BEPERKING
T0T0PRIJS
ONNODIG
VERZOENEND GEBAAR
VAN ADENAUER
Schrikkel
dag brengt
om weer
up-to-date
die vindt iedereen even lekker!
Tsjechische verzetsheld
vrijwillig terug achter
IJzeren Gordijn
Kamerlid stelt
vragen
ONTLASTEND
GETUIGENIS
VOOR VAN R.
„JUWEEL"Verf 'n juweel van 'n verf
Maandag 29 februari 1960
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 5
Voorlopig verslag Tweede Kamer: niemand
tevreden met voorstel van mr. Beerman
VANDAAG HALEN WE WEER EEN DAGJE IN
0 Andere manieren
Bevoogding
Andere meningen
LOTERIJBELASTING
ROEPT VRAGEN OP
„Onderhandeling in nauw overleg met Navo"
Kernprobleem
Q Twee formulieren
Omslachtig
HARDE KLAPPEN BIJ
BETOGING VAN NEGERS
Overijssels orkest
STAMMEN~BÊGRAVEN
STRIJDBIJL
Inbraak bij juwelier
ONDANKS VONNIS VAN 30 JAAR DWANGARBEID
DOCHTERTJE
Onderzoek naar kartels
thans afgesloten
Vervolg van pag. 1
Noodzaak
Van slag
Door tram gedood
Tien dagen
Wereldkalender
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Niemand is tevreden met de voetbalpool,
zoals minister Beerman zich die denkt. Deze conclusie is dui
delijk te trekken uit het voorlopig verslag van de Tweede Ka
mer, waarin de kamerleden naast uitvoerige beschouwingen
over de toto, een groot aantal zeer kritische vragen stellen, uit
vele waarvan maar weinig bewondering blijkt voor het beleid
ten aanzien van de sporttoto.
Met de aantrekkelijkheid van de
hoofdprijs staat of valt een loterij of
pool. Tegen de door de minister voor
gestelde beperking tot maximaal
25.000 gulden heeft de meerderheid in
de kamer ernstige bezwaren.
Het duidelijkst demonstreert dat een
groep van vele leden in wie men
de socialistische fractie mag vermoe
den die hieromtent een amendement
aankondigen met het doel de hoogte
van de prijzen geheel vrij te laten.
Enige kamerleden geven als hun
mening dat het maximum op tenmin
ste 100.000 gulden zou moeten liggen,
maar in het algemeen onthoudt het
merendeel van de leden zich van het
noemen van getallen. De regeling on
der de huidige vergunning dus zon
der beperking lijkt hun de juiste
weg.
Zou de regering toch aan beperkin
gen willen vasthouden, dan zijn die
nog op andere manieren te vinden.
Vreest men te hoge prijzen, aldus ve
le leden, dan zou het mogelijk zijn
naast een eerste prijs een tweede,
derde en vierde prijs in te voeren.
Ook dachten zij aan de mogelijheid
het aantal wedstrijden, waarvan de
uitslag moet worden voorspeld, te ver
minderen. Hierdoor zou het aantal
winnaars stijgen en zouden de prijzen
dus meer verdeeld worden.
wel geleerd, zo wordt van verschillen
de kanten uit de kamer opgemerkt.
De gemiddelde inzet is 1,45 gulden per
week. De vele kamerleden, die dit op
merken, wijzen de regering op de mo
gelijkheden in de Staatsloterij en bij
de paarderennen veel hogere bedra
gen te verspelen dan in de voetbal
pool met een inzet van twee gulden
per week.
In het voorlopig verslag zijn uiter
aard ook andere meningen te lezen,
soms van enkele leden die niet met
de opvatting van hun fractie mee kun
nen gaan. Dit zou met de socialis
tische fractie het geval zijn, die enige
tegenstanders van loterijen met hoge
winsten telt.
Het verslag bevat ook de opmerkin
gen van een afzonderlijk lid, dat het
standpunt verdedigt dat charitatieve
instellingen geen rechten hebben op
poolgelden, omdat dit in strijd zou
zijn met de charitas-gedachten van
vrijwilligheid en vrijgevigheid.
Tot de principiële tegenstanders van
de pool ongeacht de organisatie, de
inleg of de hoogte van de prijzen
blijven zich de protestants-christelij
ke partijen verklaren. Zij informeren
met bijzondere belangstelling naar de
toekomstige houding van de prot.-
christelijke ministers in het Kabinet.
Wat zullen zij doen wanneer de ka
mer eventuele amendementen tot ver
hoging van de prijs en inzet zou aan
vaarden?
Geen van de kamerleden heeft ooit
gehoord dat het winnen van een gro
te prijs in de KNVB-pool voor de win
naar aanleiding is geweest tot aller
lei uitspattingen". Steeds is het ge
wonnen geld behoorlijk gebruikt en
belegd en is de gelukkige poolwin-
naar gewoon aan zijn dagelijks werk
gebleven. Dit is in overeenstemming
met wat er al jaar en dag gebeurt
met de prijswirinars in de Staatslo
terij.
Het is toch wel een merkwaardige
..bevoogding" van de winnaars van
de sporttoto, dat naar beneden druk
ken van de prijs, menen vele leden.
Zij zouden graag nu eens duidelijk van
de regering willen horen waarom de
ze dit nodig oordeelt en waarom de
commissie Wiarda in het regerings-
voorstel werd gehalveerd.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG. Tegelijk met het
voorlopig verslag van de sporttoto
heeft de Tweede Kamer haar ver
slag over de voorstellen van de
loterijbelasting laten verschijnen.
Ook dit wetsontwerp, waardoor
het tarief van alle belasting op
binnenlandse loterijen wordt be
paald op 20 procent, roept veel
vragen op.
In het bijzonder pleiten verschei
dene leden voor vrijstelling van
de paardentotalisator, waar de om
standigheden zo sterk verschillen
met die van andere loterijen. Ook
verwachtde Kamer met heffing op
niet-geldprijzen (bijvoorbeeld een
gewonnen vakantiereis) moeilijk
heden, want de financiële draag
kracht van de winnaar wordt met
zulk een prijs niet groter.
Nadere opheldering wil de kamer
ook over de motieven, waarop de
regering heeft besloten omzetbe
lasting op loterijen in te voeren.
Een deel van de Kamer acht dit
niet „sympathiek", juist op het
moment dat de sporttoto zal wor
den geregeld.
Eigen nieuwsdienst
BONN De storm van kritiek op
West-Duitsland, in verband met de
kwestie van de militaire bases die
het land in Spanje wenste te vesti
gen, doet geen afbreuk aan de po
gingen van Bonn in elk geval buiten
het eigen grondgebied voorraaddepots
en opleidingsmogelijkheden te ver
krijgen. Minister Strauss, aldus ver
luidt in Bonn, zal deze kwestie zonder
twijfel eind maart ter tafel brengen
op de bijeenkomst van de ministers
van defensie der Navo-landen in Pa
rijs.
Hoezeer velen in de bondsrepubliek
zo langzamerhand wel inzien, dat het
uitsteken van voelhorens maar het be
wind van generaal Franco politiek ge
zien allesbehalve verstandig was, houdt
men in elk geval vol dat West-Duits-
Op welke wijze de opbrengst van
de poolgelden moet worden besteed
en het daarmee samenhangende
vraagstuk of er één dan wel twee
sporttoto's dienen te komenis voor
de Tweede Kamer een van de kern
problemen van het wetsontwerp Een
grote meerderheid van de kamer
geeft als mening dat twee pools niet
alleen een zaak van rechtvaardigheid
is ten opzichte van de bestaande orga
nisaties (de KNVB en de Caritas-
pool), maar ook het vraagstuk van de
verdeling van de netto-opbrengst van
de pool zal oplossen.
In het wetsontwerp zelf heeft minis
ter Beerman uitdrukkelijk gesteld dat
aan niet meer dan één instelling ver
gunning zal worden gegeven. Dit be
tekent, aldus de kamerleden, dat in
ieder geval één, waarschijnlijk beide
bestaande organisaties hiervan de du
pe worden. Het argument van de re
gering is, dat dan „controle beter mo
gelijk is". Dit argument acht de ka- j
mer te enen male onvoldoende.
1
Vele leden vragen nu de minister
wat hij denkt van een tweede, afzon
derlijke pool ten gunste van Maat
schappelijke en charitatieve doelein
den. Het voorstel zou zijn dat de
burger, deelnemer in de pool, zelf
kan uitmaken welke belangen hij wil
steunen: die van de sport of de cha
ritatieve. Een sterke mate van vrij
heidsbeperking zou met een tweede to
to uit het wetsontwerp kunnen ver
dwijnen.
De strijd om de poolgelden is ook
verder in het voorlopig verslag terug
te vinden, waarin van velerlei richtin
gen uit de kamer alle argumenten
naar voren komen die in de afgelo
pen maanden zijn gehanteerd door de
KNVB, door de Caritas of door het
Comité sportprijsvragen. Deze argu
menten zullen voor de minister wel
geen nieuwe gezichtspunten opleveren.
Wel zal hij moeten antwoorden op
vragen in hoeverre het overleg tussen
sport- en charitatieve instellingen
heeft geleid tot een overeenstemming
over de poolgelden en of hij eventueel
bereid is in de wet de verdeling vast
te leggen.
Nieuw is de gedachte van een aan
tal leden om indien er maar één
toto komt poolformulieren van
twee kleuren in te voeren. Wie een
rood formulier gebruikt, wil de sport
steunen, wie een blauw invult de cha
ritatieve instellingen. Dit systeem be
hoeft slechts weinig extra administra
tie, aldus menen deze leden hoopvol.
Het amendement van de socialisten,
hierboven al genoemd, zal zich niet
beperken tot de maximum prijs. Het
zal tevens tot doel hebben de maxi
mum inzet (in het ontwerp gesteld op
één gulden) omhoogte brengen tot
twee gulden per keer, plus de orga
nisatie van de pool op zo eenvoudige
mogelijke manier te regelen.
Tegen de door de minister gedachte
organisatie een centraal adminis
tratief lichaam, waar elke deelnemer
geregistreerd zal staan zit de ka-
me- in haar geheel wat moeilijk aan
te kijken. Waarom dit moeilijk uit
voerbaar, omslachtig, tijdrovend, kost
baar en onnodig systeem, zo staat er
in het verslag. Volgens de eisen van
het ontwerp zou noch aan de KNVB
noch aan de stichting Nederlandse
sporttotalisator noch aan de Caritas,
een vergunning kunnen worden ver
leend
De maximum inleg van twee gul
den. zoals die thans is gehanteerd in
do ruim honderd KNVB-pools, is niet
te hoog. Dat heeft de ervaring nu
WASHINGTON (Reuter) Meer dan
75 mensen, onder wie vele blanken,
werden het afgelopen weekeinde ge
arresteerd in Nashville (Tennessee) tij
dens opstootjes die het gevolg waren
van een betoging van negers die de
opheffing van de rassenscheiding in
restaurants en andere eetgelegenheden
eisten.
Vijf eetgelegenheden waar de schei
ding naar huidskleur streng wordt ge
handhaafd, moesten als gevolg van de
opstootjes sluiten.
De eerste klap viel in een eetgele
genheid zonder rassenscheiding. Een
blanke sloeg een blanke jongeman te
gen de grond omdat die met negers
aan een tafel zat te eten.
Ook in andere plaatsen werd gede
monstreerd voor opheffing van de ras
senscheiding in eetgelegenheden.
De negers zijn in sommige zuide
lijke staten in hun strijd voor gelijke
rechten in eetgelegenheden de boycot
als wapen gaan hanteren.
In Montgomery (Alabama) kwam
het tot een botsing tussen blanken en
negers nadat een blanke een neger
vrouw met een knuppel op 'het hoofd
had geslagen. De politie bleef toezien
en greep niet in.
VRAGEN OVER:
Salarisverhoging van
gemeentepersoneel
DEN HAAG De vaste commissie
voor financiën uit de Tweede Kamer
heeft de regering gevraagd op welke
wijze zij de geldelijke gevolgen denkt
te dekken, die voortvloeien uit de ver
betering van de salarissen van het ge-
meentepersoneel.
De commissie vraagt dat naar aan
leiding van het ontwerpbegroting van
het gemeentefonds en het inmiddels bij
de Kamer ingediende wetsontwerp be
treffende de financiële verhouding tus
sen rijk en gemeente.
De commissie heeft met haar vraag
ook de nog komende maatregelen o.m.
ter compensatie voor de eventuele huur
verhoging, op het oog.
Jan Brassen is benoemd tot dirigent
van het Overijssels Philharmonisch Or
kest. De laatste vijf jaar trad hij
reeds regelmatig als gastdirigent op.
Vorig jaar was hij enige maanden ach
ter elkaar met de leiding van het or
kest belast.
■jf Dit liet de politie van Montgomery (Alabama) rustig gebeuren. Een Manke
raddraaier (met pet) haalt zijn honkbalslaghout uit om Christine Stowoll, een
22-jarige negerin (links, in donkere jas) er mee op het hoofd te slaan. Christine
demonstreerde met andere jonge negers rustig voor een restaurant. Een blanke
schreeuwde, hoewel zjj zich geen kwaad bewust was, opeens: Raak me niet aan.
Hjj sloeg haar pardoes neer. Deze foto geeft een beeld van het handgemeen dat
daarop onder het rustig toezien van de politie, volgde.
land -gelijk heeft met zijn streven in
het buitenland -bases te vestigen.
Een duidelijke poging tot verzoening
in de kwestie-Spanje deed bondskanse
lier Adenauer zaterdag. Hij verklaarde
namelijk dat de bondsrepubliek, even
als tot dusver, onderhandelingen van
militair-politieke aard alleen zal voeren
in nauw overleg met de Navo.
Adenauer maakte nog eens duidelijk
dat zijn regering het absoluut noodza
kelijk vindt kwesties betreffende logis
tiek en aanvoer voor de strijdkrachten
van de Navo-landen aan de competen
tie van de leden-staten te onttrekken
en geheel door de Noordatlantische Ver
dragsorganisatie te laten behandelen.
Zolang de Navo niet daartoe besluit
vooral Amerika, Engeland en Frankrijk
voelen er niets voor blijven dit kwes
ties van nationale aard.
„Tweede rangs"
Dat de trouw van de bondsrepubliek
aan de Navo in twijfel wordt getrok
ken, noemde Adenauer belachelijk.
De Westduitse verlangens met be
trekking tot voorraden in het buiten
land vinden, fioewel van een vestiging
van depots in landen die niet bij de
Navo zijn aangesloten (Spanje wordt
vooral bedoeld!) geen sprake zal kun
nen zijn.
Nu de storm over de Westduitse ver
langens naar -bases in Spanje wat is
geluwd, realiseert een groot deel der
bevolking van de bondsrepubliek zich
dat West-Duitsland nog altijd een twee-
I de rangs partner is in het Noordatlan-
tische verbond. In tal van Westduitse
kranten staat het onomwonden te lezen:
de bondgenoten in de Navo vertrouwen
ons niet. Ook in regeringskringen in
Bonn is men zich dat dezer dagen weer
eens duidelijk bewust geworden.
Eigen nieuwsdienst
BRUSSEL. Vertegenwoordigers
van de B aio eb a's en de IrtSeloea's, Wee
stammen in Belgisch Kongo, hebben be
sloten een einde te maken aan de stam-
enoorlog in het gebied van Loeloea-
burg. Botsingen tussen leden van de
twee stammen in en rondom deze stad
waren de laatste maanden herhaaldelijk
aanleiding tot afschuwelijke bloedbaden.
Het akkoord tussen Loel-oea's en Ba-
loeba's kwam zaterdag in Brussel tot
stand, in tegenwoordigheid van minister
De Schrijver. Er wend besloten in en
rondom Loeloea-bur.g een evenwicht in
de samenstelling van de bevolking tot
stand te brengen er zullen op de
duur evenveel leden van beide stam
men moeten wonen. Hoe dit moet ge
beuren is n-og niet duidelijk, omdat er
geen eva-cuatiemaatre.ge.len worden ge
nomen.
Loeloeaburg wordt voorlopig een neu
trale zone onder een speciale commis
saris, die het vrije verkeer van perso
nen en hun veiligheid moet waarborgen.
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM. Inbrekers hebben
zaterdagavond ingebroken in de juwe
lierswinkel van de firma H. D. M. van
der Bergh in de Oranjeboomstraat Er
wordt voor een waarde van 2.400 gulden
aan gouden en zilveren sieraden vermist.
(Advertentie)
Eigen nieuwsdienst
LONDEN. „Waarom pleeg je
op deze manier zelfmoord?" Dit
vroeg een Tsjech het afgelopen
weekeinde op Lond-on Airport aan
zijn landgenoot Jakup Hutak, die
op het punt stond naar Tsjechoslo-
wakije terug te keren hoewel hij
daar indertijd bij verstek werd
veroordeeld tot dertig jaar dwang
arbeid.
Hutak verdiende in de eerste jaren
na de communistische staatsgreep in
Tsjechoslowakije de erenaam Tsje
chische Rode Pimpernel voor de on
verschrokkenheid waarmee hij vele
Tsjechen over de grens naar het vrije
westen bracht. Hij verbleef toen als
vluchteling in Beieren.
,,Ik geloof niet dat mij nu nog enig
kwaad zal geschieden", zei Hutak za
terdag, even voordat hij met zijn
vrouw, een Duitse die hij in Engeland
had leren kennen, in het vliegtuig
stapte. „De autoriteiten in Praag zijn
niet zo kleingeestig."
Op de vraag waarom hij op deze
wijze zelfmoord ging plegen antwoord
de hij: „Ik ga eigener beweging.
Mijn familie woont in Tsjechoslowakije
en daarom wil ik nu terug. Niemand
heeft mij onder druk gezet."
Over dat laatste had niemand hem
overigens een vraag gesteld. Functio
narissen van de Tsjechische ambassa
de in Londen waren op het vliegveld
aanwezig om Hutak en zijn vrouw uit
geleide te doen. Een andere Tsjech
reisde met hen mee naar Praag.
Nina, het zesjarige dochtertje van
de Hutaks, is al enige tijd in Tsjecho
slowakije. Zij logeert bij haar groot
moeder.
Husak, die de laatste twaalf jaar in
Engeland heeft gewoond, verkocht on
langs zijn huis in Kingston (Surrey),
waar hij een zeifbedieningszaak dreef.
Toen hij in het vliegtuig stapte zei
hij dat hij altijd met dankbaarheid aan
zijn Engelse jaren terug zal denken.
Van een onzer verslaggevers
LUXEMBURG. In antwoord op de
vragen van de heer Nederhorst over het
Nederlandse schrootkartel, heeft de Ho
ge autoriteit van de E.G.K.S. meege
deeld, dat het onderzoek naar de wer
king van kartels en het stelsel van
prijsafspraken thans is afgesloten.
De Hoge autoriteit heeft een algeme
ne maatregel getroffen, waarbij de
schrootverbruikende ondernemingen
(hoogovens e.d.), de handelsonderne
mingen en hun verenigingen op de
hoogte zullen wordein gesteld in hoe
verre artikel 65 van het verdrag dat
afspraken en concentraties regelt
voor hen van toepassing is.
Een van de eerste gevallen waarin de
ze algemene maatregel zal worden toe
gepast, is de Vereniging van schroothan-
delaren in Nederland (fabrieksleveran-
ciers), die een monopolistische positie
innemen bij- de levering van schroot aan
de hoog-ovens en andere schrootverwer-
kende bedrijven. De Hoge autoriteit zal
over deze zaak op korte termijn een
beschikking uitvaardigen.
Met zijn motorfiets is zaterdagavond
laat de 25-jarige metselaar W. Festen
op de Ravesteinseweg t ussen Wychen
en Niftrik uit de bocht gevlogen. Hij
raakte een telefoonpaal en kwam in de
Bloot terecht. Het slachtoffer was op
slag dood.
SPANJE-DUITSLAND
Eigen nieuwsdienst
DEN HAAG. Het Tweede-Ka
merlid mr. J. A. W. Burger
(arb.) heeft aan minister-presi
dent De Quay vragen gesteld over
de berichten omtrent Duitse plan
nen om in Spanje bases in te
richten. Mr. Burger vraagt of de
Duits-Spaanse onderhandelingen in
de raad van de Navo zijn bespro
ken.
Mr. Burger vraagt voorts of
zo zijn eerste vraag ontkennend
moet worden beantwoord dit
niet had dienen te gebeuren. Is
de zaak wél besproken, meent de
minister-president dan niet, aldus
het Kamerlid, dat Spanje indirect
deel gaat uitmaken van de Navo?
Mr. Burger herinnert de minis
ter-president aan zijn op 30 sep
tember vorig jaar in de Tweede
Kamer uitgesproken oordeel, dat
het aan de orde stellen van het
vraagstuk-Spanje in de Navo
„voorbarig" is. Wat is thans het
standpunt van de regering? vraagt
mr. Burger.
Ja, antwoordde dr. Helpern. Naar
myn mening kunnen deze het redelijkst
worden verklaard als gevolg van een
val van het slachtoffer in het water.
Helpern, die zei met veel gevallen van
mishandeling te zijn geconfronteerd,
gaf als zijn mening te kennen, dat
„wanneer deze vrouw geslagen of ge
schopt of geranseld zou zijn geweest,
er een onregelmatiger patroon van ver
wondingen in het gezicht was gevon
den. Alle verwondingen waren aan de
linkerkant: de oogleden, de wang, de
neus, de kin en ook de schouder was
aan de linkerkant gewond.''
De patholoog zei: „Als je iemand in
het gezicht schopt ontstaan er herhaal
delijk scheuringen. De lippen zijn dan
meestal gezwollen en van binnen ge
scheurd. Meestal zijn beide ogen blauw.
Het is verwonderlijk dat zulks in dit
geval niet zo was."
Helpern heeft het lijk van Lynn
Kauffman niet kunnen zien, omdat het
was gecremeerd voor de verdediging
de kans kreeg het te laten onderzoeken.
Het bleek echter, dat hij zich dank zij
de vele foto's en gegevens toch een oor
deel had kunnen vormen.
Ook tijdens het nu zeer korte
kruisverhoor van McAuliffe bleef dr.
Helpern in zijn mening volharden. De
aanklager vroeg of werkelijk alle ver
wondingen door één val in het water
hadden kunnen ontstaan. Helpern ant
woordde: „Zij zouden alle op die ma
nier veroorzaakt kunnen zijn."
Zeven uur
Gunstig was ook de verklaring van
ene John A. Bossen, een employé van
het radiostation WSL, die getuigde dat
hij op 18 september 1959, 's avonds om
zeven uur, het weerbericht had uit
gezonden dat Van R. op dat uur in het
logboek van de Utrecht had geschreven.
De openbare aanklager, die in de akte
van beschuldiging heeft gesteld dat Van
R. op dat tijdstip de bewusteloze Lynn
Kauffman over boord heeft gegooid, zei
echter dat hij rekening hield met het
feit dat Van R. dit weerbericht van een
ander schip heeft gekregen en dat hij
het pas later in het logboek had ge
schreven.
DE SCHEURKALENDER heeft dit
jaar een blaadje en dus een
spreuk extra. Dit betekent in fe
bruari voor de maandloners een dag
langer werken voor hetzelfde geld.
Maar wie zal daarover mopperen?
Februari blijft desondanks de kortste
maand van alle twaalf.
De kalender is onvolmaakt, zoiets
als een klok die maar niet gelijk wil
lopen en voortdurend bijgezet moet
worden. Dat bijzetten, door middel
van het invoegen van een dag ex
tra, een schrikkeldag om de vier ja
ren, is nodig omdat een jaar niet 365
dagen heeft, maar bijna 365 en een
kwart dag.
Zouden wij die kwart dag, of om
precies te zijn die 5 uren 48 minuten
en 45,97 seconden, verwaarlozen dan
kwamen wij, indien wij dat maar lang
genoeg volhielden, op den duur met
ons nieuwjaar in het hartje van de
zomer terecht.
nfiiiiimmifimmmimiiim
Als de aarde in precies 364 dagen
om de zon draaide zouden wij een
volmaakte kalender kunnen hebben,
een kalender van precies 52 weken.
Dat zou betekenen dat de aarde tij
dens een omwenteling om de zon pre
cies 364 maal om de eigen as draai
de. Dat doet de aarde nu eenmaal
niet en de aarde kunnen wij niet even
bijzetten.
De noodzaak van het bijzetten van
de kalender werd gevoeld in 47 voor
Christus, tijdens de regering van de
Romeinse keizer Julius Caesar. De
kalender was toen liefst 67 dagen
,,van slag". Julius Caesar bracht al
lereerst de kalender weer in overeen
stemming met de loop van de jaar
getijden. Verder bedacht hij dat dit
een goede leer moest zijn en zette
daarom vele knappe mannen aan het
rekenen. Het moest volgens hem mo
gelijk zijn een kalender te ontwerpen
die in overeenstemming bleef met de
eeuwige wisseling van de seizoenen.
Het resultaat van al dat rekenwerk
was dat elk gewoon kalenderjaar 365
dagen ging tellen en dat er elke vier
jaar een dag extra bij zou komen,
de 29e februari, onze schrikkeldag.
Die Juliaanse kalender telde twaalf
maanden, en geleek op twee uitzonde
ringen na precies pp onze tegenwoor
dige kalender. Die twee afwijkingen
van onze kalender golden alleen de
benaming. Juli heette toen Quintilis en
augustus heette Sextilis. Alles scheen
toen volmaakt in orde.
iiniitimiiiiiiniinmiiiimiiii
Na de dood van Julius Caesar ging
de kalender echter weer van slag.
Dat kwam doordat de schrikkeljaren
elke drie in plaats van elke vier jaar
werden ingelast. Onder keizer Augus
tus werd die fout hersteld. De izer
maakte gebruik van de gelegenneid
om de maand xsextilis zijn naam te
geven.
Aan de namen van de maanden,
die wij van de Romeinen hebben ge
ërfd, kunnen wij nog zien dat het Ro
meinse jaar begon op 1 maart. In de
namen september, oktober, november
en december herkennen wij nog de la-
tijnse telwoorden zeven, acht, negen
en tien.
Ruim drie eeuwen lang ging alles
naar wens met de Juliaanse kalen
der. Maar in 325 na Chr., ten tijde
van de kerkvergadering van Nicea,
bleek er toch weer iets niet te klop
pen. De sterrenkundigen kwamen toen
tot de ontdekking dat het begin van
de lente niet op de goede datum viel.
Er was een verschil van drie da
gen.
Eeuwen lang is de wereld zo door
blijven sukkelen met een kalender die
maar niet kloppend was te krijgen.
Pas in de 16e eeuw ontdekte men
wat er aan haperde.
Het zat hem in dat kleine verschil
tussen 365 en een kwart dag en de
ware lengte van het jaar, 365 dagen.
5 uren 48 minuten en bijna 46 secon
den. Dat verschil was 1/129 dag, of,
om weer precies te zijn, bijna 1/129
dag. Een commissie van geleerden
rekende toen in opdracht van paus
Gregonus XIII uit dat sedert de tijd
van Julius- Caesar ongeveer dertien
maal 129 jaren waren verstreken en
dat daardoor het begin van de lente
viel op 11 maart, dertien dagen voor
de 24e maart die tot dien gold als het
begin van de lente.
ROTTERDAM. Op de West-Kruis
kade in Rotterdam is zaterdagmorgen
de 55-jarige mevrouw C. Schellekens-
Willigenburg uit de Gouvernestraat door
een tram aangereden, toen zij op de
fiets uit de St. Mariastraat kwam. Zij
kwam om het leven.
(Advertentie)
iirtiiiiiiHiNiiiiiiiiiiiniiiMiriiinnii
Die dertien dagen moesten toen in
gehaald worden. Dat gebeurde zo. In
de eerste plaats viel het besluit het
begin van de lente te stellen op 21
maart. Dat gaf drie dagen winst.
Verder werd bij pauselijk besluit van
24 februari 1582 besloten dat jaar tien
dagen korter te maken. Dat besluit
hield in dat 4 oktober 1582 gelijk zou
zijn aan 15 oktober 1582.
In onze geschiedenis bestaan dus de
data 5 tot en met 14 oktober van dat
jaar niet.
Om te voorkomen dat dat kleine
verschil van 1/129 dag de mensheid
nog eens weer parten zou spelen werd
toen besloten de jaren 1700, 1800, 1900
in het algemeen alle niet door 400
deelbare jaren, niet als schrikkelja
ren mee te tellen.
Helemaal „rond" was de kalender
toen ook nog niet. Immers: vierhon
derd jaren zijn in werkelijkheid
146.096 dagen 21 uren 7 minuten lang
Vier eeuwen volgens de Gregoriaanse
kalender tellen 146.097 dagen. Het
verschil daartussen was, per vier eeu
wen dus, tussen een achtste en een
negende dag. Er heeft dan ook eens
iemand geopperd elke 36 eeuwen nog
een schrikkeljaar te laten vallen om
ook dat verschil weg te werken. Zo
ver is het nog lang niet, en daarom
is dat voorstel een voorstel gebleven.
iitmuimmmumiiumHimmninimninuuiin
Ook de kalenderhervormers van on
ze tijd kunnen het niet zonder schrik
keldagen stellen. Neem bij voorbeeld
de ..wereldkalender" waarvoor de
World Calendar Association ijvert. Die
is heel mooi ingericht. Elk paar be
staat uit vier even lange kwartalen
elk van 91 dagen, of 13 weken. Elk
jaar, en ook elk kwartaal, begint
op een zondag. Wie op 5 augustus
is geboren zal volgens die kalender
altijd op zondag jarig zjin. En Sinter-
klaas valt dan altijd op dinsdag.
Om goed uit te komen hebben de
ontwerpers van deze kalender ge
werkt met blanco-dagen. Een valt al
tijd tussen de 30e december, de laat
ste dag van het jaar, en 1 januari-
de tweede, de schrikkeldag, valt eens
per vier jaar tussen 30 juni, altijd
een zaterdag, en 1 juli, altijd eèn
zondag.
Toch heeft deze ideale kalender
nooit ingang gevonden. Voorlopig
moeten wij het daarom maar stellen
met onze nu toch wel biina eeli*
met de natuur lopende kalender.
i
