Conflict
uog
steeds onopgelost
Newyorkse politie krijgt
zenuwslopende dagen
BLis wmmm
DE ANGST BEHEERST
HET PEELLAND
Kunstmest is onmisbaar
voor onze voeding
■Prijsbeschikking bouwbedrijf-
een doorn in het vlees
VANDAAG OVERLEG MET
AMBTENAREN VAN
DRIE DEPARTEMENTEN
WESTELIJKE GROTE DRIE
PROTESTEREN TEGEN
VRIJHEIDSBEPERKING
V&ikcJk
KOEK
SCHADELIJK? ZIE ONZE GEZONDHEID!
Kritiek van Salan
op De Gaulle
minister
aannemers
Geheimzinnige
opbelster in
Zuid-Limburg
Rode 'activiteit om Berlijn
Opkomende pijn
DUBBELDEKKEND
GROTE 1SNELVERF500J
Spijtoptanten in
groep toelaten
Vrijdag 16 september 1960
ZEEUWSCH DAGBLAD
l'ag.
Onzekerheid
Cabine van kunstmaan
op aarde terug
ANODISEERBEDRIJF
BRANDDE AF
Jongetje van zes
onder autobus
Spanningen
Voorspelling
SOEKARNO NEEMT
NASUTION MEE
NAAR NEW YORK
LIJFWACHT VAN 18 MAN VOOR K.
Sanap
Verzet tegen Kadars
bezoek aan Amerika
EEN
IN HAARLEM 1140
BEKEURINGEN IN
ZEVEN MAANDEN
Politie speurt naar dader van
aanslag op Hans Hermans
Prinsessen bij opening
Staten-Generaal
LANDBOUW ZOU NIET ZONDER KUNNEN
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG De misluk
king van de besprekingen tus
sen minister De Pous (econo
mische zaken) en de Raad van
bestuur bouwbedrijf over de
mogelijke opheffing van de
prijsbeschikking bouwbedrijf,
heeft althans enige dingen dui
delijk gemaakt. Ten eerste dat
de prijsbeschikking de aan
nemers als een doorn in het
vlees steekt. Voorts dat zij de
minister een zeer sterke greep
op het bouwbedrijf geeft zon
der dat dit bedrijf precies weet
op welke wijze die greep kan
worden toegepast. Ten slotte
dat de houding van de aanne
mers (en hun verhouding tot
minister De Pous) sinds de
bouwstaking in niets is ge»
wijzigd.
De prijsbeschikking werd afge
kondigd om een einde te maken aan
de bouwstaking, die van 7 maart tot
23 maart heeft geduurd. Inzet van
het conflict was de eis van de aan
nemers vast te houden aan hun
contractueel vastgelegde risicoclau
sule, waarbij zij tussentijdse loons
verhogingen in rekening konden
brengen bij hun opdrachtgevers. De
minister van economische zaken
bepaalde tenslotte in zijn beschik
king dat: de prijs die voor het uit
voeren van bouwwerken ten hoogste
in rekening mag worden gebracht, is
de overeengekomen prijs tussen
partjjen, verminderd met kosten die
voortvloeien uit wijzigingen van
lonen en andere arbeidsvoorwaarden
sinds 29 februari 1960.
De greep van de minister op het
bouwbedrijf zit nu hierin, dat de prij-
zenbeschikking veel verder gaat dan
in het conflict was voorzien. De weige
ring van de aannemers betreft het
afstand doen van de huns inziens on
aantastbare rechten op doorberekening
in de lopende contracten, van het werk
dat tijdens de loonsverhoging in uit
voering was. De prijsbeschikking praat
niet over ..lopend werk". Zij geldt dui
delijk voor ieder werk, ook voor ieder
nieuw werk. In de juridische opzet
van de beschikking is dit niet anders
mogelijk geweest.
De aannemers zijn thans zeer on
zeker over de uitvoering van de be
schikking en wel speciaal over drie
hoofdpunten:
.1Indien nu nieuw werk wordt aan
genomen en opgeleverd, is het voor de
opdrachtgever mogelijk (volgens de
tekst van de beschikking) een korting
op de prijs toe te passen en wel het
verschil tussen de lonen van thans en
de Ionen van de oude c.a.o., die op
1 maart verstreek
2. Indien een werk niet wordt aan-
Eieen nieuwsdienst
LOS ANGELES Voor de derde ach
tereenvolgende maal is het de Ameri
kaanse luchtmacht gelukt een vol instru
menten gepakte cabine naar de aarde te
laten terugkeren nadat deze door een
kunstmaan van het type Discoverer was
uitgestoten.
Een amphibievliegtuig was gisteren op
weg naar de plaats, in de omgeving van
het eiland Christmas, vlak bij de evenaar,
waar andere vliegtuigen de capsule had
den zien neerkomen. Eerder was gemeld
dat de bergingsoperatie was mislukt.
In tegenstelling tot de vorige keer
slaagden vliegtuigen van de Amerikaanse
luchtmacht er niet in de capsule in de
lucht op te vangen terwijl deze aan een
parachute naar beneden kwam.
Tot nu toe zijn de capsules van drie
kunstmanen, de Discoverers 13, 14 en 15,
nadat die 17 maal om de aarde hadden
gedraaid, geborgen.
Rookverbod overtreden
AMSTERDAM. Door overtreding
van het rookverbod in het anodiseerbe-
drijf van de C.V. Alcoral aan de Hoog
te Kadijk in Amsterdam is dat bedrijf
gistermorgen verwoest.
Drie houten loodsen brandden af. De
twintig man personeel die er werkten
konden op tijd vluchten, de meesten
met achterlating van kleren die in kas
ten hingen.
Een van de arbeiders vertelde in een
loods vlak bij een bak petroleum een
eindje sigaret te hebben zien liggen,
die hij vergeefs had proberen uit te
trappen. De politie zoekt de overtreder
van het rookverbod.
Een pakhuis naast de loodsen bleef
gespaard omdat het aan de kant van
de brand geen ramen had.
Van onze correspondent
EMMEN. In Emmen is gister mid
dag de zesjarige Corrie Preis dodelijk
verongelukt.
Het jongetje stak achter een hoog be
laden boerenwagen de Angelslowerdijk
over. Het jongetje liep onder een bus
en werd zwaar gewond. Kort na aan
komst in een ziekenhuis is het overle
den.
genomen maar in regie wordt uitge
voerd, mag de aannemer dan de nieu
we lonen berekenen of zal de opdracht
gever deze eveneens korten tot het
peil der oude lonen?
3. Indien een aannemer zijn arbei
ders elders ter beschikking stelt, krijgt
hy dan de oude lonen vergoed, terwijl
hij nieuwe moet uitbetalen?
Hoe de aannemer moet handelen
wanneer hij onderaannemers in een
werk betrekt, is hem geheel duister.
Over deze vraagpunten is de bouw
wereld, volgens haar zeggen, volkomen
in onwetendheid gelaten. Zij schreef op
22 juni een brief aan minister De Pous,
waarin om opheldering over deze zaken
werd verzocht.
Uit de afgelopen onderhandelingen,
die eind augustus en begin september
tussen de Raad van bestuur bouwbedrijf
en de minister zijn gevoerd, is wel
gebleken dat de spanningen nog on
verminderd voortduren. De bouwers
klagen dat de minister in plaats van
te antwoorden op hun brief met hen
is gaan spreken over de voorwaarden
waaronder de prijsbeschikking kan
worden ingetrokken.
De bewindsman, uiteraard vasthou
dende aan zijn prijspolitiek en niet
bereid de bouwnijverheid in een andere
positie te plaatsen dan de rest van het
Nederlandse bedrijfsleven, deed het
voorstel: Ik trek de beschikking in als
de organisaties der aannemers collec
tief verklaren dat zij loonsverhogingen
niet tot uiting brengen in de prijzen.
De aannemers zien in dit voorstel
geen nieuws. Het is hetzelfde als in
maart 1960: afstand doen van de con
tractuele rechten op doorberekening
van lopend werk. Dit stuit in de bouw
wereld op vrijwel unaniem verzet.
Haar hoop is nu gevestigd op een pro
ces tegen de wettigheid van de beschik
king. Naar wij vernemen zal het bin
nen korte tijd worden aangespannen.
Het laat zich niet moeilijk voorspel
len dat het proces zal worden uit
gevochten tot en met de hoge raad,
waarmee zeker anderhalf jaar is ge
moeid. Ondertussen willen de aan
nemers toch klaarheid over de toepas
sing van de beschikking. Onzekerheid
in het bouwbedrijf hierover is in nie-
mands belang.
Nieuwe loonsverhogingen duiken aan
de horizon op, want als de metaal
industrie voorgaat kan de bouwnijver
heid niet achterblijven, zeggen de
aannemers. Straks komen zij opnieuw
in een gelijke situatie terecht als in
maart.
Over de toepassing van de beschik
king is dan ook het laatste woord nog
niet gevallen Vandaag begint het
technische overleg over de door de
aannemers gestelde punten in de brief
van 22 juni. In het overleg zijn ambte
naren van de ministeries van econo
mische zaken, volkshuisvesting en
bouwnijverheid en van verkeer en
waterstaat betrokken.
DJAKARTA (AP). In de Indonesi
sche delegatie naar de Algemene Ver
gadering van de Verenigde Naties, die
onder leiding zal staan van president
Soekarno, zullen o.a. zitting hebben de
minister van defensie generaal Nasu-
ti'on en de leider van de Indonesische
communistische partij Aidit.
Soekarno antwoordde gisteren op de
vraag of hij de kwestie Nieuw-Guinea
aan de Verenigde Naties zal voorleggen
glimlachend met: Wacht u maar af.
Soekarno zal 28 september in New York
aankomen.
In Djakarta heeft Soekarno gisteren
de leden van het hoogste Indonesische
staatsorgaan, het volkscongres, beëdigd.
Van de 610 leden waren er 574 aanwe
zig. De overigen ontbraken wegens
ziekte of „om andere reden". Het con
gres wordt verondersteld de grote lij
nen van de regeringspolitiek vast te
stellen.
Met de installatie van het Volkscon
gres is de „terugkeer naar de grond
wet van 1945" voltooid.
Van onze correspondent
HEERLEN In Zuid-Limburg waart een
vrouw of meisje rond dat 's avonds
mensen opbelt om te vragen wat zij
verdienen. Vooral naar het salaris van
Heerlenaren lijkt de geheimzinnige stem
benieuwd te zijn.
De stem zegt dat de opgebelde telefoon
abonnee met de P.T.T. spreekt en dat
de P.T.T. het belangrijk vindt té weten
hoe groot het salaris van de abon-
Bij de P.T.T. zijn ook uit andere delen
van het land klachten binnengekomen
over een geheimzinnige stem die tele
fonisch naar het inkomen informeert.
De P.T.T. probeert achter de iden
titeit van de geheimzinnige stem te
komen.
BERLIJN (AP/Reuter). In de
westelijke luchteorridors boven Oost-
Duitsland naar Berlijn worden de
laatste twee weken veel meer Rus
sische straaljagers waargenomen dan
tevoren. Zo meldde een Britse piloot
van een lijndienst op München dat
hij op al zijn laatste vluchten door
Russische patrouilles gevolgd is.
De migs patrouilleren langs de bui
tenlijnen van de corridor en boven 3
km hoogte, dat is de maximum-hoogte
die de Russen voor de corridors hebben
voorgeschreven hoewel de westelijken
deze eenzijdige vaststelling nimmer heb
ben geaccepteerd. Niettemin vliegen de
westelijke piloten gewoonlijk beneden de
3 km, maar toen dezer dagen een vlie
ger wegens de zware bewolking boven
de 3 km kwam, vloog er meteen een
Russische patrouille op hem af. Op het
vliegveld Tempelhof vertelden officieren
dat ook in de corridor naar Hannover
grotere Sowjet-aetiviteit was waargeno
men; uit de corridor naar Hamburg is
niets bijzonders gemeld. De afgelopen
dagen zijn Russische of Oost-duitse
straaljagers bijzonder actief geweest
boven Berlijn. Er werden zeer veel con-
densstrepen gezien en enkele Westberlij-
Van onze correspondent
NEW YORK Op het hoofdkwar
tier van de Newyorkse politie maakt
men overuren vanwege de veiligheids
maatregelen die volgende week moe
ten worden geromen bij de aankomst
van Kroesjtsjef en zijn vrienden. Nog
•nooit heeft de politie van deze stad
zich geplaatst gezien voor een zo ge
weldige taak en nog maar hoogst zel
den heeft zij een man moeten bescher
men die meer wordt gehaat dan
Kroesjtsjef.
Achtduizend man politie, een indruk
wekkende vloot van de kustwacht en
tientallen helikopters van leger en po
litie zullen in touw zijn om Kroesj
tsjef van het moment van zijn aan-
Advertentie
kou of griep, blust U snel uit met de
veelzijdig samengestelde
Koker 50 tabl. 90 ct. - 25 tabl. 60 ct.
NEW YORK (Reuter). De Hon
gaarse communistische leider Janos Ka-
dar, die in de Hongaarse opstand van
1956 een verradersrol speelde, heeft bij
zijn aankomst in New York dezer da
gen bepaald niet op een uitbundig wel
kom te rekenen. In feite poogt de Hon
gaarse generaal-majoor Kiraly, voorzit
ter van een Hongaarse vrijheidsstrij
dersorganisatie en voormalig bevelheb
ber van de opstandige gevechtsgroepen
in Boedapest, een gerechtelijk bevel te
krijgen om Kadar te beletten voet op
Amerikaanse bodem te zetten wanneer
het s.s. Baitika met hem en andere
communistische leiders arriveert. Zijn
advocaten stelden voor het hof dat Ka-
dar ,,een gewone misdadiger is, veroor
deeld door de Verenigde Naties en alle
nette mensen."
komst af te beschermen tegen de vele
vijanden die hij in New York heeft.
BOM
De spanning steeg gisteren al ten top
toen het bericht binnenkwam dat vlak
bij het gebomo van de Verenigde
Naties twee tijdbommen waren ont
ploft. Dat kan, zei de politie, een voor
bode zijn van wat ons nog te wachten
staat.
Achttien agenten, bomen van kerels,
hebben tot taak niet van Kroesjtsjefs
zijde te wijken zolang hij in Manhattan
is, het stadsdeel dat hij niet mag verla
ten. Het zijn allemaal scherpschutters
die bovendien zeer bedreven zijn in jiu
jitsu.
Behalve al deze bewakers zullen er nog
meer mensen in touw zijn wanneer Kroesj
tsjefs schip, de Baitika, maandag in Man
hattan afmeert. Daarvoor is een lijne
plaats aangewezen: pier 73, vlak bij een
vuilnisbelt. Honderden leden van vak
bonden en ontelbare Oosteuropese vluch
telingen zullen proberen zo dicht bij het
schip te komen als hun wordt toege
staan, om K. te laten merken hoe zij
over hem denken.
Vooral de havenarbeiders zijn van pian
hun mening niet onder stoelen of ban
ken te steken. Om al deze betogingen
binnen redelijke perken te houden zijn
natuurlijk extra politieversterkingen no
dig.
MACMILLAN BEREID
Onze Londense correspondent
telefoneerde gisteravond:
Of premier Macmillan inderdaad naar
New York gaat zoals algemeen wordt
verwacht hangt in de eerste plaats af
van wat Kroesjtsjef in de Assemblée zal
zeggen. Doet de Russische leider con
structieve voorstellen dan is het zeker dat
de Britse premier eveneens naar New
York gaat.
In geen geval gaat Macmillan al binnen
enkele dagen naar New York. De Britse
delegatie komt onder leiding te staan
van lord Home, de minister van buiten
landse zaken, zoals trouwens altijd de
bedoeling is geweest. Lijkt het Macmillan
nuttig in een later stadium naar de As
semblée te gaan, dan zal hij dat zeker
doen.
De demonstraties met Sabres en
Starfighters op een luchtvaartshow
van de Canadese luchtmacht in To
ronto vermochten een heel publiek
uitermate te boeien op twee perso
nen na. Dat waren de Russische mi
litaire attachés die blijkens de foto
(in de cirkels) niet de minste belang
stelling toonden.
Advertentie
EEN KIND KAN DE „KWAST,, DOEN
Eigen nieuwsdienst
HAARLEM. Tegen bromfietsers,
die te hard rijden of te veel lawaai ma
ken wordt streng opgetreden. In de
eerste zeven maanden van dit jaar heb
ben 1440 bromfietsers een bekeuring ge
kregen, omdat ze te hard reden. Zeven
tig kregen er een bekeuring, omdat ze
een ondeugdelijke geluiddemper hadden.
Het gemeentebestuur van Haarlem
heeft dat geantwoord op vragen van een
raadslid. Deze had er naar geïnfor
meerd, wat er tegen de hinder, die
bromfietsers veroorzaken, kan worden
gedaan.
Tegen geluidshinder van bromfietsers
kan het gemeentebestuur verder niets
uitrichten. Dat is de taak van de rijks
wetgever.
Het ministerie van verkeer en water
staat is overigens van plan daarover
een aanvullende bepaling op te nemen
in het wegenverkeersreglement, aldus
het Haarlemse gemeentebestuur.
ners klaagden dat hun ramen sprongen
bij het doorbreken van de geluidsbar
rière.
Inmiddels is de Westduitse president,
Lübke, in West-Berlijn aangekomen
waar hij vandaag een medisch congres
en zaterdag een tentoonstelling zal ope
nen. De Oostduitsers hebben zijn bezoek
waarvoor van de openbare gebouwen
gevlagd wordt, provocerend genoemd.
Lübke is vergezeld van zijn minister
van binnenlandse zaken, Schroder. Lüb-
kes echtgenote, die niet per vliegtuig
wil reizen, kwam per trein aan en was
bijna naar Oost-Duitsland doorgezonden
daar de Oostduitse machthebbers op de
stations in West-Berlijn (die onder Oost
duitse leiding staan) het optreden van
de talrijke persfotografen op het sta
tion Zoo ook al weer provocerend von
den. Maar juist toen de stationschef en
de fotografen -hierover aan het rede
twisten waren rolde de trein met me
vrouw Lübke binnen en kon zij uitstap
pen druk vereeuwigd door de foto
grafen.
De westelijke grote drie dienden gis
teren in Moskou officiële protesten in
tegen de communistische beperkingen
van de bewegingsvrijheid in en naar
Berlijn. Het westelijk overleg over te
genmaatregelen vindt gestadig voort
gang. President Lübke voerde bespre
kingen met burgemeester Brandt en in
Bonn beraadslagen de drie westelijke
ambassadeurs met vice-premier Erhard.
Bondskanselier Adenauer wenst de za
ken niet op de spits te drijven en
blijft tot dinsdag nog met vakantie in
Italië. Er zullen zeker geen belangrijke
besluiten genomen worden voor hij te
ruggekeerd is, ook al schijnt men voor
al van Amerikaanse zijde aan te drin
gen op een krachtiger Westduitse hou
ding. Afgezien vanhun activiteit in de
luchteorridors blijven de Oostduitsers
ook aan de grenzen bedrijvig en spel-
deprikken geven. Zo werd gisteren een
bus met 29 Westberlijnse schoolkinde
ren aan de zonegrens teruggestuurd om
dat bij drie kinderen volgens de Oost
duitse regels de identiteitsbewijzen niet
Van een onzer verslaggevers
SEVENUM. Het onderzoek
naar de moord op de twaalf
jarige Hans Hermans te Seve-
num concentreert zich thans op
enkele positieve gegevens, die
na vier dagen speuren zijn ver-
zameld. Aan het omvangrijke
zoeken door honderden mannen
is een eind gekomen. Gisteren
is voor het laatst met een ver
sterkte troepenmacht van vijf
honderd man van het garnizoen
Venlo een groot gebied afgezocht
naar de verdwenen zaag die de
jongen achterop zijn fiets ver
voerde en de twee plastic vlag
getjes die van het rijwiel zijn
afgerukt.
Deze laatste massale speurtocht bleef
zonder resultaat Er werd geen zaag en
ook geen vlaggetjes gevonden.
De Limburgse Jagers en de compag
nieën Stoottroepen uit Venlo, die vier
dagen een gebied van honderden hec
taren bos, hèi en ontgonnen terrein
hebben afgezocht, zijn gisteravond de
finitief ingerukt. Zij hebben prachtig
werk verricht dat in ieder geval voor
de oplossing van de mysterieuze ver
dwijning van de jongen heeft gezorgd.
i
De districtsrecherche van de rijkspo
litie te Roermond en de groep Horst
van de rijkspolitie staan nu voor de
taak de dader op te sporen.
Enig houvast
Er is een omvangrijk onderzoek aan
de gang. De verzamelde aanwijzingen
geven mogelijk enig houvast. Hoewel
nog geen positieve mededelingen kon
den worden verstrekt, werd ons toch
wel te verstaan gegeven, dat enkele
„mogelijkheden" worden onderzocht,
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG. De prinsessen Bea
trix en Irene zullen op Prinsjesdag
de opening van de Staten-Generaal bij
wonen.
Tot nu toe is dit nog slechts een
maal gebeurd en wel in 1958.
in orde, waren. De klas zou een school
reisje maken naar een bos in West-
Duitsland. De Oostduitsers erkennen de
Westduitse passen niet meer voor West-
berlijners. Polen en Tsjecho-Slowakije
hebben meegedeeld zich daarbij aan te
sluiten, maar Zuidslavië doet hier niet
aan mee en blijft de rechtsgeldigheid
van de Westduitse pas erkennen.
die naar de dader van dit gruwelijk
misdrijf kunnen leiden.
Daarnaast gaan de onderzoekingen in
alle inrichtingen en gestichten die daar
voor in aanmerking komen, terwijl
voorts alle personen tegen wie enige
verdenking mogelijk is nader worden
bekeken.
Het stoffelijk overschot is door de
justitie vrijgegeven. In Sevenum wor
den voorbereidingen getroffen voor de
begrafenis van het slachtoffer.
Afschuw
Er is een rilling van afschuw door het
hele land gegaan na het bekend wor
den van de gruwelijke aanslag op de
twaalfjarige Hans, die niet vermoedend
welk onheil hem bedreigde zondag
middag door het zonovergoten Peelland
fietste. In de huizen en boerderijen van
dit afgelegen gebied, dat slechts door
sneden wordt door enkele verharde we
gen, heeft zich de angst genesteld. De
woestenij met haar wirwar van karre-
sporen en haast onbegaanbare zand
paden, waar een vreemde geen uitweg
uit weet, had ook voor de bewoners van
de plaatsen rondom nog altijd een re
creatieve aantrekkelijkheid. Nu is het
opeens een gebied vol gevaar en ge
vaarlijke elementen
Ouders en onderwijzers nemen het
zekere voor het onzekere. Voorkomen
wordt dat schoolgaande kinderen voor
taan alleen de eenzaamheid ingaan, 's
Morgens trekt de schooljeugd in grote
groepen van verzamelpunten naar
school, 's Middags zorgen de onderwij
zers er voor, dat de kinderen uit de
Peel ook weer in groepsverband naar
huis terugkeren.
Ook de melkmeisjes, die in de sche
meruren 's morgens en 's avonds naar
de afgelegen weilanden moeten, gaan
nu niet meer alleen. Het prachtige
Peelland herbergt gevaar. Iedere
vreemdeling wordt argwanend opgeno
men. De bevolking, die eigen leed in
eigen kring hield, is nu mededeelzaam
geworden tegenover de politie. De da
der moet worden gevonden, hoort men
overal zeggen en iedereen die meent
dat hij daaraan kan meewerken, doet
dit.
NAS SI DRINGT AAN:
DEN HAAG. Het comité Nationale
actie steunt spijtoptanten Indonesië (Nas-
si) heeft er bij de regering op aangedron
gen de spijtoptanten te behandelen als
groep en niet van geval tot geval.
Het comité heeft zich in een brief tot
de regering gericht naar aanleiding van
het bericht in ons blad dat het kabinet
weliswaar heeft besloten meer spijtop
tanten tot ons land toe te laten, maar de
grondslagen voor de toelating ongewij
zigd te handhaven. Het comité stelt in
een dergelijk beleid geen vertrouwen.
Volgens hem moet er van worden uitge
gaan dat degenen, die een visum hebben
aangevraagd ook werkelijk aan het cri
terium nood" voldoen.
Het c'omité vraagt 'daarom onbelem
merde toelating.
Van onze agrarische medewerker
TNE hedendaagse landbouwproduktie kan men niet losdenken van
het gebruik van kunstmest en van middelen tot bestrijding
van schadelijke insecten en ziektekiemen. Zonder deze hulpstoffen
zou het volstrekt onmogelijk zijn de wereldbevolking te voeden
en zou bijv. een zo dicht bevolkt land als Nederland voor enorme
bedragen aan levensmiddelen moeten invoeren, die dan tenge
volge van de algemene schaarste onbetaalbaar duur zouden
worden.
minder vatbaar doen zijn voor insec
ten en schimmels. De waakzaamheid
die hier geboden is, is stellig aanwe
zig, maar door tekort aan kennis wordt
in de praktijk vrij vaak achteloos met
zware vergiften omgegaan. Op dit ter
rein nv eten voortgezet onderzoek en
voorlichting de gevaren uitbannen, die
thans in bepaalde opzichten zonder
twijfel aanwezig zijn.
Als wij in West-Èuropa op het ogen
blik een hoge en steeds stijgende wel
vaart bereiken, dan is dat voor een
groot deel juist te danken aan de in
tensieve landbouw, die het mogelijk
maakt om met geringe kosten in eigen
voedingsbehoeften te voorzien. Neder
land is bijv. het dichtstbevolkte land
ter wereld, maar desondanks slagen
onze boeren en tuinders er in niet al
leen te zorgen voor de binnenlandse
voorziening met melk, zuivel, vlees,
eieren, groente en fruit bovendien
kan er dan nog zoveel worden geëx
porteerd, dat de opbrengst daarvan
ruimschoots dekking heeft voor alles
wat Nederland aan andere levensmid
delen, fruit en genotmiddelen moet in
voeren. Dat dit mogelijk is, danken
wij voor een zeer groot deel aan de
kunstmest en de middelen, die de
groei van de gewassen beschermen.
Wie mocht menen dat dit slechts ten
koste van de algemene gezondheids
toestand gaat, mogen wij attent ma
ken op het feit dat het Nederlandse
volk juist buitengewoon gezond is. Ner
gens is het sterftecijfer lager, nergens
is de rijkdom aan gezonde kinderen
zo groot, ijergens zijn de levenskansen
beter en nergens vindt men een zo
bloeiend gezinsleven als in Nederland.
Als er werkelijk iets mis was met on
ze voeding, dan zouden wij deze re
cords zonder twijfel niet kunnen berei
ken, want ook is nergens bijv. het ge
bruik van kunstmest zo hoog als
juist in ons land.
Wat is trouwens kunstmest? Kunst
mest bestaat uit minerale stoffen, die
in de bodem onder invloed van kool
zuur, humuszdur e.d. in opgeloste
vorm door de plantenwortels worden
opgenomen, evenals die wortels soort
gelijke stoften opnemen die afkomstig
zijn van verrottende plantendelen. Men
zou het min of meer zo voor kunnen
stellen dat in de bodem stalmest, sa
men met bestanddelen uit de grond
zelf, door diezelfde oplosmiddelen
wordt omgezet tot stoffen, die in prin
cipe gelijk zijn aan kunstmest. Ook de
stalmest en de mineralen uit de bo
dem worden eerst afgebroken tot
uiterst eenvoudige stoffen, die door de-
wortels worden opgenomen om op
nieuw als bouwstenen voor planten-
weefsels te dienen.
VOORTZETTING
De kunstmest bestaat hoofdzakelijl
uit verbindingen van stikstof, fosfor
kali en kalk met bovendien nog eei:
tiental minder in het oog vallende stof
fen. De stikstof wordt verkregen uit
de lucht, die aan andere stoffen wordt
gebonden. Vertrouwde men in dit op
zicht geheel op wat de planten zelf uit
de lucht halen, dan zou dit maar een
zeer gering percentage vormen van
de hoeveelheid stikstof die nodig is om
de plantengroei te verzekeren.
De fosforhoudende meststoffen wor
den gemaakt uit minerale fosfaten die
op enkele plaatsen in de wereld wor
den aangetroffen. Deze fosfaten zijn
overblijfselen van uiterst kleine orga
nismen, die zich in een zeer ver ver
wijderde oudheid in onvoorstelbaar
grote mate hebben vermenigvuldigd.
Wij teren thans op een stofwisselings
proces dat honderden miljoenen jaren
geleden werd onderbroken, maar nu
eenvoudig wordt voortgezet.
De kalizouten zijn op enigszins an
dere wijze door de natuur gevormd.
Zij zijn het eindprodukt van langzaam
ingedroogde zeeën, die van het open
water werden afgesloten misschien
tengevolge van aardbevingen. Toen het
water verdampte, kristalliseerde eerst
het gewone zeezout (keukenzout) uit
en daarna de overblijvende zouten,
waarvan kalium een belangrijk be
standdeel is. Dit kalium nu is voor de
plantengroei even onmisbaar al stik
stof of fosfor. Al deze stoffen zijn ook
onmisbaar voor onze eigen voeding,
die immers geheel op de plantengroei
berust. Vlees is ten slotte ook ont
staan uit planten, die door dieren wer
den gegeten.
Kunstmest veroorzaakt in feite geen
kunstmatige groei, maar stelt de plan
ten de materialen ter beschikking die
vele grondsoorten van nature niet in
voldoende mate bevatten. De planten
nemen daarvan op wat zij nodig heb
ben en vormen ei op volkomen na
tuurlijke wijze nieuwe stoffen van. Te
gen kunstmest behoeft dan ook geen
enkel bezwaar te bestaan, mits zij met
kennis van zaken en in een juiste ver
houding wordt gebruikt.
Bij de bestrijdingsmiddelen tegen
insecten en ziekten ligt het iets an
ders. Hier gebruikt men uitwendige
stoffen, die inderdaad dikwijls in be
denkelijke mate vergiftig zijn. Niet zei
den gebeurt het dat daardoor het
evenwicht in de natuur wordt ver
stoord, waardoor men bij de bestrij
ding van een bepaald insect zich een
andere plaag op de hals haalt. Maar
ook hier zit de wetenschap niet stil;
rusteloos wordt gezocht naar stoffen,
die wel de gewenste bescherming ge
ven, maar niet giftig zijn, en naar
cultuurmaatregelen die de planten
Advertentie
Van onze correspondent
PARIJS. Generaal Salan die, ge
pensioneerd, sedert enige maanden als
zogeheten ambteloos burger te Algiers"
woont, heeft in een openlijke verklaring
stelling genomen tegen generaal de
Gaulle en met name tegen diens Alge
rijnse politiek.
Hij heeft deze kritiek weliswaar in
een voorzichtige vorm gegoten en het
doen voorkomen alsof hij zich alleen
kantte tegen degenen die de zijde van
de Algerijnse nationalisten hebben ge
kozen, doch daarenboven heeft hij o a
gezegd dat niemand het recht heeft dé
Mohammedanen voor de keuze te stel-
I.en al of niet Frans le blijven, omdat
Algerije volgens artikel 72 van de grond
wet ondeelbaar met Frankrijk is ver
bonden.
Volgens Salan is trouwens door de mi
litaire opstand van 13 mei 1958 en de
daarop gevolgde volksstemming duide
lijk gebleken, dat het Franse volk in het
moederland en in Algerije wenst, dat
Algerije bij Frankrijk blijft.
Daarmee heeft Salan weer olie op het
vuur gegooid van de Franse ultra's in
Algerije die zich na de persconferentie
van de Gaulle nogal ontevreden hebben
getoond en hij heeft waarschijnlijk ook
nif.ulye verdeeldheid gezaaid onder de
officieren van het Franse leger in Al
gerije. Van hen nam men juist aan, dat
af 72,e?1held' althans het weldenken
de deel zo langzamerhand was gaan in
zien dat een „Algerijns Algerije" op
af? aUur-^Yfrmijdelijk is. Temeer om-
dat de Gaulle met nadruk heeft ver
klaard dat het Franse leger in Algerije
zou blijven tot na de volksstemming.
