WE BENNEN
WE BLIJVEN ERMELOËRS
SUCROSA
DE NATUUR
I KAPPIE EN DE DING-DONG
MIDDENSTAND
EN JEUGD ZIJN
ENIGEN DIE ER
IN GELOVEN
Moeder
•.HET PLAN VAN ARNHEM" DREIGT EEN TWISTAPPEL TE WORDEN
ONDER DE STUGGE RECHTLIJNIG DENKENDE NOORDWESTVELUWERS
Donderdag 18 februari 1960
ZEEL^SCH DAGBLAD
Pag. 2
Duivel in huis
*"BABYDERM ES
i
Varkensver. vergaderde
Geen pesterijen
Niet allemaal
Achteruit
in en om uw huis
In de knel
handen
"öi®" ruw of !chraal
hamea-geleKü^HZB
Uit de kerken
Van
een speciale verslaggever
IJN NAAM doet er niet
toe en voor een foto
voelt hij niets. Hij is
76 jaar, geboren en ge
togen Doornspijker. De donker
blauwe pet staat recht op zijn
harde kop, de lichtblauwe oogjes twinkelen een beetje
spottend naar mij, de stadsmens die hem juist ge
vraagd heeft wat hij denkt van de plannen om zijn
Doornspijk als gemeente samen te voegen met Elburg.
Zijn toch al smalle mond verstrakt en hij stoot het uit: ,,Daar
zit niks goeds in. We waren altied op ons eigen en zo moet
31 blieven
Ik sta te bibberen in mijn winterjas bij de zaadhandelwaar
hij juist voer voor zijn kippen heeft besteld. Een stevige Noord
wester blaast recht van over het Usselmeer op ons aan. Hem
deert die wind niet. Zijn gezicht is als leer gelooid en gebronsd.
En dan komt zijn voornaamste bezwaar: ,,'t Is slecht voor de
ware kerk". Die daar, wil ik wetenop een nabij kerkgebouw
wijzend. „Nee33, antwoordt de Doornspijker boer, da's de Ge
reformeerde. Ik ben van de Nederlands Hervormde en die
staat veel dichter bij de Weg. Ik bedoel niet de straatweg
hoor", zegt hij nog als hij op zijn fiets zwaait, een jonge kerel
gelijk. En ik sta in de kou te rillen
T^E enkele opmerkingen van deze typische vertegen-
U woordiger van de stoere, stugge, rechtlijnig denkende
bevolking van de Noordwest Veluwe kunnen niet beter de
afgrond beschrijven die er ligt tus
sen hen en de mensen van de stad,
om het even of dat nu Elburg, Arn
hem of Amsterdam is. Arnhem, in
casu Gedeputeerde staten van Gelder
land, hebben een plan opgesteld, koel,
rigoreus. Over maatschappelijke en
ruimtelijke spanningen die uit de weg
geruimd moeten worden op de Veluwe.
Over ,,een praktische en psychologisch
verantwoorde vereenvoudiging en ra
tionalisering van de gemeentelijke in
deling".
Bovenal over de opheffing van on
regelmatig lopende gemeentegrenzen.
Alles samengevat in een ingrijpend
voorstel dat de gemeenten gepresen
teerd kregen en dat indien het ver
wezenlijkt wordt zal leiden tot op
heffing van de gemeente Ermelo,
samenvoeging van het dorp Ermelo
met omliggende buurtschappen bij de
stad Harderwijk, (Nunspeet, thans deel
van Ermelo, moet zelfstandig worden)
opheffing van de gemeente Doornspijk
en het één gemeente maken van dorp
Doornspijk met enkele omliggende
plaatsjes en het stadje Elburg. Dit is
het plan in zijn simpelste vorm samen
gevat.
Niet zodra werd dit plan van Gede
puteerden op de Noordwest Veluwe
bekend of de storm stak op. Er werden
protestbijeenkomsten belegd, comité's
gevormd, manifesten gedrukt. De radio
kwam er zelfs aan te pas om de ver
ontwaardiging te spuien. De Ermeloërs
van oudsher en de Doornspiekers die
al jaren in hun geliefd plaatsje wonen,
ze moeten er niets van hebben, van al
die nieuwlichterij.
,,Het zou beter zijn om te zeggen
dat wij hem zouden kunnen helpen
Maar ik hoop dat je vader ons mei
hem in contact kan brengen."
De oude Kettingbrug werd vroeger
alleen bewaakt door een paar stenen
leeuwen. Nu was de wacht versterkt
door een batterij afweergeschut.
,.De Hongaarse artillerie is ver
dwenen." merkte Gabor op. ..Twee
dagen geleden hebben de hakenkrui
sers van Slasi de macht in handen
genomen, en nu neemt men al niet
eens meer de moeite om althans een
schijn van autonomie te bewaren te
genover het glorieuze Derde Rijk."
,,Ik zou wel eens willen woien
welk nut we ooit van schijn hebben
gehad. Vergeet niet dat jij zelf ze
ven maanden geleden, na negentien
maart, hebt geweigerd te dienen in
een Hongaars leger dat met Honga
rije alleen de naam gemeen had. V/at
zullen we ons bekommeren om ae
schijn, als we er toch niets verder
mee komen."
Inmiddels hadden we Pest bereikt
aan de andere oever van de Donau.
De auto schokte over het plaveisel,
maar we reden snel en weldra wa
ren we op onze bestemming, een
groot huis aan de waterkant.
Mijn vader opende de deur.
..Goedenavond, kinderen. En is
er nog nieuws? Het regent.nog altijd
zie ik. Is er iets veranderd?"
„Als er iets moet veranderen, dan
moeten we dat zelf willen," zei Ga
bor. ..Maar ik heb gehoord dat u in
verbinding staat met die nieuwe
Zweedse diplomaat. Wallenberg.
Zoudt u ons, Eva en mij, misschien
met hem in contact kunnen brengen?
Dan zou er misschien een mogelijk
heid zijn.."
Enkele ogenblikken keek mijn va
der Gabor aan.
„Dat is een idee. Als je wilt kun
nen we morgen naar hem toe gaan,
jij en ik. Zij, die het recht hebben
een officiersuniform te dragen, kun
nen zich verdienstelijk maken."
,,Dan ga ik ook mee", zei ik vast
beraden.
Vader noch Gabor maakten hierte
gen bezwaar. Integendeel, ze knikten
goedkeurend. Mijn verloofde vond
het prettig als ik bij hem was, en
wat mijn vader betreft, hij had me
altijd min of meer opgevoed alsof ik
een jongen was.
Vertelt u ons eens iets over die
Wallenberg", verzocht Gabor. ,,Waf
is hij voor iemand?"
„Ja, dat is eigenlijk niet zo mak
kelijk te zeggen", zei mijn vader na
denkend. ,,Zo op het oog is er niets
bijzonders aan hem. Hij is een di
plomaat van het koele genre. Maar
desondanks heeft hij iets, een soort
inrfeïdijke kracht' zou ik het willen
noetnen.'."
Mét een handgebaar brak hij. af:
,,Och, per slot van rekening weet
ik er niet zo veel van. Misschien
maak ik me" illusies. In elk geval
zullen we hem morgen gaan opzoe
ken."
Een paar maanden terug was Wal
lenberg in Boedapest aangekomen.
Toen hij,,, gekleedin -een te kort le
ren jasje en een verkreukelde ski-
broek die- slordig in zijn zware berg
schoenen was gestopt, uit de slaap
wagen stapte, bood hij een nogal on
gewone'aanblik. Hij mengde zich on
der--de-menigte»—ademde de geur
van de stad in, bekeek de gezichten
en 'de kleren van de mensen en luis
terde na'ar de klanken van de hem
onbekende taal. Toen probeerde hij
op een enorm bord aan de muur on
der dé grote vensters van de sta
tionshal te ontcijferen: „Ke-le-ti Pa-
lya-ud-var" spelde hij langzaam. Hij
sprak verscheidene talen, waarvan
de 'meeste vloeiend: Engels, Frans,
Duits en 'zélfs Russisch en Spaans,
bui'tèn zijn moedertaal, het Zweeds,
maar hij kende ,er niet èen van te
rug in dë vreemde lettergrepen die
hij daar las. Hij wierp een blik op
het spoorbiljet dat hij nog in de
hand hield, en had toen onmiddellijk'
kende dóódsimpel „Oosterstation".
Een paar maanden later, half no
vember als ik het me goed herinner,
vertelde Wallenburg me over zijn
aankomst in Boedapest:
„Als ik in een vreem.de stad korft
is het net alsof ik een sigaret van
een nieuw merk rook. De eerste
trekjes zijn beslissend, zo lang het
aroma van de tabak nog niet wordt
veranderd door de nicotineneerslag.
Welnu, ik heb gezworven door Ame
rika, het Nabije Oosten en Australië,
maar ik moet bekennen dat Boeda
pest me even van mijn stuk heeft
gebracht. Het was noch helemaal
oosters, noch helemaal westers."
Hij verliet het station en liep de
grote trap af. Hij zag een plein ddt
in alle richtingen door gele trams
werd doorsneden. De zon scheen hel
der en opeens kreeg hij het erg
warm. Het werd hem duidelijk dat
hij zich nu op een andere breedte
graad bevond. In Stockholm was het
heel wat kouder.
Voor het trottoir stond een impo
sante limousine. De nummerplaat -
droeg de initialen C.D. en op een
van de voorspatborden wapperde een
blauw vlaggetje met een geel kruis.
Een heer van middelbare leeftijd in
een donker kostuum stond bij het
portier. Na de pas aangekomene
even te hebben geobserveerd, sprak
hij hem aan,
„Mijnheer Wallenberg, onze nieuwe
gezantschapssecretaris, als ik me
niet vergis?"
..Inderdaad."
Hij drukte de vertegenwoordiger
Van de legatie de hand en zei:
..Het lijkt wel of het hier vrede
is ik had iets heel anders ver
wacht."
..Schijn bedriegt", zei de ander.
„Maar stapt u in. Zijne Excellen
tie de gezant verwacht u."
De auto reed een lange straat door,
stak twee boulevards over waar ho
ge huizen stonden, passeerde een sier
lijke metalen brug en sloeg toen een
kronkelende weg in die langs de heu
vel omhoog liep, om even later
te stoppen voor een voornaam huis:
de Zweedse legatie.
De komst van de reiziger werd met
grote nieuwsgierigheid tegemoet ge
zien. Ten eerste omdat niemand hem
ooit te voren had gezien en ten
tweede omdat iedereen zijn naam en
zijn familie kende. De naam Wallen
berg geniet in Zweedse financiële als
ook in diplomatieke kringen een ze
ker respect.
Wordt vervolgd
Numan van Harderwijk, beloofde deze
zelfs: „Als wij bij jullie gaan behoren,
dan hoef je nooit meer bij me te
komen, want dan knuppel ik je de
deur uit
Gisteren en de dag ervoor hebben
we onS oor te luisteren gelegd in Er
melo en omstreken en in het andere
spanningsgebied. Uiterlijk merkt men
niets van de verontwaardiging die er
heerst, spandoeken en dergelijke zijn
er niet, maar raakt men in gesprek dan
is men binnen twee tellen in discussie
gewikkeld over „het plan".
Lambertus Bakker, 48 jaar, die aan
de Stationsstraat in Ermelo een gara
ge heeft, Ermeloër in hart en nieren,
secretaris van het Actiecomité dat fel
tegen het herindelingsplan ageert en
avond aan avond op protestvergaderin-
DE EERSTE reacties,
in
vooral
in Ermelo, waren dan ook niet
mals: „Komt Ermelo bij Harderwijk,
dan halen we de duivel in huis! We
hebben niets tegen Harderwijk, maar
als 't doorgaat zullen ze merken dat we
geduchte tegenstanders zijn".
Dat kon men in december horen, toen
Gedeputeerden de kaarten op tafel
legden. Een Ermelose middenstander,
goed bevriend met burgemeester
Advertentie
Voor hel Ier®
Baby-huidje
TERNEUZEN De
ging ..Eendracht Maakt
varkensvereni-
Macht" is in
Jaarvergadering bijeengeweest onder lei
ding van de heer C. Witte. Het jaar
1959 werd met een batig saldo van 56,50
gulden afgesloten, terwijl door het toe
treden van zeven nieuwe leden het le
dental op 71 kwam. De uitkeringen blij
ven gehandhaafd. Na de bestuursverkie
zing hield de heer Geerse van Calvé.
Delft een inleiding over de juiste voe
dering. toegelicht door dia's.
"sfSI
verheugd
de
heb ik mij verheugd over
woorden, die de heren C. H. van
i der Peijl en D. Kodde in de
Tweede Kamer hebben gesproken
bij de beraadslagingen over de
5 begroting van Verkeer en Water-
i staat. Deze Zeeuwse kamerleden
1 hebben met klem gewezen op de
betekenis van het Sloeplan. niet
I slechts als een wens van Zeeland,
- maar als een nationaal belang.
De heer Van der Peijl vroeg de
1 minister hoge prioriteit te willen
verlenen aan de uitvoering van j
het plan.
Het Sloeplan kan voor Zeeland
van enorme betekenis worden.
I In deze krant hebt u er meer-
malen over kunnen lezen.
Zaterdag j.L nog heeft de direc.
tic van de Kon. Maatschappij „De E
Schelde" met ongeduld geïnfor-
I meerd naar het tijdstip, waarop
1 het plan tot uitvoering zal wor- E
den gebracht.
Het is te hopen, dat dc aan- E
1 drang, die nu in de Tweede Ka-
mer op de minister is uitgeoe-
fend, er toe zal leiden, dat weldra
de eerste spade in de grond zal
E worden gestoken.
Het zou wel zeer teleurstellend
E zijn als de minister een antwoord
gaf. waarmee hij nog alle kanten
uit kan.
Een concrete belofte zou voor dit r
gewest van zeer grote betekenis E
S zijn.
Weerslag E
ÏIiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiTi I
evert schuur
ioe blijven liever zelfstandig
gen spreekt, zegt dit: „Onze bevolking
past niet bij die van Harderwijk. De
bevolkingsopbouw, de innerlijke levens
passen niet bij elkaar. Harderwijk is
een stadje op zich, iets heel aparts.
AMBERTUS BAKKER wordt
feller: „Komen we bij elkaar
dan krijg je straks in de gemeente
raad net zon smerige touwtrekkerij
als we altijd hadden met Nunspeet.
Het is nu altijd geharrewar in de raad,
altijd naijver tussen de leden uit de
twee plaatsen". Bakkers haardos is er
helemaal van in de war geraakt, zijn
donkere ogen priemen achter zijn bril
met breed montuur.
Wat wil hij dan, deze man die in het
leven van Ermelo een zeer actieve
plaats inneemt. Dit is het: „Een eigen
gemeente Ermelo met Ermelose raads
leden, zonder Nunspeet, geen pesterijen
over en weer meer. Waarom kan Ermelo
met 15.000 inwoners zich niét zelf be
sturen en Putten met 12.000 wel? vraagt
hij. „Ben' hier zoveel stommers? We
willen ons zelf zijn".
Ermelo is zeer beducht voor de vlucht
die het economische leven in Harder
wijk de laatste jaren vertoont. Men
industrialiseert in Harderwijk in hoog
tempo, men bouwt, de middenstand
bloeit, men durft er veel. Vele Erme
loërs zijn bang dat Harderwijks expan
sie in de richting Ermelo ten koste
zal gaan van de recreatiemogelijk
heden in hun eigen plaats, mocht de
aansluiting doorgaan.
„Moeten we ons recreatiegebied (toe
risme!) opofferen aan de spilzucht van
Harderwijk", vraagt de lv^er Bakker;
zich af. „Harderwijk leent maar en doet J
alles geforceerd, ze nemen veel te grote
risico's", meent hij. (Gedeputeerden
noemen Harderwijk in hun voorstel ,de
meest veelbelovende plaats", Doornspijk
^uarentegen „achterop geraakt".)
NIET iedereen in Ermelo is
tegen het plan. Sommige
winkeliers zien er wel wat in. Ook an
deren, jongeren vooral. Misschien komt
er wel een andere, pittiger geest in
onze plaats, zeggen zij. Wordt er eens
at aan de erbarmelijk slechte wegen
gedaan. Die zijn soms modderpoelen
gelijk. Misschien schiet het dan met de i
riolering een beetje op en wordt er
eens wat gedaan voor de duizenden mi
litairen die hier gelegerd zijn. Die ver
velen zich 's zondags een ongeluk. Café's
mogen alleen van 12 tot 4 open zijn.
Zwemmen op zondag mag niet, het Bos-
bad is gesloten. Dat is in Harderwijk
wel een beetje anders, aldus deze men
sen, die en passant ook nog wijzen op
de kansen die Ermelo zich liet ontglip
pen om industrie aan te trekken. Er
kon een Philipsfabriek komen en een
van de ENKA, maar dat wilde men
niet
Lambertus Bakker zit helemaal links
op deze foto die is genomen tijdens
een gezellig familiefeestje.
bouw hun brood verdienen, zijn geheide
tegenstanders van het herindelingsplan.
Hun voornaamste woordvoerder is de
44-jarige Evert Schuur. Hij woont en
werkt op een flinke boerderij in
Speulde, gemengd bedrijf, elf hectaren
groot.
Schuur is vooral bang dat samengaan
met Harderwijk de boeren van Ermelo
in de knel zal brengen. „Wij hebben
geen belang bij fabrieken, wat scheelt
ons dat", meent hij. „Je kunt het platte
land niet aanpassen bij de stad, al ligt
die kort bij. We blijven liever zelfstan
dig," aldus deze man die altijd in Speul
de heeft gewoond en gewerkt.
Heel ande.rs denkt de 58-jarige H.
Stoffer erover, wegwerker in Staver-
den, een buurtschap dicht bij Leuve-
num, temidden van de bossen pal ten
oosten van Ermelo. Het streekbelang
staat bij hem voorop. Dat kan er alleen
maar mee gediend worden als het plan
doorgaat. „Ermelo kan er alleen maar
beter van. worden, voor de buurtschap
pen blijft het X; zelfde waar we bij
horen", is zijn mening.
EEN 32-JARIGE boerenzoon
in Leuvenum, naar zijn me
ning gevraagd, zegt peinzend: ,,'k Weet
het nog zo krek niet". En daar laat hij
het bij.
„Een lijn van eeuwen onderbreken,
dat geeft botsingen. Het besturen van
een stad is heel iets anders en volko
men tegengesteld aan een plattelands
gemeenschap''. Aldus formuleert de Er
melose architect A. van der Meijden,
voorzitter van het Actiecomité, een man
die tal van functies bekleedt in de
V.V.V., plaatselijk en regionaal, zijn
hoofdbezwaar. Hij ziet als ideaal een
splitsing in een groot aantal gemeenten
op de Veluwe: niet alleen Ermelo zelf
standig. Nunspeet zelfstandig. Aan in
dustrie heeft Ermelo zijns inziens geen
behoefte. Het vreemdelingenverkeer, de
vele inrichtingen rond de plaats, de
landbouw zijn bestaansbronnen genoeg.
Op allerlei gebied kan er bovengemeen-
telijk worden samengewerkt, dat be
hoeft niet met aansluiting gepaard te
gaan, maar laat Ermelo Ermelo blij
ven", roept hij uit.
„De autochtone bevolking", aldus a.
van der Meijden, „heeft het gevoel ont
zaglijk door de overheid verraden te
zijn". En nog eens: houd stad en land
gescheiden, „poorters kunnen de be
langen van het platteland niet behar
tigen".
Vanavond is er in Ermelo, in het Ge-
bouw voor Christelijk Volksbelang, een
grote openbare bijeenkomst. Dan zal
het Actiecomité de zaak nog eens uit
eenzetten en dan zal besproken wor
den wat er verder gedaan moet wor
den om gemeenten, provincie en rijk
te beïnvloeden opdat Ermelo Ermelo
blijft.
VOLGENDE KEER
Waarom Doornspijk
niet bij Elburg wil
Advertentie
Voor Je slanke lijn!
de nieuwe - in Amerika ontdekte - zoetstof»
waarover men in de hele wereld enthousiast is!
Als de winter voorbij is komt de
moestuin aan de beurt om gespit en be
mest te worden: vele grondsoorten zul
len echter ook als het niet vriest, nu
zo nat zijn dat ze nog niet omgewerkt
kunnen worden. Het is dan nuttig ondie
pe greppeltjes te graven; het water in
de bedjes kan er in wegzakken en de
grond zal dan veel sneller droog worden
en is dan beter te bewerken. Als de
greppeltjes tien centimeter diep ge
maakt worden is dat al wel voldoende;
ze kunnen op een onderlinge afstand
van een paar mete** gegraven worden.
OOK de ongeveer zeshonderd I
mensen die in Speulde wo
nen. een gehucht zeven*km ten zuid
oosten van Ermelo en bij die gemeente
behorend, boeren, enkele landbouwers,,
wat winkeliers en mensen die in de bos-1
Advertentie
15. De grote tropische maan stond at
aan de hemel, toen Kappie zich naar
zijn hut begaf.
wurmt, kan ik het geen lieverdje' vin
den. Dat zal straks nog een bult
moeilijkheden geven!"
„Het is laat geworden." bromde tiij, Hij verdween in zijn hut en smeet
,,en dat alles door die dekselse vogel, de deur hard achter zich dicht. Maar
Het is me ja wat. De maat kan nou nauwelijks was de deur gesloten, of
wel zeggen, het het mormel lieve oog- daarbinnen klonk een geweldig spekta-
jes heeft; maar als het beest al wat kei. Kappie's woedende kreten ver-
hier aan boord glimt in zijn keelgat: mengden zich met het zenuwachtig ge-
klok van de Ding-Dong en het geluid
van vallende voorwerpen. Toen vloog
de deur van de kajuit open en snelde
de Ding-Dong ontsteld het dek op. Daar
bij kon hij maar juist de stoel ontwij
ken. d'e Kappie hem tierend nasmeet.
Het sdieen. dat Kappie weer iets meer
te weten gekomen was over de leef-
wijzé der Ding-Dongs
GEREFORMEERDE KERKEN
Tweetal te Leeuwarden (vac.-prof. C.
v. d. Woude) E. J. Oomkes te Schie
dam en W. Diepersloot te IJmuiden.
Beroepen te Den Bommel: J. Jeuring,
kand. te Emmen.
Aangenomen naar Erica J. de Hoop,
kand. te Harderwijk.
Bedankt voor Eernewoude: J. de Hoop,
kand. te Harderwijk.
GEREF. GEMEENTEN
Tweetal te Bruinisse: H. Ligtenberg
te Rotterdam-West en Chr. van de Woes-
rijne te Barneveld.
C.B.B. vergadert in Goes
GOES. De Christelijke Besturen
Bond, afdeling Goes, belegt op maan
dag 14 maart een besturenvergadering
in restaurant „De Opril."
Op deze bijeenkomst zal onder meer
het commissiewerk van de Besturen
Bond. o.a. Huisvestingscommissie, Wo
ningstichting. Beroepskeuze. G.S.W., en
Volkscredietbank. besproken worden,
In de Korenbeurs te Bergen op Zoom
zal zaterdagmiddag a.s. om 15.30 uur
een streekvergadering worden gehouden
voor de aangesloten Oranjeverenigingen
voor Noord-West-Brabant en Zeeland.
