leidde tot ruil
der dames, waarna een gelijkstaand
eindspel ontstond.
Rotterdam. Amateurboksers uit
Rotterdam, Den Haag. Eindhoven, U-
trecht, Breda en St. Willibrord bestreden
elkaar gisteravond' in gebouw Odeon te
Rotterdam. Een goede partij was die
tussen de Rotterdammer Schaay en
Brugmans uit Den Haag. Een duidelijke
vooruitgang toonde vooral Schaay, die
met zuivere rechtse en linkse stoten zijn
tegenstander bewerkte. Gebrek aan uit
houdingsvermogen heeft hem in de
laatste ronde parten gespeeld, toen Brug
mans zeer goed terugkwam. De onbe
sliste uitspraak was wel de juiste.
In het vedergewicht A-klasse bokste
C. Diemer uit Breda tegen Kerkhofs uit
Eindhoven. Een volkomen gelijk op
gaande strijd, waarin vooral het hoge
tempo opviel. De Eindhovenaar wist
veel treffers op het lichaam van Diemer
te plaatsen, die echter steeds zeer goed
de aanval overnam. Kerkhofs won met
gering verschil op punten.
De volledige uitslagen waren als volgt:
De Korte (Eindhoven) w.o.p. van G. Lucas
(Rotterdam); G. Derks (Eindhoven) w.o.p.
van J. Oostdijk (Rotterdam): P. Dijkhuis
(Eindhoven) w.o.p. van E. Gelens (Rotter
dam); M. Schaay (Rotterdam) onbeslist
tegen Brugmans (Den Haag); J. Kerkhofs
(Eindhoven) w.o.p. van C. Diemer (Breda);
F. Wolters (Den Haag) w.o.p. van H. Mat-
theussen (Eindhoven).
Van der Lek (Rotterdam) wint door k.o.
in de eerste ronde van G. Stekelenburg
(Utrecht); F. v. d Heerik (Rotterdam)
verliest op punten van N. te Pas (Den
Haag); Verbon (trecht) verliest op punten
van T. te Pas (Den Haag); P. Zeelenberg
(Rotterdam) wint op punten van Vosmeer
(Utrecht); Verbon (Utrecht) verliest op
punten van v. d. Boogaard (Breda); A.
Jongeneel (Rotterdam) w.'nt door opgave
in de tweede ronde van A. v. Netten
(Eindhoven).
Nr. 12.
In deze puzzel zijn de letters van de
woorden van het kruiswoordschema ver
vangen door cijfers. Men vraagt het oor
spronkeliike schema terug te vinden.
Horizontaal: 1 (15-16-2-14); 3 (11-10-
17-3) 5 (12-12-2); 7 16-7-7-3-8); 9 (9-2-131;
11 (6-6-13); 13 (1-12-18); 14 (6-5-4) 15
(19-12-4); 17 (3-7-3); 19 (6-14-14-3-13); 22
(12-2-13); 23 (6-14-9-5); 24 (6-1-3-8).
Verticaal: (1 (15-16-2-9); 2 (14-12-7); 3
(11-2-3); 4 (3-5-3-13); 6 (12-7-6); 7 (6-13-
12-4-6); 8 (8-6-5-3-13); 10 (2-1-12); 12
(6-4-7); 15 (19-10-18-6); 16 (9-14-2); 18
(3-17-3-8); 20 (14-12-5); 21 (3-13-6).
(1-2-3) (4-3-5) (6-7-7-3-8-9) (9-4-10-5)
(11-12-13-1-5) (4-3-5) (14-8-12-14-15-16-2-
17-3-18) (19-3-5-6-6-8-1) vormen een ge
zegde.
TN HET DUEL tussen Fuchs en Kramer
1 kreeg de Nederlander aanvankelijk
met moeilijkheden te kampen. Hij loste
deze door middel van een combinatie op.
Fuchs probeerde vervolgens in het cen
trum door te stoten, maar Kramer wist
niet alleen deze opmars te verhinderen,
maar bovendien een tegenaanval in te
leiden. Op de 28ste zet deed Fuchs het
voorstel tot de vrede, dat door de Neder
lander werd aanvaard.
EEN VREEMD BELOOP had de partij
PietzsehDonner, omdat laatstge-
gSt^vaardoor'hlj^twee pionnen* verlor" de ronde om het wereldkampioen.
Tot zijn geluk bevatte de stelling echter
allerlei combinaties. Pietzseh', die aan
vankelijk dacht, dat hij achter elkaar
zou winnen, moest plotseling alle zeilen
bijzetten om niet direct te verliezen. Hij
vergiste zich op zijn beurt, waarna Don
ner de dame veroverde. Maar toch was
dit nog altijd niet het slot van deze
wisselvallige partij. Andermaal wist de
Duitser zich enigermate te herstellen.
In de afgebroken stelling staat Donner
weliswaar beter, maar of hij zal kunnen
winnen is een vraag die pas na de her
vatting beantwoord zal kunnen worden.
De uitslagen van de afgebroken nartijen
uit de derde ronde waren:
RuslandNederland 2^2l^at; Hon
garijeZuidslavië 1».22yz: Ver. Staten
Bulgarije 3V2ArgentiniëEngeland
2 Va1 /2Tsjechoslowakije—Oost-Duitsland
2—2.
Vierde ronde: N e d e r 1 a n d—Oost-Duits
land 21 (1 afg. p.); RoemeniëTsjecho
slowakije VzV2 (3 afg. p.); EngelandWest-
Duitsland 12 (1 afg. p.): BulgarijeArgen
tinië 2—1 (1 afg. p.); Zuidslavië—Ver. Sta
ten l'a—Va (2 afg. p.); Rusland—Hongarije
2V2—Y2 (1 afg. p.).
De stand na de vierde ronde in de finale-
groep A is als volgt: 1. Rusland 11 (en
1 afg); 2. Ver. Staten 9Va (en 2 afg.); 3.
Zuidslavië 8Va (en 2 afg.); 4. en 5. Argen
tinië en W. Duitsland beide 7Va (en 1 afg.);
6 Tsjechoslowakije 7 (en 3 afg.); 7. O.
Duitsland 7 (en 1 afg.); 8. en 9. Hongarije
en Nederland, beide 6Va (en 1 afg.);
10. Engeland 6 (en 1 afg.); 11. Roemenië 5
(en 3 afg.); 12 Bulgarije 4V2 (en 1 afg.).
Uwe Seeler, vaste speler van liet
Duitse nationale voetbalelftal, lid
van de Hamburger SV, is uitgeroe
pen tot de Duitse voetballer van liet
jaar. Een knaap van een zilveren
voetbal was de beloning voor deze
onderscheiding.
Van onze dammedewerker
MAASTRICHT. In de vijftien-
Advertentie
BASKETBALTEAM WON VAN DENEMARKEN
Oplossing van de vorige puzzel
Horizontaal: 2 wraak: 6 are; 8 ooi; 10
'eto; 12 kelk; 13 en; 14 nar; 16 me: 17
Izaak; 18 te; 20 Inn; 21 om; 23 even; 25
tape; 27 aar; 29 las; 30 feeks.
Verticaal: 1 gave; 2 wet; 3 as; 4 koe: 5
Nike; 7 ren; 9 olm; 11 onzin; 12 krant; 15
aan; 18 team; 19 Eva; 21 opa; 22 mest;
24 erf; 26 als: 28 de.
Van onze basketbalinedewerker
HAARLEM. Het Deense basketbal
team, dat 20 april jl. in Kopenhagen met
79—54 door Nederland werd verslagen,
heeft in Haarlem geen revanche kunnen
nemen. Na een erbarmelijke eerste helft
kregen de Nederlanders na de hervatting
de smaak te pakken en werd de weer
stand der Denen totaal gebroken. Boot
en Driehuis, de uitblinkers in het Neder
landse team, hadden een groot aandeel
in de zege met 6243.
De Oranjeploeg startte overeenkomstig
de verwachting met het vijftal Bruin-
Sibeyn-Perrier-Zleeswijk-Driehuis tegen
de Denen, die zich met een 32 zone te
weer stelden. Veel fraais bracht de eerste
fase echter niet. want niet alleen was het
plaatsen slordig, doch ook iedere produk-
tiviteit ontbrak. Eerst toen Houmann
Denemarken een voorsprong van 0—2 had
gegeven, scheen het bij de Oranje-formatie
beter te lukken. Het was evenwel slechts
ijdele hoop. Na twee afstandtreffers van
Sibeyn, die Nederland een score van
I, hot sneloeil weer
Een aan val woi de Nederlandse ploeg
op de Deense basket.
■ö-
aanmerkelijk. Vooral Zleeswijk stelde
toen als centrale figuur in de aanval,
zeer teleur en miste fraaie kansen.
Bij dit alles was het een gelukkige
omstandigheid dat ook Denemarken er
niets van terecht bracht. De stand wees
dit duidelijk aan, want na dertien minu
ten vermeldde het scorebord pas 1313,
De vervanging van Bruin door Boot
en het inzetten van De Jong voor Zlees
wijk bracht echter verbetering. Vooral
Boot oogstte succes, te meer daar hij
steeds de kortste weg naar de basket
zocht. Zijn produktiviteit tastte het zelf
vertrouwen van de Denen aan, hetgeen
de Oranjeploeg een voorsprong van
2317 opleverde en al kwam Denemarken
daarna door Graversen tot 2320 terug,
Boot en eindelijk ook Zleeswijk zorgden
voor een ruststand van 2920. Na de
hervatting kreeg het Nederlandse spel
eindelijk glans, onweerstaanbaar rukte
toen de Oranjeploeg via snelle demarra
ges door het centrum naar de Deense
basket, vooral Boot en Driehuis speelden
toen hun grote rol. Hierop moesten de
mannen van coach Madsen het antwoord
schuldig blijven. Nadat Boot en Driehuis
voor 4121 hadden gezorgd, oogstte
Zleeswijk driemaal achtereen succes.
Hierna bleef de ploeg van de Nederlandse
coach Janbroers oppermachtig. Via 5024,
59—28, 6237, kwam tenslotte met 6243
het einde.
schap dammen hebben de beide
Russen hun posities verbeterd zon
der dat in hun onderlinge afstand
verandering is gekomen. Maar onze
landgenoten Bom en Dukel ontfut
selden respectievelijk Baba Sy en
Deslaurier een winstpunt. De vijf
tiende ronde leverde onze landge
noten derhalve slechts twee punten
op, want Gordijn verloor ten twee
den male van Saint Fort.
Na een rustdag en een zeer hoffe
lijke ontvangst op het Maastrichtse
stadhuis begonnen de spelers onder
het toeziend oog van een groot contin
gent Belgische dammers uit het dis
trict Luik aan de laatste twee weken
van het wereldkampioenschap. Deze
en volgende week zal moeten blijken,
welke spelers over voldoende uithou
dingsvermogen beschikken.
Het schijnt dat spelers als De Descal-
lar en Agliardi eerst nu helemaal ge
acclimatiseerd zijn. Zij spelen niet zo
heel sterk, maar in elk geval bieden zij
meer en heter tegenstand dan in het
begin van het tornooi. Ook gisteravond,
hoewel de Monegask niemand anders
dan wereldkampioen Koeperman als te
genstander had en De Deseallar Sen A
Kaw, de Surinamer die in de voorgaan
de ronden achtereenvolgens Koeper
man. en Tsjegolev bedwong.
Terwijl Agliardi in het middenspel
strategisch verloren kwam te staan,
liet De Deseallar, die aanvankelijk zeer
goed stond, zich verrassen door een com
binatie naar dam van de Surinamer.
Het afspel bevatte evenwel nog juist
een remise-ontwikkeling voor de Ma
rokkaan.
Sterke verdediging
Nadat al geruime tijd de vier hierboven
gememoreerde partijen tot een beslissing
waren gekomen, kwam er tekening in
de partij BomBaba Sy. Onze landge
noot bleek de teleurstellingen van de
voorgaande ronden kennelijk geheel te
boven. Onbevangen riposteerde hij de aan-
valspoginigen van de Senegalees. Door een
grote afwikkeling in het middenspel be
hield onze landgenoot zelfs enig positio
neel overwicht. De verdediging van
Baba Sy was evenwel zo sterk, dat Bom
met remise genoegen moest nemen.
Het duel
DeslaurierDukel was het duel van
de avond. De Canadees, die al enkele
dagen geleden aan een lange eindsprint
begon, speelde fel op aanval. Het was
gewoonweg abnormaal de IJmuidenaar
in de verdediging te zien. Daarin bleek
Dukel ook zijn mannetje te staan. Eerst
offerde hij een schijf om een doorbraak
te forceren en een tiental zetten later,
om allerlei slagdreigingen te ontlopen,
nog een tweede. Toch zag het er nog
penibel voor Dukel uit. Sportief en ro
buust als hij is „hakte" hij door met een
uiteindelijk zeker niet onverdiende pun
tenverdeling tegen de daardoor wel lich
telijk teleurgestelde oud-wereldkampioen.
De uitslagen van de 15de ronde waren:
De Deseallar (Marokko)Sen A Kaw (Su
riname) 1—1; Koeperman (Rusland)—Agliardi
(Monaco) 20; Saint Fort (Haiti)Gordijn
(Ned.) 2—0; Dionis (Fr.)Tsjegolev (Rus!.)
02; Bom (Ned.)Baba Sy (Senegal) 11;
Verpoest (België)—Verse (Fr) 1—1; Deslau-
riers (Canada)Dukel (Ned.) 11.
De stand is na de 15e ronde: 1. Tsjegolev
26 punt., 2. Koeperman 24 pnt., 3. Baba Sy
22 pnt.; 4. Deslauriers 18 pnt., 5. Bom 16
pnt., 6/7/8. Verpoest, Saint Fort en Sen A
Kaw 15 pnt., 9/10. Gordijn en Dukel, 14 pnt.,
11. Dionis 11 pnt., 12. Verse 10 pnt., 13. De
Deseallar 6 pnt, 14. Agliardi 4 pnt.
V oetbaloefening
DEN HAAG (ANP). Voor de voet
balwedstrijd tussen het Nederlands
amateurelftal en de Nederlandse jeugd-
ploeg (1618 jaar), die morgen te Bus-
sum wordt gespeeld, luidt de opstelling
Van beide teams als volgt:
Amateurs:
Doel: Van Zanten (ZAC); achter:
Blom (WW) en Werdens (Sittardia);
midden: Mul (NAC), Molenaar (KFC)
en Kuipers (Veloeitas)voor: Van Baa-
ren (CW), B. Hainje (Heerenveen),
Bouwman (KHFC), Libregts (Excelsior)
en Roggeveen (CW).
Jeugd:
Doel: Van Zoghei (DOS); achter:
Vaanstra (GVAV) en Hermans (NAC);
midden: Pierre (Feijenoord), De Vries
(Enseh. Boys) en Van Buitenen (Her
mes DVS); voor W. Kras (Volendam),
Van Straalen (Elinkwijk), Jansen (Ado),
Keizer (Ajax) en H. Hainje (Heeren
veen)
LONDEN (Reuter). Rolss Royce
Company zal op grond van een overeen
komst met de Continental Motors Cor
poration zuigermotoren en onderdelen
daarvoor fabriceren voor lichte vliegtui
gen. Rolls Royce heeft hiervoor de al
leenverkoop gekregen voor Europa, Aus
tralië en Nieuw-Zeeland,
Danlon-schaaktornooi
Eigen nieuwsdienst
AMSTERDAM. Het belangrijkste
evenement van de vijfde ronde van het
Danlon-damesschaaktornooi te Am
sterdam was de ontmoeting tussen de
dames Bykowa en Lazarevic, de num
mers een en twee van de ranglijst
De Zuidslavische speelde scherp op
winst, geheel in haar stijl. Zij offerde
een pion voor een koningsaanval, maar
de wereldkampioene Bykowa ving alles
behendig op en behield de pion. Met de
nauwkeurigheid van een uurwerk wik
kelde zij daarna het eindspel af, zodat
er voor Lazarevic geen houden meer aan
was. Door deze overwinning van de
wereldkampioene staan haar papieren
voor de eindoverwinning thans bijzonder
hoog genoteerd.
Mevrouw Rinder (Duitsland) ver
zuchtte na de vierde ronde, dal zij nog
steeds geen goede partij gespeeld had.
Het staat te bezien of mevrouw Vreeken
het op prijs gesteld heeft, dat de West-
duitse juist tegen haar in vorm kwam.
In een onschuldige gesloten Siciliaan
manoeuvreerde mevr. Rinder zeer be
hendig; bood eerst een paard en daarna
een toren aan. Hoewel beide offers in
dank werden afgewezen, leverde al dit
vuurwerk toch een zeer verdiend winst
punt op voor de Westduitse deelneem
ster.
Mevrouw Heemskerk hield onze kleuren
deze ronde hoog door mevrouw Benini
buitensporig fors aan te pakken. Een
koningsaanval, waar geen kruid tegen
gewassen bleek en de fout waarmee de
strijd een abrupt einde kreeg kon geen
smet werpen op de voortreffelijke pres
tatie van mevrouw Heemskerk.
Bepaald onstuimig ging het toe in de
partij tussen mevrouw Chaudé de Silans
en mej. Piberl. Het werd een offerfeest
op grote schaal van Franse zijde, maar
helemaal duidelijk was de zaak niet.
Totdat Vader Tijd ingreep ten koste van
de Zuidslavische en zij geheel onverwacht
en ook wat onverdiend plotseling mat
ging.
Na vijf ronden luidt de stand: 1. E.
Bykowa (Rusland) iVz pt.; 2. M. Lazaveric
(Zuidslavië) 3 pt.; 3, 4. en 5. Ch. Chaudé
de Silans, F. Heemskerk en F. Rinder
21/2 pt,; 6. en 7. C. Benini (Italië) en C.
VreekenBouwman (Ned.) 2 pt.; 8. M.
Piberl (Zuidslavië) 1 pt.
LONDEN (Reuter) De goudprijs
blijft nog belangrijk boven de officiële
Amerikaanse notering van 35 per ounce
fijn. Gisteren werd de prijs in Londen
bepaald op 256 shilling of 36 per ounce
tegen 257 shilling vrijdag.
AMERSFOORT De gunstige ont
wikkeling in de besparingen bij de
plaatselijke spaarbanken, aangesloten
bij de Nederlandse Spaarbankbond,
blijft zich voortzetten. In september
werd bij deze instellingen 128,5 mil
joen gestort en 118,2 miljoen terug
betaald, zodat er een spaaroverschot
ontstond van 10,3 miljoen tegen 9,5
miljoen in september 1959.
Het inlegoverschot over het derde
kwartaal beliep 66 miljoen. Dit is
f 14,4 miljoen meer dan in de overeen
komstige periode van vorig jaar. In de
eerste negen maanden is het tegoed van
inleggers bij de genoemde spaarban
ken met 215,5 miljoen toegenomen tot
2.722,5 miljoen op 30 september jl.
ROTTERDAM Met ingang van 1
januari zullen de vrachtprijzen van
Antwerpen, Rotterdam, Amsterdam,
Bremen en Hamburg naar New York,
Boston, Philadelphia, Baltimore, Nor
folk en Newport News wegens de steeds
stijgende kosten met ongeveer tien pro
cent worden verhoogd. Dit wordt mee
gedeeld door de Continental North At
lantic Westbound Freight Conference,
waarbij o.m. zijn aangesloten de Com
pagnie Maritime Beige, de Cie Mariti
me Congolaise, de Black Diamond
Steamship Corp., de Cosmopolitan Line,
de Hamburg-Amerika Linie, De Holland-
Amerika Lijn (inclusief de Red Star
Line Service), de Home Lines, de Nord-
deutscher Lloyd en de United States Li
nes Cy.
BERLIJN (Reuter) De makelaars
op de Westberlijnse effectenbeurs heb
ben besloten twee dagen in staking te
gaan uit protest tegen een verlaging van
hun commissies.
De makelaars van de andere West
duitse beurzen besloten eerder deze
maand hun commissies met 30 procent
te verlagen op grond van de stijgende
effectenkoersen en de toenemende om
zetten.
Het bestuur van de Westberlijnse beurs
besloot gisteren tot een soortgelijke
maatregel.
AMSTERDAM. Het ministerie van
financiën deelt mee, dat van het gisteren
op de 4Vi pet. staatslening 1960 ingeschre
ven bedrag 9 procent wordt toegewezen.
De lening is 350 miljoen groot.
Als reusachtige oerdieren in een prehistorisch landschap kruipen de diepploegen en bulldozers over het hoog
veen naar de horizon.
(Van een onzer verslaggevers)
EEUWEN lang zijn Nederland en Duitsland in het noorden gescheiden geweest door onafzien
bare moerassen en aan onze kant van de grens, waar men ze al lang geleden heeft ontgon
nen, leeft nog altijd de overtuiging dat de Duitsers er nooit aan hebben willen beginnen omdat
zij dit ontoegankelijke gebied beschouwden als een natuurlijke verdedigingsgordel. Op de interes
sante vraag waar de aanvallers dan wel vandaan hadden moeten komen heeft men echter .ceen
antwoord
Het zal dan ook met het bondge
nootschappelijk samengaan van West-
Duitsland en Nederland weinig te ma
ken hebben dat de tijd nu rijp wordt
geacht om die moerassen te ontgin
nen. Het is meer een kwestie van ge
brek aan landbouwgrond.
Uit Oost-Duitsland zijn in de loop
van de laatste jaren duizenden boeren
naar het Westen gevlucht, uiteraard
met achterlating van alles wat zij be
zaten. Hun ervaring, hun kunde ech
ter konden zij meenemen en nu streeft
de Westduitse regering ernaar, die ten
nutte te maken. In een razend tempo
worden de moerassen ontgonnen. Het
is geen kwestie van turfwinning meer,
al wordt er in Noordwest-Duitsland
een veel groter gebruik van deze goed
kope brandstof gemaakt dan bij ons.
Het gaat erom, in het hoogst moge
lijke tempo zoveel mogelijk landbouw
grond te veroveren en zoveel moge
lijk boeren uit Oost-Duitsland aan een
nieuw bedrijf te helpen.
Zo rijden dan gigantische ploegen
over ongebaande wegen, het veen ver
mengend met de ondergrond zodat er
een redelijk vruchtbare bodem ont
staat. Zij maken voren van meer dan
een meter diep. Achter deze ploegen
aan komen bulldozers die het land
egaliseren. Als grommende, bulderen
de primitieve dieren uit de oertijd rij
den zij hotsend en botsend achter el
kaar aan, gehuld in slierten blauwe
damp en zwarte rook, alles verplette
rend wat hun onder de rupsbanden
komt. Zo jagen zij over dit oerland
van hoogveen naar de horizon om pas
tot stilstand te komen aan de Neder
landse grens, want daar is voor hen
geen voedsel meer te vinden.
In stomme verbazing slaat de oor
spronkelijke bevolking dit gade. Ze
ziet hoe de vertrouwde venen en moe
rassen verdwijnen, die haar generaties
lang een stil en arm bestaan hebben
geschonken. Armoede is altijd het
voornaamste kenmerk van deze dun
bevolkte streek geweest en de over
gang is te plotseling. Letterlijk gapend
zien de schaarse bewoners de stalen
monsters, waarvan zij het bestaan
nooit schijnen te hebben vermoed, hun
gebied aan stukken scheuren en ver
anderen in een egale vlakte met jonge
boompjes langs de kaarsrechte wegen
en. zij voorzien dat de aanpassing aan
de nieuwe wereld die hier voor hun
ogen wordt geschapen langzaam en
moeilijk zal zijn.
Kaarsrechte wegen. Ja, men maakt
hier de fout die bij ons in de Noord
oostpolder ook is gemaakt; het land
krijgt het mathematische patroon van
een schaakbord. Loodrecht kruisen de
wegen elkaar en op de kruispunten
verrijzen de nieuwe dorpen: een paar
huizen, een kerk, twee winkels, een
school en het café dat in deze barre
streken werkelijk niet kan worden
gemist.
Als de boeren op hun boerderijen
komen moeten hun monden wel open
vallen van verbazing. Ze komen im
mers uit Oost-Duitsland waar collec
tieve bedrijven schering en inslag zijn
en waar de boer van zijn eigen pro
ducten nauwelijks mag genieten. Zijn
nieuwe hofstede is al voor hem in
gericht en alle machines staan netjes
111 de schuur. Het land is geploegd, ge-
egd, bemest en ingezaaid. Het is aan
hem om te oogsten. Daar komt nog bij
dat de pachtprijzen bijzonder laag zijn
gehouden terwijl het eerste jaar
soms de eerste jaren helemaal geen
pacht betaald behoeft te worden. Na
28 jaar worden de bedrijven, die in
grootte uiteenlopen van twaalf tot bij
na twintig hectaren, eigendom van de
boer.
Zo groeit jaarlijks een oppervlakte
van zesduizend hectaren landbouw- en
weidegrond uit het oude veen. Mensen
komen er aan dit proces nauwelijks
te pas. Er werken aan het reusachtige
project slechts een paar tientallen
mensen en een hand vol tot dwang
arbeid veroordeelden wier straf de ge
meenschap ten goede komt. Deze men
sen werken onder gewapend geleide
op het land. Zij zijn ondergebracht in
kampen, waar zij het werkelijk niet
slechter hebben dan in welke moderne
gevangenis ook, maar het is een feit
dat deze kampen, die slechts enkele
barakken bevatten, verdacht veel lij
ken op oude concentratiekampen. Ten
slotte is dit de streek waar de eerste
slachtoffers van het nationaal-socialis-
me in concentratiekampen te werk
werden gesteld.
Hoe het zij men ziet in hoofdzaak
machines aan het werk en af en toe
een mens. Als de veenlaag niet al te
dik is kunnen zes mensen met hun
machines een hectare veen per dag
veranderen in landbouwgrond. Dan
mengt men machinaal het veen en het
onderliggende zand dooreen. Is het
veen dikker, dan wordt het mechanisch
afgegraven en de duizenden tonnen
turf die men zo wint verdwijnen in
een electrische centrale die niets an
ders stookt of in de verwarmingsin
stallaties van de bloemenkassen in de
oude Duitse veenkoloniën.
De veranderingen die dit afgelegen,
ontoegankelijke en woeste gebied nu
plotseling doormaakt zijn onbeschrij
felijk. Het is misschien geen mooi land
dat zo ontstaat en het mist zeker alle
romantiek waaraan de oude hoogvenen
juist zo rijk waren. Maar er wordt hier
voor de gevluchte Oostduitse boeren
een nieuw vaderland uit het veen ge
stampt dat hun meer zal schenken dan
enig communistisch regiem, waar ook
ter wereld, ooit aan enige boer heeft
kunnen bieden. Daardoor wordt dit
ontginningswerk vlak over onze oos
telijke grens tot een symbool van da
kracht van het vrife Westen.
