Koloniale banden
in korte tijd uit
de weg geruimd
HAMMARSKJOELD STELT
BEZOEK EVEN UIT
CUBA NAAST
NAARSTIG
Ex-gouverneur-generaal
schildert Congo-groten
Uit de kerken
Betrekkelijke rust
in Rhodesië
ZEEUWSCH DAGBLAD
MET GERUST
BEROEP OP BELGEN
Oranjebooms
Olympiade
prijsvraag
AUTO SCHOOT IN
KANAAL - 3 DODEN
Financier: Belgen
verlieten het schip
Detwiier. man van
luchtkastelen
Plannen
Gevangenen ontsnapten
in Dahomey
GEPROBEERD ZIJN
GEWEZEN VROUW
TE STEKEN
PORTRET VAN TOP
TOEN
VANDAAG
TOEKOMST
iaterciag zo .an 1960
Pag. O
EEN WERELDDEEL IS ONTWAAKT
Loemoemba op stap met
financier L. E. Detwiier
Veilig was het voor de blanken in Congo gisteren nog allerminst, en ook
kwam het ten westen van Elizabethstad tot een hevige botsing tussen Bel
gische parachutisten en eenheden van het nog altijd ongedisciplineerde Congo
lese leger, maar de toestand was toch zoveel ten goede gekeerd dat Dag Ham-
marskjoeld, de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, zijn vertrek naar
Congo enige dagen uitstelde.
Een van de redenen van Hammars-
kjoeids besluit was zijn wens, overleg
te plegen met premier Loemoemba na
diens aankomst in New York. Ham-
marskjoeld, op wiens schouders de zwa
re taak is komen te rusten van het eco
nomische herstel van Congo, zal var.
Loemoemba willen vernemen wat zijr
plannen zijn.
Helemaal gerust kan Hammarskjoelcl
nog niet zijn, want de man die met Loe
moemba uit Leopoldstad op weg is ge
gaan om in de Verenigde Staten, Cana
da en wellicht nog andere landen de
enorme kapitalen te verzamelen is nie
mand minder dan de financier L. Edgar
Detwiier, die in West-Europa de laatste
tijd met verscheidene luchtkasteel-achti-
ge projekten een bepaalde faam heeft
verworven.
Loemoemba deelde voor zijn vertrek
uit Leopoldstad mede dat hij een over
eenkomst had gesloten met de „Congo
Advertentie
International Management Corporation'
waarmee „verscheidene miljoenen dol
lars" gemoeid heette te zijn. Die maat
schappij zou zich hebben verzekerd van
de medewerking van bankiers, industri
ëlen, ingenieurs, economen, juristen en
specialisten op vele andere gebieden uit
tal van landen, waaronder Engeland, Ja
pan, Nederland, Ierland, West-Duitsland,
Canada en Frankrijk.
Loemoemba deed een beroep op de
Belgische experts, Congo niet te ver
laten. Zij kunnen volgens hem niet ge
mist worden. Hij distancieerde zich van
de gepleegde gruweldaden. Ontoelaatbare
daden noemde hij ze, gepleegd door mis-
DIT ZIJN DE GELUKKIGE
WINNAARS VAN DE 2e RONDE
Mej. M, Douw,
Puisebocht 124b, Rotterdam
V. H. Rijken Rapp,
Marsdiepstr. 340, Den Helder
H. A. Kloosterboer,
Emmastraat 19, Rijswijk
Ph. A. J. de Rop,
Schenkkade 359, Den Haag
W. Zoon,
C.Trompstraat 27, Delft
G. W. M. Weyers,
Oostzeedijk 36, Rotterdam
WELKE ALLEN EEN 2-PERS.
14-DAAGSE REIS NAAR ROME
HERBEN GEWONNEN
Os 500 winnaars van de extra prijzen
krijgen hun prijs een dezer dagen thuis
gezonden.
LEEUWARDEN (ANP) Met grote
snelheid is gistermorgen vroeg een per
sonenauto in het ongeveer vier meter
diepe kanaal langs de Meenscharweg bij
Joure gereden. Drie van de zes inzit
tenden van de auto zijn verdronken.
De slachtoffers zijn de chauffeur J.
van Olphen, H. de Boer en A. Veldhui
zen, allen afkomstig uit Boyl in Fries
land. De geredden zijn de veertienja
rige J. van der Helm, de dertigjarige
H. Vos en de vijftigjarige H. Hof mans.
eveneens allen uit Boyl.
Het is nog niet bekend hoe het onge
luk zich heeft toegedragen. De politie
neemt aan dat de personenauto, die uit
de richting Heerenveen kwam, bij het
passeren van een uit de richting Joure
komende melkauto met grote snelheid
is geslipt en in de berm is geraakt
De auto schoot te water en kwam
midden in het diepe kanaal terecht. De
chauffeur van de melkauto sprong de
wagen achterna om hulp te bieden,
waarbij hij hulp kreeg van een veehou
der en zijn zoon. Zij slaagden er in drie
van de inzittenden te redden. De andere
drie verdronken.
OLYMPIADE TIP:
Genist straks dubbel van de Ne
derlandse successen met 'n qlas
ORANJEBOOM
met goud bekroond!
umËBMMÊÊÊmsÊumÊBmÊammsMÊÊm
LEOPOLDSTAD (A.P.l. Als het aan
de financier Detwiier ligt is de rol van
België in Congo uitgespeeld.
Hij zei gisteren in een persconferentie,
vlak voor zijn vertrek met premier
Loemoemba naar de Verenigde Staten:
„Het bezwaart me te moeten zeggen wat
er met de bestaande maatschappijen gaat
gebeuren. Het klimaat' hier is misschien
voor het voortbestaan van die maatschap
pijen niet zo geschikt meer. Zij hebben
ten slotte het land verlaten; zij verlieten
het schip. Kunnen zij nu nog wel terug
keren?"
dadige elementen, die ook in westelijke
landen als Frankrijk, de Verenigde Sta
ten. West-Duitsland en Italië wel voor
komen.
In New York zou hij wel het licht der
waarheid over het gebeurde in Congo
laten verschijnen en de indruk wegne
men. die bepaalde belangengroepen in
Europa hadden willen vestigen, dat Con
go een eerloos land van bandieten en
misdadigers was.
Loemoemba wierp de schuld van de
tragische gebeurtenissen geheel op de
Belgische regering.
De kwestie-Katanga wilde niemand
forceren. Zeker niet het opperbevel van
het politieleger van de Verenigde Naties.
Dat liet bekend maken dat het voorlo
pig niet in de bedoeling lag eenheden
van het politieleger naar Katanga te
sturen. Het bleef dan ook de vraag wan
neer de Belgische troepen die afgeschei
den provincie zouden verlaten.
Premier Tsjombe van Katanga bleef
op het aambeeld van de onafhankelijk
heid hameren en bleef dreigen met ge
wapend verzet tegen eenheden van het
politieleger zo die Katanga zouden wil
len binnenrukken.
Van onze scheepvaartredacteur
L. Edgar Detwiier is de man die in
maart 1958 te Rotterdam zijn plan
bekendmaakte om met vier reus
achtige passagiersschepen tussen Ame
rika en Europa te gaan varen. Verolme
zou deze giganten bouwen. Inderdaad
reuzen: lang 365 meter, groot 120.000
ton, machinevermogen 350.000 pk, snel
heid 35 mijl, 8000 a 10.000 passagiers
en 3000 hutten, 1400 bemanningsleden
en als klap op de vuurpijl een retour
zou maar 550 gulden kosten.
De totale bouwkosten der vier schepen
zouden echter lVs miljard gulden kosten
en dat bleek in de loop der jaren het
grootste probleem. Herhaaldelijk werd
verzekerd dat de definitieve bestelling
binnenkort of voor een zekere datum zou
geschieden maar tot dusver schijnt de
financiering nog niet rond te zijn. Op
voorhand werd in de herfst van het
vorige jaar bekendgemaakt dat in ons
land in oprichting was de American
European Lines N.V., waarvan de heer
P. S. Gerbrandy president-directeur zou
worden.
Detwiier is zijn hele leven iemand met
plannen van grootse allure geweest. Hij
richtte in 1928 een onderneming op voor
de financiering van waterwegen. Vijf
jaar later stichtte hij een organisatie om
op grote schaal theatervoorstellingen te
financieren. Tien jaar geleden was hij
betrokken bij de oprichting van een
Canadees centrum voor vergaderingen en
tentoonstellingen. Enkele jaren later wil
de hij in New York een enorm perma
nent internationaal tentoonstellingsge
bouw oprichten. Interessant is evenwel
ook dat hij kort na de jongste wereld
oorlog gedurende twee jaar in nauw
contact stond met de Amerikaanse hotel
magnaat H. B. Cantor, die eveneens
droomt van verwezenlijking van twee
reuze passagiersschepen. Deze zullen
weliswaar „maar" 90.000 ton groot be
hoeven te worden maar de gedachten die
achter het plan heersen zijn van even
revolutionaire aard als die van Detwiier.
Ook Cantor heeft tot dusver het benodig
de geld niet bij elkaar kunnen krijgen.
HAVANNA CAP). De Cubaanse re
gering heeft gisteren drie fabrieken van
de Cubaans-Amerikaanse Suikermij. in
beslag genomen omdat de maatschap
pij haar verplichtingen tegenover de
suikerrietverbouwers niet zou zijn na
gekomen. Deskundigen schatten de
waarde van de genaaste fabrieken en
het bijbehorende land op een waarde
van 275 miljoen gulden.
Daarnaast heeft Castro's, regering
een fabriek van de North American
Sugar Corp. in de provincie Las Villas
genaast om deze „doelmatiger" te la
ten werken.
Ned. herv. kerk. Aangenomen naar
Oostwoud—Midwoud J. Boersma. kand. te
Amsterdam.
Beroepbaarstelling. Deheer A. S. Klu-
senaar, kand. te Delft is beroepbaar.
Geref. kerken. Beroepen te Mu.'den G.
van Halsema te Fijnaart; te Steenwijk
J. Vogel, kand. te Wormerveer; te Eem-
dijk A. J. Otter, kand. te Apeldoorn.
SALISBURY (Reuter) De eindelijk
teruggekeerde rust in Rhodesië dreigde
gisteren even opnieuw verstoord te wor
den toen enkele honderden negers zich
ondanks het samenscholingsverbod in
het stadscentrum verzamelden en wil
den oprukken naar de negerwijk Harare.
Het gezicht van twaalf vrachtwagens vol
zwaarbewapende politie heeft de beto
gers kennelijk van hun voornemen af
gebracht om in Harare, waar de vorige
dag politie en militairen werkwilligen
hadden moeten beschermen, de boel op
stelten te zetten. Toch moest een radio-
wagen het ontgelden: de menigte be
kogelde de auto met stenen echter zon
der iemand te verwonden.
In totaal zijn er nu sedert de jongste
ongeregeldheden 180 negers gearres
teerd, van wie de eersten reeds gisteren
zijn veroordeeld.
COTONOU (AP) Tweehonderdvijf
tig gevangenen uit de staatsgevangenis
te Cotonou in de voormalige Franse ko
lonie Dahomey, westelijk van Nigeria,
zijn gisteravond ontsnapt. De politie
denkt dat de juist verworven onafhan
kelijkheid de hoofden van de gevange
nen op hol heeft gebracht en hen tot
hun daad aanzette. Vijftig vluchtelingen
zijn inmiddels weer gepakt. De gevan
genen hadden gemakkelijk spel: zij
werkten als schoonmakers in openbare
gebouwen en als tuinlieden in stadspar
ken.
MIJNSHERENLAND. De 3C-jari-
ge heer J. Bakker uit Gouda is gister
morgen met zijn motor verongelukt op
de Stoutjesdijk te Greup onder de ge
meente Mijnsherenland.
Van onze correspondent
BRUSSEL De Belgische re
gering beschouwt de resolutie
van de Veiligheidsraad als het
minste kwaad, doch zij wil zich
niet definitief uitspreken voor
Wigny, de minister van buiten
landse zaken, uit New York is
teruggekeerd.
Van één onzer verslaggevers
ROTTERDAM. De 32-jarige Rot
terdamse glazenwasser B. V. heeft gis
termiddag na een twistgesprek met zijn
gewezen vrouw op de Stationssingel ge
probeerd haar met een dolkmes te steken.
Doordat de 22-jarige student W. K. C.
van Meggelen uit Barendrecht er tus
sen sprong en de vrouw zich tijdig wist
los te rukken, werd erger voorkomen. De
student liep in de worsteling met de gla
zenwasser een steekwondje in de rech
terarm op, dat in het Coolsingelzieken-
huis is verbonden.
Voorbijgangers kwamen de student te
hulp en wisten de glazenwasser te over
meesteren. Hij is door de politie gear
resteerd.
Moeten de Belgische bases in Congo
ontruimd worden, vroegen journalisten
aan leden van de regering. Hun ant
woord luidde, dat naar hun oordeel het
probleem van de bases thans niet ge
steld is. Eerste-minister Eyskens zei,
dat de toekomst van de bases uitdruk
kelijk gereserveerd is in het op 29 juni
gesloten Belgisch-Congolese vriend
schapsverdrag. Dit verdrag is weliswaar
nog door geen van beide parlementen
goedgekeurd, maar het drukt duidelijk
uit wat beide regeringen wilden.
Hetzelfde geldt trouwens voor de fi
nanciële hulp - aan Congo, die in het
vriendschapsverdrag in uitzicht wordt
gesteld. Over al die zaken moet onder
handeld worden, zei Eyskens. Wij zijn
nog nergens en op het ogenblik zijn on
derhandelingen onmogelijk.
Hendrik Cornelis, die tot 30 juni gou
verneur-generaal van Belgisch Congo
was is gisteren met de boot uit Congo
in Antwerpen aangekomen. Hij werd zo
veel mogelijk verborgen gehouden, want
gevreesd werd voor manifestaties. Cor
nelis verklaarde nooit te hebben voor
zien, dat de gebeurtenissen zich zo zou
den ontwikkelen, als zij gedaan hebben.
Loemoemba noemde hij een gevaarlijke
gek, Kasamoera, de communistische mi
nister van voorlichting in de Congolese
regering, vond hij de gevaarlijkste man
van Congo en van minister Mpolo, die
thans chef van de generale staf van het
Congolese leger is, zei hij dat de man
een tijd in een inrichting heeft gezeten.
Cornelis was van oordeel dat voor de
Belgen in Congo niets definitiefs verlo
ren is. als men het hoofd maar koel
houdt.
- Van een onzer redacteuren
ZWART AFRIKA is in ontzagwekkend snel tempo geëvolueerd.
Letterlijk dagelijks verwerven nieuwe Afrikaanse staten voormalige
koloniën, protectoraten, beheerschapsgebieden en wat dies meer zij
de onafhankelijkheid. Vaak al enkele jaren geleden ingeluid door een
erkenning van autonomie, soms nog onverwacht en slecht voorbereid.
Voor wie de gebeurtenissen heeft bijgehouden is het niet moeilijk
voorheelden te vinden. Voor wie uit de dagelijks wassende stroom
berichten slechts chaos resulteerde, zijn bovenstaande kaarten bedoeld.
Duidelijk wordt hier geïllustreerd dat „zwart Afrika" steeds sterker
opdringt. Zwart Afrika hier in de zin van onafhankelijk Afrika.
Immers, zowel op de eerste als op de tweede kaart is met een zwart
gebied een onafhankelijk gebied bedoeld, toen, nu, of in de naaste
toekomst voor zover we daarin met enige zekerheid kunnen kijken.
Met elkaar in unies, federaties of
ententes, of met de voormalige
machthebbers in lichamen als het
Britse Gemenebest of de Franse
Gemeenschap. Van de thans onaf
hankelijk geworden voormalige
Franse koloniën in Afrika heeft al
leen Guinee verkozen buiten deze
band te blijven: het vaart een
eigen, uiterst-linkse koers en zal
mogelijk nog eens eer. federatie
tie met Ghana (de vroegere Brit
se Goudkust) aangaan.
'T'IEN JAREN GELEDEN:
■*- Afrika nog vrijwel volop
in het koloniale tijdperk, al
was dat ook toen al geen on
beperkte uitbuiting meer en
waren de eerste geluiden van
ontwakend Afrika reeds ge
hoord.
Afrika verdeeld. Verdeeld tussen
de oude Europese grootgrondbezit
ters; Engeland, Frankrijk, Spanje,
Portugal en België. Duitsland was
al sedert 1918 geen partij meer en
had zijn koloniën door de Volken
bond aan de overwinnaars in man
daat zien geven; Italië onderging
na de tweede wereldoorlog eenzelf
de lot en moest zijn gebieden aan
de Verenigde Naties in beheer ge
ven; Libye, Eritrea en Somaliland.
Zuid-Afrika was een Brits domi
nion waar de Britse kroon het hoog
ste 'gezag was, evenals in Zuidwest-
Afrika, de voormalige Duitse kolo
nie die de Unie in mandaat van
de Volkenbond had gekregen.
Soedan toen nog evenals de
Congo met het lidwoord d e Soe
dan geheten genoot de eer een
Brits-Egyptisch condominium te he
ten en zo voornamelijk in de Britse
invloedssfeer te liggen. Dat gold
ook wel voor Egypte. maar
niettemin was dit als koninkrijk, en
waren Ethiopië als in rechte her
steld keizerrijk, en Liberia als
reeds in 1847 bij wijze van Ameri
kaans experiment uitgeroepen neger
republiek, toch de enige drie werke
lijk onafhankelijk Afrikaanse landen.
TVTU >s Afrika in zijn verlam
gen naar zelfstandigheid
en onafhankelijkheid ont
waakt. Vele landen verwier
ven op eigen aandringen of
in verstandig vooruitzien van
de koloniale mogendheden
reeds hun soevereiniteit, en
voor nog vele anderen is reeds
een datum in de naaste toe
komst vastgesteld.
Afrika niet langer verdeeld, maar
verdeeld Afrika. Verdeéld in zijn
opvattingen over democratie, over
de wenselijkheid tot samenbunde
ling, over het aanhouden of verbre
ken van oude banden met vroegere
kolonisators. Toph wint het inzicht
veld dat al die onafnankelijke land
jes m.et vaak slechts kunstmatige
grenzen maar beter in de een of
andere vorm kunnen samenwerken.
CTRAKS zal ook in de laat-
ste sluimerende gebieden
het geluid van de wekker zijn
doorgedrongen. In hoeverre
het ontwaken ruw zal zijn of
mild en prettig, hangt van
eigen rijpheid af, van de wijs
heid der wekkenden of van
sferische omstandigheden in
de internationale politiek-
Met Spanje dat tot nu toe alleen
Spaans Marokko aan het nieuwe
koninkrijk Marokko heeft afgestaan
is Portugal de Europese mogend
heid die zijn bezittingen m Afrika
het langst onaangetast heeft geweten.
In Angola zijn wat moeilijkheden
geweest, maar uit Mozambique is
geen gerucht nog vernomen.
Het Afrika van nu kent vele zor
genkinderen. Sommige redden zich
zelf uit de moeilijkheden, andere
moeten worden geholpen. Of de
voor dit najaar aangekondigde Cen-
traal-Afrikaanse Federatie van de
beide Rhodesiës en Njassaland ook
inderdaad een feit zal worden,
staat nog te bezien. Het rommelt
in Rhodesië en het probleem neger-
blanke speelt er evengoed, zij het
minder sterk als in Zuid-Afrika, een
rol.
In de Unie bestaan sterke neigin
gen tot uitroeping van een repu
bliek; nog dit najaar wil men er
zich in een volksstemming over uit
spreken. De status van Zuidwest-
Afrika zal ook dan nog wel een
steen des aanstoots blijven. Zuid-
Afrika heeft immers stelselmatig
geweigerd om de Verenigde Naties
als wettige erfgenaam van de Vol
kenbond te beschouwen, van welke
volkerenorganisatie het Zuidwest-
Afrika als mandaatgebied had ge
kregen. In de praktijk kwam dit
neer op inlijving tot vijfde provin
cie.
En Congo met Katanga is op het
ogenblik het grootste zorgenkind.
Maar alle kleine kinderen worden
toch ééns groot!