VAKANTIE in
het verleden
ERGIFTIGDE OLIJVEN
j FLITS
GORDON
het
1 KAPPIE EN DE KRIELKUNSTMAAN I
NEDERLAND 'T GOEDKOOPST?
Weinig werklozen
In Heidelberg kunt u nog
steeds uw hart verliezen
Roofridders
Burcht der religie
Het slot
Het vat
Goethe
De dwerg
Levend verleden
Toegangspoort
Het spoor terug
Uit de kerken
Maandag 25 juli 1960
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 2
door Louis Sinner
IK heb mijn hart in Heidelberg verlaren", beken
den in vroeger jaren ondernemende jonge lieden,
die een reis hadden gemaakt naar die romanti
sche plaats in Zuid-Duitsland, waar de Neckar
zijn golvende bocht maakt naar het Neckardal.
En wat dat betreft is Heidelberg nog weinig ver
anderd; men kan er nog steeds op zeer gemakkelijke
wijze zijn hart verliezen, want volgens de laatste sta
tistieken leven er ruim dertienduizend meer vrouwen
dan mannen in de beroemde universiteitsstad, die ont
staan is aan de voet van het slot, dat in de elfde
eeuw werd gebouwd.
Doch niet slechts de nuchtere cijfers tonen aan, dat Heidel-
berg nog steeds een stad is, waar men zijn hart kan ver
liezen. De romantiek van een verleden, dat de twintigste eeuw
onbekend is, leeft in Heidelberg naast de strakke nuchterheid
Van een eeuw, die in zijn technische triomf ten onder dreigt
te gaan en in Heidelberg hebben deze twee uitersten een com
promis gevonden.
Het oude Heidelberg wordt beheerst door zijn beroemde univer
siteit. Officieel staan ruim zevenduizend studenten ingeschreven,
maar in werkelijkheid ligt dit cijfer aanmerkelijk hoger. Vanuit
alle delen der wereld komen jonge wetenschapsmensen naar
deze beroemde universiteit, die als weinig andere gastvrij is.
26 l
,,U laat uw verbeeldingskracht op
hol slaan, inspecteur", zei Munro ge-
ergerd. ..Ik begrijp natuurlijk waar
u heen wilt, maar het idee, dat Irë-
dale mij zou hebben trachten te ver
giftigen wegens een politiek menings
verschil, hoe scherp dan ook, is
uitermate belachelijk. In dit land
doen we zulke dingen niet en in elk
geval is Iredale niet zo'n soort ke
rel. Ik weet zeker, dat hij mij geen
kwaad hart toedroeg". Munro haal
de opnieuw zijn horloge te voor
schijn. ,,Ik ben bang. inspecteur, dat
ik nog veel te veel te doen heb om
mijn tijd met dergelijke onwaar
schijnlijke theorieën te verknoeien."
..Heel goed. sir", zei Haines, ter
wijl hij opstond. ,.Het spijt mij. dat
ik u heb moeten ophouden. Apropos,
hoe ging u om met mr. Hind toen
u en hij samen collega's waren?"
Munro keek verrast op. ,,0, heel
goed hij was geen slechte kerel.
Een beetje vreemd, misschien. Vóór
vandaag had ik hem natuurlijk se
dert jaren niet gezien".
..De omgeving moet u na al die
tijd vreemd zijn voorgekomen", zei
Haines. ,,Ging u alleen naar de ka
mer van de hoofdredacteur of bege
leidde iemand u?"
,,Een jongen wees mij de weg",
zei Munro stijfjes. ..Goeie hemel, in
specteur. beschouwt u nu mij als
een mogelijke moordenaar?"
Haines bleef onverstoorbaar. ,.Op
een of andere dag, sir, wanneer wij
beiden minder te doen hebben dan
nu, zult u-mij, hoop ik, inlichten over
de politieke situatie op de Outward
Islands, en ik zal u dan vertellen
van mijn methoden van crimineel
onderzoek. Ik twijfel er niet aan, dat
we beiden heel wat zullen leren."
Hij vergezelde Munro naar de deur.
..Waar kan ik u indien nodig berei
ken
,,In mijn club, de Acropolis. Don
derdag ga ik Engeland verlaten".
,,Dan wens ik u een goede reis",
zei Haines beleefd.
,,Dank u, inspecteur".
,,En als onze mensen u aanbieden
een wakend oogje op u te houden
totdat u vertrekt wel, dan zou ik
dat accepteren, als ik in uw plaats
was, sir. Om u de waarheid te zeg
gen, deze zaak bevalt mij in het ge
heel niet".
HOOFDSTUK 11
Nicholas Ede. de hoofdredacteur,
begaf zich in de namiddag per auto
naar Surrey om mrs. Hind van de
tragedie in kennis te stellen. Hij had
door Andrew Garve
iemand anders kunnen sturen, maar
van nature een kies man met een
sterk verantwoordelijkheidsgevoel
voor zijn staf, beschouwde hij het
als zijn plicht om zelf te gaan. Na
zijn bezoek was hij blij, dat hij de
ze taak op zich had genomen, hoe
wel hij zich na het pijnlijk onder
houd ellendig voelde.
Terug op de krant, had hij nog
meer te doen. De afwezige eigenaar
moest telegrafisch van het gebeur
de op de hoogte worden gebracht.
Met alle geweld moest worden voor
komen. dat de overige directeuren
naar de krant zouden snellen om
daar de verwarring nog meer te ver
groten.
Verscheidene afspraken moesten
worden afgezegd, en nieuwe moes
ten. hoe dan ook. zoveel mogelijk
worden beperkt. Het was de drukste
en ongelukkigste namiddag, die Ede
zich kon herinneren.
De inspecteur had Ede streng aan
zijn woord gehouden en maakte bij
na voortdurend van de diensten van
miss Timmins gebruik. Hij had heel
wat speurders voor het onderzoek
laten aanrukken, wat tót uiting
kwam in de toenemende ontwrich
ting van de werkzaamheden in het
gehele gebouw.
Onder toezicht van Ogilvie was de
clichéafdeling volkomen overhoop ge
haald en het scheen betwijfeld te
moeten worden of nog een enkele
foto voor de eerste editie gereed zou
komen.
Aan de mensen, voorkomende op
de conferentielijst, die Ede aan Hai
nes ter hand had gesteld, werd bij
zondere aandacht besteed, en daar
zij de voornaamste functies bekleed
den had dit rampzalige gevolgen
voor de redactionele werkzaamheden.
Aan de namiddagconferentie na
men zo weinig journalisten deel, dat
Jackson die voorlopig de leiding
op zich had genomen de zitting
maar ophief en in een aparte be
spreking met de chef van de nacht
dienst de samenstelling van het och
tendblad had behandeld. Swedert de
dag van de bomontploffing was er
niet zo'n verwarring op de krant ge
weest.
Even na vijf uur kwam er een
verzoek van Haines bij Ede binnen
of deze nu bij hem kon komen. Ede
ging snel naar beneden onderwijl
trachtend zijn geprikkeldheid te be
dwingen.
Onderweg liep hij even de kamer
van de nieuwsdienst binnen om te
zien hoe Soames het klaarspeelde als
plaatsvervanger van Hind. Hij zag
een verslaggever aan de schrijftafel
zitten, terwijl Soames in een hoek
van het vertrek een druk onderhoud
met een vreemde had, die er uitzag
als een detective in burger.
In de kamer van de verslaggevers
waren twee soortgelijke besprekingen
gaande. Aan werken werd niet ge
dacht. Woedend vertrok Ede weer.
Haines groette hem met een ge
baar van verontschuldiging.
..Het spijt mij, dat ik u reeds nu
weer lastig moet vallen", zei hij.
,,Dat u mij lastig valt. betekent
niets, inspecteur, maar u speelt wel
wat de beest met de redactiemensen.
Uw mannen zijn zo talrijk als sprink
hanen. Ik zei reeds, dat ik bereid
was u alle nodige medewerking te
verlenen, maar is deze invasie nu
werkelijk nodig?"
,.Ik vrees van wel." zei Haines.
..In de gegeven omstandigheden, sir,
kunnen we niets anders doen dan
iedere employé van de krant als een
verdachte te beschouwen. We moe
ten iedereen een verhoor afnemen."
Ede keek verschrikt. ,,De hele staf?
Maar goeie hemel, er zijn meer dan
tweehonderd man!"
..Dat heeft de directiesecretaris mij
reeds gezegd", zei Haines droevig.
..Wat de zaak nog moeilijker maakt
is het feit, dat sommigen met va
kantie zijn. anderen ziek en dat
weer anderen, die vroeger aan de
krant verbonden waren zich hier niet
meer bevinden. En dit alles moet in
alle haast gebeuren."
,,Wat tracht u nu precies uit te
vorsen?"
(Wordt vervolgd)
Het grote Heidelberger vatwie erover praal
praat over zijn kleine betvaker
IN vergeelde geschriften kan men le
zen, dat Konrad von Hohcnstaufen
in 1155 het slot op de dag van zijn stief
broer Friedrich Barba^ossa ten geschen
ke kreeg. Dit is het oudste document
over het slot; wanneer het werd ge
bouwd is niet bekend. Maar als men
de stijl van de oudste ruïnes beziet,
gaat men denken aan de vroege middel
eeuwen, toen. de bergkastelen van
Duitsland nog bewoond werden door
roofridders, die hun zware tol hieven
van de argeloze scheepvaarders die met
hun langzame schepen de Duitse wate
ren bevoeren.
Aan deze roof ridderlijke praktijken
heeft ook de Lorrelei-sage haar ont
staan te danken. De scherpe rotswand,
die zuidelijk van Koblenz in de Rijn
schiet en de schepelingen noodzaakte
langzaam te varen, werd niet bewoond
door een verblindend mooie juffrouw,
die met haar gezang de mannen te dicht
bij de rots lokte, maar door een roof
ridder, die met verraderlijke bakens de
scheepjes liet verongelukken om hu be
zittingen in de wacht te kunnen slepen.
TN 1165 hield het slot van Heidelberg
•l echter op een roofkasteel te zijn, al
zal Konrad von Hohenstaufen onge
twijfeld minder scrupules hebben ge
kend dan de parlementair-gebonden
vorsten van deze tijd.
Ruim tweehonderd jaar later was
Heidelberg al een belangrijke stad
geworden; in 1384 werd er de Rijksdag
van de Duitse vorsten gehouden en 1
oktober 1386 werd de universiteit opge
richt, die eeuwenlang als de belangrijk
ste van Europa gold.
De vorsten van het slot hebben zich
door de eeuwen heen als de speciale
beschermers van de universiteit ge
dragen. Na Italië drong in Heidelberg
als eerste universiteitsstad van Euro
pa de idee van de Renaissance door.
Dit werd bevestigd door de komst
van Maarten Luther, die in 1518 aan
de universiteit een belangrijke reeks
lezingen hield, waarin hij zijn toen
nog fel aangevallen leer verdedigde.
In het wetenschapscentrum Heidel-
berg. waar de filosofie een eerste
plaats innam, geraakten zijn gedach
ten in vruchtbare bodem, en ruim
veertig jaar later, in 1562, werd door
de theologen van Heidelberg, de be
roemde Heidelberger Katechismus ge
schreven, die richtsnoer zou worden
voor de nieuwe leer.
hij bewogen: „Heut' fangt eine neue
Epoche an und wir können sagen:
Wir sind dabei gewesen". (Thans be
gint een nieuw tijdperk en wij kunnen
zeggen: Wij zijn erbij geweest).
En gedurende al deze met historie
bezwangerde eeuwen had het slot bo
ven op de berg Heidelberg beschermd.
Woeste strijd en huiveringwekkende
natuurrampen hadden het geschokt
maar niet vernietigd. Thans kan men
nog de verstilde getuige zien van de
machtige blikseminslag, die in 1689
een. monumentale toren met een slag
in tweeën splitste. Weggezakt in de
heuvel ligt de ene helft van de toren,
opgebouwd uit z.ware rotsblokken, te
gen de berghelling, terwijl de twééde
helft naakt en open de bergtop nog
beheerst.
Doch dit is slechts een klein en in
het totaal gezien onbelangrijk detail
van het gehele slot. Met meer of min
der stijlgevoel hebben de vorsten door
de eeuwen heen vleugels en gebouwen
neergezet, sierlijke promenades aan
gelegd en romantische uitvalswegen
uitgestippeld, die er aan herinneren*
dat men in vroeger jaren behalve zijn
hart ook nog zijn leven in Heidelberg
kon kwijtraken.
f \OK in later eeuwen bleef Heidelberg
de plaats waar nieuwe ideeën een
dankbaar onthaal vonden. Aan het
eind van de achttiende eeuw. in 1775.
kwam Goethe naar Heidelberg en
schreef daar zijn geschriften over de
toen nieuwe vrijheidsidee, die in
Frankrijk en Engeland door Rousseau
en Adam Smith werd verkondigd en
waaruit de Franse revolutie werd ge
boren.
In Heidelberg leerde Goethe inzien,
dat aan de oude toestand, die eeu
wen de Europese maatschappij had
beheerst een einde was gekomen. Toen
hij enkele jaren later als oorlogscor
respondent" meetrok met de Pruisi
sche legers, die tevergeefs poogden
het rampzalige Franse vorstenpaar
van de guillotine te redden, schreef
DOCH niet slechts strijd en weten
schap hebben Heidelberg beheerst.
Reeds Goethe verraadt in zijn
..Faust" dat Heidelberg niet zonder
gevolgen het centrum vormt van een
der beroemdste wijnstreken van Duits
land. In deze tragedie beschrijft Goe
the een groots wijnfeest van studen
ten en imposante vaten in het slot be
wijzen. dat de vorsten van het Hei
delberger slot in het verleden niet ge
woon waren hun dorst met water te
lessen.
In de zeventiende en achttiende
eeuw ontstond er onder de elkaar op
volgende vorsten van het slot een wa
re wedstrijd, wie het grootste wijnvat
kon bouwen. Zij hielden daarmede een
gevestigde traditie in ere, want reeds
in de zestiende eeuw liet Johann Ca-
simir een wijnvat kuipen, dat een ih-
houd had van ruim honderdduizend li
ter.
Karl Ludwig versloeg hem door in
1664 een wijnvat te laten vervaardi
gen, dat een inhoud had van 195.000
liter, maar zijn nazaat Karl Theodor
behaalde de overwinning door in 1750
een vat te laten kuipen, dat een inhoud
had van 220.000 liter. Deze vaten
liggen nog in de kelder van het slot
opgeslagen. Op het grootste vat heeft
men een bordes gebouwd en daarop
worden tijdens de jaarlijkse wijnfees
ten, wanneer de gerijpte druiven in
het Neckardal zijn geplukt, door de
jeugd van "net Neckardal folkloristi
sche dansen uitgevoerd.
WHE in Heidelberg over het vat
V\ spreekt, spreekt over de bewaker
van dit wijnbad, de dwerg Clementel
Perkeo. die zeer speciale grapjes wist
te bedenken, waarvan er nog één in
de kelder te beleven is.
Naast het standbeeld van de dwerg
hangt in de kelder een klok en de be
zoeker wordt uitgenodigd deze klok
op een heel uur te zetten, zodat men
het klokkespel kan beluisteren. Wan-
in
neer echter de gr.ote wijzer op twaalf rz
staat, klapt de gehele klok open en inj L. f I
plaats van het verwachte klokkespelllccldl
te kunnen beluisteren, schiet de be-
zoeker een zacht grauw voorwerp in -
het gezicht, dat in vroeger jaren een zz door
dode of zelfs levende muis moet zijn er
geweest. rr
AL DEZE elementen hebben Heidel-
berg zijn uitzonderlijke faam be
zorgd, een stad van vrijheid, waar
nieuwe denkbeelden een welwillend
onthaal vonden; een stad, waar men
zijn hart kon verliezen; een stad,
waar het grootste wijnvat ter wereld
amper in staat is om de overvloedige
wijnoogst in ontvangst te nemen.
Het prettige is echter, dat Heidel-
berg niet steunt op deze kracht van
voorbije eeuwen, maar dat het zijn
faam 'waard is gebleven. Natuurlijk,
er zijn moderne straten gekomen met
glazen winkels en neonverlichting;
ruim drieduizend inwoners bewegen
zich per bromfiets door het leven en
ruim negenduizend bijna tien pro
cent 'burgers van Heidelberg bezit
ten een auto.
Televisiemasten steken boven de da
ken uit en nachtclubs lokken met hun
onzekere schijn de late wandelaars
naar binnen. Maar daarnaast vindt
men op de transen van het kasteel
een studente, die. verdiept is in een
Perzische krant; Chinezen lopen met
verzonken blik naar de oorkonde-zaal
van de universiteitsbibliotheek en de
Neckar, overspannen door grauwe
bruggen, noodt tot een stille avond
wandeling met een van de vele lie
ve meisjes, die in navolging van de
buitbeluste ridders uit vroeger tijden
op hartenroof uit zijn.
EN dan vormt Heidelberg de toe
gangspoort tot een land, dat de
langste vakantie tot een adembene-;
mende flits maakt. Steile berg-
weggetjes voeren naar grauw-bruine j
kasteeltjes en ondanks het verkeer!
vindt de vermoeide mens in het Nee-)
kardal een verstilde rust. Zelfs in de
meest moderne toeristencentra eindigt
de dag om tien uur 's avonds en wan-!
neer men later in zijn hotel terug-i
keert, moet men de nachtportier uit
zijn bed bellen.
Dat land, dat een dorado vormt ih
een wereld van telefooncellen en brom-
fietsen-met-afgehakte-uitlaat, eindigt i_
bij Heilbronn. waar de eerste berook-
te sporen van het naderende indus-
triegebied reeds zijn te vinden. jg
Dit herinnert de vakantieganger er g
aan, dat zijn vrijheid slechts en- g
kele weken duurt, dat hij weer terug
zal moeten naar de technische triomf, s
wiens slaaf hij is geworden. =s
Natuurlijk keert hij gehoorzaam te-'3
heeft zijn faam van eeuwen onge-!
schonden bewaard, want als hij thuis-
komt, ontdekt hij, dat hij zijn hart in
Heidelberg heeft verloren, zodat het 3
niet anders kan of hij keert terug
naar Heidelberg en de Neckar om dit
rug in zijn slavernij. Maar Heidelberg
verloren hart terug te vinden.
En zoals door alle eeuwen heen,
zal dit ook thans een illusie blij
ven. De roofridders behielden hun
buit en Heidelberg volgt hun spoor
Een hart in Heidelberg verloren,
kan men nooit meer terugvinden
|llllllllllllllllllllllllllllllllllll!llllllllllllllllllllllllllllOilllllllllll!llllllllllllllllllllillllllllllllllll!llllll!fllllllllH
^VTEDERLAND. zeggen
wij zelf graag, is toe
ristisch bezien nog al
tijd een goedkoopte-
eiland tussen de ons
omringende landen. La
ten we echter oppassen,
dat wij niet in groot
spraak gaan vervallen
en ons vergissen!
Inderdaad zijn België.
Frankrijk en Engeland
bijvoorbeeld duurder
voor de toerist dan wan
neer zij bij ons op be
zoek gaan, maar een
langzamerhand beroemd
geworden overzicht leert
ons, dat Nederland in
een rijtje van negen
Europese landen pas op
de zesde plaats komt.
Spanje, weten we alle
maal, is de kampioen in
lage prijzen en tarieven,
maar Oostenrijk, Zwit
serland, Italië en Duits
land winnen het ook van
ons.
Dit alles is in cijfer
tjes op papier gezet
door het Centro per la
statistica Aziendale te
Florence. De toeristi
sche organisaties hech
ten er veel waarde aan,
omdat het overzicht is
gebaseerd op zeer seri
eus onderzoek. Het ziet
er zó uit:
Gemiddelde kosten voor logies en voeding per land in guldens
logies
voeding
logies -f
kosten rang kosten rang kosten
Spanje 6.70 1 13.05
Oostenrijk 9.30 2 11.75
Zwitserland 13.67 5 18.48
Italië 12.80 3 20.80
Duitsland 13 66 4 20.20
Nederland 13.80 6 20.83
België 15.67 7 20.12
Engeland 21.68 9 19.20
Frankrijk 19.20 8 24.42
Verenigde Staten 26.25 10 23.93
4
10
19.75
21.05
32.15
33.60
33.86
34.63
35.79
40.88
43.62
50.18
voeding
rang
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
O
DEN HAAG. De aanvullende werk
gelegenheid is als gevolg van de bij
zonder gespannen arbeidsmarkt terug-1
gelopen van 805 werkobjecten (1 maart I
1960) tot 182 (1 juli). Het aantal te-
werkgestelden verminderde daarmee
met 10.852 man en bedraagt nu 4.841.
Het is echter niet mogelijk, ant
woordt de minister van sociale zaken
op vragen van het Tweede-Kamerlid E.
Zegering Hadders (lib.) het personeel
van de rijksdienst evenredig in te
krimpen. Op het gunstige beeld van
deze zomer kan geen personeelsbeleid
worden afgestemd omdat de dienst aan
vullende werkgelegenheid een voorraad
objecten gereed moet houden, die slag
vaardig kan worden gehanteerd indien
het aantal werklozen plotseling zou toe
nemen. Het aantal personeelsleden liep
al sinds 1955 terug van 343 tot 153.
76. Terwijl Dubbelster zich van zijn f teuterd.
te politie-uniform ontdeed, waste Kpnn>i „Waarom wilt u hem mij niet laten
zijn gezicht schoon in het water van de dragen?" vroeg hij. „Ook kan ik de sa
beek. Vervolgens peuterde hij de
maan uit de namaakloden kogel en stop
te het apparaat in zijn pet.
„Ik heb ja al zoveel hoofdpijn van dat
ding van jou gehad, Dubbelster
zei hij, liet hoofddeksel opzettend, dat
dit er nog wel bijkan."
Professor Dubbelster keek ietwat be-
teiliet zo afstellen, dat u geen hinder
meer zult hebben van de seinen....!
Doch Kappie schudde het hoofd.
„Begin daarover niet opnieuw te ze
veren" antwoordde hij. „Als het erop
aankomt ben jij evenmin te vertrouwen
als die spionnen! Nee, jong, denk maar
niet dat je een kans krijgt om aan de
metertjes van je maan te prutsen!"
Hij strekte de arm en wees naar de
einder.
„Daar moet de kust ergens liggen.
Als we op een afstand de spoorlijn blij- gen in een gevaarlijke toestand verte
NED. HERV. KERK
Beroepen te Wijngaarden B J. Wiege-
raad, kand. te Montfoort. Aangenomen
naar Rijssen A. Kool te Brandwijk.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Nieuw-Amsterdam W. C.
J. Bosschaart, kand. te Wolfaartsdijk
NED. PROT. BOND.
Benoemd tot voorgangster van de af
deling Wassenaar mej. B. Bossert, laat
stelijk werkzaam in India bij de Qua
kers.
Urgentieschema voor
Vlissingse straten
VLISSINGEN. Uit een oogpunt
van veiligheid of behoud van de weg
constructie heeft het gemeentebestuur
een urgentieschema opgesteld voor on
derhoud en vernieuwing van een aantal
straten en wegen. B. en W. wijzen er
op dat verschillende wegen in Vlissin-
ven volgen, koersen we recht op de ha-j ren. Het is vooral aan de zachte win-
ven aan. waar de goeie Kraak voor jters te danken dat catastrofale gevol-
anker ligt. Kom mee." gen tot op heden zijn uitgebleven. Voor
Dit zeggend, zette Kappie er de pas dit plan komt 32.000 gulden op de be-
in en professor Dubbelster, met veron-jgroting 1960. terwijl voorts een extra
gelijkt gezicht, volgdekrediet van 100.000 gulden noodzakelijk
