jong, zo watervlug
Voorlopig
een ijsje
WAAROM
ZWAAR LEVEN, DAT
VIJF JAAR DUURT
NEDERLANDSE MEISJES LEVEREN TOPPRESTATIES
CORRIE SCHIMMEL dankbare leerling
ZEEUWSCH DAGBLAD
DC 7 8
Wereldje
Moeilijker
10.000 uur
Stewardess je
Op een nacht lig
je in je bed en
weet je het zeker:
ik wil stukadoor
worden (of ste
wardess, of ste
nograaf, of
Je hebt al een tijd ge
weten dat je IETS wor
den MOET. Maar je mag
zelf kiezen (of niet). En
je mag zelf twijfelen.
Je zou wel eens willen
praten met een man of
een vrouw, die jaren ge
leden diezelfde keus
deed als jij.
Pagina Q zal aan een
aantal jonge mensen
een dag een loopbaan
te leen geven. Vandaag
de eerste.
LUCHTSPIEGELING
VAN YVONNE
YVONNE WIL STEWARDESS WORDEN. Op het vliegveld staan ze, de giftige vogels, te
blikkeren in het zonlicht-bij-storm; door de hallen van Schiphol de metalen stem met de vele ge
zichten: Duits, Engels, Spaans. Driftig voetengeklik van overal, lach, koffiekopjesgerinkel. Yvonne,
stewardess. Het is bijna te mooi. Yvonne, gave naam. Stewardess, gaaf, strak uniform, glimlachend,
ideale gastvrouw, boeiend beroep schoenen kopen op de 5th Avenue, een trommel uit de Kongo.
Het is bijna te mooi.
Stewardess dus. Yvonne dus.
Yvonne van Velthooven uit Am
sterdam, een blond, slank, bij
na mager meisje met een zeer
fotogeniek kopje. Fluit de Blues
Mardh for Europe van Art
Blakey, is zestien jaar oud.
Ze heeft haar schoolopleiding
tijdelijk onderbroken omdat,
nou ja. Nu werkt ze bij de
Spaarkas, in een lang smal ge
bouw op de Dam.
In september opnieuw naar
school, de MMS, want ste
wardessen moeten minstens
.driejarige" hebben. Dan zal
Yvonne een tijdje naar het bui
tenland gaan, want stewar
dessen moeten talen spreken.
Géén Amsterdams student zal
uit haar handen dan nog stamp
pot met worst ontvangen, ne
gentig cent per bord. Dat is in
,,De groene kalebas", een kel
dertje waar Yvonne vroeger
vaak en nu nog soms een paar
uur per dag bedient.
Veel méér dan diploma en ta
len" weet Yvonne ook niet van
dat vliegende vak af. Wel ging zij
vaak zondagmiddagen naar Schip
hol. een ijsje eten op het -dakter
ras en kijken naar de mensen, de
machines, de bedrijvigheid van de
ze nederzetting in het polderland
schap. Ook weet ze het een en
ander over DC 7 en (de nieuwe)
DC 8 en dergelijke formules, die
mij helemaal geen „schok der her
kenning" geven.
Maar nu weet Yvonne er bijna
alles van Door één middag.
Stewardess wees Yvonne de
weg naar de geheimen van een
vliegtuigkeukentje. (Foto rechts)
Mejuffrouw Marie Louise
Crefcoeur liet haar de bizarste
dingetjes zien. (Foto onder)
Op Schiphol dan, paste
Yvonne het mutsje van een
stewardess.
Eerst ging ze op de koffie bij de
meest-ervaren, de bekendste ste
wardessvan ons land: mejuffrouw
Marie Louise Crefcoeur, die al
13% jaar vlieg er va ring heeft.
,,Een record", zegt juffrouw Cref
coeur met een verre glimlach,
,,dat niet meer gebroken zal
worden".
Want nu moeten stewardessen
van de KLM er na vijf jaar uit.
Zo kwamen we bij haar binnen
en keken wat verbijsterd rond
ons. In deze kleine kamer leek
de hele wereld samengebald in:
1. Tafel uit Etiopië.
2. Tafel uit Afrika.
3. Pijl en boog uit Afrika.
4. Collier van leeuwenklauwen.
5. Huisje uit Indonesië.
6. Walrustanden van de Noord
pool.
7. Lampje uit Japan.
8. Kamelen zadel uit Marokko.
9. Lampje uit Japan.
10. Rumbaballen uit Cuba
11. Lampje uit Japan.
12. Beeldjes uit Siam.
13. Tapijten uit Perzie.
14. Houten masker uit de Kongo.
15. Landschapjes uit Nederland.
.en temidden daarvan mejuf
frouw Crefcoeur, in de dertig,
goedlachs, goe&praats, blond, vlot
gekleed, enz.
Ze laat Yvonne alles zien. Yvon
ne zegt „Oh" en ,,Ah" en lacht,
is enthousiast, praat, luistert. De
fotograaf fotografeert. De klok
tikt. Ik schrijf.
Mejuffrouw Crefcoeur vertelt
Yvonne nu dat ze pas stewardess
kan worden als ze 22 is. ,,Ik vind
dat zelf nog rijkelijk jong" zegt
ze. Waarom? Vliegen is moeilijker
dan u denkt. De stewardess in het
vliegmachien is overal goed voor.
Ze moet een. steun zijn voor lucht-
zieken, een moeder voor de kin
deren, een. brave dochter voor de
ouden van dagen; een vriendin
voor verlaten reizigers. Het is ver
moeiend werken;
Soms, grappig genoeg als je de
tijdsgrenzen hebt doorbroken, kom
je slaap te kort. Maar je blijft
lachen, dat is een eis.
Het lijkt mij allerminst een
ideaal beroep, maar Yvonne en
met name ook de stewardessen
zelf reageren er heel anders op.
Ook later op de dag, op Schiphol,
was er niets dan enthousiasme
onder die geüniformeerde meisjes.
Je zou denken dat het bij het
beroep hoort, als het niet alle
maal zo spontaan werd gezegd..
een fascinerend vak"., „mooisie
tijd van je leven"., „kan elk
meisje aanraden" Allemaal de
lof van de lucht.
Voor mejuffrouw Crefcoeur is
het vliegen en in verre landen ko
men bijzonder plezierig, want
haar grootste hobby's zijn foto
grafie en film. Ze heeft een kastje
vol filmrollen, daar in haar ka
mer boven in de Willemsparkweg
in Amsterdam, en óp dat kastje
staat een grote foto van wilde zee
honden.
Crefcoeur heeft dit jaar haar
tienduizend-Vlieguren-penning ge
kregen. Ze is in meer dan één
zin een hoge piet!
„In het vliegtuig leer je mensen
kennen, het worden vrienden, ze
vragen kom eens langs ik doe
het altijd haha, en zo loop je de
ene dag met lieslaarzen door Alas
ka en de andere dag bij wijze
van spreken zwier je in gala ov«.r
een flonkerende balzaal in Wenen"
Laatst., laatst Avonturen te
over. Yvonne luistert en knikt en
kijkt in de verte. De fotograaf fo
tografeert. Ik schrijf.
Daarna zijn we naar Schiphol
gegaan. Yvonne voelde zich hier
thuis. We liepen er rond in hae^.1
toekomstige wereld. Twee stewar
dessen vergezelden ons. Ook nu
weer het ongekende enthousiasme.
Ze lieten haar alles zien, Yvon
ne vattte het volkomen. In een les-
vliegtuig" speelde ze stewardessje.
De fotograaf fotografeerde. Yvon
ne laadde lege glaasjes en oude
korsten brood op een schaal, liep
keurig recht tussen de banken
door, zette het ene been voor het
andere zoals het hoort en serveer
de.
„Je lange haren moeten eraf"
had mejuffrouw Crefcoeur gezegd,
„Kijk, en daar gaan wij elke
maand ons salaris halen".
(Foto onder)
YY"7"IE stewar-
dess wil
worden
moet om te be
ginnen 22 jaar
zyn. Dan kan
zy een briefje
schrijven aan
de KLM Dienst
Personeelszaken
Vliegend Perso
neel, Schiphol.
By de voorse
lectie wordt
scherp gelet op
voorkomen en
algemene ont
wikkeling, met
name op de ta
len.
Vervolgens wordt de kandidate
psycho-technisch getest om te
kijken of zij moreel geschikt is
voor het beroep, dat zoveel
vriendelijkheid, toewijding en
takt vereist.
Dan volgt de medische keuring.
Een stewardess moet uiterst ge
zond zijn het leven van een
stewardess is zwaar.
Na de eindselectie volgen de
toekomstige stewardessen ver
volgens een cursus van twee
Marie Louise Crefcoeur
maanden Vak
ken: Frans,
Duits en En
gels, ze moeten
iets leren over
vliegtuigen, ba
byverzorging
tropen-hygiëne,
geschiedenis van
van de KLM,
menu (ze leren
lekkere dinge
tjes klaarma
ken) en make
up (Elizabeth
Arden). Na het
eindexamen ont
vangen de ste
wardessen liun
„wing". Gedu
rende de opleiding ontvangen de
cursisten een toelage van 275,
per maand, het bruto aanvangs
salaris bedraagt 390,per
maand, gedurende het vijfde jaar
(het laatste jaar van het contract)
verdienen stewardessen 530,
per maand.
Men verwacht dat het corps
vliegende stewardessen van de
KLM dat nu uit 250 meisjes be
staat, aan het eind van dit jaar
tot 300 moet worden uitgebreid.
maar nee, zeiden de stewardess-
jes op Schiphol, dat hoeft niet, als
je ze maar onder je petje doet.
Dat petje kwam. Verder, de hele
gang van de vliegende stewardess,
als ze niet vliegt. Praten met pi
loten die koffie drinken en kaar
ten in een zaaltje.
Er komt een vliegtuig aan, hup,
voorbij de douane, het vliegveld
op, onder de buik van de roof
vogel. Zegt de stewardess: „De
propellers zijn nu in vaanstand".
Yvonne: „Wat is dat?" Praten.
Teruglopen.
De passagehallen, geroezemoes,
„Als we in Parijs of Londen of
New York zijn, hebben we bepaal
de tenten waar we elkaar ontmoe
ten". En uit al die flarden kreeg
Yvonne inzicht in het leven en het
werk van een stewardess.
En tenslotte: een ijsje in het
restaurant. Want verder zal Yvon
ne, die zestien is, de eerste vijf
jaar nog niet komen.
Hoewel ik best door haar be
diend zou willen worden.
Zei de fotograaf.
tekst Hans Verhagen
foto's Egbert Munks
Yvonne van Velthooven, zestienjarige Amsterdamse, charmant namaak-stewardessje in een
lesvliegtuig met mutsje, blad plus oudbakken broodjes. Het ene been voor het andere enfoto
door Koos Smedes
ER wordt een wedstrijd
gezwommen: jonge li
chamen buigen zich voor
over op het startblok, spieren
staan fel gespannen. Een schot
klinkt, het water in het zwem
bad klotst. Lenige lijven duiken
omlaag, schieten pijlsnel door
armen duwen naar voren,
benen schieten breed uit. De
strijd is begonnen.
Zo gaat het overal waar de
zwemsport wordt beoefend. Zo
gaat het in Nederland, vooral ook
in Nederland. Het is nog niet zo
lang geleden in 1957 dat
Nederlandse meisjes een derde
van alle in dat jaar gemaakte we
reldrecords op haar naam brach
ten.
Dat is 'in zekere zin minder
verwonderlijk dan ^het lijkt. Klei
ne landen brengen vaak grote
mensen voort, die de naam welke
dat land in een bepaalde sport
heeft verworven, hoog houden. In
België zijn dat de wielrenners, in
Zwitserland de pijl en boogschut
ters, in Scandinavië de skisprin
gers.
In Nederland zijn het vooral on
ze zwemsters, jonge meisjes tus
sen veertien en twintig jaar, die
plotseling op de voorgrond treden
en dan in luttele maanden tot de
prominenten in de zwemsport
gaan behoren.
Teenagers
Meisjes tussen veertien en twin
tig jaar dus. Welke verklaring is
daarvoor? Waarom worden in deze
sport de grootste prestaties, over
de gehele wereld trouwens, gele
verd door teenagers?
Ziedaar een van de vele vragen
die voor pagina Q werden gesteld
aan mejuffrouw Rietje Rosier,
trainster van o.a. Corrie Schim
mel, de heer Jan de Vries, sinds
1935 voorzitter van de Koninklijke
Nederlandse Zwembond en de
heer Jan Stender, trainer van de
zwemclub De Robben.
„Het komt o.a. door de wil om
zich volledig voor de zwemsport
te geven, dat jonge meisjes 1 op-
prestaties leveren", dat was het
antwoord van de heer Stender op
ae eerste vraag. Hij stond hierbij,
fors gebouwd, kaal, vol vitaliteit
n de kleine bovenkamer van zijn-
Cockie Gastelaars feliciteert Corrie Schimmel
huis, die geheel was gevuld niet
relikwieën van de zwemsport.
„Het meisje van zestien, zeventien
jaar staat vaak nog net voor ae
drempel van een wereld vol ande
re vermaken., dansen, uitgaan,
roken etc.. Er zijn er die tot hun
twintigste slechts een gedachte
hebben: „Hoe kom ik bij de al-
lerbesten in de zwemsport? Niets
is daarvoor te veel".
Te zwaar
„Maar gaat dat volgens u niet
ten koste van studie en werk?
„Zeer zeker wèl. Met de Olym
pische Zomerspelen in het vooruit
zicht zijn er meisjes die nu reeds
van school af gaan of slechts hal
ve dagen werken om maar te
kunnen trainen, om mee te mo
gen gaan naar Rome. Die trai
ning, toegegeven, is zwaar
moet ook zwaar zijn maar dit
gaat mij toch te ver."
„Vindt u de meisjes van nu
eerzuchtiger dan vroeger?"
De heer Stender vond van wel.
„Ze zijn egoïstischer, hebben min
der clubliefde en dat moet er bij
gezegd worden, de ouders zijn
vaak nog fanatieker dan de doch
ter. Voor het doel „naar de Olym
pische Spelen", moet alles wij
ken, studie zowel als werk."
Overspannen
Zijn mening dat de jacht naar
medailles gaat prevaleren boven
de „sport om de sport" mag niet
in de wind worden geslagen. Zijn
vrees dat training ontaardt in
overspannen pogingen om mee
te blijven doen in dé zwem wereld,
verdient aandacht.
Hij gaf overigens wel onmiddel
lijk toe, dat bv. de zg. „interval-
training", die in Australië en ook
hier wordt toegepast en die be
rust op het keer op keer afleggen
van een bepaalde afstand met
slechts korte tussenpauzen, wel te
doen is mits die afstanden kort
worden gehouden.
„Mits", voegde hij er aan toe.
„er meer medische controle is.
meer individuele training wordt
toegepast.
Wat ten slotte de training met
lalters betreft: „Ja, die pas ik
wèl toe maar in zeer bescheiden
mate."
Geen halters
Zijn mening over te weinig me
dische controle werd door train
ster Rietje Rosier in het zwem-
stadion te Naarden gedeeld. In
tegenstelling tot de heer Stender
voelde zij niets voor de training
met halters, daar deze volgens
hardlopen is wel goed en adem
halingsoefeningen pas ik ook toe.
„Is volgens u een meisje van
twintig jaar al veterane?" Niet
altijd, volgens mejuffrouw Rosier.
„Neemt U Dawn Fraser uit Aus
tralië. Die is 22 en behoort nog
steeds tot de besten in de zwem
sport. Nee het is vaak de men
taliteit die beslist. De mentaal
hardste meisjes zullen bij de
Olympische Spelen winnen...."
Ten huize van de heer Jan de
Vries, heerste een opperbeste
stemming. Keurig uitgestald in
een hoek van de kamer lagen tal
rijke cadeau's die overal uit het
land waren verzonden. „Mijn 25-
jarig jubileum als voorzitter van
de K.N.Z.B. wordt dat is wel
zichtbaar niet direct vergeten",
glimlachte de heer De Vries. „En
weet u wat het leukste is?
Al die geschenken die ik kreeg
toegestuurd van jongens en meis
jes, die nog volop meedoen aan
de zwemsport. Van teenagers, die
impulsief zonder dat dit hun werd
opgelegd, felicitaties in welke
vorm dan ook hebben gegeven.
Dat schilderij in de hoek is ook
door een van hen geschilderd."
Negatiever
„Is volgens u de jeugd van nu
negatiever, gemakzuchtieer of
eerzuchtiger dan vroeger?
„Beslist niet", aldus de heer De
Vries. „De levenshouding mag
dan vrijer zijn, maar de Neder
landse jeugd is stellig niet nega
tief, zonder idealen.
En gemakzuchtiger? Och kom,
en wij ouderen dan? Bovendien
kun je moeilijk van gemakzucht
spreken, als je ziet hoe onze meis
jes zich inspannen om mee te
blijven tellen in de zwemsport.
Vergeet niet, dat die steeds meer
concentratie vergt, steeds meer
vrije tijd in beslag neemt.
En eerzuchtiger? Nee, beslist
niet. Het verlangen van de jeugd
om iets te presteren wordt alleen
meer geëtaleerd, doordat naast de
dagbladen, ook televisie en radio
nieuws verstrekken.
Normaal
De jeugd van nu is een norma
le jeugd, eerlijk, jong, aanhanke
lijk. ..Eigenlijk," glimlachte hij,
„zijn het vaak net jonge dieren,
die een vaste hand hard nodig
hebben en die hulp ook op prijs
weten te stellen".
De heer De Vries gaf toe, dat
de zwemsport veel van de meis
jes vergt, vooral nu de Olym
pische Spelen voor de deur staan.
„Topprestaties komen niet maar
zo. De ouders moeten beslissen
hoeveel tijd hun dochter aan de
training mag besteden. Het is
jammer dat de regering in Ne
derland geen geld voor de training
ter beschikking stelt. In België
gebeurt dat wel.
In Zwitserland en ook in an
dere landen zijn instituten, waar
van de sport een studie wordt ge
maakt. M.i. bestaat er in ons
land te weinig belangstelling van
de medische wetenschap voor de
sport, enkele uitzonderingen daar
gelaten."
We blijven
„Maar", daar was de heer De
Vries van overtuigd, „we blijven
meetellen, wat er ook gebeurt.
Als straks de Olympische Spe
len aan de gang zijn, zullen er,
zoals altijd, weer Nederlandse
meisjes in de finale komen. De
glorie van het verleden, van een
Rie Mastenbroek, Cor Kwint, Wil
ly den Ouden. Nel van Vliet
het heden van Ada den Haan,
Atie Voorbij en al die anderen,
zal niet verbleken in de toekomst.
De zwemsport in Nederland, de
macht van de jeugdige meisjes
daarin, tot ver over de grenzen,
zal blijven voortduren. Zeer ze
ker."
Dr. P. VAN DIJK:
ah jonge honden
jT)E HEER JAN DE VRIES zei
het ongeveer zo: „Zolang het
meisje nog nét geen verkering
heeft maar wel een jongen erg
aardig vindt, zal ze tot grote din
gen in staat zijn in de zwem
sport. Naast aanleg en bouw van
het lichaam gaan uiterste concen
tratie en een tikkeltje eerzucht
om „hem" te behagen, hand in
hand. Zet de liefde echter door,
dan komt de zwemsport vaak op
het tweede plan en worden de
prestaties minder."
Tj^EN AFDOENDE verklaring?
Dr. P. van Dijk, orthopedist
en orthopedistisch chirurg, tevens
voorzitter van de Koninklijke Ne
derlandse "Wielren Unie noemde
eveneens deze andere interesses,
die de concentratie op zwemmen
doen verslappen.
„Als het meisje erg jong is
wordt haar leven bepaald door de
trainster. Maar ja, als ze ouder
wordt. Wat wilt u!"
Medisch gesproken echter acht
dr. Van Dijik als waarschijnlijke
verklaring voor al die successen
op jonge leeftijd, speciaal in de
zwemsport, de bouw van het li
chaam.
DEZE IS bij meisjes als van
jonge honden, alszo zou
men het kunnen zeggen.van een
zeehond dat spoelvormige
De stroomlijn op die leeftijd,
juist op die leeftijd van het jonge
meisje, stelt haar in staat tot top
prestaties. En tja, dan die ande
re vraag, of oefeningen met hal
ters invloed hebben op de li
chaamsbouw. Ik geloof het wel.
IXJEISJES die aan ballet doen,
■1*1 krijgen daardoor zwaardere
benen. Een kind dat verlamming
heeft gehad zwakke benen
heeft, veel met de handen moet
doen krijigt een groot bovenli
chaam. Teveel oefeningen met
halters heeft dus ook gevolgen
voor de bouw van het meisje. Er
moet bij de training altijd met
overleg te werk worden gegaan.
Alles wat tè is, is niet goed.
HOUDT echter één ding voor
ogen: Sport is goed, altijd
goed. Gelukkig dat zoveel men
sen het weten, jammer dat niet
iedereen heit weet. Niet de jongen
die een driie krijgt op school' voor
gymnastiek en die in zijn boeken
duikt. Niet de man die het te
druk heeft.
Zwemmen is gezond, sport is
gezond, nodig om fit te zijn, fit
te blijven karakter vormend."
„Nee, ik houd niet van dansen",
zegt Corrie Schimmel, Europees
recordhoudster op de 200, 400, 800
en 1500 meter vrije slag. „Ik wan
del wel graag en houd ook erg
van lezen. Of ik naar de Olym
pische Spelen wordt uitgezonden,
weet ik niet... ik hoop het natuur
lijk wel en doe er erg mijn best
voor: elke dag 2% uur trainen,
vroeg naar bed, niet roken, wéi
nig drinken..."
Ze zegt dit in het Naar dense
haar de spieren stijf makenzwemstadion, waar haar zachte
„Spieren moeten soepel zijn... stem nauwelijks hoorbaar is in
het gejoel dat luid weergalmt....
„Nee, dank u, ik rook immers
niet."
Ze is nu 21 jaar en heeft in te
genstelling tot vele andere zwem
sters een tenger figuurtje. Vol
gens de statistiek zou ze al vete
rane moeten zijn, maar bij haar
gaat dat niet op.
Bijgestaan door haar trainster
Rietje Rosier, die een fel tegen
standster is van overdreven zwa
re training, bijt zij zich nog
steeds vast in de zwemsport.
Ze is een dankbare leerling,
rustig en pijnlijk nauwgezet wat
de training betreft. Ze heeft de
wil om zich nog te handhaven
tussen de jongeren.
Allemaal eerzucht, deze opoffe
ringen en uren van oefenen? Ach
kom, maar als dat woord dan
moet vallen: gezonde eerzucht
van een meisje dat, hoe klein en
frêle ze er ook uitziet, tot grote
prestaties in staat is gebleken.
Tot nog grotere zelfs?
Corrie hoopt van wel.
