De Berkelse arts bleef
zijn onschuld betuigen
OP EERSTE
DAG VAN
PROCES
BLEVEN
RAADSELS
BESTAAN
CHESSMANS DAGEN
SCHIJNEN GETELD
GEEN DEBAT
OVER EEN
KROONPRINS
Hunter naar Niv.-Guinea
bij gebrek aan beter
HELIKOPTER - LANGZAAM
EN WEERLOOS - MACHTIG
WAPEN IN DE STRIJD
ering acht
Reg
grondprijzen
te boog
WAT STOND ER IN GESMOKKELDE
BRIEF AAN Mr.
SCHUTTEVAERDRIEKLEUR IN
PLAATS VAN RECLAMEVLAG
Donderdag 28 april 1960
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 7
VVD WIL HERZIENING
VAN DE ARMENWET
Op Kd9.TI fepl 20 stuks f. 1,
Het cadeautje
Ambtsgeheim
Waarom vernietigd
Tien maal eerste
Gespannen
Veel geconfereerd
Cyaankali
..Goed"
....Meer niet
Een mens - wat hij
ook gedaan heeft
Hoog tempo
Petities uit alle delen van de wereld
Adenauer op CDU-dag
ALLEEN MOKMER
Toneelstukje
Arie L.
KLEIN BEREIK
DE EISEN
ZEER GEVARIEERD
LONDEN-MOSKOU VIA
HOEK VAN HOLLAND
Nieuwe persbreidel
Den Haag niet
naar de Veluwe
Eigen nieuwsdienst
DEN HAAG. De VVD heeft een
commissie ingesteld die de herziening
van de Armenwet zal gaan bestuderen.
De wet dateert al uit 1912. De WD j
acht het een blijk van vooruitstrevende
sociale politiek om aandacht te schen- j
ken aan de herziening van de wet. Het
is de bedoeling, dat de commissie voor
de algemene vergadering van de WD
in 1961 een nota over haar zienswijze
zal uitbrengen.
Advertentie
LEEUWARDEN. De raad
sels in de zaak O. zijn op de
eerste dag van de behandeling
voor de Leeuw rder rechtbank
geen stap tot et oplossing ge
naderd. Integendeel ze zijn
ingewikkelder geworden dan zij
al waren. De mysteries hebben
zich. zo zou men kunnen zeg
gen. vermenigvuldigd.
Boven alles uit torende gisteren
een kardinale vraag: hoe is het ver
gif dat Arie L. doodde in de straf
gevangenis binnengedrongen? Bij de
bespreking van dit vraagstuk viel
plots een naam. die in de voor
geschiedenis van het proces een
(ogenschijnlijk) te verwaarlozen rol
had gespeeld: de naam van de
Haagse jurist mr. M. H. Huygens,
raadsman van dr. O. in diens „Ber
kelse moordaffaire".
De Haagse concierge van een non
nenklooster, H. C. Duivenvoorde, stief
vader van de overleden Arie L., ver
klaarde gistermiddag na een langdurig
en gepeperd verhoor, dat hij op ver
zoek van Arie een brief aan deze
advocaat uit de Leeuwarder gevangenis
had gesmokkeld. Deze mededeling
deed hij, toen hij de rechtbank ver
telde dat zijn stiefzoon het tijdens een
bezoek van zijn ouders in augustus
1957. dus een half jaar voor zijn dood.
steeds had gehad over een ..goede
vriend" die wel aan een recept zou
weten te komen voor Arie's oogziekte.
L. sukkelde namelijk met zijn gezichts
vermogen en had driemaal een specia
list bij zich gehad. Hij droeg af en,toe
een bril. In brieven aan zijn ouders
had Arie later steeds gesproken over
een mysterieuze ..Piet", die ,,van
vakantie" zou moeten terugkomen met
een cadeautje". Wie bedoelde Arie met
die „Piet" en wat stelde dat ..cadeau
tje" voor9
De stiefvader van Arie en ook zijn
moeder bleven op deze vragen het ant
woord in alle toonaarden schuldig. Een
dik, vet vraagteken bleef er ook staan
achter het mysterie: wat stond er in
de gesmokkelde brief aan mr.
Huygens?
cv
De rechtbank ging hierop niet in en
nadere informatie bij de tegenwoor
dige raadsman van dr. O., mr. Schoot
stra, leerde ons dat dit ook geen zin
had. De justitie had mr. Huygens
tijdens het vooronderzoek al over die
vraag benaderd, maar deze had zich
toen beroepen op zijn ambtsgeheim.
Hoe het zij, het kwam zonneklaar vast
te staan dat mr. Huygens in de ge
sprekken tussen Arie L. en dr. O. een
grote rol heeft gespeeld. Arie had zijn
ouders en ook zijn gisteren ter zitting
gehoorde broer en1 zuster verteld dat
de advocaat van de Berkelse arts ook
aan zijn zaak zou werken. Vraag: In
hoeverre was mr. Huygens van dit
alles op de hoogte?
Uitvoerig werden de Haagse con
cierge en zijn vrouw aan de tand ge
voeld over hun behandeling van het
buisje cyaankali, dat de Gentse neef
van dr. O.. Rogier Verhaegen. begin
1958, kort voor Arie's dood, aan hen
had opgestuurd. Bij het buisje was een
briefje gevoegd: ..Voor Piet" stond
erop. De concierge was met het be
staan van dit door hem overigens ver
nietigde briefje pas voor de dag ge
komen nadat hij al ettelijke malen was
verhoord.
President: Waarom vertelde u
het zo laat had u iets te verbergen?
Getuige: Neen, mijnheer de presi
dent. echt niet.
President: Het lijkt toch wel zo.
Getuige: Neen, helemaal niet.
C7
De president vraagt waarom dc con
cierge het buisje met inhoud in de
w.c. heeft gegooid en de verpakking
heeft verbrand.
Getuige: Arie had een goede ken
nis en die had iets voor zijn ogen en
zou een receptje aan ons sturen. Dat
moesten wij dan weer aan Arie geven.
Toen kwam het pakje en toen dach
ten wij nan dat recept en ook aan die
brief van Arie over die Piet met zijn
cadeautje. Ik vond het zo vreemd, dat
ik tegen mijn vrouw heb gezegd: daar
wil ik niets mee te maken hebben, en
toen hebben we alles weggedaan.
President: Hebt u de cyaankali
echt niet naar Leeuwarden gestuurd
cf het erheen meegenomen?
Getuige: Nee, echt niet.
Na de concierge wordt diens vrouw,
de moeder van Arie Lodder, gehoord.
MILWAUKEE (Reuter) De Noors-
Nederlandse Fjell-Oranjeiijn heeft voor,
het tiende achtereenvolgende jaar een
van haar schepen als eerste, na de ope-|
ning van het seizoen, op de Grote me
ren zien aankomen.
Dit schip, de Harpfjell, dat een la
ding aan boord had uit België, Neder
land, Duksland en Frankrijk, bereikte
de St. Laurens-zeeweg maandag. Het lag j
een dag vóór op zijn vaarschema er,
meer dan twintig uur op zijn grootste i
rivaal, de Transquebec van de Posei-
donlijn.
SCHIEDAM. Van de werf Gusto i
v.h. A. F. Smulders is gistermiddag de
shelterdekker Caster te water gelaten.
Dit schip, dat 14.200 ton deadweight
meet, werd b j dc I.H.C.-Holland be
steld door de Sociedad Transoceanica
Canopus s.a. in Panama City. I
pep&sinsNr.
Zij huilt als zij binnenkomt en mag
van de president gaan zitten. Ook zij
vertelt over de goede vriend, het
cadeautje en het mysterieuze pakje.
Haar relaas is niet te stuiten, totdat
de president haar toevoegt: „Kwebbel
nou eens niet zo door, mevrouw!"
Gedetailleerd volgt dan alles wat haai
man even te voren heeft verklaard.
Ook zij blijft bij een stellige ontken
ning als hij vraagt of zij toch niet het
cyaankali heeft doorgestuurd naar Arie.
President: Het gekke is toch maar
dat dat spul toch is aangekomen.
Getuige (aarzelend): Ja.
teld. Arie L. had het steeds doen voor- had en sindsdien was de oorspronkelijke
komen alsof hij zijn vrouw alleen maar goede verhouding verslechterd,
arsenicum had gegeven om een zwan- j}e vergiftigingspogingen die Arie L.
gerschap bij baar te verstoren. Een zou hebben ondernomen, kwamen gis-
soortgelijk vernaai stond ook te lezen termiddag uitvoerig ter sprake bij het
m de brief die na zijn dood in het verhoor van de celbezoeker van de Ber-
bezit van dr. O. is aangetroffen. Daarin ^else arts, het hoofd van een uloschool
beschuldigt L. zichzelf ervan dat hij de Karl Qerhartl. Deze getuige werd onder-
irrmixiT tra n rip Hprl?pl?p arts pp» rifver».
Tijdens de scherpe ondervraging van
de ouders van het slachtoffer in zijn
tweede moordzaak zat dr. O. gespan
nen te luisteren. Hij was gisteren trou
wens een en al aandacht voor alles wat
er werd gesproken. Af en toe stelde hij
zelf een vraag, meestal over details.
Toen de president van de rechtbank,
de grijze mr. Van Maanen, een paar
maal met zijn argeloze humor een wat
nerveus gelach aan zijn onder een ban
levende toehoorders ontlokte, lachte dr.
O. uitbundig en schokschouderend mee.
Men kan het deze man aanzien, dat hij
acht jaar achter slot en grendel heeft
gezeten. Bleek, met ingevallen wangen,
zit hij naast de blozende Friese politie
mannen die hem moeten bewaken. Hij
vrouw van de Berkelse arts een derge
lijke behandeling, echter nu met cyaan
kali, heeft laten ondergaan.
Werkte Arie op zijn manier mei
dr. O., voor wie hij op de een of
andere wijze grote bewondering
koesterde, aan een revisie van beider
zaken? Zou het zo kunnen zijn, dat
de arts hem het verhaal over zijn
te doden, doch slechts om onge
wenste konsekwenties van een in
tieme verhouding te voorkomen en
dat zou je altijd in je straf schelen."
Vast staat dat Arie veel met dr. O.
..confereerde". Zijn celbezoeker had hem
draagt een oud, slechtzittend bruinge- het gezelschap van de Berkelse arts hevig
streept kostuum, volgens de mode anno afgeraden. Ook alles wat het gevangenis-
1952 voorzien van breed uitlopende personeel over L. verklaarde wees in
broekspijpen. Zijn handen frommelen de richting dat hij iemand is geweest in
af en toe zenuwachtig op zijn knieën wiens woordenboek het begrip, „zelfr.
;en bij tijd en wijle zoekt zijn blik door moord" niet voorkwam. Maar waarom
de zaal naar een bekend gezicht. Maar heeft hij dan toch daarover in zijn brief
niemand beantwoordt zijn vage pogin- gerept? Hadden de mannen in hun cyni-
worpen aan een eenvoudig vernietigend
verhoor, want noch de president, noch
de rechter, noch de officier en evenmin
de verdediger van O. hadden begrip voor
zijn nalatigheid.
Hij had immers, zonder de gevangenis
autoriteiten te waarschuwen, kort voor
verhouding onder de naam Piet de dood van Arie L. cyaankali voor dr.
Bergermet de doktersvrouw heeft O. ter identificatie naar de apotheker
ingeblazen onder het motief: „Als je Van Spanje in Leeuwarden gebracht. Deze
dat bekent, help je mij met mijn bad de celbezoeker gezegd dat het een
proces en stempel je jezelf als verfJf was en tnj had wil£n we-
77 J ten waar het vandaan kwam. Karl Ger-
iemand die met wilde vergiftigen om hartl had telefonisch beloofd de herkomst
persoonlijk te komen toelichten doch zich
aan die belofte niet gehouden. „Ik had
dr. O. toegezegd het geheim te houden,
omdat het iets met de revisie van zijn
zaak te maken kmi hebben'', verweerde
de onderwijzer zich op huilerige toon.
De president werd duidelijk kwaad:
Wie van u tweeën had het eigenlijk
voor het zeggen? Alles wat u nu ver
telt zou prachtig klinken, als u met
een Franciscus van Assisië te maken
had inplaats van met een wegens
gilmoord op zijn. vrouw levenslang
gestrafte.
gen met een glimlach.
De tweehonderd toehoorders in de
zittingszaal van de Leeuwarder
rechtbank zijn niet gekomen uit hij eigenlijk degene was geweest die de
sche spel plaats ingeruimd voor een on
deugdelijke poging tot zelfmoord? In een
brief aan zijn toenmalige verdediger mr.
Huygens schrijft dr. O. kort na het over
lijden van Arie dat deze hem had toege
geven dat hij hem enkele malen had wil
len vergiftigen. A. had hem verteld dat
dood van mevrouw O. op zijn geweten
LEEUWARDEN Aan het
begin van de zitting hebben
gisteren de aanwezigen in de
zaal van de Leeuwardense recht
bank op verzoek van de presi
dent enige ogenblikken stilte in
acht genomen. De president zei:
„Het gaat hier om iemand, die
voortijdig tot de eeuwigheid is
opgenomen, een méns wat hij
ook moge hebben gedaan."
sympathie voor deze eenzame man.
Hij is voor hen een interessant ge
val, rijp om te worden bijgezet in
de annalen van de Nederlandse cri
minologie. meer niet.
Aan het begin van de zitting gaf de
president de Berkelse arts gelegenheid
zijn standpunt schuldig of onschul
dig tegenover de dagvaarding van
de officier in te nemen.
President: Ik besef dat deze behan-
oeling met al die belangstelling pijn
lijk voor u is. Als u vindt dat de dag
vaarding juist ol ongeveer juist is. kunt
u dat nu zeggen. Dat zal .het proces
belangrijk bekorten. Dr. O.: Neen.
De eerste zitting had overigens een j
onverwacht vlot verloop. Aanvankelijk
vreesde men met niet meer dan twaalf
getuigen gereed te kunnen komen,
maar in werkelijkheid hebben 21 per-
sonen de eed afgelegd. De dag begon
met het verhoor van politiemannen en
gevangenispersoneel. Bij de laatste ca
tegorie was er niet een die blijk gaf
iets onregelmatigs in de inrichting te
hebben opgemerkt Toch was er van
allerlei gebeurd wat de wenkbrauwen
van de rechters gisteren hoog deed
oprijzen: er werden brieven gesmok
keld en het blijkt dat dr. O. in zijn cel
l^-oeven met cyaankali 'deed. Om zijn
onschuld in zijn eerste zaak te bewij- i
zen. zo verklaarde hij zich gisteren
nader. LOS ANGELES (Reuter). De
1 1 nie5 beter door een j Amerikaanse en internationale open-
ten doemUwildë dT president" weten!3' 'bare ,me'linS r°e'l.£ieh meeJt 0n, ™ef
Die laboratoria geven niet het re- nu steeds duidelijker woidt dat de
sulfaat waar ik naar zoek. antwoordde dagen van Caryl Chessman, de ter-
de ai'ts. dood veroordeel de die in twaalf jaar
95
De onderwijzer was maar niet van
zijn standpunt af te brengen dat hij
„volgens zijn gedachtengang goed
had gehandeld". „Als dr. O. wordt
veroordeeld zal ik zeer betreuren
dat hij mijn vertrouwen zo heeft ge
schonden," verklaarde hij timide en
met deze woorden zette hij de Leeu
warder rechtbank voor raadsel num
mer zóveel.
Morgen zal vermoedelijk de Gentse
neef van dr. O-, Rogier Verhaegen
toch voor de rechtbank verschijnen.
Zijn vrouw misschien ook. De beide
familieleden zijn al uitvoerig in Bel
gië verhoord, maar hun verklaring
geeft nog geen duidelijk beeld. Ver
haegen heeft in 1957 op verzoek van
dr O- cyaankali in België gekocht-
Hij zond daarvan tien gram aan de
stiefvader van Arie L. en ontkent
verder enig gif aan wie dan ook te
hebben gestuurd.
Vandaag zullen de getuigen-deskun-
digen aan het woord komen. Dan zal
uitvoerig worden ingegaan op de tal
loze wetenschappelijke aspecten van
de zaak: handschriftanalyse, gifonder-
zoek, sectie en wat dies meer zij.
Misschien zullen de verklaringen van
de zeer en hooggeleerde heren iets
bijdragen tot het ontwarren van het
raadsel O.
Van onze correspondent
BONN ,,Een kroonprins-
geschiedenis is altijd een nog
al onaangename zaak", zei de
Westduitse Bondskanselier en
voorzitter van de C.D.U. dr.
Konrad Adenauer (84) gisteren
op de eerste dag van de C.D.U.-
partijdag te Karlsruhe. Hij
maakte daarmee kort en goed
duidelijk, dat hij niet gediend is
van enigerlei discussie in de
C.D.U. over zijn opvolger, over
de man dus die reeds thans als
een soort kroonprins van hem
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Het aantal Hun
ters dat met de Karei Doorman
naar Nieuw-Guinea gaat is nog
niet bekend en zal waarschijnlijk
ook in de toekomst geheim wor
den gehouden. Nu er echter vorig
jaar een squadron Hunters MK 6
is opgeheven kan men wel aan
nemen dat tenminste de toestel
len van dit squadron ongeveer
25 verscheept zullen worden.
Of het totaal dit aantal van 25
nog veel zal overschrijden valt
echter allerminst te voorspellen.
De Hawker-Hunter MK 6 is een rede
lijk moderne verdedigingsjager, waarvan
de Koninklijke luchtmacht er in de pe
riode van oktober 1957 tot maart 1959
in de openbaarheid ZOU kunnen 93 aanschafte. De bewapening bestaat
verschijnen. kanonnen van 30 mm en 24 ra-
De oude Bondskanselier maakte het
duidelijk, dat hij ook bij de verkie
zingen, die het volgend jaar in de
Bondsrepubliek zullen plaats vinden
opnieuw als leider van de C.D.U. in het
strijdperk zal treden. De partijen in
en buiten Duitsland en enkele staats
lieden buiten ons land moeten zich,
zo zei hij ironisch, nog vooral niet het
hoofd breken over de vraag wie toch
wel mijn opvolger zal worden.
SLAG MET SPD
Bijzonder duidelijk maakte de Bonds
kanselier 'het, onder welke vlag hij
de verkiezingsstrijd in 1961 tegen de
socialistische oppositie wil strijden: on
der de Navo-vlag namelijk. Stelsel
matig, zo betoogde de kanselier, heeft
de S.P.D. tegen alles wat ook maar in
de verste verte te maken had met de
band tussen de Bondsrepubliek en de
Westelijke vrije wereld gestemd. De
S.P.D. wil ook de Navo niet. Het is de
C.D.U. geweest, zo betoogde hij vol
trots, die het Duitse volk, dat na 1945
als een verachtelijke massa werd be
schouwd, tot een lid met aanzien van
de volkerenfamilie van het Westen
'heeft gemaakt.
De enige geschikte basis in Nieuw-
Guinea zal het vliegveld Mokmer op Biak
zijn, waar sinds geruime tijd een groep
van ongeveer vijftig man luchtmacht-
personeel is gedetacheerd.
Dat de luchtmacht met deze nogal on
verwachte overplaatsing van Hunters
een groot probleem rijker is geworden
is wel duidelijk. Vliegers en technisch
grondpersoneel zijn reeds in eigen land
nauwelijks voldoende voorhanden.
Onderhoud en reparatie in Nieuw-
Guinea, waar men niet de beschikking
heeft over vliegtuigindustrieën als in
ons land zullen stellig grote moeilijk
heden opleveren. Daarbij komt nog
dat de Hunter bij onze potentiële
bondgenoot Australië een onbekend
toestel is.
Al met al lijkt het nauwelijks mogelijk
dat door een enkele reis van de Karei
Doorman op Nieuw-Guinea een slag
vaardige luchtmacht gevormd kan wor
den.
De Hunters die in gedemonteerde vorm
in Rotterdam zullen worden verscheept
De kroon van alles snaude de ver
klaring van een medewerker van de
tegenwoordige procureur-generaal te
Amsterdam, de heer De 3oev. die twee
jaar geleden ook aan deze magistraat
was toegevoegd toen die nog in Leeu
warden zetelde. De heer De Boer ver
telde dat zes gevangenen in de kerst
dagen van 1956 bij wijze van recreatie
een toneelstuk hadden opgevoerd over
de eerste zaak 0; Arie L. had daarin
de rol van officier van justitie gespeeld.
President: Een rol die wij wel,
maar de gevangenen niet als zeer no
bel plegen te zien.
tijds reeds acht maal aan executie wist
te ontsnappen, zijn geteld.
ding met lichamelijk letsel. Ook wijzen
de 126 op de vreemde manoeuvre om
Chessmans executie in februari jl. uit te
stellen met het oog op mogelijke relletjes
tijdens Eisenhowers Zuidamerikaanse
reis.
GASVLAM
Chessman zelf heeft alle moed opge-
door generaal mr. H. J. Kruis
FyE HELIKOPTER, het luchtvaartuig,
dat verticaal kan opstijgen en
landen en daarom dus geen vlieg
veld nodig heeft* ziet zijn betekenis
voor militaire doeleinden in een snel
tempo toenemen. Het aantal mo
gelijkheden tot gebruik is vrijwel on
begrensd en beperkt zich bepaald
niet tot hulpdiensten van secondair
belang.
Vooral het sterk toegenomen draag
vermogen van de moderne, grote heli
kopters als de Fairey Rotodyne, de
Vertol Y H C—IA en cle Westland
Westminster, heeft er veel toe bijgedra
gen om de militaire bruikbaarheid van
deze luchtvaartuigen te vergroten.
Zij, die de militaire waarde van de
helikopter nog niet hoog aanslaan, doen
hun mening vooral berusten op de ge
ringe snelheid en de als gevolg daar
van grote kwetsbaarheid. Een kwets
baarheid zowel voor wapens op de
grond als in de lucht. Nu is het inder
daad juist, dat een helikopter zich niet
I door grote snelheid en vlot manoeuvre-
ren aan 's vijands vuurwerking zal kun-
1 nen onttrekken, terwijl men van de be
wapening van zo'n hefschroefvliegtuig
ook niet al te veel moet verwachten.
Daar staat echter tegenover, dat een
handig gevlogen helikopter, optredend
I op geringe hoogte, zich bijzonder goed
aan de vijandelijke waarneming van de
grond of uit de lucht kan onttrekken
en door 's vijands radar moeilijk op
gespoord kan worden. Dit soort optre
den van helikopters vraagt echter een
speciale instelling van de piloot, een
specialisatie in het gebruik maken van
gezichtsdekkingen en een
voor de tactische situatie op de grond.
Een helikopter piloot moet dus een mi
litaire specialist zijn en niet een tijde
lijk voor deze dienst bestemde lucht
machtvlieger. Bovendien zal bij een
Het kantoor van gouverneur Brown
van Californië. een verklaard tegenstan-
I der van de doodstraf, die echter zei voor
Chessman grondwettelijk nu niets meer
i te kunnen doen, ontv'ing gisteren een
j Zwitserse smeekbrief met bijna 20.000
I handtekeningen en zo zijn er in de af
gelopen maanden duizenden petities uit rechtshof zag tot twee keer
alle windstreken binnengekomen, reden gratie aan te bevelen
Een commissie uit de burgerij van San
In de Los Angeles Times verscheen i Francisco houdt op een berg noordelijk
van dicht bij de San Quentin
geven en distancieerde zich uitdrukkelijk massaal gebruik van helikopters voor
belangrijke operaties voor een sterke
beveiliging tegen 's vijands luchtactivi-
moderne strijdkrachten veroorzaken en
een te gróte kwetsbaarheid geven.
Helikopters kunnen voor snelheid en
verrassing zorgen. Zij kunnen troepen
over hindernissen voeren, die anders
grote moeilijkheden zouden hebben ver
oorzaakt en eerst na veel strijd en veel
verlies aan tijd genomen zouden kup-
nen worden. Zij kunnen die troepen
snel en tactisch in gewichtige posities
brengen en zorgen, dat zij ook hun
zwaardere bewapening bij zich hebben
en van al het nodige worden voorzien.
Gewone goed geoefende troepen kunnen
in dergelijke gevallen door helikopters
worden vervoerd en de operaties be
hoeven dus niet alleen te worden uit
gevoerd met zorgvuldig gespecialiseer
de en daardoor slechts beperkt beschik
baar zijnde luchtlandingstroepen. Door
zijn groot vermogen en snelheid van
optreden kan de helikopter voor de ver
zorging van alle troepen met materi
eel. munitie, levensmiddelen enz. gro
te diensten bewijzen en voorkomen, dat
de wegen overstroomd worden met
voertuigcolonnes, welke vooral belem
merend werken wanneer uit tactische
overwegingen aan de verzorging van
bepaalde troepen grote prioriteit moet
worden gegeven.
Neventaken
Naast deze beide hoofdopdrachten,
welke de helikopter onmisbaar zullen
maken in de moderne landstrijdkrach
ten, zijn er verschillende op zich zelf
zeer belangrijke neventaken, waarvoor
het hefschroefvliegtuig zich uitstekend
leent. Ik denk daarbij aan het over
brengen van gewonden, aan het mede-
nxtx.ivcii v i« wer^en aan bepaalde beschietingen en
oeT^beerit)aan verkermingen. Op bijzonder belang-
- rijke wijze kan het grote liftvermogen
van de helikopter worden gebruikt om
brug vakken over te brengen en daar
door op snelle wijze rivieren en kana-
I Len te overbruggen.
zijn de enige toestellen die de luchtmacht
I op het ogenblik te missen heeft. De Thun-
derstreak (jager/bommenwerper), die
voor de verdediging van Nieuw-Guinea
veel doeltreffender zou zijn, is op het
ogenblik nog onmisbaar.
Bovendien is het de vraag of wij ge
rechtigd zijn deze toestellen te gebruiken
ter verdediging van een gebiedsdeel dat
niet behoort tot het Navo-territoir.
De Hunters, die in vergelijking met de
meeste toestellen van de Auri - de In
donesische luchtmacht snel zyn, heb
ben mede in verband met hun verdedi
gende functie een betrekkelijk klein
vliegbereik (1600 kilometer).
Dat vliegbereik steekt wel schril af
bij de enorme omvang van het luchtruim
boven en rond Nieuw-Guinea, een schril
heid die nog wordt versterkt door het
feit dat de toestellen slechts zullen kun
nen opstijgen van één basis. Tot de meest
geëigende taktiek, het uitschakelen van
de aanvaller, zullen de toestellen dan
ook met moeite in staat zijn.
Het is onontkoombaar dat men in deze
situatie een vergelijking maakt met de
slagkracht van de potentiële tegenstan
der: de Angkatan udara repuiblik In
donesia (Auri), een van de meest cos-
mopolitische luchtmachten ter wereld.
Want de vloot van de Auri is op het
ogenblik samengesteld uit Russische,
Britse en Amerikaanse toestellen van
zeer uiteenlopende gevechtswaarde.
De grote troef van de Auri wordt op
het ogenblik gevormd door de enkele
squadrons MIG-straaljagers en de paai
tot aanvalsvliegtuigen verbouwde Vam-
pire-straaltrainers. Daarbij komen dan
nog de acht Russische straalbommen-
werpers van het Iljoesjin.
Het is echter de vraag of de daadwer
kelijke kracht van deze moderne toe
stellen hoog moet worden aangeslagen.
Het uitgestrekte eilandenrijk eist voor
offensieve doeleinden toestellen, die lan
ge tijd in de lucht kunnen blijven en die
voorts tussenlandingen kunnen maken
op hulpvliegvelden van vrij kleine af
metingen.
Aan die eisen kunnen de straaljagers
niet voldoen, maar wel de ongeveer vijf
tig in technisch opzicht verouderde Mus
tangs van de Auri. Een deel van die toe
stellen werd indertijd overgenomen van
de militaire lüchtvaartafdeling van het
K.N.I.L. Een ander deel werd aange
kocht uit Amerikaanse oorlogsvoorraden.
Het zijn betrouwbare jachtvliegtuigen,
die vooral in operationele veiligheid en
vliegbereik bewezen hebben een succes
rijk typè te zijn. Hetzelfde kan wordën
gezegd van de oude Mitchell bommen
werpers, waarvan de Auri er nog een
dertig heeft.
Voorts beschikt de Auri nog over ze
ventien Britse Fairey-Gannets, die oor
spronkelijk bestemd waren voor onder-
zeebootbestrijding, maar die zijn ver
bouwd tot aanvalsvliegtuigen in algeme
ne zin. Daarbij komen dan nog enkele
tientallen Dakota's en een stuk of dertig
oude Iljoesjin transportvliegtuigen.
Al met al dus een lange en vreemd
soortige lijst, waarvan de aanvalskracht
door deskundigen op grond van de
grote variatie van toestellen, de daarmee
samenhangende logistieke problemen, de
grote afstanden in Indonesië en het ge
ringe aantal bases niet evenredig aan
het grote aantal wordt geschat.
Tegenover dit alles kan Nederland in
Nieuw-Guinea stellen: vier Dakota's, die
onlangs door de luchtmacht aan de ma
rine zijn overgedragen, (voorlopig) een
25-tal Hunters en een versterkte lucht-
doelafweer. gecombineerd met een radar
waarneming.
I van de pogingen door een advocaat en
enkele journalisten om een onbekende
voortvluchtige aan te wijzen als de ..ban-
diet met het rode licht", die hij overigens
steeds heeft ontkend te zijn. Maar gou-
verneur Brown is volledig overtuigd van
Chessmans schuld en ook het Hoogge-
toe geen
woensdag een advertentie van een volle i
pagina, waarin 126 beroemdheden uit de
wereld van letterkunde, film en toneel
als Aldous Huxley, William Inge. Norman
Mailer, Clifford Odets, S. N. Behrman en
Dorothy Parker, de gouverneur verzoch
ten het leven van Chessman te sparen
omdat zijn twaalfjarig verblijf in de
dodencel, waarschijnlijk maandag a.s.
in geen ver
houding meer staat tot de hèm te laste i
gelegde misdaden van roof en aanran-
gevangenis een grote gasvlam bran
dende. symbolisch voor Chessmans le
venslicht waarvan men hoopt dat het
niet zal worden uitgedoofd.
Op zee
teil gezorgd moeten worden.
H ouf dopdrachten
Ook bij zeestrijdkrachten zullen de
helikopters zich ongetwijfeld ontwikke
len tot onmisbare medewerkers. Zij
kunnen nuttig zijn bij landingen voor
het overbrengen van landingstroepen en
daardoor voor heit snel formeren van
l - een bruggehoofd. Zij kunnen onschatba
re diensten bewijzen op commandocar-
De hoofdopdrachten voor moderne
grote helikopters zijn verplaatsing van
troepen en wapens en aan- en afvoer.
Beide taken passen geheel in het|
beeld van de moderne oorlogvoering. t - - t hrenwn
Deze immers vraagt om grote mo'bili- s NE f™
leit en grote mogelijkheden tot verras- Ook to S
htf vormen Tan* «ote n "n"deM? waTrtoeïdfe hefsle-
verstoppende troepenconcentraties %ie !>en va» 2al kun'"en behOTen'
De medewerker van de procureur-
generaal was zeer uitvoerig in zijn, 0pvnlfff1 jnnr verbassi'nsr
beschrijving van Arie L. Hij' had hem
goed gekend, omdat hij in zijn Leeu
wardense tijd jarenlang zijn celbezoe
ker was geweest. Het beeld dat hij
van deze man, die zelf levenslang had i
gekregen wegens moord op zijn vrouw,
schetste, was niet dat van iemand die
in staat moest worden geacht tot de
zelfmoord die hij in zijn bij dr. O. ge
vonden brief aankondigde. Hij was
steeds bezig met zijn toekomst en stu
deerde voor weg- en waterbouwkundi
ge bij het P.B.N.A. en was over het
algemeen een opgewekt mens. Eind
1957 had hij wel een kleine psychische
inzinking gehad, maar die scheen te
zijn weggenomen door het feit, dat de
ouders van zijn vrouw hem volledig
vergiffenis hadden geschonken. De
avond voor zijn dood had L. nog zeer
geïnteresseerd met de gevangenison
derwijzer van gedachten gewisseld.
Arie had met de heer De Boer veel
over zijn ..zaak" gesproken. De celbe
zoeker had niet de indruk, dat zijn
cliënt hem de volle waarheid had ver-
LONDEN (Reuter) Met ingang van
29 mei zal men vier keer per week
van Londen naar Moskou of omgekeerd
kunnen sporen en varen. Deze nieuwe
internationale lijn, het resultaat van on-,
derhandelingen tussen het Russische mi-"ien^ daar te wapperen
nisterie van verbindingen en de Britse i voorzitter.
Van onze correspondent vraagd van de Nederlandse schippers,
die de Duitse wateren bevaren. Wie de-
SNEEK. Nog al te vaak wappe-jze patenten niet heeft moet een opstap-
ren reclamevlaggen op de achterste-; per aan boord nemen. Het kost boven-
ven van Nederlandse schepen, con-1 dien bijzonder veel tijd om de gevraag.-
stateerde mr. J. C. W. van Dam gis- óe_papieren te krijgen
teren op de eerste dag van het twee
daags congres van de Koninklijke
schippersvereniging Schuttevaer in
Sneek. Alleen de nationale driekleur
aldus de
regering, loopt via Hoek van Holland.
Een retourtje van of naar Moskou kost
de Engelsen een kleine 500.
Volgens het Russische persagentschap
Tass komt er ook nog een rechtstreek
se treinverbinding tussen Moskou, Pa
rijs en Rome.
Op voorste] van de afdeling Zwart
sluis werd besloten zoveel mogelijk
bevorderen dat aan iedere Nederlandse
schipper op vertoon var. zijn patent of
schippersdiploma een of meer van de
verlangde Duitse patenten wordt ver
strekt. In West-Duitsland worden tegen
woordig alle mogelijke vaarpatenten ge-
De afdeling Ouderkerk a. d. IJssel
pleitte voor verhoging van het boezem-
peil van de gekanaliseerde Maas tussen
Grave en Lith met -ongeveer veertig
centimeter.
Op 3 juni zal in Gouda het vijftigjarig
bestaan van de afdeling Ouderkerk wor
den gevierd. Er zal een jubileumtocht
van motorschepen door de Hollandse
IJssel worden gehouden, gevolgd door
een buitengewone algemene vergadering
in Kunstmin. De afdeling is in een hal
ve eeuw gegroeid van tien tot 350 le
den en is nu. op de afdeling Rotterdam
na, de grootste van Schuttevaer.
Natuurlijk hebben helikopters ook be
zwaren. natuurlijk zullen er in de strijd
verliezen plaats vinden. Dat mag ech
ter geen reden zijn om hun ontwikke
ling tegen te houden. Bezwaren hebben
alle strijdmiddelen; waar gehakt wordt
vallen altijd spaanders.
JOHANNESBURG (Reuter) De
Zuidafrikaanse regering heeft op
nieuw blijk gegeven het „goed te
menen met de persvrijheid". Ver
scheidene buitenlandse correspon
denten in Kaaptad kregen dinsdag
avond van een ambtenaar op het
postkantoor te horen dat hun tele
grafische berichten niet doorgeseind
kunnen worden als zij er niet be
paalde gegevens uit schrapten. Die
passages betroffen personen die op
grond van de noodwetten zijn ge
arresteerd.
DEN HAAG De regering gaat een
studie maken van het probleem van de
prijzen voor bouwrijpe grond vcor de
woningbouw. Deze prijzen zijn de af
gelopen jaren steeds hoger geworden,
voor de grote steden zelfs tot vijfdui
zend gulden per woning.
Volgens minister Van Aartsen zijn het
de Gedeputeerde Staten, die de neiging
hebben om allerlei bijkomende kosten
van stadsuitbreiding aan de grondprijs
toe te rekenen, zoals de aanleg van
parken, plantsoenen, straataanleg. ri
olering. enz.
De minister deelde gisteren in de
Eerste Kamer mee. dat de problema
tiek van de grondprijzen zal worden be
handeld door zijn departement in sa
menwerking met binnenlandse zaken.
Gedeputeerde Staten en waarschijnlijk
ook de Vereniging van Nederlandse Ge
meenten.
DEN HAAG Het standpunt van
de regering is, dat zij in Den Haag moet
blijven, zo zei minister mr. J. van Aart
sen gisteren in de Eerste Kamer in
antwoord op de aandrang, die de libe
rale senator mr. R. H. baron de Vos
van Steenwijk had geoefend om naar
het voorbeeld van Ankara en Brasilia
een nieuw regeringscentrum op de Ve
luwe te stichten.
In Brazilië is zeker iets belangrijks
tot stand gekomen, meende hij. maar
hij vond het toch wel interessant om
de Eerste Kamr mee te delen, dat de
Braziliaanse Senaat weer is terugge
gaan naa-r Rio de Janeiro.
1 Wel zal er zo men weet een studie
komen van de mogelijkheden tot ver
plaatsen van sommige rijksinstellingen.
Dr. W. Drees, die voorzitter is van de
daartoe ingestelde commissie, staat vol
gens minister Van Aartsen ook op het
standpunt van de noodzakelijkheid van
een dergelijke verplaatsing.
De minister liet verder doorscheme
ren, dat de bezwaren van de ambtena
ren tegen een verhuizing wel belanj"ijk
zijn maar toch zeker niet de doorsiag
zouden mogen geven. Met Baron De
Vos van Steenwijk was hij het eens
dat verplaatsing naar de Veluwe geen
verbanning betekènt.
