OP KLOMPEN NAAR
ELVIS PRESLEY
Schiedams stedelijk museum staat
wijd open voor „nieuw" en „jong"
LEVE JOOP MASSAKER
Nederland-
Amerika v.v.
DAAR ZITTEN ZE....
Drie exposities
ZEEUWSCH DAGBLAD
Ervaren figuur
Petticoats
Van der Keuken
Te mooi
Gewild
De kinderen
uit Buffalo
Vlot en zakelijk
0
Kag. 11
De glazen met Port en Sherry gevuld, de
hoofden met nieuwsgierigheid en nieuwe ervarin
gen, zo toasten v.l.n.r. Anne Tolk, George Comas,
Jobs de Heer, Dini Latooy, Peter Bulthuis (zonder glas), Anneke Human en
Ingrid van Leeuwen o{. de goede afloop van het Amerikaanse jaartje, dat de vijf
meisjes voor de boeg en de twee jongens achter de rug hebben.
DE VIER Rotterdamse meis
jes, die op 3 september met
De Waterman naar de U.S.A.
zuilen vertrekken zijn allen
leerlingen van de Meisjes
H.B.S. Het zijn Dini Latooy
(17) die naar een doktersgezin
in Baltimore gaat; Antje Tolk
(18) gaat naar het gezin van
een bazar-eigenaar in Duinker-
ke (bij Buffalo), een klein
plaatsje waar veel nationalitei
ten samenwonen; Jobs de Heer
(17) naar het gezin van een bu
sinessman in Bearlington aan
de Missisipi; Anneke Human
(18) naar Alameda (in Califor-
nië, want als hobby had ze op
gegeven: ,,de zon").
DE BLONDE Amsterdamse
Ingrid van Leeuwen (19)
vertrekt deze maand al en wel
naar Jackson (Michigan) waar
zij bij de familie van een hui-
zenbouwei* terecht komt.
In de plaatselijke kranten zijn
al foto's en stukjes over de
meisjes verschenen. Via brie
ven weten ze het een en ander
van de mensen in wier huis ze
zullen leven. Reeds hebben ze
uitnodigingen ontvangen voor
vakanties, zeilen, reizen enz.
,,Ze komen me met een fanfa
re afhalen in Alameda" meldt
Amieke Human.
TAE VERENIGING die dit alle-
■LJ maal versiert is dus de
American Field Service. De or
ganisatie bestaat eigenlijk nog
maar kort maar heeft al een
merkwaardige veelbewogen his
torie achter de rug. Doel: de
band tussen jongeren in de
V.S. en Europa te verstevigen.
Oorspronkelijk was de A.F.S.
een vrijwillig ambulance-corps
tijdens de Tweede wereldoorlog
zonder politieke of religieuze
bindingen. In deze oorlog heeft
dit corps meer dan een miljoen
gewonden vervoerd. In 1946 be
gonnen de leden van de A.F.S.
een beurzenprogrammaze
maakt het thans mogelijk dat
talrijke Europeanen een jaar
op een Amerikaanse high-
school doorbrengen (het win-
terprogramma) en dat jaarlijks
vele Amerikaanse scholieren
twee maanden in andere we
relddelen verblijven (het zo-
merprogramma).
Dit jaar vertrekken uit ons
land 33 scholieren.
Alvorens af te reizen naar Barcelona moest George Comas nog over
de E.S.A. praten luisterende meisjesoren te over.
haren maar gekruld en keurig,
met witte tanden lachend; vlotte
kinderen, maar zakelijk.
Een groot deel van het goed
verzorgde jaarboek is besteed aan
de verschillende verenigingen op
zo'n school. Er zijn acht vereni
gingen, vertelt Peter Bulthui*.
eentje voor knappe leerlingen,
eentje voor aanstaande huismoe
ders, eentje voor..."
..Moet je ook lezingen houden?"
informeert Jobs de Heer' (17) ia*t
Rotterdam. - ..1
En Peter vertelt' hóe' hij een
zaal met vierhonderd meisjes
moest toespreken over dit land.
,.Ze hebben overal interesse voor,
voor de "dijken, voor de economic,
maar als je klaar bent dan krijg
je vr.agen als ,,Do you -know El-
vis Presley?" Dragen de meis
jes bij jullie ook petticoats? Loop
je' thuis op klompen?"
Het schoolsysteem verschilt op
merkelijk van het Nederlandse:
De opleiding aan een iigh-school
is geyicht op de middeimoot. Zo
komt het, dat er winkelmeisjes
Afrika zelf horen
Vrijwel nergens in Europa
krijgen negers de gelegenheid
tot een groot publiek te spreken
als zij eenmaal in de onafhanke
lijkheidsbewegingen een rol van
enige betekenis spelen.
De BBC heeft het voor elkaar
gekregen dat dr. Hastings Banda
en Tom Mboya die hoofdrollen
spelen in Nyasaland en Kenya
in de strijd om onafhankelijk
heid, in één radioprogramma te
laten spreken. Afrika, door Afri
kanen, een bijzonder belang
wekkende uitzending op Home
Service op 18 augustus.
zijn die Shakespeare hebben gele
zen. Bij ons in Holland is het sy
steem veel selektiever: Ieder in
zijn intelligentie-groepje, op zijn
elfde jaar al.
In de V.S. kunnen de werkers
en de hogere I.Q.'s zich later ver
der specialiseren. Specialisatie i*
Koffers kiezen voor de grote
tocht. Bij leerhandel Zumpolle aan
de Lijnbaan ivas keus genoeg.
V.l.n.r. Dini, Anne, Jobs en Anneke.
er in Amerika trouwens vroeg ge
noeg: men kan (deels) zijn eigen
vakken kiezen en die vakken zijn
aanmerkelijk reëler dan hier:
journalistiek, psychologie enz.
Maar taal en letterkunde bijv.
zijn verplicht.
Zwaar pratend over dat land,
dat leven daar en over de Ame
rican Field Service gingen zij, bij
het versomberen van de hemel,
de Cocktail Bar binnen om het
glas te heffen
OP DE GOEDE AFLOOP!
"LIET Stedelijk museum in
nSchiedam (directeur: t.v.-
demagoog Pierre Janssen) is
uiterst aktief waar het om de
nieuwe kunst en de jeugd
gaat. Hoera! Want er wordt
in ons land veel teveel
ruimte verknoeid met
groenteveilingen, stillevens
en opvoedkundige manifes
taties. Deze weken in Schie
dam: drie exposities; van
de Wij-zijn-zeventien-foto
graaf Joan van der Keu
ken (21); van de geknech
te kinderen uit Theresien-
Vu<>? jonge mensen in Parijs iele malen vergroot kunt it deze foto xiett op de tentoonstelling van JOAN
VA.V DER KELKEN in Schiedam.
A^OLGENDE week verschijnt in
de boekhandel de kleine
roman Leve Joop Massaker van
de 24-jarige Rotterdamse dichter
Cornelis Bastiaan Vaandrager.
Dit door de Arbeidspers uitgege
ven Boekvinkje is Vaandragers
debuut in boekvorm.
Men kan van dit debuut be
paald niet zeggen dat het een
vernieuwing van de Nederland
se romankunst betekent dat
kan ook moeilijk met één boek
je van zestig pagina's. Wel
kan men het beschouwen als
het waardige debuut van een
„allerjongste" die in de toe
komst wellicht het zijne tot die
vernieuwing zal bijdragen.
Nu staan er nog teveel ove*
bodige. soms zelfs clichématige
fragmenten in, en het verhaa.
valt hier en daar in stukken. Ook
de verteltrant is niet overal ever
sterk.
Leve Joop Massaker gaat ovei
en Rotterdams jongetje. Casper
Lampe, in wie men gemakkelijk
de schrijver kan herkennen. Wa'.
beleeft dat jongetje? Weinig
Vrijwel niets. Het slaat .7.1 ji
ogen op in een vakantiekoloni
aan zee. waar kindertjes bij drui
lerig weer de tekenkunst beoefe
nen. Daar in die treurige omge
ving (,,ik voelde de tranen opk<
men") leert Casper de Rotter
lammer Joop Massakei- kennei
'en leeftijdgenootje, maar vee
lapperder dan hij. De laats'
;aat zijn rijpere vriendje, d?
:ijn zusje met messen bewerk
/erafgoden. Zó zelfs dat hij her.
aet intieme verhaal van hem e
7'n nichtje" vertelt (..eindelijl
eens een mooi verhaal" zeg
Joop Massaker daarna). De kin
deren krijgen een typische klei
ne jongens-verhouding met ge
heimschrift. iets dergelijks als in
Van het Reve's Werther Nieland.
THUIS in Rotterdam. ver
dwijnt Joop Massaker zelf uit
het gezichtsveld maar zijn geest
waart rond in het dakkamertje
van Casper Lampe, die brieven
schrijft aan Joop en ei^ rupsen
tekent met een naald door hun
lijf en een vlag eraan waarop
,.Leve Joop Massaker" staat.
Ej komen enige nieuwe figuren
op de proppen, zoals het uitste
kend getekende, hyper-irritante
vriendje Frans Verstruik, die ve
getariër is en Casper het vis
sen verwijt maar zelf verwoed
vlinders vangt.
De band tussen de twee kinde
ren is hun verzamelwoede. Maar
na een gevecht keert Casper Frans
de rug toe.
Voorts maken we: kennis mèt
de ouders, die hoegenaamd geen
rol spelen, geen goede en geen
slechte anders bijv. dan bij
Gerard Kornelis van het Reve,
die in De Avonden een bijtend
portret van de vader en de moe
der prentte. In delen doet Leve
Joop Massaker overigens wel een
beetje denken aan Van het Re
ve, met name dan aan diens no
velle Werther Nieland. zoals Cas
per groeit grauw en kleurloos on
der de pannen van een Rotter
dams bovenhuis, vlakbij de ran
gerende goederentreinen en het
koolasveld waar de voetballers
zijn. Alleen is Casper een veel
passiever figuurtje als de, hoofd
persoon bij Van het Reve.
Corncli? Bastiaan Vaandrager
voelde de tranen opkomen"
..Hiér hèb je een mes" daar is
Joop Massaker weer. Casper wordt
uitgenodigd diens boeken te ko
men bekijken en er te eten
en dit belangrijke bezoek wordt
een hevige desillusie. In een
goor Rotterdams achterbuurthuis
komt hij terecht, vol krengerige
kinderen en een hoogst merkwaar
dige vader, die knipsels van on
gelukken spaart. Voor het eten
maakt Joop toeren op een gym-
nastiekbrug en Casper, die óók
moet, stapt fout, stort neer en
bezeert een teer lichaamsdeel.
Het einde van het bezoek komt
na een vreemde twist waarbij
Joop zijn mes verliest. Casper
pakt het op.
HET ((voor de ruzie afgespro
ken) tegenbezoek van Joop
ian Casper gaat niet door Hoe
de familie Lampe ook wacht, er
somt geen Joop. Het is voorbij.
,,Nog even naar de zolder. Het
oersje .schuif ik naar achteren.
Ik haal het mes uit mijn -kont
zak en leg het op de vrijgeko
men plaats. ,.Ja ik kom al".
Mijn moeder die me roept voor
iet eten."
Vaandrager heeft een aangrij
pend verhaal geschreven. De gro-
e verdienste ervan is dat het
ioor-en-door-eerlijk is: een eerlijk
/erslag' van een stukje jeugd in
een moderne wereldstad, waar
*een nachtegaal kan zingen.
Vaandrager observeert scherp,
getuige ook zijn poëzie. Zijn werk-
e zal ongetwijfeld minder in
iwang raken dan de korte ver
balen van Harry Mulisch. Het ver-
ehil tussen deze schrijvers: Mu-
sch schrijft, vlot en geolied
en fantasie die zich erg gemak
;elijk laat lezen. Vaandrager
■erkt moeizaam aan zijn ver
ia al, zet zich volledig in en geeft
ipdoende een stuk van zichzelf.
En ondanks de bezwaren tegen
dit debuut, wij geven de voor
keur aan de laatste.
Leve Vaaiidrag«rl
stadt, en één met de voor
zichzelf sprekende titel „het
kind van nu het kind
van toen". Bovendien, en
wat is dat leuk, is er een
flinke ruimte waar de kleu-
ters-van-nu zélf kunnen ver
ven, hetgeen geschiedt met
rode vingers.
JOAN van der Keuken leerden
we kennen door zijn in 1956
verschenen boekje Wij zijn ze
ventien. Dit -boekje sloeg aan
(want wij waren 17) o.m. om zijn
eenvoud. De foto's waren niet
bijzonder knap. noch was de lay
out briljaht. Maar de simpele af
beeldingen van de jongens en
meisjes boeiden meer dan de
technisch-knappe steile platen die
we gewend waren.
Niet lang daarna verscheen
van een middelbaar (én middel
matig) -Gelders r.k. fotograaf een
boekwerkje getiteld Wij zijn óók
zeventien, vol blozende lachende
kindertjes als protest tegen de
schromelijk overdréven som
berheid van Van der Keuken.
Vervolgens zag Waren wij maar
zeventien het licht, het spitse
werk van de héren Gras Heven
"(gek-k'e' jongen) en Remco Wou
ter Gampert die er een Voor
woord, hoort wat bij schreef.
Maar toen zat Joan van der Keu
ken al in Parijs, op een film
school en hij liep er lenzend rond.
Inmiddels verscheen ook zijn
(grote) fotoboek Achter Glas. dat
niet alleen aan Van der Elskens
Een liefdesgeschiedenis op St.
Germain des Prés deed dénken,
maar ook weer veel te mooi in
elkaar gezet werd. en waarvan
de foto's technisch aanmerkelijk
sterker zijn maar ook minder
eerlijk; aan in zwang zijnde ef-
fekten ontbrak het niet en al wa
ren er ongelooflijk goede platen
bij (meisje bij meer) de ruwe
persoonlijkheid van de foto's was
er voor ons een beetje af
bleef over de voortreffelijke tére
tekst van de heer R. W. Campert.
Helaas zijn wij ook niet woest-
enthousiast over de foto's die in
Schiedam geëxposeerd hangen,
en die dus gemaakt zijn in Pa-
14. 15, 16 drie bedden boten
elkaar in Theresienstadt grutme
werkelijkheid in vrolijke kleuren
tan één tan de slachtoffertjes tan
Hel Beest.
rijs toen Van der Keuken er
woonde. Natuurlijk zijn tech
nisch kunnen is volkomen gewor
den, en de foto's hebben niveau.
Maar vier jaar na Wij zijn ze
ventien hadden we meer verwactt
van Joan van der Keuken.
De bezwaren: ook hier weer
'het gewilde soort foto's met de
bijtende zwartwit contrasten, de
„spiegelende" effekten, de te toe
vallige ontmoetingen met de
merkwaardige, meest trieste men
sen. We geloven, dat de tijd van
deze ..gevoelige" bewegingen
voorbij is. Daarom trof ons met
name de plaat van de Kat op
het Kerkhof een foto die de
fotograaf meer gelegenheid geeft
tot scheppen, tot het gebruiken
van zijn fantasie. We hebben een
beetje genoeg van al die al te
gave-trieste koppen, van de mar
kante mannetjes en de bizarre
gebaren. Liever bekijken we een
Pari-s Match, met grote waar
schijnlijker foto's, of de Van dei*
Keukens die er hangen van Rem
co Campert, de meisjes en zijn
platen van de Algerijnse opstand.
- Boven hangen enige honderden
- kindertekeningen- en plaksels, vei-
zameld onder de naam Een
vlinder heb ik hier niet gezien
In 1941 kwamen 15.000 kinderer
uit Bohemen, Moravië, Duitsland.
Nederland en Denemarken naar
Theresienstadt, een kazerne-ach-
tig garnizoensstadje nabij Praag.
Slechts honderd kinderen'keerden
terug; de rest werd vergast in
Auschwitz. Vandaar de navrante
cijferfeiten onder de tekeningen:
geboren 19-2-1934; gedeporteerd
30-7-1942; omgekomen 23-10-1944.
Want tekenen mochten de kin
deren in gevangenschap wel en
dan tekenden zij over het alge
meen niet de zware laarzen, het
prikkeldraad, het grauwe behan?
en het oudbakken brood in de stof
fige Vensternis nee zij teken
den wat zij hier niet zagen, ee*
vlinder bijvoorbeeld, en bloeme
tjes, en een tuinhek en al die dir.
gen uit hun herihnering din
gen die zij nooit meer terug zou
den zien. Slechts af en toe teken
den de kinderen een kazernebec
(zie afbeelding).
Men kan zich natuurlijk afvra
gen of, dezè kindertekeningen a
sich indrukwekkender zijn dan di<
gewone kinderen over heel de we
reld aan de lopende band produ
ceren. Nee. de tekeningen zijr
hetzelfde, maar de feiten ónde^
de tekeningen d.i. de weten
schap dat van de driehonderd ex
posantjes er nog slecht 21 in levei
zijn, geeft ze een trieste diepte
Q.medeiver?.er uit Amerika' Peter Bulthuis vertelt zijn verhaal: op
de achtergrond, nog in nevels, het fronsend hoofd van Anne Tolk,
die te luisteren heejt.
V' ORIGE week donderdag meerde een lijvig schip aan de Wilhelminakade in Rotter
dam. Het uas de Grote Beer: aan boordongeveer veertig jongens en meisjes. Zij
traken een aardig mondje Amerjkaans, want zij kwamen van Amerika.
Van deze boot stapte ook de
achttienjarige Middelburger Peter
Bulthuis, duchtig geknipt en be
brild en overlopend van ervaring.
Hij was een jaar bij de familie
dr. Charles Owen in Asheboro.
North-Caroline, en Pagina Q heeft
een aantal artikelen van zijn
vaardige hand gepubliceerd.
Peter, literaire interesse (afge
knapt op de beat-generation), fer
vent jazzminnaar (menige ..set"
in menige jazzclub beluisterd), is
blij weer in Nederland te zijn en
bevond zich enige uren na aan
komst al op de Markt in Middel
burg, waar men kermis vierde.
En de dag daarop was hij weer
in Rotterdam, waar tien meisjes
ogen hem vragend aankeken.
De ogen van vier Rotterdamse
leerlingetjes van de Meisjes-
H B.S.. die gevieren door de Ame
rican Field Service zijn uitverko
ren voor óók zo'n jaar. en de ogen
van één meisje van de M.M.S. in
Amsterdam die op uitnodiging
van het Teen-age exchange pro
gram Michigan council of church
es naar de Nieuwe Wereld gaat.
Bij dit gezelschap voegde zich
een achttienjarige Spanjaard, die,
als Peter Bulthuis, donderdag in
ons land was gearriveerd om eni
ge dagen later weer naar zijn ge
boortestad Barcelona te vertrek
ken: George Comas (18), die in
Buffalo had gezeten
En vanzelf ging het gesprek,
daar op dat zonovergoten Rotter
damse terras, over de Verenig
de Staten. In zijn tas droeg Peter
Bulthuis, die zich opmerkelijk zel
den en dan nog met schaamte van
korte Amerikaanse zinnetjes be
diende. een dik boek met foto's:
het jaarboek van zijn school in
Asheboro.
Er is één pagina volledig aan
hem gewijd: die jongen uit Hol
land. De overige pagina's geven
een beeld van school en scholieren
en het moest de Rotterdamse An-
HtHHHHWHHimfflHtHlIHmiHWWtttimimiHtHW
teksten HANS VERHAGEN
foto's EGBERT MUNXS
limimiinillUHnitHlllllIHHNIMHHIHIHIIKHIHIttNt
neke Human (18) van het hart
dat ..iedereen er heel anders uit
ziet dan hier".
Veel opgetrokken bovenlippen,
veel crewcut (kortgeknipte) ha
ren en overhemden met figuur
tjes. Allemaal Elvis Presley's op
het eerste gezicht. En dan de
meisjes: Zonder (Europese) lange
Spanjaard Lorna* (18)
uit Buffalo
Peter Bulthim (18)
m..,.afg+hnupt....~
Anneke Human (18)
fanjare
Amerika! Reeds trekken
de nevels op rond het Vrij
heidsbeeld en daarachter
ligt het duizelingwekkende
land, overlopend van dol
lars, dichters, dromen. Een
o Amsterdamse Ingrid (19) jaar verbleven zij in de
naar JacksonUnited States, een jaar uiter
aard vol nieuwe gezichten,
nieuwe vergezichten, nieuwe
uitzichten. Nieuw.
Maar geen van de veertig
speet het weer in Europa te
zijn, waar de ijskasten wellicht
wat minder gevuld en de men
sen ouderwetser zijn.
