Wanhoop in
W ageningen
Pohlmann: „Ik heb
Rosemarie Nitribitt
niet vermoord"
Standvastig
in zee van
eiland
onrust
JOOP z.
VRIJ MAN
„Je gaat je toch niet van kant maken voor die Julia?"
Mededogen met
student die
schoot op
hoogl
era ar
Militairen namen verlof om
aan oefening mee te doen
Mali zelfstandig
Loonvoorstellen
globaler toetsen
Dinsdag 21 juni 1960
ZEEUWSCH DAGB1AD
Pag. 5
STRUIKELBLOK
GEEN PARADIJS
NIEMAND DEUGDE
GRIFFIER VERMOEID
KSSST-KSSST
MOED VERLOREN
HONDERDVIER GETUIGEN
UITWEG
VOORBEREIDING
SCHOTEN
IK MOEST WACHTEN
sinaasappel
citroen
vruchtenlimonade
Leger liep geen risico
SS-man Hahn in
Hamburg ontdekt
WEST-BERLIJN SCHRIKT NIET MEER
In kelder getroffen
door steekvlam
Duitse jongelui zwaar
gewond bij autobotsing
Van onze rechtbankverslaggever.
ARNHEM Gisteren heeft de Arnhemse rechtbank in de
zaal van het gerechtshof de eigen zaal kon de publieke belang
stelling niet aan) de gehele dag besteed aan de ontrafeling van
de achtergronden van een van de meest opzienbarende voorval
len uit het Nederlandse studentenleven, het drama van de 34-
jarige Bulgaarse vluchteling-student Joseph L. In de vroege
avonduren van zaterdag 2 januari j.l. heeft hij in wanhoop een
pistoolschot gelost op zijn 58-jarige Wageningse hoogleraar me
vrouw Reinders-Gouwentak. De vrouwelijke professor werd in
haar schouder getroffen.
Het was een rechtsgeding zoals
men dat zelden meemaakt. Hier werd
geen streng onderzoek ingesteld van
uit de ongenaakbare sfeer van de
rechtsbedeling; hier worstelden men
sen met elkaar om de waarheid te
achterhalen van een tragedie, die
zich met geen pen laat beschrijven.
Hoeveel juridische bekwaamheid
de officier van justitie, mr, J. van
IJzendoorn, ook aan het slot van zijn
requïsitoor aan de dag legde voor hij
„poging tot doodslag" en een gevange
nisstraf van anderhalf jaar als con
clusie stelde, het hele betoog van de
magistraat was eerder een pleidooi
dan een vordering.
Hij bood bewogen „zijn" verdachte
de helpende hand en trachtte in alles
begrip te wekken voor 's mans situatie.
Voor de raadsman van Joseph, mr.
N. M. Muller, bleef niet veel meer te
doen dan de strijd aanbinden tegen de
kwalificatie „poging tot doodslag" die
de officier aan de daad van Joseph gaf.
Het was eigenlijk niet Joseph, die
terecht stond. Veeleer werden diens
tragische levensomstandigheden onder
de loep der kritiek genomen. Het meest
van al had het slachtoffer in deze
zaak. professor Reinders-Gouwentak
het te verduren.
Zij was het geweest, in wie Joseph
hèt grote struikelblok op de weg naar
zijn universitaire succes had gezien.
Te kwader trouw of niet. zii had aan
die meningsvorming duidelijk mee
gewerkt. Joseph, die een Servisch
sprekende tolk in het Macedonisch
antwoordde, die van tiid tot tijd ge
broken Nederlands sprak, vertelde het
zo: „Ze zei steeds tegen me, ga weg,
ga weg, hier is geen plaats. Ga maar
naar je eigen land. Wat zoek je hier
Zo verklaarde hij het niet alleen gis
teren aan de rechtbank, vol begrip
aangemoedigd door de president, mr.
B. W. van Houten, zo had hp het ook
steeds verteld aan de mensen, bij wie
hij in Wageningen gastvrijheid genoot.
Vier jaar geleden kwam Joseph onder
auspiciën van het Universitaire asyl-
fonds in Nederlands landbouwcentrum
aan. Hij had een vluchtelingenbestaan
van zo'n acht jaar achter de rug,
waarin hij zich toch in Zuidslavië een
universitair brevet van vermogen had
weten te verschaffen. Het Zuidslavisch
hoger onderwijs bleek evenwel niet
aan de Nederlandse maatstaven te vol
doen. Het paradijselijk bestaan, dat de
jonge, in 1948 uit Bulgarije gevluchte
student zich na jaren van internering
en zwerven aande Veluwezoom had
ingedacht, verkeerde al spoedig in een
boze droom.
De taalmoeilijkheden waren groot,
maar erger was het dat hij geen be
hoorlijke ondergrond had om er de
studie in Wageningen (bosbouw) op te
funderen. De hoogleraren waren cou
lant, zij schonken hem zelfs zijn propa-
deutisch examen. AI spoedig bleek
echter, dat hij voor de kandidaatsstudie
ongeschikt was. Als men toen de zin
ledigheid van het geheel had ingezien,
had men Joseph misschien veel teleur
stellingen kunnen besparen. Men gaf
hem evenwel een nieuwe gelegenheid,
verlengde zlin examentermijn en ver
grootte zijn toelagen. Als eis werd ge
steld dat hij ultimo januari 1960 examen
moest hebben gedaan in de wis- en
plantkunde. Joseph werkte, was van
goede wil, doch hij kón het eenvoudig
niet. Hij miste de voorbereidende ken
nis totaal.
Daarbij kwam dan, dat hij voor de
plantkunde een vrouwelijke hoogleraar
op zijn weg ontmoette, die het hem
bijzonder moeilijk maakte, en wier
karakter gisteren nu niet bepaald be
zongen werd. Zij was ervan overtuigd,
dat een mens alleen onder haar leiding
wetenschappelijk succes kon boeken,
zo getuigde een van haar vroegere
assistenten, de Boskoopse landbouw
kundig ingenieur F. Schneider. Deze
geestesgesteldheid leidde ertoe, dat zij
maar weinig waardering voor de pres
taties van anderen kon opbrengen.
Mevrouw Reinders had de heer
Schneider zelf even tevoren geschetst
als iemand die ..in rijkstijd stond te
praten" als een wetenschappelijk kneus
je (hij had zich aan haar leiding op den
duur onttrokken), kortom als een te
verwaarlozen figuur. Het was met
vreugde, zo zei zij, dat zij deze dingen
in het openbaar kon vertellen, „want
de heer Schneider trad immers in deze
zaak ais getuige a décharge op". Over
drie andere assistenten (waaronder een
lector) vprtelde zij dat zij die eveneens
met plezTer had zien vertrekken. De
lector werkte niet. een mannelijk
wetenschaoneliik ambtenaar verpraatte
ook al „riikstijd" en een vrouwelijke
assistente was jaloers geweest, omdat
zii niet met kop en schouders boven
haar, mevrouw prof. dr. Reinders-
Gouwentak, had kunnen uitsteken.
Het hele getuigenis van de vrouwe
lijke hoogleraar, die als zij niet aan het
woord was, uitvoerig aantekeningen zat
te maken, was zo zelfverzekerd en zij
beschuldigde zo uitvoerig allerlei men
sen uit haar omgeving, dat men het de
president van de rechtbank kon aan
zien, dat hij moeite met haar had. Op
een gegeven ogenblik schoof de griffier,
een jonge ambtenaar, met een vermoeid
gebaar pen en papier van zich af.
De woordenstroom van de hooglerares
was toch niet te stuiten.
Van wat de vluchteling Joseph over
haar vertelde was niet veel waar, zo
vertelde mevrouw Reinders in haar be
toog, dat men gerust een „requisitor
onder ede" zou kunnen noemen. De
jongen werkte niet, en was volgens
haar alleen maar uit op het verkrijgen
van nog een vrijstelling.
..Ik heb hem eens door de amanuensis
laten verwijderen", zo vertelde zij ver
ontwaardigd. Volgens getuige had deze
dorpelwachter bij die gelegenheid tot
Joseph gezegd: Kom maar mee, zij is
toch gek.
Mevrouw Reinders: „Ik heb spijt, dat
ik toen de politie er niet bij heb ge
haald, hij schreeuwde en ik voelde me
bedreigd!"
Joseph had haar vaak bezocht, zo
vertelde hij gisteren, om redelijk met
haar over zijn studiemoeilijkheden te
kunnen praten. Zij had steeds een ge
sprek afgekapt en had hem zelfs voor
het front van al zijn veel jongere mede
studenten met een „ksst-gebaar" de
practicumzaal uitgestuurd, omdat hij
een paar houtblokjes verkeerd had aan
gepakt.
,,Op grond van deze overtreding had
zij hele generaties de deur kunnen wij
zen", zo merkte haar vroegere assistent
Schneider, die het voorval had meege
maakt, op. Verder had mevrouw Rein
ders als grief tegen Joseph, dat hij
monsters niet keurig op hun plaats
achterliet Ook had zij eens gezegd, dat
hij nooit door zijn examen zou kunnen
komen. Verder zou zij eens hebben uit
geroepen: „Je kunt een vrijstelling krij
gen als je verdwijnt - emigreer!"
Door dit alles, dat de officier van ju
stitie als een onderdeel van een tragedie
van vergissingen bestempelden, zon
<5erU/6EP*VX!*?. CM&t/VOBZS-'
Gxw&mk fixn/r e£/*&?0&cr
UC& PBKOtel POOZMHZ
Joseph de moed in de schoenen. Hij had
gehoopt na zijn studie zijn ouders, die
door zijn vlucht een tijdlang in een
communistisch concentratiekamp in
Bulgarije hadden moeten doorbrengen,
geldelijk te kunnen steunen, maar zijn
weg tot de verwezenlijking van dit
ideaal werd geblokkeerd door die ene
persoon: mevrouw Reinders.
Was dit een waanbeeld van hem?
Een inwoonster van Wageningen, bij
wie hij op kamers was geweest getuig
de: „Als van alle verhalen, die ik sinds
1946 uit de mond van talloze studenten
en afgestudeerden over mevrouw Rein
ders heb gehoord, tien procent waar is,
dan is wat Joseph zegt zeker waar". Het
was ook deze vrouw, die, toen de offi
cier van justitie betoogde, dat statistisch
gesproken de examenresultaten van
mevrouw Reinders niet verschilden van
die van andere hoogleraren, in een
plotselinge opwelling uitriep: „Top
punt!"
Tegen het einde van het vorige jaar,
naarmate de door het Universitair asyl-
fonds gestelde termijn verstreek, rijpte
bij Joseph het plan om zich een uitweg
te banen uit zijn moeilijkheden: zijn
zoveelste vlucht: ditmaal in de zelf
moord. Makr hij zou dat doen op een
manier, die ook mevrouw Reinders zou
treffen. Hij zou nog een laatste poging
doen om haar te spreken te krijgen.
Als zij dan weer weigerde, zou hij zich
vlak voor haar deur met een pistool
schot van het leven beroven. Josephs
tolk, de Amsterdamse leraar in de Sla
vische talen Dupuis, verklaarde dat een
dergelijke handelwijze niet vreemd is
in de streken, waar de vluchteling van
daan komt. Zo'n zelfmoord kan men
beschouwen als een sociale moord. De
gene. op wiens terrein het lijk wordt
aangetroffen is het slachtoffer van een
levenslange boycot. Hij wordt dood ver-
klaard.
Zijn voornemen maakte Joseph onder
bedekte termen aan zijn vrienden in
Wageningen kenbaar. De vrouw, bij wie
hij op kamers was geweest, vertelde
gisteren, dat hij eind 1959 had gezegd:
Ik ga naar haar voor een laatste on
derhoud, ik blijf daar, zij zal geblameerd
zijn". Later zei hij: „In het land waar
ik terecht kom zijn geen potlood en
papier".
Toen de vrouw hem vroeg: „Zeg, je
«aat Julia (mevrouw Reinders) toch
niets doen?" antwoordde Joseph: „Nee,
dat zou ze wel willen, ik in de gevan
genis voor haar!"
De vrouw vroeg verder: „Je gaat 3®
toch niet van kant maken voor die
Julia?"
Joseph: „Sssst",
Op 2 januari 1960 kwam het ogenblik
van de afrekening met bet uitzichtloze
leven, Joseph had in de kerstdagen in
Italië een pistool met patronen gekocht.
Op de tweede dag van het nieuwe jaar
stelde hij orde op zaken, want hij wist
dat prof. Reinders hem niet zou willen
spreken. Hij bracht geleende spullen
een kussen en een lamp naar zijn
vroegere gastvrouw terug en wilde
haar kinderen met cadeautjes heden-
ken. Ook gaf hij brieven in bewaring.
„Je mag ze pas versturen als je vijf
dagen lang niets van me heb gehoord",
zei hij. Zijn gastvrouw zag daar toen
niets bijzonders in, omdat hij eens ge
rept had over een vlucht als versteke
ling. Later herinnerde zij zich pas zijn
raadselachtige toespelingen van enkele
weken tevoren.
Joseph dronk enkele cognacjes met
haar en haar man en ging laat in de
middag weg. Hij keerde nog eenmaal
naar zijn kamer in een studentenflat
terug, laadde daar zijn pistool en ging
op pad naar hotel De Wereld waar hij
wist dat professor Reinders en haai
man (een emeritus hoogleraar) vaak
dineerden. Hij had hen er enkele malen
geobserveerd.
Mevrouw Reinders verklaarde giste
ren: „Ik voelde me toen al bedreigd.
Ik wilde wel naar de politie gaan,
maar realiseerde me dat ik me be
lachelijk zou maken",
Die zaterdagavond nuttigde het echt
paar inderdaad het avondmaal in het
hotel. Na het eten begaven zij zich op
weg naar huis. Joseph volgde hen. Hij
mengde zich vlak bij hun woning in
hun gesprek haalde zijn pistool voor
de dag en zei: „Naar huis, naar huis,
anders schiet ik hier al".
Mevrouw Reinders, die er gisteren
op stond, dat haar gedrag niet ais een
resultaat van verwarring maar als een
uiting van opperste controle zou wor
den genotuleerd, maakte een beweging
met haar paraplu. Toen klonk een
schot. De kogel trof haar in de linker
schouder (Mevrouw Reinders: „Als ik
met niet had afgewend, was hij zeer
gevaarlijk in de longtop terechtgeko
men").
Joseph loste nog gen schot in de
richting van dë echtgenoot van zijn
hoogleraar. Toen nog één. Daarna zette
hij het op een lopen. In zijn schoen
sopte bloed. Hij had zichzelf vermoede
lijk in het been geschoten. Of hij toen
nog zelfmoord wilde plegen, hij wist
het gisteren niet meer. Alles was zo in
een bliksemschicht aan hem gebeurd
Zelfmoord zou hij op dat ogenblik
overigens nooit hebben kunnen plegen.
Want hij had tijdens zijn vlucht de
patroonhouder uit zijn pistool gedrukt.
Het wapen was waardeloos geworden.
In hotel De Wereld belde hij na enig
omzwerven radeloos zijn vroegere gast
vrouw op. Die ried hem aan naar de
politie te gaan. De agenten brachten
hem onmiddellijk naar het ziekenhuis
voor verzorging van zijn been. Me
vrouw Reinders gisteren: ,,Ik moest
wachten omdat ze bezig waren hem te
behandelen."
Dit nu was het verhaal van Joseph,
de vluchteling. Heeft hij een poging tot
doodslag gepleegd? De officier van
justitie, die wel in de aanvankelijke
zelfmoordplannen van Joseph geloofde,
zag het gisteren zo: „Als zijn schot het
hart van mevrouw Reinders had ge
raakt, hadden wij het ongetwijfeld als
doodslag gekwalificeerd. Mevrouw
Reinders heeft bewogen, haar schouder
is nu getroffen, het is dus poging tot
doodslag. Er moet in Joseph iets zijn
gebeurd, waardoor hij van zijn zelf
moordplannen afzag en tot deze daad
kwam", een redenering, die de verdedi
ger, zelf een oud-officier van justitie
gaarne aanvocht. De rechters zullen op
4 juli uitspraak doen.
BONN. In de Frankfurter
rechtszaal boog zich gistermiddag de
38-jarige, met een donkere bril ge
wapende vertegenwoordiger Heinz
Pohlmann voorover en zei, zonder
een zweem van aarzeling: „Ik heb
Rosemarie Nitribitt niet vermoord".
Daarmee had hij voor de misschien
wel honderdste maal ontkend dat hij
in de middag van 29 oktober 1957 in
een luxe flatwoning te Frankfurt am
Main de befaamde en rijke West-
duitse prostitué Rosemarie Nitribitt
vermoordde.
De officier van justitie in dit proces
Is daar echter stellig van overtuigd
Op die voor Rebekka zoals de bij
naam van Rosemarie luidde fatale
middag moet een. tot dusverre onbe
kende gezellig met de prostitué hebben
zitten praten. In haar kamer was na de
moord namelijk maar weinig overhoop
gehaald. Men ontdekte de moord pas
twee dagen later; ze was gewurgd. Uit
haar weelderig ingerichte flat waren
18.000 mark verdwenen. Overigens
heeft Rosemaries enige erfgename,
haar moeder, daarvan niet veel na
righeid ondervonden, want de in vele
hoge Westduitse industriële en handels
kringen befaamde jongedame had zich
goed laten betalen. Zij liet maar even
een vermogen van honderdduizend
marken achter!!
GEEN ALIBI
Het onderzoek in dit proces leidde
naar Zuid-Amerika, Zwitserland,
Frankrijk en andere Europese landen.
Niet minder dan 104 getuigen zijn op-
Advertentie
EINDHOVEN Om aan een mili
taire oefening mee te kunnen doen
hebben enige militairen voor vandaag
en gisteren verlof gevraagd en gekre
gen. Zij zijn leden van de Eerste Ne
derlandse parachutistenclub. Als zo
danig werken zij mee aan een herha
lingsoefening van het 314e bataljon
infanterie.
De infanteristen zouden een aanval
van parachutisten op een denkbeeldig
vliegveld op de Oirschotse heide pro
beren af te slaan. Alles zou zo echt
mogelijk moeten zijn. Echte parachutis
ten waren dus een vereiste. Alleen, het
Nederlandse leger heeft geen valscherm
troepen. Daarom werd de hulp ingeroe
pen van de parachutistenclub. Onder de
35 leden die zich beschikbaar stelden,
waren ook enige militairen. Hun mede
werking was van harte welkom, maar in
civiel verband, zodat het leger geen
verantwoording zou dragen.
De parachutisten hoefden niet veel te
doen. Alleen maar neer te komen. Mili
tairen zouden op de grond klaar staan
om hun plaatsen in te nemen.
De demonstratie valschermspringen
liep niet voor alle parachutisten even
fortuinlijk af. Een militaire arts brak bij
het neerkomen een arm. een andere pa
rachutist kwam ongelukkig op zijn nek
terecht en bleef een tijd bewusteloos,
een meisje kwam in een boom terecht.
taljon infanterie onder leiding van luite
nant-kolonel Wiersma te wachten tot
zij „snel en agressief" moesten optre
den. Zo zijn de voorschriften voor het
bestrijden van parachutisten.
De mannen lagen volgens voorschrift
ongeveer vijf kilometer van het denk
beeldige vliegveld af. Steeds bestaat
immers de mogelijkheid van een atoom-
bomaanval.
Al een uur nadat de parachutisten
waren geland uitte het snelle en agres
sieve optreden zich in salvo's over het
vliegveld van de artillerie die de in
fanterie ondersteunde. Nog wat later was
ook de infanterie ter plaatse. Een groep
van hen stak zelfs in niet te stuiten
geestdrift onder een stralende hemel in
rubberbootjes het Wilhelminakanaal
over.
Vandaag zal de hele oefening worden
herhaald voor de mannen van het 315de
bataljon infanterie.
DAKAR (Reuter) Afrika is een
nieuwe staat rijker geworden. Sedert
gisteren is de Mali-federatie (de sa
mengevoegde voormalige Franse ko
loniën Senegal en Soedan in weste
lijk Afrika) een onafhankelijk be
staan als republiek begonnen binnen
de Franse gemeenschap.
Mali heeft daarmee dezelfde status
verkregen als Madagascar en zijn volks
huishouding zal voornamelijk op land
bouw en veeteelt moeten steunen. Sene
gal beslaat maar een zesde deel van
Soedan maar telt tweederde deel van
Soedans inwoners; samen bezit de Ma
li-federatie een zes miljoen inwoners.
Vreugde
Ondanks het feit dat de nieuwe rege
ring de feestelijkheden tot een mini
mum had willen beperken, was de
vreugde in beide gebiedsdelen groot.
Van het vroegere paleis van de Franse
hoge commissaris in Dakar nu het
paleis van de federatie wapperde voor
het eerst Mali's vlag: groen, geel en
rood. Het officiële onafhankelijkheids-
feest wil men pas op 17 januari vieren:
de verjaardag van de vereniging van
de beide gebiedsdelen.
Senghor, voorzitter van de volksver
tegenwoordiging, zei in een redevoering
een neutralistische politiek voor Mali te
verwerpen, met name de „positieve neu
traliteit" van sommige Afrikaanse poli
tici.
In de bossen bij Oirschot lagen on
dertussen de mannen van het 314e ba-
Opsporingsambtenaren van de PTT
hebben in het afgelopen weekeinde sa
men met de marechaussee en rijks
politie verscheidene clandestiene zen
ders opgespoord en in beslag genomen.
Een van de zenders noemde zich Ve
ronica. Twee zeventienjarige scholie
ren uit Vriezenveen bedienden deze
zender.
Het Residentie Orkest vertrekt vrij
dag van Schiphol voop een bezoek aan
Portugal. Het orkest geeft in dat land
vijf concerten.
Eigen nieuwsdienst
HAMBURG. Met enige verrassing
blij'kt op grond van Israëlische gegevens
de voormalige SS-Standartenführer
Ludwig Hahn, die destijds een leidende
rol heeft gespeeld bij de uitroeiing van
de Joden in het ghetto te Warschau en
het massavernietigingskamp Treblinka.
in Hamburg woonachtig te zijn.
Een Israëlische organisatie verzamelt
thans naarstig bewijsmateriaal tegen
Hahn, waartoe overlevenden als getui
gen worden opgeroepen. Het is niet
bekend in hoeverre Duitse instanties bij
een nader onderzoek zijn betrokken.
De elfjarige Jan van Lith is gister
middag bij het zwemmen in de Waal on
der de gemeente Tiel verdronken.
Van een onzer redacteuren
De Oostberlijnse student woont met
zijn vrouw 'bij zijn moeder in. Zijn va
der sneuvelde bij Stalingrad. De jon
geman krijgt van de overheid een stu-
dieloon. Als vrijgezel zou hij daar van
kunnen leven, maar niet met een ge
zin. Zijn vrouw werkt er dan ook bij,
vertelde bij.
TAE HUISVROUW in West-Ber-
lijn die eens iets „anders" wil
eten, behoeft slechts een bepaald
telefoonnummer te draaien en ze
hoort gedurende enkele minuten
een kookpraatje, aangepast aan de
tijd van het jaar. Haar leveranciers y jji/1 ftJT/ ATVf
hebben alles wat ze nodig heeft om &miyrurr zii*lx
de telefonische raad op te volgen.
De winkeliers in het oosten van de
stad moeten dikwijls „op het mo
ment niet in voorraad" laten horen.
Kleren zijn in het westelijk stads
deel volop en in alle kwaliteiten te
koop in het Oosten zijn de prijzen
voor textielgoederen hoog en de kwa
liteit laat vaak te wensen over. Daar
om gaan zoveel Oostberlijners, on
danks de soms scherpe controle door
de Volkspolitie aan de sectorgrens,
nog altijd naar West-Berlijn om een
nieuwe jurk, mantel of costuum te
kopen. Om dat te doen
moeten ze in West-Ber
lijn Oostmarken wisse
len tegen Westmarken,
wat voor hen dus zeer
onvoordelig is. „Maar
we doen het toch,
liever minder vaak veel
geld neertellen maar
goede kwaliteit", zei ons
een Oostberlijns student
met wie we in gesprek
raakten.
HUIZEN
We kwamen over hui.
zen te praten. „Vindt
u dat geen verschrik
kelijke verspilling van
bouwmateriaal", vroeg
deze man, op de pila
ren en tierelantijnen
wijzend van de toren
gebouwen in de Stalin
Allee waar we elkaar ontmoet
ten. „Dat is toch geen Duitse archi
tectuur", vervolgde hij, „zo bouwen
ze hier nu niet meer. Gelukkig maar
want de woningnood is schrikbarend.
De huren zijn bij ons vrij laag, dat
is een voordeel, maar om een woning
te krijgen
Van onze Amsterdamse redactie
AMSTERDAM De oud-ver
zetsman Joop Z., die zich vorige
week zaterdag vrijwillig bij de
Amsterdamse officier van justi
tie heeft gemeld nadat zijn naam
was gevallen in de zaak van de
valse francs voor de F.L.N., is
gisteren opnieuw door de rijksre
cherche verhoord.
Vast is komen te staan, dat Z., die
in Amstelveen eigenaar van een druk
kerij is, geen bemoeiing heeft met het
maken van de valse francs. Wel blijkt,
dat hij connecties heeft gehad met de
in deze zaak reeds in Osnabrück ge
arresteerde typograaf O.
De laatste zou met toestemming van
Joop Z. in diens drukkerij* loonstaten en
andere valse papieren voor de F.L-N-
hebben gemaakt. Men wilde zich er
niet over uitlaten in hoeverre Z. hier
van op de 'hoogte is geweest. De offi
cier van justitie heeft echter geen aan
leiding gevonden om de voormalige
secretaris van de geruchtmakende com-
missie-Oberlander in voorlopige hech
tenis te houden.
UTRECHT, De 63-jarige mevrouw
C. P. Achterberg-Van Hattem werd gis
teren toen zij met een brandende kaars
in de hand uit de kelder van haar huis
aan de Abstederdijk wat aardappelen
wilde halen, plotseling door een steek
vlam getroffen. Zij moest met brand
wonden in een ziekenhuis worden op
genomen.
Later bleek dat in de kelder een op
lossingsmiddel had gestaan in een fles
je, waarvan de kurk was gesprongen.
Het vocht was vervlogen en had de
lucht met explosieve gassen bezwangerd.
Rondom ons trokken lange stoeten
arbeiders op met rode vlaggen en
spandoeken. Trompetgeschal weer
klonk Jonge pioniers en jongetjes
met blauwe en witte hemden van de
Vrije Duitse Jeugd leidden hele school
klassen naar de route waar een be
vriend buitenlands staatshoofd langs
zou komen. Kleuters met rode jurk
jes en rode papieren mutsen op drib
belden gehoorzaam mee. De juffrou
wen vuurden de kindertjes aan bij het
zingen van strijdliederen over het
heerlijke leven in de D.D.R.
„Dat doen de mees
ten ook alleen maar
omdat ze moeten",
meende onze student.
„U ziet toch zelf ook
wel dat die gezichten
allesbehalve vrolijk
staan." De student had
gelijk, de zichten ston.
den niet vrolijk. Ook in
de ondergrondse op de
terugweg merkten we
dat nog eens duidelijk.
En wat een verschil
toen we ons een half
uurtje later in West-
Berlijn weer onderdom
pelden in het geroeze
moes van deze wereld
stad. Toen we de strak
ke lijnen bewonderden
van het nieuwe toren
hoge Huis der Elektri
citeit op de Ernst Reu-
ter-Platz, op grote plat
tegronden de uitbreidingsplannen beke
ken van de Technische universiteit in
de Tiergarten.
GEEN SENSATIE
Ondanks alle ellende in Oost-Berlijn,
ondanks de politiek zo moeilijke en
nog altijd gevaarlijke toestand waar
in het eiland West-Berlijn zich be
vindt, veel sensationeels is er niet te
beleven. „Het sensationele aan Ber
lijn is de normaliteit ervan", zei bur
gemeester Willy Brandt onlangs over
zijn gemeente. „Wij doen gewoon ons
werk, we hebben iets gepresteerd en
we willen onze opbouw voortzetten.
Het komt niet op het aantal miljoe
nen aan als het om het recht gaat in
vrijheid te leven. Niemand zal ons van
dit recht beroven", voegde de bruin
verbrande Willy Brandt aan deze
woorden toe.
West-Berlijn-s burgemeester vulde de
ze woorden nog aan door te zeggen:
„Wij behoren bij het vrije deel van
Duitsland en zullen daar bij blijven
behoren".
SCHOTEN
Ze mogen nu en dan eens bezorgd
het hoofd schudden, de Westberlijners,
wanneer het aan de buitenlandse poli
tieke hemel weer wat rommelt, wat
bang zijn is hebben ze al lang gele
den vergeten. Ook dit komen wel wel
door, was de algemene reactie op het
mislukken van de topconferentie en de
hernieuwde dreiging die daar het ge
volg van was voor hun stad. Ze ma
ken gewoon hun vakantieplannen, de
beurs reageerde niet wild, er trad
geen kapitaalvlucht op, de opdrachten
voor de Westberlijnse industrie blijven
stijgen. Nog nooit was het aantal
werklozen in de stad zo laag als thans.
Berlijn is net als een paard dat er
aan gewend is geraakt dat er links en
rechts geschoten wordt. Het beest
schrikt daar op het laatst niet meer
van en loopt gewoon door.
WERKELIJKHEID
Oppervlakkig gezien is er ook niets
bijzonders aan de hand in Berlijn,
maar vergelijkt men eens plattegron
den van de stad van westelijke en
van oostelijke makelij, dan ziet men
opeens weer de realiteit van het pro
bleem. Op de Oostberlijnse kaart
zoekt men vergeefs naar de Straat
van de 17e juni in West-Berlijn, de
naam die herinnert aan de opstand
van 1953 in de communistische stad.
En op de Westberlijnse kaart staat
Frankfurter Allee, tussen haakjes in
kleine letters er achter: Stalin Al
lee
Pas goed beseft men de afschuwe
lijkheid van de werkelijkheid wanneer
men ziet zoals wij zagen bij ons vertrek
uit Berlijn: een trieste rij vluchtelin
gen die per vliegtuig op weg naar
te bondsrepubliek gingen.
HEINZ POHLMANN
18.000 DM in acht dagen
geroepen en een deel van hen was gis
teren in de reeds op de eerste dag
propvolle rechtszaal aanwezig.
De officier van justitie staat tegen
over Pohlmann met een handvol fei
ten. Hij mist evenwel enkele zeer be
langrijke schakels in de keten van be
wijzen tegen de vertegenwoordiger, zo
als diens bekentenis. Zijn beschuldiging
is daarom alleen gebouwd op een reeks
van aanwijzingen. Pohlmann mist bv.
een deugdelijk alibi. Zijn relatie met
Rosemarie Nitribittwier naam via
film en boek een symbool van de scha
duwkant van de Westduitse welvaart
werd was bijzonder intiem. Het is
de politie bekend dat Rosemarie op
de dag vóór de moord bij een juwelier
een ring ter waarde van 20.000 mark
had besteld. Om die ring te kopen, had
zij dit bedrag van haar bankrekening
gehaald. Na de moord vond de politie
in haar flat slechts 1300 mark terug.
VEEL GELD
Maar in de eerste novemberdagen
van 1957 bleek de vroegere altijd be
rooide Pohlmann plotseling veel mar
ken te bezitten hoewel hij juist voor
de 29ste oktober grote schulden had
gemaakt. Maar Pohlmann kocht op 4
november alweer een auto van tien
duizend mark en betaalde contant. Van
zijn schulden deed hij vervolgens 6500
mark in baar geld af. In acht dagen
tijd gaf hij op deze wijze 18.000 DM uit.
Tot dusverre is hij er niet in geslaagd
de justitie duidelijk te maken hoe hij
dat geld heeft verdiend. Ook over zijn
verblijfplaats in de middag van de 29ste
oktober kon hij nog geen ronde verkla
ring afleggen.
BLOEDVLEKKEN
Zwaar weegt tegen Pohlmann voorts
een broek met bloedsporen. Op de
avond van de moord vond een vriend
hem thuis met een snijwond in zijn ge
zicht. Toen de politie hiervan hoorde,
deed zij bij de vertegenwoordiger een
inval, vroeg zijn kostuum en kreeg een
jas met een andere broek dan die er
bij hoorde. De politie vond ten slotte
de bij de jas passende broek, pas ge
wassen en bijzonder nauwkeurig ge
reinigd. Bij nader onderzoek bleken op
die broek nog bloedsporen achter te
zijn gebleven.
Op deze manier heeft het Frank
furter Openbaar Ministerie de kring
rond Pohlmann wel nauw gesloten
niet nauw genoeg tot dusverre, want
een overtuigend bewijs acht men nog
altijd niet geleverd en Pohlmann be
tuigt keer op keer zijn onschuld, ook
toen hij van februari tot september
1958 geheel alleen in een cel werd ge
zet. „Ik zal tijdens het proces de zaak
precies uit de doeken doen", zei hij
steeds weer in gevangenschap.
Gisteren deed Pohlmann nog geen
opening van zaken, hij kwam niet ver
der dan de sobere woorden „Ik heb
het niet gedaan".
UTRECHT Het toetsen van de loon
voorstellen door de daarvoor aangewe
zen instanties zou wat globaler moeten
worden, zei gisteren in Utrecht de heer
D. Roemers, voorzitter van het N.V.V.,
tijdens een vergadering van de Alge
mene Nederlandse bedrijfsbond voor de
tabaksverwerkende industrieën.
Hij meende, dat dit het in theorie
brengen van de praktijk zou zijn, om
dat de normen voor de huidige loon
politiek door de overspannen arbeids
markt niet kunnen worden gehanteerd.
De indruk van de heer Roemers was.
dat door de grote economische groei
en de omstandigheid, dat er nog lang
durige arbeidsovereenkomsten lopen, al
weer een nieuwe, achterstand is ont
staan voor de werknemers.
Het verschijnsel van de „achterblij
vers is overigens, ook door de gunsti
ge economische ontwikkeling, niet zo
erg als het N.V.V. had gevreesd, al
dus de heer Roemers.
HARDINXVELD-GIESSENDAM.
Twee Duitse jongelui zijn gistermorgen
zwaar gewond bij een autobotsing o-p
rijksweg 15 bij Gorinohem.
Het waren de achttienjarige kapster M.
R. Tetz en de twintigjarige vertegenwoor
diger S. P. W. Berger, beiden uit Keulen.
Zij reden in een personenauto in de rich
ting Gorinchem. Ter hoogte van het kruis
punt Kon. Wilhelminalaan zwenkte plot
seling een vrachtauto, die van de andere
kant kwam, naar links, waarschijnlijk:
door het leeglopen van een band.
De vrachtauto reet de personenauto aan
de Linkerkant open. De twee inzittenden
werden er uitgeslingerd en moesten zwaar
gewond m het ziekenhuis te Gorinchem
worden opgenomen. De chauffeur van de
vrachtauto bleef ongedeerd.
GERINGER TEKORT OP
BETALINGSBALANS V.S.
WASHINGTON (AP).
Het tekort
op de Amerikaanse betalingsbalans is, op
jaarbasis, teruggebracht tot 3 miljard
als gevolg van een sterke stijging van
de export. In 1959 bedroeg het tekort
o,ö miljard.
De afvloeiing van goud bedroeg in het
eerste kwartaal slechts 50 miljSen. Dit
is de kleinste hoeveelheid in twee jaar.
In Haarlem werd bij de Nutsspaar-
bank in mei 1,1 miljoen meer inge
legd dan terugbetaald tegen 217.281
in april en 939.421 in mei 1959.