Aannemers tekenen onder druk Prijzenbeschikking maakt f doorberekening onmogelij k j BLOEDBAD IN ZUID-AFRIKA Na 28 jaar schilderen vierde maal beboet FOKKER BETROKKEN BIJ BOUW BIJZONDERE VLIEGTUIGEN De Bilt: Droog Telefoto uit hel van Vereeniging Zenuwachtige blanken gingen demonstrerende negers te lijf Verlichting in Abdij vordert PROTESTANTS-CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR ZEELAND Laatste hindernis opgeworpen door rijksbemiddelaars Niet te vermurwen Lering HET GROTE MOMENT Op gelucht Vlisco breidt uit Vijf mei dit jaar betaalde vrije dag MINSTENS VIJFTIG DODEN PERMANENTE SCHANDVLEK V reedzaam Censuur Bestorming Nog nooit LAATSTE NIEUWS Zwak verweer Gebonden kat voor ratten geworpen Wel praktijk - geen praktijkdiploma Onsmakelijk en dwaas BELGISCHE WEEK IN LEIDEN Hoofdkantoor: Goes, L. Vorststraat 90, Postbus 4, Giro X16666, telefoon Directie en administratie 01100- 2438. Redactie: 01100-2317, bij geen gehoor: Chef redactie 01100-3991 Bijkantoren: Middelburg, Korte Delft 52, tel. 01180-2009; bij geen gehoor: 01180-4604, Postbus 26; Vlissingen, Nieuwendijk 33, tel. 01184-3224, Postbus 24; Terneuzen, Nieuwstraat 38, tel. 01150-3189; Zierikzee, Havenpark 24, tel. 01110-2991 Directeur JACQ DE SMIT - Chefred.: G. J. BREÜKER Zeeuwsch Dagblad Losse nummers 13 cent. Abonnementsprijs 0,56 per week, 7,— per kwartaal Advertentietarieven op aanvrage. - Rubriek Kabouter* T cent per woord met een minimum van 1,— 15e JAARGANG No. 4516 Dinsdag 22 maart 1960 STAKING TEN EINDE Van onze Haagse redactie DEN HAAG De stakingen in het bouwbedrijf zijn met ingang van hedenmorgen opgeheven. De werkgevers in het bouwbedrijf hebben gisteravond om tien minuten voor zeven de c.a.o. getekend. Dat geschiedde onder de druk van het ingrijpen door de regering met een prijzenbeschikking. De landelijke stakingsleiding deelde mee, dat door de tekening volledig was voldaan aan het ultimatum van 3 maart en hief de staking op. Zij deed een beroep op de bouwvakarbeiders om de arbeid te hervatten op dezelfde waardige wijze als waarop de actie is gevoerd. rtPNIEUW is de dag van gisteren gevuld geweest met besprekingen. In de morgen waren de minis ters. die zitting hebben in de raad voor economische aangelegenbeden (een kabinetscommissie), bijeen om «le komende ingreep van de regering in het bouwconflict te bespreken. Om vier uur verzamelde zich een groot gezelschap in de ver gaderzaal van het departement van economische zaken. De mi nisters De Pous, Van Rooy en Toxopeus en staatssecretaris Roolvink ontvingen daar de ver tegenwoordigers van acht werk geversorganisaties (een groot deel van de Raad van bestuur bouwbedrijf met hun juridische adviseur, mr. Zonderland), de voorzitters van de vijf werkne- mersorganisaties, onder wie de stakingsleiders, en twee leden van het College van rijksbemid delaars, de heren Erdbrink en Heusdens. In deze bespreking deed minister De Pous officieel de mededeling dat de regering een prijzenbeschikking zou af kondigen. Deze beschikking zal het aannemers onmogelijk maken gebruik te maken van de verrekeningsclausule m hun contracten, voor zover het verhoging van de lonen betreft. Met deze maatregel geconfronteerd, waren de werkgevers bereid de c.a.o. te tekenen, zodat de overheid kon afzien van het opleggen van een bindende loon regeling, die anders onherroepelijk zou zijn gevolgd. Speciaal voor de werk nemers is een bindende regeling - die het bouwvak zou terugzetten tot voor 1958, toen eveneens met zulk een rege ling werd gewerkt niet aantrekkelijk. Voor de werkgevers betekende de prijzenbeschikking dat zij ontkwamen aan de door het College van rijksbemid delaars verlangde wijziging van hun contracten inzake de lopende werken, omdat de verrekeningsclausule hierdoor automatisch buiten werking komt. Toen het echter op tekenen aankwam, maakte het College van rijksbemidde laars plotseling bezwaren. Niet tegen de vijf procent loonsverhoging, maar tegen de ..franje" er om heen, die het college 0,3 procent te hoog achtte. Op het departement vonden verwoede conferenties plaats om deze 03 procent alsnog weg te rekenen. De timmerlieden, die in de nieuwe c.a.o. een gereedschaps vergoeding zouden krijgen van vier cent per uur, moesten het loodje leggen en zullen nu twee cent per uur krijgen, even veel als onder de oude c.a.o. Toen bleef er nog 0,05 procent te veel en het college was niet te vermurwen. In de bijdragen van werkgevers in het regenverletfonds werd tenslotte dit ge- millimeter bijgeschaafd. bemiddelaars en vertegenwoordigers van werknemers en werkgevers de vergader zaal uit, waar de rook viel te snijden. De cantinebeheerder van het departement kwam juist langs met warme worstjes en excellente en andere handen grabbel den zijn voorraad weg. „Het ei is gelegd", zei mr. Heusdens met een worstje in de hand. „Het college zal morgen de c.a.o. definitief goed keuren." „Wij gaan niet ontevreden naar huis", zo meende de heer Van Egmond, secre taris van de Raad van bestuur bouwbe drijf. „Het steeds door de aannemers volgehouden standpunt, dat zij niet afstand kunnen doen van de verreke ningsclausule, heeft niet geleden." „In het algemeen mogen we zeggen dat de verhouding werkgevers-werknemers niet heeft geleden", aldus de heer Van Eibergen. voorzitter van de christelijke organisatie van bouwvakarbeiders. „Dit conflict is een lering voor de toekomst De werknemers hebben nooit inzicht ge had in de prijsvorming in het bouwbedrijf. Wellicht zullen zij er nu meer in betrok ken worden, wie weet in een p.b.o.- orgaan?" Officieel commentaar was schaars. Minister De Pous zal vandaag zijn prijzen beschikking in de Staatscourant bekend ■maken. De aannemers hebben uitdrukke lijk al hun rechten voorbehouden. Zullen zij een proces tegen de recht matigheid van de beschikking aanhangig maken? We moeten eerst zien wat er precies in staat, zo zeiden zij voorzichtig. r\IT j.s. het; het raomept.^dfit het einde betekende van de staking in het bouwvak: de heer J. Dura Dzn„ voorzitter van de Raad van bestuur bouwbedrijf zet zijn hand tekening onder de nieuwe ca.o. Over zijn schouder zien twee leden van de lande lijke stakingsleiding de heren Brandsma (links) en Van Eibergen daarop nauw lettend toe. Aan de tafel zitten verder, links minister De Pous, rechts naast de heer Dura minister Toxopeus en naast deze minister Van Rooy. Advertentie UW HUID WORDT WEER GEZOND EN MOOI MET k-r-u-i-d-e-n - cosmetica Zend om deze advertentie als brief 12 els. aan post zegels voor antwoord •n U ontvangt gratis een intorossant* INKA-brochure en een lijst met verkoop adressen. Eigen nieuwsdienst AMSTERDAM Tussen de Konink lijke Nederlandse Vliegtuigenfabriek Fokker en de grote Amerikaanse vlieg tuigbouwer Republic Aviation is een vergaande vorm van samenwerking tot stand gekomen op het terrein van de ontwikkeling en produktie van vlieg tuigen. Voor het Nederlandse bedrijf vloeit hieruit voort, dat geprofiteerd kan worden van de grote en veelzijdige ervaring, waarop Republic, vooral sinds de laatste wereldoorlog, kan bogen. Deze fabriek heeft nl. grote vooruit gang geboekt op het gebied van de bouw en ontwikkeling van supersoni sche militaire vliegtuigen. Als ontwer per van nieuwe typen neemt het bedrijf een eerste plaats in. Geleide projectielen Zo ligt het in de bedoeling aan Fok ker de gegevens ter beschikking te stellen, die verkregen zijn uit het on derzoekingsprogramma voor verticaal Het K.M.N.I. in De Bilt berichtte ons gisteravond om 23.15 uur: Speciaal voor de vertegenwoordigers van de werknemers was het een moeilijk te verteren zaak. dit optreden van net college op een moment dat een conflict i van enorme omvang zou kunnen worden opgelost. De ondertekening van de c.a.o. i werd er wel door opgehouden, maar kwam er tenslotte toch. Opgelucht stroomden ministers, rijks-1 Droog weer met opklaringen maar plaatselijk ook wolkenvelden. Zwakke tot mati ge oostelijke wind. Dezelfde tempera turen als gisteren of iets hogere. M1ESJE: Een nieuwe lente, een nieuw kapsel. opstijgende vliegtuigen. Fokker is al dus in staat om in korte tijd een derge lijke machine te bouwen, die speciaal bestemd is voor de N.A.V.O.-landen. Het is niet denkbeeldig, dat Fokker zich ook gaat bezig houden met de produktie van de geleide projectielen, die Republic in research heeft. Anderzijds betoogt het Amerikaanse bedrijf door deze samenwerking nau were relaties te verwerven met de Europese landen. Samen met Fokker kan dan worden gestreefd naar een nog grotere bijdrage tot de opbouw van een moderne Europese vliegtuig industrie. Eigen nieuwsdienst HELMOND P. F. van Vlissin gen Co's Katoenfabrieken gaat aanzienlijk uitbreiden. In de omge ving van Helmond zal een nieuwe fabriek worden gebouwd, waarvoor het terrein al is gekocht. De plan nen zijn in een vergevorderd sta dium. Deze belangrijke uitbreiding van de capaciteit is dringend nodig ge worden. In Helmond wordt thans op topcapaciteit gewerkt. De levertij den zijn langer geworden en de di rectie moet al orders afwijzen. Eigen nieuwsdienst DEN HAAG. Het college van rijksbemiddelaars heeft aan werk gevers vergunning verleend, buiten en behalve de vakantie-, feest- en snipperdagen waarop de werkne mers recht hebben, voor dit jaar tevens, voor zover het werk zulks toelaat, op de vijfde mei vrijaf te geven met behoud van loon. Eigen nieuwsdienst KAAPSTAD ,,W(j hebben de zaak weer in bedwang", kon premier Hendrik Verwoerd gisteren in het Zuidafrikaanse Lager- huis zeggen, nadat politie en gewapende burgers een bloedbad hadden aangericht onder demonstrerende inheemsen in de streek van Vereeniging, vijftig kilometer van Johannesburg. Er zijn op zijn minst vijftig doden gevallen, onder wie ook vrouwen en j kinderen en het aantal gewonden bedraagt zeker 150. Burgers, vrezende dat I de inheemse bevolking in opstand zal komen, lopen de wapenwinkels plat om geweren, pistolen en munitie in te slaan. Volgens de politie in Vereeni ging is de toestand nog explosief, al is de rust na het bloedbad teruggekeerd. De oorzaak van de onlusten ligt in de wet die bepaalt dat inheemsen permanent een „pas" bij zich moeten hebben om zich te allen tijde te kun nen legitimeren. Dit document is meer dan een pas. Het is voor de ene helft persoonsbewijs en voor de andere helft strafregister en werktijdenboekje tegelijk. Elke overtreding wordt er in opgetekend. De bevolking ziet het document dan óok als een permanent mee te dragen schandvlek en is daarom een campagne van ongehoorzaamheid begonnen. Gisteren zouden zoveel mogelijk inheemsen een poging doen, zich te laten arresteren wegens he' niet bij zich hebben van het persoonsbewijs. Zij verdrongen zich in de steden en dorpen bij de politiebureaus om zich te laten oppakken. In sommige ste den verliep die actie rustig, omdat de politie zo verstandig was, te doen alsof er niets aan de hand was. Maar er waren ook plaatsen waar zenuw achtige blanken verkeerd reageerden op de op zichzelf vreedzame actie. Die zenuwachtigheid, die begrijpe lijk is als men bedenkt dat de blanke bevolking een minderheid vormt, heeft geleid tot het drama dat zich gisteren te Vereeniging heeft afge speeld. Daar de inheemsen, ziende dat er een bloedbad zou worden aan gericht, alle telefoon- en telegraaf lijnen hadden doorgesneden om te voorkomen dat er blanke versterkin gen zouden worden ontboden, is het moeilijk om precies te vertellen hoe de gang van jsaken is geweest. Zéker ïs dat er foto's zijn geweest later door de censuur verboden voor publi catie waarop men de lijken van vrouwen, kinderen en mannen let terlijk op hopen zag liggen. Het begon naar alle waarschijnlijkheid met de belegering van het politiebureau door enkele duizenden inheemsen die zich wilden laten arresteren. De politie kreeg het benauwd en nam haar toe vlucht tot traangas, dat echter niets uitrichtte. Kort voor de verbindingen werden verbroken werd nog om assis tentie gebeld. Daarna moet er een neger zijn doodgeschoten en dat schijnt het begin te zijn geweest van een verschrikkelijk gevecht. Het vreedzame beleg van de politie post werd een bestorming. De politie stelde zich teweer met vuurwapens. Versterkingen raasden van Johannes burg naar Vereeniging-Sharpeville in pantserwagens, brenguncarriers en ge vorderde burgerauto's. Commando's van gewapende blanken begaven zich ook op weg, net als in de boerenoorlog. Er werden zelfs straaljagers te hulp ge- j roepen, die in formatie neerdoken op de menigte inheemsen, die intussen was aangegroeid tot twaalfduizend, j Maar de negers waren niet in het minst geschrokken. Het optreden van de luchtmacht scheen hun woede alleen maar aan te wakkeren. Toen de versterkingen waren gearri veerd openden zij onmiddellijk het vuur op de massieve betoging van de inheemsen, waaraan de gehele plaatse lijke bevolking meedeed, vrouwen en kinderen incluis. In weinige minuten hadden tientallen zwarten het leven verloren. De rest vluchtte in paniek. De rust was hersteld, zoals Verwoerd zei. Maar zelfs de politie scheen onder de indruk van het bloedbad dat zij had aangericht. ..Nog nooit is hier zo iets vertoond", zei een officier. En zijn manschappen deden iets wat men hen maar hoogst zelden heeft zien doen: zij begonnen de verminkte zwarte lijken weg te dragen naar ambulances. j Er moeten ook gewonden zijn ge- j vallen onder de politie, want op zeker j één plaats is gezien dat de demon- KAAPSTAD Laat op de avond is gebleken dat de bloedige onlusten niet be perkt zijn gebleven tot de omgeving van Johannesburg. Git Kaapstad begonnen on rustbarende berichten bin nen te stromen over gevech ten in de voorstad Langa, die uitsluitend wordt bewoond door inheemsen. Gebouwen zouden er in brand zijn ge stoken en de politie zou niet in staat zijn het hoofd te bie den aan de aanvallen van de woedende negers. Troepen van het leger wa ren gisteravond onderweg naar Langa. Het plaatselijke politiebureau was twee uur lang belegerd geweest. Er bevinden zich onder de man schappen van de politie ver scheidene gewonden en ook enige jonrnalisten werden gewond. Onder de inheem sen zouden echter enige tien tallen doden zijn gevallen. Bussen en auto's werden aangevallen en er zou grote schade zijn aangericht. De correspondent van de Daily Express seinde aan zijn blad: „Dit is het aarzelend begin van een opstand en geen spontane uitbarsting van een volk dat verbitterd is over incidentele moeilijk heden." stranten terugschoten met pistolen. In andere gevallen stelden zij zioh slechts teweer door met stenen naar de blan ken te gooien. In het Lagerhuis heeft een nationalist gisteren een opmerking gemaakt die een schril licht werpt op de gedachten- gang bij een deel van de blanke bevol king. Hij zei: Ik vind het verontrustend dat wanneer er onlusten zijn van dit soort, er altijd maar één dode zou zijn. Hij sprak toen nog niet bekend was dat er zeker vijftig doden waren gevallen. Een lid van de oppositie antwoordde verontwaardigd dat de nationalist blijk baar bedoelde dat de politie meer geweld moest gebruiken dan strikt nodig was om de onlusten te bedwin gen. Daarop zei de nationalist dat hij alleen maar had bedoeld te zeggen dat „ook de blanken in de Unie recht heb ben op bescherming". De politie had in elk geval moeten optreden, omdat de zwarte demonstranten oprukten naar de politiepost door gebied dat in hoofdzaak door blanken wordt bewoond. „Ze hadden dus gemakkelijk onderweg een paar blanken kunnen vermoorden", zei hij verduidelijkend. Premier Verwoerd verklaarde dat hij niet gelooft in onnodig bloedvergieten, maar wel van mening is dat aarzelende maatregelen later vergroting van de moeilijkheden kunnen veroorzaken. Hij dekte dan ook het beleid van de politie. Zeer weinig foto's van de bloedige gebeurtenissen bij Jo hannesburg hebben Europa be reikt. Zoveel als in haar macht was heeft de Zuidafrikaanse regering de verspreiding ervan tegengehouden. Hier is er een: de politie b(j een van de vele tientallen doden. Twee uur na de schietpartij was de politie nog bezig met het verzamelen van doden en gewonden, terwijl op veilige afstand honderden vrouwen klaagliederen zongen voor hun dode mannen en kin deren. Van een onzer verslaggevers ROTTERDAM In een kelder aan de Rosespoorstraat in Rotterdam- Feijenöord heeft een dierenarts zich moeten ontfermen over een kat die met gebonden poten in een zinkput was gegooid. Het arme dier was het slachtoffer geworden van ratten die het levend en wel hadden aangevre ten. Meer dood dan levend had de kat een heenkomen gezocht in de kelder waaruit zij door omwonenden kon worden bevrijd. De te hulp geroepen dierenarts heeft de gemartelde kat met een spuitje uit haar lijden verlost. i Rome. President Gronchi van Italië heeft gisteravond van de demissionaire i premier Segni te horen gekregen, dat j diens formatiepoging is mislukt. Daarop heeft Fernando Tambroni een formatie- i opdracht „met zekere reserve" aanvaard. Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM. De eigenaar van het schidersbedrijf D. G. van Ingen aan de Buikslotermeerdijk maakt vreemde dagen mee. Gisteren heeft hij zijn vierde boete, ditmaal een van 125 gulden, moeten betalen omdat hij na 28 jaar dag-in dag- uit te hebben geschilderd naai de letter nog niet voldoet aan de eisen van een goed vakman. Weliswaar heeft de heer Van Ingen de grootste en de moeilijkste schilders opdrachten uitgevoerd, maar hij heeft geen praktijkdiploma. In de 28 jaren die hij nu achter de rug heeft had hij weinig gelegenheid om te studeren voor dat papier. CHEF Hij schilderde iedere dag. Aanvanke lijk jaren lang als bedrijfschef bij zijn vroegere patroon Dijkman, in welke functie hij voortdurend toezicht moest houden op de schilderskneehts. Toen de heer Dijkman oud en der dagen zat was, schonk hij zijn hele schildersbedrijf aan zijn flinke bedrijfsleider. De oude baas wist wel, dat zijn bedrijf dan in goede handen zou zijn. Dat was ook zo. De heer Van Ingen slaagde erin het schil dersbedrijf tot grote bloei te brengen. Hij liet zich inschrijven bij het Be drijfschap voor de schilders,, bij de Kamer van koophandel en fabrieken, bij het Bouwfonds, kortom, de hele paperassenwinkel werkte hij even keu rig af als zijn dagelijks schilderwerk. Van Ingen heeft echter geen praktijk diploma en is nu al viermaal beboet. Een maal kreeg hij een boete van dertig gulden, de tweede keer een van 45 gul den. de derde keer een van 75 gulden. Gisteren telde hij zijn laatste(?) boete van 125 gulden neer. „Wanneer ik nu maar drie jaar ouder was geweest, ik ben nu 49. dan zou ik rustig hebben kunnen doorschilderen zonder ooit in mijn wérk gestoord te worden door een rechercheur van de economische politie. Ik meen toch wel op mijn 49ste jaar met een praktijk van 28 jaren, dat ik kan schilderen." Intussen schildert de schilder Van Ingen maar voort, wachtend op de vol gende boete. (AM een beeld te geven van de onsmakelijke en dwaze din gen die kunnen voortvloeien uit de rassenpolitiek van de Zuid afrikaanse regering drukken wij op pag. 3 een artikel af van onze bijzondere correspondent in Zuid-Afrika. Het heeft betrek king op de wijze waarop blanken en gekleurden elkaar dienen te groeten een kwestie, die in hoge mate de gemoederen in de Unie heeft beziggehouden- Van onze correspondent LEIDEN. In'de aanwezigheid van de Belgische ambassadeur is gistermid- j dag in de Lakenhal do Belgische univer-: sitaire week door de rector magnificus van de Leidse universiteit, prof. dr. J. E. Jonkers, geopend. Gedurende deze week zullen acht Bel gische hoogleraren colleges geven. Van- i daag wordt een tentoonstelling geopend van werken uit de collectie van het j Prentenkabinet te Antwerpen en woens- dag treedt het Studentenpauzetoneel op met eenacters van Brulin en Mulisch. Het Leidse universiteitsblad zal deze week „De Gazet van België" hete,». MIDDELBURG. In de gedeelten van het Abdij-complex en de Nieuwe kerk in Middelburg waarin het klank en lichtspel zal plaatsvinden, is men be gonnen met hel aanleggen van het elec- triciteitsnet. Dit werk wordt door vak mensen van de PZEM uitgevoerd, ver telde de opzichter, de heer J. Hame link: „Er zitten nogal heel wat haken en ogen aan. We zorgen er voor dat de leidingen en draden zo goed moge lijk uit het gezicht worden weggewerkt en in samenwerking met de opzichter van de Rijksgebouwendienst krijgen wij dit wel voor elkaar." Zoals de plan nen er op het ogenblik uitzien zal de kloostergang om het Muntplein ver licht worden met armaturen die op ,4- geveer twee meter hoogte zullen komen te hangen. De koorkerk en de Crypte worden verlicht; bovendien wordt in al de genoemde ruimten en op het Voor plein een geluidsinstallatie aangebracht. In totaal zal hiervoor ongeveer 5 6 kilometer draad nodig zijn en het kan er gemakkelijk 25 jaar blijven lig gen, aldus de heer Hamelink. MONTREUX. Montreux bereidt zich voor op een Wereld-televisicfesti- val dat men in mei van het volgend jaar hoopt te houden. Dit festival, dat tien dagen gaat duren, zal o.a. omvat ten een wedstrijd voor het beste amu sementsprogramma om de „Gouden Roos van Montreux", een handelsbeurs voor televisie-techniek, en galavoor stellingen en wetenschappelijke bij eenkomsten.

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1960 | | pagina 1