Andries v.d
Poest Clement
vlieger in hart en nieren
Zeventig jarige Louis Heymans
zit nog vol scheppingsdrift
Prof. Smits moet de synode
voor 8 augustus antwoorden
BAAYENS
Oud Soesierberg
leeft in Nisse
Vleugels te hebben is leven
in een nieuwe ciemensie
Hart voor het
leven verpand
Oude vliegerij
herleeit
Borreltje Poes?
Zelfmoord
Met pet rond
Twee hobby's
Jonge Andries
ook piloot
Dragline bezig
gestrande „Pax"
uit te graven
Extra woningen
Bijzonderheden uit synodale discussie
Moderamen overweegt
ontzetting wegens
waardigheid kerk
op receptie van de
Driedaagse expositie
te Schoondijke
commissaris
Middelburger met omvangrijk en verscheiden oeuvre
Kunstenaar die
steeds openstaat
voor
het
nieuwe
Feest op Vrederust
Krabben kampioen
Films voor bejaarden
Autodidact
Omvangrijk oeuvre
Nergens op vast
Zaterdag 23 juli 1960
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 5
NISSE Rondom de figuren van de luchtvaartpioniers hangt
een aureool Niet ten onrechte, zeggen we dan, want het zjjn de
ridders van de fragiele gedrochten, de spinnen en de brikken, de
samenraapsels van latten, zeildoek en pianodraad, die met een
wankel, sputterend en onbetrouwbaar motortje voor het eerst de
wolkenstraten boven ons vaderland gingen verkennen. Het zijn de
avonturiers uit de dagen dat duizenden Amsterdammers zich een
stijve nek keken als Jan Olieslagers een rondje draaide om de
Westertoren.
Vervuld van ontzag keken we ze aan, de mannen die zich in
een vliegpak sjorden alsof ze een poolreis gingen maken.
Datzelfde aureool van stoutmoedigheid hangt ook nog boven
het hoofd van de mannen die in de dertiger jaren, samen met Ver-
steegh de „vijf vingers aan één hand'' vormden en in adembe
nemende stunts de stygerenïle paarden van Fokker menden-
Het waren de roemruchte dagen van „geen man en geen cent",
de tijden van het gebroken geweertje, dat Andries van der Poest
Clement zjjn eerste schreden op de onvergetelijke wolkenpaden
zette. In zijn open cockpit joeg hij vreemdsoortige wolkenkrochten
binnen, ronkend gleed hii de donzen wereld van een nimmer be
treden sprookjeswereld binnen en verpandde zijn hart zo grondig
en zo definitief dat zijn ganse leven op één kaart kwam te staan.
Die ene kaart was het luchtruim.
Nimmer zou hij het meer kunnen vergeten, nooit zou hij het
kunnen loslaten, en terwijl zijn wijde ogen de ruimte dronken, wist
hij dat hij in een nieuwe dimensie ademhaalde. Een dimensie die
voor hem een levensvoorwaarde werd.
Andries van der Poest Clement had vleugels gekregen en daar
mee golden voor hem, zowel "als voor alle mannen die het gekend
hebben, twee principes: Vliegend sterven of levend vliegen.
Dit is een mentaliteit die alleen door vliegers wordt beleden
en alleen door vliegers wordt begrepen.
Maar het leven greep ir.
Ook Andries van der Poest Clement verloor zijn vleugels, werd
op de wereld geïnterneerd en streed zijn roemloze strijd.
Het zijn alleen vliegers die het weten
stuk voor stuk zelfmoordpogingen wa
ren. Maar hij deed het. Voor tegenwer
pingen was geen tijd. en zoiets paste
ook niet in de Soesterbergse moraal.
Op de derde vlucht kreeg hij boven
Leiden drie Messerschmidts achter zich
aan. Stuk voor stuk tweemaal zo snel
als hijzelf en behalve met mitrailleurs
ook met een 20 mm snelvuurkanon uit
gerust. Ga je gang met je vliegende
kinderstoel, dan is het toch een poten
tiële doodkist geworden.
Maar „Poes" kwam er uit. Weet U
hoe?
Door de lessen van zijn superieure
leermeesters in practijk te brengen.
Want vliegen hadden ze hem geleerd.
Van der Poest stuntte, dook omlaag
en ging in de Leidse straten vliegen. En
daar hadden de luchtschutters van het
„Dritte Keich" niet van terug. Ze raak
ten hem kwijt en vonden hem niet meer
terug. Het luchtruim is groot, maar dat
er ook lucht hangt in de straten van
een Hollandse stad hadden de Duitsers
niet geleerd. Van der Poest wist dat
wél en redde zijn leven.
Het een en ander beloofde trouwens
een onderscheiding op te leveren. Wie
meer dan drie oorlogsvluchten had ge
maakt aldus de bepaling mocht
op een hoge onderscheiding rekenen.
Driemaal zelfmoord plegen en tóch weer
ongedeerd op een grasmat landen mag
tenslotte een staaltje heten.
Na de oorlog zou de onderscheiding
loskomen. In 1947 toog Van der Poest
Clement naar Den Haag waar hij voor
een commissie moest verschijnen.
„Zo", zeiden de heren, „en vertelt u
nu maar eens welke heldendaden u
We hebben een bezoek gebracht
aan Andries van der Poest Clement en
het is een belevenis gewordend Urenlang
zijn we ondergedoken geweest in ver
geelde foto-albums, prentenboeken die
een verbijsterende geschiedenis vertel
len en die stuk voor stuk onvervangba
re documenten zijn geworden. Het laat
zich in kort bestek nauwelijks verhalen
wat zich aan onze ogen ontrolde. De
familie-clan, die de bewoners van Soes-
terberg eertijds vormden is geschiedenis
geworden, maar nog voelen we dat on
ze ogen m feite brutale indringers zijn,
in elk geval buitenstaanders die er maar
weinig van kunnen vatten. Oh zeker, de
militaire verhoudingen werden ook des
tijds volgens de regels van de kunst in
acht genomen, maar buiten de militaire
sfeer moet het stel van Soesterberg
heel eenvoudig een bijzonder soort
vriendenkring gevormd hebben.
Van der Poest stond in de houding
voor een generaal, maar een uur later
tikte diezelfde generaal hem op de
schouder en zei: ,,Poes, ga je mee een
borreltje drinken?"
Maar hoe kon dit? Hoe kon die bijzon
dere sfeer groeien?
Het antwoord is even raadselachtig
als onthullend: Het waren de vleugels
die hen verbond. Het waren de vleu
gels die hen zelfs voor het leven ver
bond, want het hoogtepunt van de oude
Soesterbergvliegers is nog altijd de jaar
lijkse reünie. Sterke banden zijn het, die
zovele jaren hun kracht behouden.
De verhalen die van der Poest vertelt
zijn behalve interessant ook min of
meer verbijsterend. Wie zich voorstelt
wat er na '33 in Hitler-Duitsland ge
beurde, die kan zich de uiterste verblin
ding van de westelijke landen bijna niet
meer indenken.
Duitsland: In stampende fabrieks
hallen werden de tanks en de vlieg
tuigen aan de lopende band gefabri
ceerd. Het waren moderne vernieti
gingswapens. die zich langzaam maar
zeker in onoverzienbare rijen opstel
den.
Nederland: Boven Soesterberg vloog
onze luchtmacht". Het waren ver
ouderde tweedekker tj es, die in de
strijd een zekere en onontkoombare
ondergang beloofden.
Dat is dan ook geschied.
Van der Poest Clement heeft in de
mei-dagen van 1940 nog vier oorlogs
vluchten gemaakt. Vier vluchten, die
hebt verricht".
Maar Van der Poest hield z'n mond.
Hij zal gedacht hebben: enfin, laten
we niet buiten ons boekje gaan.
Tegen ons zei hij: „Ik heb geen hel
dendaden verricht".
En zo is het ook. Wat is een helden
daad? Hij heeft eenvoudig gedaan wat
hij moest doenóók voor de com-
missie.
We vlogen omdat we vliegers waren.
Naar de beloning werd niet gekeken,
's Lands schatkist liet in die jaren
trouwens niet veel beloning toe. Mili
tair geweld behoorde bij de kinderschoe
nen van het menselijk ras. De idioten
die er nog in geloofden moesten niet
op een vette boterham rekenen.
Vielen ze kapot, dan moest men met
de pet rond voor de nagelaten betrek
kingen. De weduwe mocht van een fooi
leven.
Verbandactes moesten elke twee jaar
vernieuwd worden, anders mochten de
heren eens in een pensioenregeling val
len, en dat kon Bruintje niet trekken
Maar vliegen deden ze, ook zonder
geld en ook zonder pensioen.
Een moderne generatie kan daar niet
bij. De K.L.M. piloot van heden ver
dient 20 of 30.000 gulden en haalt dan
glashard de Nederlandse vlag door de
modder om er nog een duizendje of
wat bovenop te krijgen.
Ze staakten, nota bene! Van der.
Poest zegt het schamper.
Eind 1945 vloog Andries van der Poest
in Duitsland te pletter. Hij zat met een
Auster boven het Teutoburgerwoud en
kwam in een ondoordringbare mist te
recht. Met de minimale hoeveelheid in
strumenten die een Auster nu eenmaal
had behoorde een catashrophe tot de
duidelijke mogelijkheden.
Maar hij heeft het er levend afge
bracht, zij het dan invalide.
Thans woont hij in Nisse en heeft zich
in de loop van de tien laatste jaren uit
zonderlijk actief betoond.
Twee hobby's tegelijk hadden zijn aan
dacht.
In de eerste plaats bouwde hij op
schaal 1 op 50 de complete luchtvloot
van het voor-oorlogse Soesterberg na.
Dat wil zeggen dat bij hem alle machi
nes terug te vinden zijn die vanaf het
begin van de luchtvaart tot en met 1939
vrij boven Soesterberg hebben gevlogen.
Met inbegrip zelfs van de na de vorige
oorlog geïnterneerde machines. Het is
allemaal nauwkeurig volgens de teke
ningen nagebouwd.
Maar in de tweede plaats hield hij
zich bezig met modelspoorwegbouw.
Een groots emplacement groeide on
der zijn handen, maar wie denkt dat
dit zomaar een aardigheidje is, heeft
het bij het verkeerde eind. We mogen,
van dér Poest Clement gerust een „ho
geschool hobbyist" noemen. De trei
nen, de trams, de stoplichten en alles
wat er bij kijken komt werken volauto
matisch. Het is een miniatuur-wereld
geworden waarin meer dan vierhonderd
f ietslampjes in allerlei kleuren een
sprookjesachtige sfeer verspreiden. Een
netwerk van draadjes, schakelaars en
transformators om duizelig van te wor
den, maar de oud-vlieger kent deze klei
ne technische wereld op z'n duimpje.
Wie dan ook bij hem komt kij
ken heeft aan een middag niet
genoeg. Er is veel te zien en veel
te bewonderen
Enkele van de miniatuur vliegtuigjes
die precies volgens tekening en op
schaal werden nagebouwd. Insiders
zullen verschillende bekende Fokker
toestellen zonder meer weten te
herkennen.
DE ZOON van Andries van der
Poest Clement heet ook An
dries. De kleine Andries prijst
zich gelukkig met zo'n vader.
Nergens ter wereld zou je trou
wens een betere kunnen treffen.
Het is dan ook geen wonder dat
Andries jr. zo mogelijk alles van
de vliegerij afweet wat zijn vader
er ook vanaf weet. Niets ontgaat
hem, hij wil alles van vliegtui
gen weten wat bij benadering te
weten valt. Geen wonder, want
Andries jr. wil piloot worden.
Dat het hem ernst Is blijkt
wel hieruit dat hij al heel wat
uurtjes in het luchtruim gehan
gen heeft. Andries jr. is n.l.
zweefvlieger. Nou ja, hij heeft
zijn brevet nog wel niet, maar
daar is hij ook nog te jong voor.
Toch rust de stuurknuppel al re
gelmatig in zijn handen. Ook hij
heeft een vluchtenboekje, waarin
precies het aantal starts staat
aangegeven. De wolkenwereld is
geen nieuwtje voor hem en zijn
kornuiten zullen hem er beslist
om benijden. De jonge Andries
is juist overgegaan naar de
tweede klas van het Chr. Ly
ceum te Goes. Zijn schooloplei
ding heeft echter geen andere
bedoeling dan de begeerde brug
te slaan naar de geliefde vliege
rij. Ook Andries jr. heeft het
grondig te pakken*. Maar voor
hij de ervaring van zijn vader
heeft. Ja, daar gaan nog wel
enige jaartjes overheen. Vader
heeft maar liefst 5000 uren ach
ter de stuurknuppel gezeten. Als
we een werkdag op zeven uur
stellen, betekent dit dat Andries
sr. twee volle jaren in de wolken
heeft gehangen. Over het aantal
kilometers kunnen we gevoege
lijk zwijgen. Het zal heel wat
keertjes de wereld rond zijn.
WESTKAPELLE. Grommend
reed gisteren een dragline het strand
van Westkapelle op. Laverend rond
om de strandhuisjes zocht hij zich
een weg naar de gestrande Groning
se coaster „Pax". Eenmaal ter
plaatse gekomen begon het „mons
ter" grote happen zand aan weers
zijden van de kustvaarder weg te
graven, waarbij al spoedig op een
ketting werd gestoten. In de twee
weken, dat de „Pax" nu op het
strand van Westkapelle ligt is zij een
halve meter in het zand gezakt.
De werkzaamheden trokken uiteraard
weer de nodige belangstelling. Vooral
van inwoners en badgasten.
Inmiddels hebben de eigenaars van
de kustvaarder, de rederij Stam en
Dijken te Groningen, bij het gewes
telijk arbeidsbureau aldaar een ontslag
aanvrage ingediend voor de gehele be
manning van de „Pax".
ST. MAARTENSDIJK. In de raads
vergadering is medegedeeld dat extra
bouwvolume voor tien woningen is toe
gewezen ten behoeve van de industrie.
Het schilderen der woningen werd op
gedragen: Julianastraat aan Lindhout
te Oud-Vossemeer voor 1680,-, Nieuw-
straat A. de Rijke voor 330,-, toren
Lindhout voor 1750,-, kleuterschool J.
yi. van der Rhee voor 1385.
De raad voelde niet voor ruiling van
grond met het waterschap.
Aan de muziekvereniging werd een
renteloos voorschot van 2400.- gege
ven. De jaarlijkse subsidie werd ver
hoogd van ƒ175 tot 400. Het renteloos
voorschot moet met het subsidiebedrag
worden afgelost. Daar voelde de heer
Koopman niet voor, doch de rest van
de raad was het eens met B. en W.
De onderhandse aanbesteding van de
bouw van acht woningwetwoningen
heeft een bedrag van 89.384,- opgele
verd. Bouwer zou worden de heer A.
Muller. De directie van de volkshuis
vesting heeft het bedrag te hoog geacht
en de aannemer bleek bereid er 300
gulden af te doen. Het bedrag zou dan
nog 399 gulden te hoog zijn. Afgewacht
moet worden wat nu door de directie
van volkshuisvesting zal worden beslo
ten.
De heer N. Mons, onderwijzer aan de
O.L. school, kreeg eervol ontslag we
gens het aanvaarden van een andere
betrekking ingaande 1 oktober a.s.
Medegedeeld werd dat nog geen over
eenstemming is bereikt met de heer J.
Heijboet betreffende verplaatsing van
zijn bedrijf.
Van een medewerker
GOES Aan prof. dr. P. Smits,
heeft het breed-moderamen van
de generale synode der Neder
landse Hervormde kerk enkele
vragen gesteld, waarop deze zou
antwoorden vóór 27 juni, de dag
waarop de synode bijeen zou ko
men. Dat antwoord was toen nog
niet binnen en enkele dagen later
is vanuit de synode met prof.
Smits getelefoneerd. Toen bleek
dat prof. Smits nog overleg pleeg
de met zijn adviseur. Het breed-
moderamen heeft hem daarop
uitstel verleend tot 8 augustus.
Wij schreven in ons overzicht van de
voornaamste synodebesluiten reeds,
dat de meer saillante bijzonderheden
niet uit het officiële verslag' zouden
blijken, maar naar voren zouden ko
men. In het Gereformeerd: Weekblad
lijke pers. Dat is met name wat de
zaak van prof. Smits betreft uitgeko
men. In het Gereformeerd Weekblad
van deze week vertelt de Gorkumse
hervormde predikant ds. P. M. van
Galen erover.
Dat uitstel tot 8 augustus slaat op be
sprekingen die het breed-moderamen
met prof. Smits heeft gehouden, om
dat het hem niet direct uit zijn eme-
ritaatsrechten wilde ontzetten. Wel is
uit wal de schrijver medeelt van de
inhoud ener nota aan de synode dui
delijk, dat het moderamen inderdaad
volgens deze procedure te werk wil
gaan (als de waardigheid of het be
lang van de kerk dat eisen, kan het
breed-moderamen deze recnten ontne
men)
Het gesprek tussen het breed-modera
men en dr. Smits stond op hoog peil
en de praeses, dr. A. A. Koolhaas,
heft daarbij een ernstige rede gehou- i
den. Na deze vergadering zijn aan de
hoogleraar enkele vragen ter catego
rische beantwoording toegezonden. In
tussen is wel duidelijk, dat „meerde
ren uit het breed-moderamen direct
tot ontzetting wilden overgaan".
In de synode hebben 21 sprekers over
de zaak gesproken. Verschillende sy
nodeleden wilden geheimhoudings-
plicht, maar dat is niet doorgegaan,
nadat ds. Van Galen erop gewezen
had, dat de kerk het recht heeft te
weten, wat de synode ervan denkt.
Niemand van de synodeleden heeft het
regelrecht voor de uitspraken van
prof. Smits opgenomen. Wel merkte
men van vrijzinnige kant op, „er
gens" prof. Smits als leidsman te
zien. Maar de „theologische inbreng
van vrijzinnige kant was op dit punt
nihil". Een duidelijke afwijzing van
zijn standpunt lieten de vrijzinnige sy
nodeleden ook niet horen. Wel wees
men op de consequenties die tucht
maatregelen in dit geval zullen heb
ben voor het vrijzinnige deel van de
kerk. En ook anderen verkondigen
ketterijen, vond men.
Geen mening: verzet
Ook enkele rechtzinnige leden van de
synode bepleitten de grootste voorzich
tigheid. Een der hoogleraren wees op
de ongelukkige gevolgen van leertucht
in de kerkgeschiedenis.
De meeste sprekers evenwel steunden
het beleid van het breed-moderamen.
Tegen de bewering dat de synode hier
niets mee te maken heeft, stelden zij
dat allerlei aan de synode gerichte
brieven op beantwoording wachten.
Dit gevoelen van velen vond haar
vertolking in een breed betoog van ds.
P. F. Th. Aalders uit Middelburg,
die zei, dat prof. Smits niet schroomt
de heerlijkheden der kerk te laste
ren en haar aantast in de Zoon van
God. In de mening van de Leidse
hoogleraar zag ds. Aalders niet
maar een theologische mening, maar
een verzet tegen de belijdenis van Je
zus Christus.
Na deze discussie, die een middag en
een avond nagenoeg vulde, besloot de
synode het breed-moderamen een ver
klaring te laten opstellen, naar richt
lijnen die wij in ons synode-overzicht
sl publiceerden.
Er was ook gevraagd om een antwoord
op de vraag, of de synode zelf nu
nog een uitspraak moest doen over de
toepassing van de bepaling volgens
welke het breed-moderamen emeri-
taatsrechten kan ontnemen. Er waren
maar een paar leden die zo'n uit
spraak wilden, het moderamen voel
de er niet voor: het ging niet door.
En er is ook veel t, horen. G
Want het oude spreekwoord
„Wie lange reizen maakt kan
veel verhalen" gaat wel bij uit
stek voor vliegers op.
SCHOONDIJKE. De Maatschappij
tot bevordering van ooftteelt en tuin
bouw in Zeeuwsch-Vlaanderen heeft be
sloten op 17. 18 en 19 september een
tentoonstelling te houden in Sdhoondij-
ke. Verleden jaar kon, in verband met
de droogte, geen expositie worden ge
houden. Het ledental steeg met 93 tot
363 en er is een batig saldo van
2530,54.
Een deel van het miniatuur-em
placement dat van der Poest Clement
in de afgelopen tien jaren bouwde.
Andries jr. is er natuurlijk als de
kippen bij.
MIDDELBURG Het bestuur van de
i r.k. gymnastiekvereniging „Kasporgo"
ite Goes ziet het als een grote eer met
zijn gastgroepen van de internationale
week, de receptie van de commissaris
der Koningin op 1 augustus a.s. te mo
gen opluisteren met een afwisselend op
treden.
De leiders van de groepen krijgen de
gelegenheid hun geschenken aan de
commissaris aan te bieden. Van elke
groep zal een delegatie bij de overhan
diging' aanwezig zijn. Het samenvallen
van de internationale week met deze
receptie is een unieke mogelijkheid om
aan alle officiële bezoekers en bezoek
sters een globale indruk te geven van
wat uitwisseling vermag. Het optreden
tijdens de receptie is voor Middelburg
een nog niet gekend gebeuren waarbij
de buitenlandse groepen tevens van
hun dankbaarheid zullen getuigen voor
de in Zeeland genoten gastvrijheid.
BERGEN OP ZOOM. Op Vrederust
vonden feestelijkheden plaats voor pa
tiënten en omwonenden. Met animo werd
aan de spelen deelgenomen. Konings-
schutter vCrerd de heer P. Matthijs,
ploegleider va ..De Viersprong". Het
optreden van „De trommelare van Roe-
sendaele" in de avonduren werd een
een groot succes.
BERGEN OP ZOOM.
In het zwem
bad had de beslissingswedstrijd polo
Krabben (Bergen op Zoom)Zeehond
(Vlissingen) plaats. De Krabben won
nen met 4—3 en zijn nu kampioen van
klasse 40 van de K.N.Z.B.
COLIJNSPLAAT. Voor de laatste
keer van het seizoen kwamen de be
jaarden. bijeen onder leiding van me
vrouw W. Veldman-Key. Ds. F. J. Veld
man vertoonde enige films, o.a. van
het Koninklijke bezoek aan Walcheren
en een film over de bollenvelden.
(Advertentie)
DE SPECIAALZAAK VOOR UW BRIL
MIDDELBURG Een gesprek
met de Zeeuwse kunstschilder
Louis Heymans betekent, dat hij
doceert en dat ik luister. Want
Heymans is ondanks zijn mees
terschap met de penseel, de ets
naald o£ het houtskool voor alles
tekenleraar. Op bijzonder boeien
de wijze brengt hij z\jn bezoekers
in de ban van de kunst. En wie
bü hem in het atelier vertoeft,
heeft het gevoel er de eerste uren
niet vandaan te komen. Hey
mans, die naar hij hoopt volgen
de week de leeftijd der sterken
zal bereiken, wijdt in een onge
looflijk snel tempo zyn gasten in,
daarbij steeds zgn eigen mening
gevend, in de geheimen van de
schilder- en tekenkunst.
Datzelfde tempo vindt men terug
bij de vervaardiging van zijn wer
ken. Heymans produceert enorm
veel. Ik sta versteld bovendien van
de grote verscheidenheid van doe
ken, van onderwerpen, van stijl en
van richting. Op zichzelf is dit niet
vreemd, omdat de Middelburgse
kunstenaar in zijn onderwijsloop
baan steeds gezocht heeft naar het
nieuwe. Voortdurend wilde hij bij
blijven en probeerde hij contact te
leggen tussen de kunst en het he
dendaagse tijdsbeeld. Daarom ook
kon Hewmans zich gemakkelijk
aanpassen aan de modernen. „Er
zijn er velen in onze kringen", zegt
hij, „die zich sappel maken over
die mensen. Waarom? We hebben
de moderne kunst er bij gekregen.
Daar moeten we dankbaar voor
zijn!"
Heymans, die heel zijn lange leven
heeft opengestaan voor allerlei invloe
den vooral van dit uit Vlaanderen
en Parijs bnadrukt mij dat de vrij
strakke scholing in rijn jeugdjaren
hem altijd benauwd heeft. „Op de
Haagse academie heeft men geprobeerd
mij tekenen te leren, terwijl de schil
der Gerard Jacobs mij de eerste be
ginselen van het schilderen heeft bij
gebracht. Voor het overige ben ik ech
ter autodidact". Louis Heymans, wiens
oeuvre zo sterk tot de verbeelding
spreekt, ook al omdat er in vele wer
ken een diepe geesteshouding is neer
gelegd, voelde zich aanvankelijk aan
getrokken tot het naturalisme.
Later dweepte hy met het impres
sionisme, maar ten slotte zoch hij zijn
heil in het expressionisme, welke rich
ting hem toch het meeste zegt- Maar
de Middelburgse meester verbindt er
de voorwaarde aan, dat dit expressio
nisme in zijn doeken gestalte moet
krjjgen met moderne tendenzen en
middelen.
Zelf egt hij van
de schilderkunst,
dat zij niet alleen
zinnestrelend be
hoeft te zijn,
maar dat zij door
haar geestehou
ding een belang
rijke culturele
taak kan hebben.
Heymans meent
dat haar pictu
rale waarden door
ritme, kleur en
aktuur primair
zijn en een neer
slag vormen van
de innerlijke
spanning van de
schilder. „Schil
derkunst" is lang
niet altijd ver
klaarbaar", gaat
hij verder, „even
min als het ge
zang van de
nachtegaal, waar
wij toch eigenlijk
veel meer naar
móeten luisteren,
evenals het kij
ken naar de ster
ren en talrijke
andere wonderen
uit de natuur.
Doen wij dit al
les dan komen
wij stellig dich
ter bij de mo
derne beeldende kunst te staan".
Louis Heymans Is een voorstander
van de moderne evolutie in het „teken
onderwijs. Hij zou eigenlijk graag wil
len zien, dat de leraren maai' een
halve week op school vertoefden om
in de andere helft in het volle leven
te staan en de steeds veranderdende
maatschappij te bestuderen. Hij was
ook een der eersten die met heide
handen de ervaringen van de kinder
psychologie beetgreep om deze te pro
jecteren op zyn schetsen, zyn doeken
en zijn etsen.
De in trecht geboren Heymans kwam
in 1913 als vakonderwijzer tekenen en
leraar handtekenen aan de avondschool
voor nijverheidsonderwijs naar Vlis
singen- „Ze zeiden tegen me, toen ik
van Den Haag naar Zeeland ging:
Wat ga je nu beginnen. Daar in Zee
land eindigt de wereld, man! Ik was
echter nauwelijks over de Kreekrak,
toen ik begreep dat ik in Zeeland
móest werken. Wat een natuur, wat
een luchten, wat een land-schap! Na
tuurlijk, ik besefte ook dat ik in een
uitermate nuchtere provincie kwam,
waar liefde voor kunst en cultuur
slechts bij weinigen te vinden was.
Maar juist daarom kwam ik tot het
inzicht dat er voor mij hier een werk
terrein lag!"
Weldra verhuisde Heymans naar
Middelburg, waar hij leraar tekenen
werd aan de Rijkskweekschool en aan
het Stedelijk Gymnasium. Dit bleef hij
tot 1955. Toen werd Heymans gepen
sioneerd. Maar zijn scheppingsdrift
bleef en wie het voorrecht heeft in
zjjn atelier en de bijkamertjes te mo
gen grasduinen die staat perplex van
het omvangrijke oeuvre, dat Heymans
dit jaar van zyn hand heeft laten
komen. „Rustig aan", zei de dokter
tegen hem. „Maar", voegde Heymans
met vuur me toe: „Als die kunst je
in bezit heeft, dan moet je wel achter
de ezel kruipen!"
In de loop der jaren heeft de Mid
delburgse schilder zestig etsen in koper
en zink, voornamelijk betrekking heb
bend op Zeeuwse onderwerpen, de
wereld ingestuurd. Hij lithografeerde
de diverse affiches, maakte pastelteke
ningen voor het stadhuis, exposeerde
op tal van tentoonstellingen in Neder
land en leidde in 1955 in Rotterdam
het congres in ter gelegenheid van hei:
75-jarig bestaan van de Nederlandse
Vereniging van Tekenonderwijs, waar
bij o.m. zijn aan de Rijkskweekschool
bij zijn afscheid nagelaten „Estetisch
testament" 100 tekeningen in 30
„teken"-mogelijkheden voor het
eerst werd geëxposeerd. En verder
schreef hij nu en dan in tijdschriften
en kranten artikelen over beeldends
kunst als integrerend deel van de sa
menleving.
De werken van Vincent van
Gogh, Kees van Dongen en Jan
Sluyters hebben Louis Heymans
altijd sterk geïmponeerd. Hij is
ook een groot bewonderaar van
Picasso, die hij ondanks zijn ra
riteiten toch een ware meester
in de schilderkunst vindt. „Pi
casso keerde dertig jaar geleden
de vuilnisbakken al om", be
klemtoont Heymans, „hij buitte
de moderne mogelijkheden uit.
Ik probeer dat ook te doen. Maar
ik zit nergens op vast." Zo is het
ook met de onderwerpen. Een
van zijn doeken heeft hij genoemd
„Les mystères". „Je moet nooit
een poging wagen je in alle din
gen te verdiepen. De natuur
blijft een wonder. De allergroot
ste Creator is immers Hij Die bo
ven ons woont!"
Bromfietser tegen auto
GRIJPSKERKE. Door onbekende
oorzaak is op de Poppendaalseweg de
bromfietser M. uit Grijpskerke in bot*
sing gekomen met een vrachtauto be»
stuurd door P. uit Meliskerke. liR
bromfietser heeft waarschijnlijk ee®
schedelbasisfractuur opgelopen. 4
