Achtergebleven gebieden in
West Zeeuwsch Vlaanderen?
Kleine poldertjes met
een futloos beleid
Zeeuwse klompenmakers
IN BEROEP GAAN OF
KLACHT INDIENEN
Brandweer in
Hoedekenskerke
Wachten is op kanaalplan en Deltadijk
Oorzaken
Watergangen in
trieste staat
Doorsudderen
op
hetzelfde
pitje
Tafels in stukken
Natuur en statistiek
Herv. synode gaat spreken W&nÖeLmqen ÖOOR Z€€UWS€ hlStORIS
over de uitverkiezing
„Dominee" Lebbing (IddK)
wordt nu echt dominee
Nog twee kerkeraden
voor samenspreking
Raadslid V er vest te Goes
Buitenlands bezoek
aan oestercultuur
&hzLël$e
Zaterdag 29 oktober 1960
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 5
TERNEUZEN. Ongetwijfeld is er veel wellicht te veel
geschreven over de slechte weersomstandigheden van de laat
ste maanden. De enorme regenval we weten het zo langzamer
hand wel die buiten alle proporties was, heeft grote schade
aan de landbouw toegebracht. Evenals de droogte van het vorig
jaar, gaan deze dingen goeddeels voorbij aan de mensen die er
niet rechtstreeks bij betrokken zijn. Dat wij niettemin terug wil
len komen op de schade die werd toegebracht, vindt niet zozeer
zijn oorzaak in de materiële gevolgen voor de betrokkenen, als
wel in de erbarmelijke omstandigheden, die aanleiding werden
tot wat wij willen noemen de kleine landbouwramp.
Voor het grote publiek zijn de actuele gevolgen van overmatige
regenval slechts enkele uren onderwerp van bespreking. Daarna
gaat men over tot de orde van de dag. En wellicht terecht.
Dat wij toch nog terugkomen op deze veelbesproken zaken is
het gevolg van een reeks opzienbarende feiten, die in hun onder
linge samenhang een schril licht werpen op het Zeeuwsch
Vlaamse land- en tuinbouwgebied. Wij beperken ons daarbij tot
een van de zwaarst getroffen gedeelten, n.l. de streek die ooste
lijk door het kanaal wordt begrensd en westelijk door de ge
meenten Terneuzen, Hoek, Philippine en Sas van Gent.
Deze vrij ruwe situering geeft voldoende duidelijk weer dat we
het oog hebben op het gebied dat het overtollige hemelwater via
de westelijke waterleiding in de Oosterschelde loost en dat voorts
is opgebouwd uit een groot aantal kleine en arme pol
dertjes
Op bovenstaande foto ziet u een klein
gedeelte van de z.gwestelijke waterlei
ding. Dit is dus een stelsel van sloten
en watergangen waardoor het polder
wateren een gedeelte van het fabrieks-
afvalwater geloosd wordt naar de Wes-
terschelde. De sloot is echter geheel
dichtgegroeid met een dikke laag
kroos en vuil. Van doorstroming kan
dus nauwelijks sprake zijn. En de boe
ren verzuchten: We hebben geen ar
beidskrachten om de sloten te schonen.
De land- en tuinbouwstreek die
onmiddellijk westelijk van het ka
naal ligt moet het overtollige he
melwater via de westelijke water
leiding naar zee lozen. Deze water
leiding, die uit een stelsel van slo
ten en watergangen bestaat, is
op z'n zachtst gezegd in een
minder goede staat van onder
houd.
Toch kan men niet zeggen dat
hij van minder belang is en dat
een beetje nonchalance nauwelijks
de moeite waard is om besproken
te worden.
Integendeel, de recente over
stromingen, die talloze ha goede
grond deden verdrinken, hebben
weer eens laten zien hoeveel van
TERNEUZEN. Het gebied
van de kleine poldertjes, dat pal
westelijk van het kanaal ligt
dreigt een achtergebleven gebied
te worden, schreven we elders op
deze pagina. De recente overstro
mingen hebben nog eens een fel
licht geworpen op de toestanden.
Maar behalve de versnipperde en
krachteloze bestuursconstellatie
zijn er nog een paar andere fac
toren die een gezonde ontwikke
ling in de weg staan. We hoeven
slechts drie woorden te noemen:
Wegen, drinkwater en licht.
Eigenlijk zouden we de zaak
beter om kunnen draaien, want
enkele uitzonderingen daargelaten
zijn er geen wegen, is er geen
licht, en vindt men geen water
leiding. En als we de bochtige
zandpaadjes met hun diepe karre-
sporen dan per se wegen moeten
noemen is dit eerder een gebaar
van neerbuigende loyaliteit dan
een waarheidsgetrouwe kwalifica
tie. Sommige boeren die een auto
hebben kunnen daar van meepra
ten. Sohokbrekers gaan kapot, de
carrosserie krijgt binnen enkele
maanden een chronische rammel-
koorts en de wagens zien er in
een oogwenk uit als een land
bouwtrekker.
De meeste boeren zijn versto
ken van elektrisch licht. De fruit"
kwekers in de omgeving van Phi
lippine kunnen dus geen koelcel
len bouwen. Dit betekent dat ze
geen marktspreiding kunnen toe
passen, hetgeen een belangrijke
financiële schadepost kan beteke
nen. De enige mogelijkheid is dat
ze hun fruit laten koelen in Ter-
neuzen of in Goes. Maar ook dit
kost ze duizenden.
De perikelen van de drinkwater
voorziening laten we dan nog
maar even rusten.
Er zijn landbouwers, die zo
onder de tafel, een vreemde
opmerking maken. Ze zeggen:
,JWe missen de ramp".
Op het eerste gezicht is dit
een schrijnende opmerking.
De watersnoodramp van 1953
was verschrikkelijk, en nie
mand, letterlijk niemand wil
een fractie van deze diepe el
lende nog eens beleven. Maar
dat neemt niet weg zo zeg
gen ze dat die ramp in
overig Zeeland de stoot heeft
gegeven tot een stormachtige
ontwikkeling op allerlei ge
bied. „En die stoot is bij ons
niet gekomen". „Wij zijn door
blijven sudderen op hetzelfde
pitje".
een goede ontwatering kan afhan-,
gen. Het belang springt ook wel
in het oog als men bedenkt dat bij
na alle polders tussen Terneuzen
en Sas van Gent met uitzonde
ring van de Braakman voor hun
ontwatering op de westelijke wa
terleiding aangewezen zijn.
Bovendien komt er dan nog pol
derwater uit België bij, en het af
valwater van verschillende fa
brieken.
Een leek zou misschien kunnen den
ken d'at de onnoemelijke hoeveelhe
den water die op deze manier tezamen
vloeien heel eenvoudig afgevoerd zou
den kunnen worden naar het Terneu-
Kjjk, zegt deze koe, elektrisch zal
ik nooit gemolken worden. Al die
nieuwsgierigheid, daar heb ik niets
voor. Welnu, deze kletskoe zal haar zin
krijgen. Ze zal tot in lengte van (haar)
dagen orthodox gemolken worden. De
baas zit zelj nl. nog met gasverlichting
in huis. Een elektrische aansluiting is
hier ver te zoeken. Inmiddels ziet u op
de achtergrond de verdronken akkers.
zense kanaal. Maar dit is een volstrek
te onmogelijkheid omdat de lager ge
legen gebieden, vooral in België een
voudig zouden overstromen.
De poldersloten bieden dus de enige
oplossing en die moeten het water kwijt
aan een kleine spuisluis vlakbij de
westsluis in Terneuzen
Zoals bekend is de zaak de laatste
maanden dus volledig uit de hand ge
lopen. Vele akkers stonden compleet
blank en in sommige gevallen moesten
de boeren met een bootje hun koeien
bereiken die op iets hoger gelegen wei
degrond liepen te grazen. Maar in
middels is een groot deel van de oogst
vernield.
We zagen akkers waarop talloze zak
ken pas gerooide aardappels in lange
rijen stonden weg te rotten. ,,lk kan
er niet bij komen, zeggen de boeren,
de grond is totaal verzopen". Arbeids
krachten zijn niet te krijgen, de in
dustrie zuigt alles weg, en op onze
machines kunnen we niet rekenen om
dat ze direct tot aan de assen in de
modder weg zakken.
Hoe eenvoudig lijkt het om pas ge
rooide aardappelen, die keurig in zak
ken klaarstaan, van het land te ha-
len, Maar een wagen met een beetje
gewicht is met geen duizend paarden
meer uit de klei te trekken.
Vochtig staat de oogst weg te rotten.
En de schade loopt in de duizenden.
Maar oit is slechts één voorbeeld.
Eenzelfde verhaal kan verteld worden
over de suikerbieten. Ook die liggen
compleet in het water en het is buiten
alle twijfel dat de kwaliteit er ernstig
onder zal lijden.
Maar genoeg hier over. De treurzang
zou een litanie kunnen worden.
De oorzaak van dit alles is natuurlijk
in de eerste plaats de overmatige re
genval van de laatste maanden. Maar
daar komt nog bij dat er tegelijk een
periode optrad van zeer hoge water
standen, zodat de ontwateringssluis
maar weinig open kon staan. En als
derde oorzaak de vervuiling van sloten
en watergangen, waardoor de weinige
ogenblikken dat de sluis openstond niet
volledig gebruikt konden worden. We
zijn op plaatsen geweest waar de offi
ciële waterleiding over een grote af
stand volledig dichtgegroeid was met
een dikke laag kroos, die bovendien
nog een flinke hoeveelheid modder en
vuil bevatte.
Over ontwateren gesproken! Op an
dere plaatsen was het gewas ,zo welig
opgeschoten dat van de eigenlijke sloot
weinig of niets meer te zien was. En al
mag het waar zijn dat de boeren een
schreeuwend gebrek hebben aan arbeids
krachten, het blijft toch op z'n minst
genomen stom om iets van zo vitaal be
lang als een ontwateringssloot eenvou
dig te verwaarlozen. Dat mag toch wel
eens gezegd worden.
Maar stel eens dat het hele systeem
van de westelijke waterleiding keurig
geschoond en in orde was, dan nog zijn
er enkele punten die dringend de aan
dacht vragen. In de eerste plaats zijn
de polderlasten in bepaalde polders veel
te laag. En langs democratische weg
zijn die moeilijk te verhogen.
Het lijkt ons de hoogste tijd we
zullen geen namen noemen dat op
bepaalde vergaderingen eens een paar
tafels in stukken worden geslagen. Dat
wil zeggen dat het tijd wordt om eens
krachtig de punten op de i te plaat
sen. Men kan wel zo hekrompen wil
len zijn om op de verdiensten van mor
gen te letten, maar er zijn ook belan
gen die de toekomst raken. Men heeft
dit vandaag de dag trouwens op een
pijnlijke wijze ervaren. Regeren is
vooruit zien en dat willen we nog
zwijgen van de concurrentie-positie in
Euromarkt-verband die als een zwaard
van Damocles boven de hoofden hangt.
Wat moet er van dit landbouwgebied
terecht komen zo vragen we ons af.
Er is maar één antwoord: Het staat
op de zwarte lijst om achtergebleven
gebied te worden.
Maar dan is er in de tweede plaats nog
de kwestie van het Belgisch eigendom,
die vele boeren een doorn in het oog
is.
De heren maken er een gezellige ren
dementskwestie van. De opbrengst is
een zoete zaak, maar over de lasten
oh nee, laten we daar over zwijgen!
Ten slotte is bij de individuele boeren
de zaak ook lang niet in orde. Van
wege de kosten! Drainage laat te wen
sen over.
Het ware natuurlijk wenselijk dat
er in de toekomst een groot water
schap kwam. Maar dit blijft voorlo
pig nog toekomstmuziek omdat in de
eerste plaats de bijdra gewet in ver
band met de Deltawerken „los" moet
Hier en daar moesten de boeren met
een bootje naar hun koeien toevaren.
Geen wonder. Het lijkt op dit punt
wel een binnenzeetje.
komen en in de tweede plaats zal
eerst de verbreding van het kanaal
z'n beslag moeten hebben. Bij die
verbreding zal de veel besproken wes
telijke waterleiding worden opgeslokt
en men heeft zonder meer het ver
trouwen dat de nieuwe die tegen 1962
klaar moet zijn, aan de hoogste eisen
zal voldoen.
Dat is tenminste een punt van be
lang.
Maar in afwachting van deze grote
dingen is het urgent dat de polders
zelf de vuist op tafel leggen (al zal
dit altijd democratisch moeten gebeu
ren) om wat betreft water en wegen
vast orde op zaken te stellen.
De coïncidentie van overmatige re
gen en bijzonder hoge waterstanden is
bepaald geen uitzondering. Rijkswater
staat houdt er rekening mee dat men
gemiddeld eens in de elf jaar op een
dergelijke situatie mag rekenen. Maar
dit is een gemiddelde en het betekent
dus niet dat men nu elf jaar van ge
zapige rust tegemoet gaat. De natuur
pleegt zich nl. niet veel aan te trekken
van de statistieken van Rijkswaterstaat.
De toekomst laat een muzikaal
geluid horen. Te zamen met het
kanaalplan komt er een speciale
persleiding voor het fabrieks-afval-
water, zodat de nieuwe westelijke
waterleiding straks uitsluitend be
stemd zal zijn voor hemelwater.
Maar het is vrij zinloos om niet
vast nu orde op zaken te stellen
en zich bewust in te stellen op ver
anderende omstandigheden.
De verdronken akkers en de
tienduizenden schade die geleden
zijn, is in dit verband een harde,
maar niettemin duidelijke les.
DEN HAAG. De generale synode
der Nederlandse hervormde kerk komt
van 7 tot 9 november in haar najaars
zitting bijeen, opnieuw in het conferen
tieoord Woudschoten.
Een belangrijk agendapunt is het
nieuwe conce.rpt voor een Verklaring
omtrent de uitverkiezing. In de winter-
zitting van februari was er een eerste
bespreking van het rapport hierom
trent. Dat rapport bevatte toen een
meerderheids- en een minderheidsstand
punt. De synode besloot toen een nieu
we commissie te benoemen, bestaande
uit leden van de commissie die zich
met de verkiezing heeft bezig gehouden
en leden van de commissie uit de sy
node die de bespreking van dit rapport
had voorbereid.
iDeze gemengde commissie moest met
een nieuwe redactie konten, die wèl
door alle leden zou worden onderschre
ven. En inderdaad is deze commissie
met een gewijzigde concept-verklaring
gereedgekomen. Zij is het werk van
prof. dr. H. Berkhof, ds. S. Gerssen,
prof. dr. G. C. van Niftrik, prof. dr. H.
Jonker, ds. D. H. Scholten, ds. W. Zijl
stra en ds. P. G. van den Hooff.
Op het agendum van de najaarszit
ting is voorts tijd uitgetrokken voor be
spreking van het werk der sectie In
ternationale hulpverlening van de Alge
mene diaconale raad en een nota over
het kerkelijk vormingswerk.
AMSTERDAM. De kerkeraad van
de hervormde gemeente van Amster
dam is voornemens de heer C. Lebbing
na zijn colloquium te beroepen tot pre
dikant van Tuindorp Oostzaan, als hoe
danig de inwoners van deze Amster
damse stadswijk over het IJ hem allang
beschouwen.
De heer Lebbing, die met zijn diplo
ma godsdienstonderwijzer jarenlang
hulpprediker in Tuindorp is, wordt daar
door iedereen aangesproken met „domi
nee". Hij was het niet, maar wordt
het wel.
De heer Lebbing werd tijdens de
overstroming van het Tuindorp, in bij
na elke reportage van de verschillende
dagbladen genoemd (vaak ook als do
minee), maar hij was reeds voor die
tijd in brede hervormde kring 'bekend.
Hij is immers de voorzitter van de or
ganisatie van hervormde gemeentele
den In dienst der Kerk, welker toogda-
gen de laatste vijf jaar bijzondere aan
dacht trekken.
Lezers grijpen naar de pen
De commandant van de brandweer in
Hoedekenskerke zond ons het volgende
n.a.v. de besprekingen in de gemeente
raad:
In de eerste plaats zouden wij poeder-
blusapparaten krijgen, maar dat is vol
gens de inspectie weggegooid geld. In
de tweede plaats gaat het ook niet om
een eenheid zoals Kwadendamme,
maar het gaat alleen om slangen en
wel vijftien stuks maal zeventien meter,
dus zo'n uitgaaf is dat niet.
Waarom hebben de raadsleden van
Hoedekenskerke eerst niet eens geke
ken, Kwadendamme heeft twee brand
weermensen in -de raad dus die zijn
goed ingelicht, en van ons is er niemand
die ernaar omkijkt. Of ligt het soms
aan de commandanten van Hoedekens
kerke? In de derde plaats. Waarom heb
ben wij tot hiertoe het schrijven van de
Inspectie niet gelezen? Er zijn hier
twee brandspuiten waarvan zonder kos
ten één gemaakt kan worden, alleen
zijn er geen slangen. Hoe moeten wij
dus aansluiten op de waterleiding als
er brand is in Kwadendamme? Hier is
ons ploegje steeds goed paraat wat bij
diverse branden is gebleken. En nu
worden wij fatsoenlijk bedankt omdat
volgens mij politiek voorgaat voor het
belang van Hoedekenskerke. Daarom,
raadsleden van Hoedekenskerke ziet en
overtuigt u dat zonder veel kosten, wij
paraat kunnen zijn, en trek het niet in
twijfel, zoals op de laatste raadsverga
dering, één van u dat gedaan heeft.
Want als wij poederblussers krijgen is
dat waardeloos volgens de inspecteur.
Of is het nu nodig dat van hogerhand
ook hiernaar gekeken wordt. Want wij
zijn gemeente Hoedekenskerke en waar
hoort zonder politiek de brandspuit?
A. Scheele.
In Oost-Groningen
APPINGEDAM. Ook de Gerefor
meerde kerk van Wagenborgen (vrijge
maakt) is van mening dat de komende
generale synode van Assen volgend jaar
de deputatie zal moeten ontvangen, die
de niet-vrij gemaakte synode van
Utrecht wil zenden naar de vrijge
maakte synode om voorstellen, tot sa
menspreking enz. over te brengen en
toe te lichten.
De kerkeraad van Appingedam heeft
zich bij de .gedachten van die van het
naburige Wagenborgen aangesloten en
adhaesie betuigd aan. Wagenborgens
voorstel dat de classis hiertoe een ver
zoek tot de synode richt.
(Advertentiën)
door L. van Wallenburg
De meeste lezers zullen er wel
geen bijzondere aandacht aan be
steed hebben of 'misschien alleen
maar de foto hebben bekeken. Ik
bedoel het berichtje over het klom-
penmakersbedrijf van gebr. de
Klerk op het Oude Dorp bij Nieuw
en St. Joosland in ons blad van 28
september. Ik had er echter spe
ciale belangstelling voor, omdat ik
er vroeger wel eens een paar keer
op uitgetrokken ben om bij een
paar klompenmakers het bedrijf
wat van naderbij te bezien. Op
Walcheren is er maar één, het zo
even genoemde klompenfabriekje
in de gemeente Nieuw en St,
Joosland. Op Zuid-Beveland zijn
verscheidene dorpen waar men ze
aan het werk kan zien, zoals bijv.
Lewedorp, Kwadendamme, Oud
Sabbinge bij Wolphaartsdijk. Het
grootste aantal echter woont in het
zuid-oosten van Zeeuwsch-Vlaan-
deren, waar in Clinge wel 75 pro
cent van alle Zeeuwse klompen
makers woont, en verder ook nog
in Hulst, Koewacht en St.-Jan
steen.
Lang behoeft men niet te zoeken om
te weten waar er een woont. Bij de
woning ligt meestal een stapel bomen,
die aanduidt dat men bij een klompen
maker (soms ook bij een wagenmaker)
is aangeland.
Het zijn meest populieren, het hout
waarvan men gewoonlijk de klompen
maakt. Wilgenhout is nog beter, maar
moeilijker te krijgen.
Vroeger handwerk
De boom wordt in blokken gezaagd,
iets groter dan de lengte van een klomp.
Deze blokken worden in kleinere ge
hakt, juist ter grootte van een stuk hout
waaruit men een klomp kan maken.
Hier is uitkijken en oppassen gebo
den om het zo voordelig mogelijk te
doen, zoveel mogelijk klompen uit een
blok.
Eerst wordt er zoveel afgekapt, dat
uit het ruwe blok duidelijk de vorm van
een klomp te voorschijn komt: de hak
en de zool met de holte er tussen en
aan de bovenkant de welving van de
voet (de kap op „neus" van de klomp).
Alleen de voet zal er moeilijk in te
krijgen zijn, want de holte is er nog
niet ingemaakt, 't is nog een massie
ve klomp.
Nu wordt de klomp tussen de schroef
van een soort draaibank vastgezet en
met een beitel worden de stukken er
uitgehaald. Deze ruwe holte wordt met
een scherp boormes van een eigenaar
dige ronde vorm verder bewerkt tot de
klomp van binnen klaar is.
Nu moeten de klompen nog gedroogd
worden. Men heeft bij de behandeling
namelijk nat hout gebruikt, dat beter te
behandelen is dan droog hout, ook om
het scheuren te voorkomen. Dit drogen
geschiedt op verschillende manieren.
Ik zag een klompenmaker, die in een
overdekte ruimte waar de wind door
heen waaien kon, tientallen paren had
opgehangen. Een ander legde ze dood
eenvoudig op de bomen of hing ze aan
de zonkant van zijn werkplaats. Dit na
tuurlijke drogen is beter dan het gefor
ceerde in een oven waar asbestpijpen
Administrateur bij
Beschutte Werkplaats
TERNEUZEN. De heer P. J. No-
tebaart, administrateur bij het Juliana-
ziekenhuis is, ingaande 1 november a.s.,
benoemd als administrateur bij de Be
schutte Werkplaatsen in Midden Zeeuws-
Vlaanderen.
GOES. De heer C. W. Vervest,
die door het bestuur van de afde^
ling Goes van de Katholieke Volks
partij is geroyeerd als lid van deze
partij, kan, nu het bestuur van de
kring Middelburg van de K.V.P.
zijn beroep heeft verworpen, in be
roep gaan bij het partijbestuur, de
hoogste instantie van de K.V.P.
De heer Vervest overweegt van
deze mogelijkheid gebruik te ma
ken. Hij meent echter dat er voor
hem ook nog een andere gelegen
heid is om deze zaak bij de hoogste
partijinstantie aanhangig te ma
ken, namelijk door bij het partij
bestuur het bestuur van de kring
Middelburg aan te klagen wegens
woordbreuk. Gisteren had de heer
Vervest nog geen keuze gemaakt
uit deze twee mogelijkheden, die
er naar zijn mening thans voor
hem zijn.
De heer Vervest is van mening dat
het kringbestuur woordbreuk heeft ge,
pleegd. Na het royement door het be
stuur der afdeling Goes ging de heer
Vervest in beroep bij het kringbestuur.
Hij ontving daarop een brief van de
voorzitter van dit bestuur, de heer mr.
dr. A. J. J. M. Mes, die een gesprek
voorstelde. De heer Vervest antwoord
de de heer Mes het was in augustus
jl. op dat ogenblik niet veel resul
taat te verwachten van een gesnrek
omdat hij als raadslid van Goes gebon
den was aan de geheimhoudingsplicht
t.a.v. het in het rapport der raadscom
missie vastgelegde. Het kringbestuur
heeft daarop besloten de beslissing
over het beroep van de heer Vervest
uit te stellen tot een tijdstip gelegen
voor 1 oktober. Het bleek echter, dat
de heer Vervest ook in de weken voor
1 oktober van mening was, geen ge
sprek met het kringbestuur te kunnen
hebben, omdat de geheimhouding van
het rapport nog steeds niet was opge
heven. Daarna besloot het kringbestuur
de beslissing uit te stellen tot een da
tum, gelegen voor 1 november 1960.
Weer kon echter, vanwege het be
zwaar dat de heer Vervest aanvoerde,
geen gesprek plaats vinden.
Het kringbestuur heeft daarop enkele
dagen geleden besloten het beroep van
de heer Vervest ongegrond te verklaren.
Verkeerd begrepen
Weliswaar heeft het bestuur van de
kring Middelburg van de K.V.P. po
gingen gedaan om tot een gesprek
met de heer Vervest te komen, doch
daaruit mocht zo is van de zijde
van het kringbestuur te verstaan ge-
gegeven de heer Vervest niet con
cluderen, dst elke mogelijkheid om
een beslissing te nemen zonder dat
hij zou zijn gehoord, zou zijn uitge
sloten. Het kringbestuur meent zich
ter zake niet aan een belofte t.o.v. de
heer Vervest te hebben gebonden. Re
glementair was het kringbestuur niet
verplicht de heer Vervest te horen
alvorens een beslissing te nemen.
Men wilde het echter aanvankelijk
wel doen.
Het kringbestuur is van mening dat
de heer Vervest nu de pogingen, om
vooraf met hem in gesprek te komen,
interpreteert door te verklaren dat hem
is beloofd, dat hij zou worden gehoord,
alvorens een beslissing zou worden ge
nomen. Het kringbestuur meent die be
lofte niet te hebben gegeven en staat
op het standpunt dat de heer Vervest,
zou hij bij het partijbestuur een aan
klacht indienen wegens woordbreuk van
het kringbestuur, deze klacht als onjuist
te moeten motiveren.
doorheen lopen, ook weer om het scheu
ren te voorkomen.
Met schuurlinnen of een stukje glas
wordt nu de enigszins ruwe oppervlak
te gladgemaakt. Tenslotte worden er
met een ritsmesje wat eenvoudige
versieringen op gekrast, enkele streepjes
of kruisjes en klaar is de klomp. Be
halve dat ze soms wel geschilderd wor
den; er zijn mensen die graag geelach-
tig-bruine of zwarte klompen dragen.
U ziet dat er heel wat werk aan te
doen is vóór een stuk hout als klomp
aan onze voeten past. Om zes paar op
een dag te kunnen maken, moet er hard
gewerkt worden. De verdiensten van een
klompenmaker zijn dan ook niet groot,
vooral niet nu het hout tegenwoordig
duur is.
Om meer en vlugger te kunnen pro
duceren heeft men machines ingescha
keld: de klompenmakerijen zijn klom-
penfabrieken geworden. In enkele minu
ten wox-dt het houtblok met scherpe mes
jes tot de vereiste vorm gesneden en
door een snel in het rond draaiend boor
mes uitgehold. Als model staat op een
pin een klomp die met loze messen
en boren „bewerkt" wordt en waarmee
de nieuwe klomp precies dezelfde om
wentelingen maakt. Dit machinale klom
penmaken gaat zeker vijfmaal vlugger
en heeft het handwerk zo goed als ver
dreven.
Doelmatig schoeisel
Holland is een klompenland. Zie maar
eens naar de reclameplaten, die dienen
moeten om vreemdelingen naar ons
land te lokken. Haast altijd staan er
enkele Volendammer vissers op, wat
kindertjes van Marken of een paar
Zeeuwse boertjes en boerinnetjes, met
natuurlijk klompen aan, pas nieuwe of
extra-wit geschuurd voor deze gelegen
heid! Maar wanneer deze vreemde toe
risten ons land bezoeken, staan ze ver
wonderd te kijken, dat ze hier ook men
sen in gewoon burgercostuum zien, die
op doodgewone schoenen lopen. Zelfs de
boeren en boerinnen hebben tot hun ver
bazing 's zondags en op de markt
schoenen aan. Ze zullen ook wel ge
dacht hebben: „Nou breekt m'n klomp".
Toch worden hier nog veel klompen
gedragen, thuis en als men op het dorp
boodschappen doet of een korte visite
maakt. Maar als men „aangekleed" is
draagt men geen klompen. Dat is niet
fijn genoeg!
Ook daarom gaat het gebruik ervan
achteruit. Sprak men vroeger niet van
de klompenschool in tegenstelling met
een meer deftige school, waar de kin
deren altijd schoenen aan hadden?
Toch is de klomp een zeer doelmatige
voetbekleding, vooral in ons natte mod
derige land. Ze laten geen water door
en zijn lekker warm. Kunnen ook ge
makkelijk uitgetrokken worden als men
in huis gaat, waarmee vooral moeder
de vrouw gebaat is.
Vooral ook gemakkelijk voor kinde
ren, die anders kapitalen aan schoe
nen verslijten. Kwajongens kunnen er
bij vechtpartijen' met de klomp op slaan.
In hun vakantie kunnen ze er met een
mast en zeiltje op een scheepje van
maken en zich aan de slootkant verma
ken. Tegen sinterklaas kunnen ze hun
klomp gevuld met hooi en brood bij de
schoorsteen zetten!
Ik heb gelezen dat er in ons land
ieder jaar nog tien millioen paar klom
pen versleten worden, maar toch gaat
het gebruik ervan achteruit, vooral ook
nu gummilaarzen goede diensten bewij
zen.
Ook in België worden klompen ge
maakt, zelfs uitgevoerd naar ons land.
Toen de Vlaamse dichter Pol de Mont
voor een armoedige visserhut een rij
klompen zag staan, kreeg hij de volgen
de inspiratie:
En naadrend zag ik, vlak voor 't deur-
tje, in 't mul
gerangschikt, blankgeschuurd, met
blikken bandjes 1)
beslagen, twaalf paar houten klompen
staan,
eerst één zeer groot, al de andere kin
dervoetjes
bestemd, en twee als boor een pop-
penvoet.
En daaglijks kwam ik langs hetzelf
de pad,
op 't eigen uur, en telde met een
glimlach
de klompjes na, waaraan geen paar
ontbrak."
De toeristen nemen ze mee naar ver
re landen, mooi beschilderd en versierd,
zoals geen enkele boer of visserman ze
draagt. Ze zijn ook niet om gedragen
te worden, maar om als souvenir van
Zeeland te worden bewaard of gebruikt
als asbak, bloemenvaas of spaarpot.
Misschien hebt u de „klompendans"
wel eens gezien, een rytmische rei, uit
gevoerd door jongens en meisjes in
Zeeuws costuum met wit geschuurde
klompen aan de voeten.
1) Blikken bandjes worden over de kap
gedaan als er een scheur in is om
het afbreken te voorkomen.
YERSEKE. Een tweetal oesterkwe-
kens en een bioloog uit Joegoslavië heb
ben een bezoek gebracht aan de oes
tercultuur in Zeeland. De heren werden
rondgeleid door de heer S. Drinkwaard
van het laboratorium te Wemeldingc-
In Joegoslavië brengt men het niet
verder dan twee miljoen oesters per
jaar. Men oefent daar nl. geen kunst
matige cultuur uit. Het eb en vloedver-
schil is daar dan ook niet meer dan
vijftig centimeter. Het broed wordt er
nog met takkebossen gevangen.
Advertentiën)
f
de weg naar beter
wonen leidt via
onze toonzalen,
door de grote
sortering op het
gebied van de
betere
woninginrichting
is er voor elke
smaak, modern of
klassiek, een
verrassende
hoeveelheid
ideeën
middelburg-goes
gratis advies van onze
binnenhuisarchitecten
franco levering door
heel nederland