De wraak van Köppern
HYSTERIE EIS
BIJ LUGUBERE MOORD
AMERIKAANSE KALENDER
VOOR DE RUIMTEVAART
Veel praten en
weinig zeggen
Grauwe nasleep van de trieste Sumpf-affaire
Desnoods zonder
rijkspremie
jaar
terbeschikkingstelling
en
AANKLAGER MAAKT VAN
ALIBI EEN BOEMERANG
Krulzacht haar
Bezit en vrijheid verspeeld
in dubieus fabriekje
Zaterdag 13 februari 1960
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 6
Anti-semieten ontladen nun
haat nu op de man die de
waarheid sprak:
garagehouder Kaufmann
Pak slaag
„Men haat mij"
Nazi's, nazi's
Drama St. Agathastraat in hoger beroep
IJ-TUNNEL
Een burgemeester
Eerst Coentunnel
Eerst een schot?
„Geen beletselen"
Uitgestudeerd
Gekonkel
Richting planeet Venus en maan
ADENAUER DIENT
AANKLACHT IN
Loonsverhoging van 5 i
voor personeel N.S.
Zeepost
Vrouw van verdachte
- en van vermoorde -
vertelt:
RUZIE
BEKENTENIS
Vijf getuigen gehoord in Boston
Mevrouw Van R.:
vertrouwen in
goede afloop
VADER - ZOON
GETUIGEN
ALIBI
KLOPT NIET
BESCHULDIGINGEN
LAAT JAARGRENS
VERVALLEN
Film over Chessman
KUNSTMAAN NOG
RAADSELACHTIG
„ZE LIEGEN"
„BEWIJS STERK"
VERDEDIGING
Douaneloodsen en
sleepdiensten
door William Rothuizen
ONLANGS publiceerden wij
als eerste in Nederland de
schrijnende Martelgang van
Kurt Sumpf. Het verhaal van
het Taunus-dorp Köppern dat
„geen Joden wilde". Het West-
duitse dorp dat alles in het
werk stelde om de Joodse café
houder Kurt Sumpf, die zich
met zijn vrouw en zoontje vol
hoop in Köppern vestigde, te
doen verdwijnen.
Die geschiedenis is voorbij. Ont
moedigd, zenuwoverspannen en
haast geruïneerd vertrokken de
Sumpfs naar Amerika. De houding
van het dorp getuigde van het op
levend antisemitisme, van het voort
bestaan van de in het Dritte Reich
gehuldigde wetten. De acht maan
den van voortdurende kwelling
voor de familie Sumpf in Köppern
werden afgesloten met een vaag en
onbevredigend proces. Een proces
waarin geen enkele dorpeling ver
klaarde iets van de marteling af
te weten. Geen enkele, op één na.
Dat was de moedige Max Kauf
mann die zich in tegenstelling tot
de andere dorpelingen geroepen
voelde om de waarheid te spreken.
Hij getuigde van de kwalijke be
jegening die de Jood Kurt Sumpf
van de dorpelingen had moeten
ondervinden.
Sumpf verdween met stille trom van
het dubieuze Köpperner toneel. Het
dorp leefde rustig en in vrede verder.
Ook met de tot lichte straffen veroor
deelde haters van Sumpf. Maar één
man moet het ontgelden. Dagelijks on
dervindt hij de grauwe nasleep van
de trieste Snmpfaffaire waarin hij
een eenzame en eerlijke rol speelde.
Tijdens het proces maakte het dorp
hem al duidelijk dat het met zijn
fraaie rol niet erg was Ingenomen:
zijn autobanden werden stukgesneden,
zijn personeel liep weg, op straat deed
men eens een poging hem een pak
slaag te geven...
De Nederlandse publikaties van de
Sumpfgeschiedenis deden een stroom
van waarderende brieven in zijn brie
venbus terechtkomen. Zijn eenzame
kerstdagen, in een dorpsgemeenschap
die hem haat, werden door de vele be
tuigingen van medeleven en waarde
ring lichter gemaakt. Max Kaufmann
is geen man die snel is ontmoedigd.
Het is een harde werker en hij verwacht
goede kansen voor zijn bedrijf. Toch
schreef Max Kaufmann, handelaar in
bouwmaterialen, transportondernemer
en exploitant van een taxi-bedrijf, ons
een brief terug. Het wordt hem te
bar
„Ik heb in het dorp geen enkele
vriend meer, men haat mij, en zegt
dat ik door te getuigen het dorp een
slechte dienst heb bewezen", schrijft
de 45-jarige Max Kaufmann. Er
is voor hem sinds het proces Sumpf
wel het een en ander veranderd.
Ziehier de tol die hij voor zijn recht
vaardigheidsgevoel betaalt: „Mijn
handel in bouwmaterialen heb ik
per 1 januari 1960 moeten stopzet
ten omdat ik sinds het proces (ok
tober 1959) geen enkele bestelling
meer heb ontvangen. Op tien de
cember heb ik een vrachtwagen uit
het bedrijf moeten nemen om later
met groot verlies te moeten verko
pen". Hij schrijft verder dat het le
ven hem hoe langer hoe meer wordt
zuur gemaakt en dat hij de boycot
van zijn zaak reeds lange tijd heeft
zien aankomen. Max Kaufmann
heeft nu uitsluitend een vervoerbe
drijf, en hoopt dat hij door opdrach
ten van buiten het dorp zijn brood
zal kunnen verdienen. Hij dankt
voor de vele brieven uit Nederland.
Tegenwoordig kom ik nogal veel
in café's hier in het dorp, wat ik
vroeger nooit deed, alleen om de
mensen ervan te overtuigen dat het
onrecht ws wat men de heer Sumpf
aandeed. Maar ik stoot steeds weer
o-a *»ae*>st.and. De mensen hier zijn
jj' evertuigen
Aldus Knufmanns brief.
Kaufmann reist nu de omgeving van
Köppern en Frankfurt af, op zoek
naar werk. naar nieuwe relaties. Op
het gemeentehuis van Köppern ligt
een schrijven van Kaufmann waarin
hij officieel melding doet van het stop
zetten van zijn handel in bouwmate
rialen. Maar bij Kaufmann thuis ligt
een brief waarin door de gemeente
vertrouwen in Kaufmann wordt uitge
sproken. op grond van de jarenlange
trouwe diensten die Kaufmann de ge
meente aanbood Het is een brief van
vroeger, uit de tijd dat de gemeente
voo' ~'ix Kaufmann de "rootste klant
was. Zijn leven baseerde hij voor een
groot deel op die orders. Op een enkel
klein vrachtje na heeft Kaufmann geen
O" '-achten mee- -an de gemeente ont
vangen. Sinds het proces. Intussen
bloeit het transportbedrijf van Hein-
ricv Weidmann. ex-nazi en hoofdver
dachte in liet proces Sumpf, beter dan
ooit tevoren.
Jarenlang reed Max Kaufmann
met zijn taxi voor het Köpperner zie
kenhuis. Het is een dépendance van
het Frankfnrter ziekenhuis, een druk
taxlverkeer onderhoudt de verbinding.
Nog steeds. Maar nu met de taxi van
Heinrich Wiedmann, ex-nazi en hoofd
verdachte in het proces Sumpf. Thuis
Van onze Amsterdamse redactie
AMSTERDAM Het reeds ja-
ri-en slepende conflict tussen het' t
gemeentebestuur van Amster-' /Vt£>7I1I1/3 Ol timnlf
dam en de regering over de bouw l Lc-LilLt- Oc/<5 LIASLULtl I
van de IJ-tunnel heeft zich op
nieuw toegespitst. In een brief,
aan de leden van de Tweede,
Kamer hebben B. en W. van Am
sterdam verklaard dat zij, indien
voorrang wordt verleend aan de
bouw van de door de Zaanstreek
zo gewenste Coentunnel, geen
verantwoordelijkheid kunnen dra
gen voor de afwikkeling van het
verkeer in Amsterdam. Verder
zeggen zij dat als de regering
geen bijdrage in de kosten van de
IJ-tuninel in het vooruitzicht stelt,
aan de gemeenteraad zal worden
voorgesteld de bouw van deze
tunnel zonder rijksbijdrage voort
te zetten.
Samen met Re-
gierungsrat Hein
Ludivig (links)
bekijkt Max Kauf
mann de grote
stapel brieven van
Nederlanders die
met hem en zijn
gezin meeleven.
De Köpjfèrner wet
houder heeft wel
belangstelling voor
het trieste fei-
tenmateriaaldat
Kaufmann hem
verstrekken kan.
heeft Kaufmann ook van de zieken
huis-directeur een brief liggen:,,Zeer
bekwaam en rustig chauffeur". De ad
ministrateur van het ziekenhuis wilde
geen commentaar geven. Van hem is
wel algemeen bekend dat hij een zo
genaamde ondergedoken ex-nazi is, die
nog niet voor een rechtbank verscheen.
Jarenlang reed Max Kaufmann
met zijn vrachtwagen voor de ,,Tau-
nus-Quarzit" groeve. In een waarde
rende brief van de directie -der groe
ve staat te lezen, zwart op wit, dat
ze altijd van zijn diensten gebruik zul
len blijven maken. De twee adminis
trateurs die de posten verdelen heb
ben hem echter uitgeschakeld. Het zijn
twee uit de Oost-zone gevluchte oud
S.S.'ers, met duistere oorlogsreputatie.
„Waarom krijg ik geen vrachten
meer?", heeft Kaufmann hun gevraagd.
„Ik kon het alleen af'. „Je hebt ons
dorp een slechte dienst bewezen", was
^ïet antwoord.
..Het is allemaal maar toeval",
meent burgemeester Levermann van
Köppern, die overigens ook brieven
uit Nederland heeft ontvangen. Dat
heeft hem in ieder geval bereidwillig
gemaakt tot een onderhoud. Afschrif
ten van de aan hem gerichte brieven
(echte Hollandse scheldbrieven) zijn
ook naar Adenauer gegaan..
Burgemeester Levermann kan niet
begrijpen dat Kaufmann voor Sumpf
in de bres is gesprongen. „Het was
wellicht een goede klant van Kauf
mann", merkt hij op. Het dringt niet
tot hem door dat Kaufmann geen on
recht kon verdragen. En Sumpf was
beslist geen goede klant van Kauf
mann: In acht maanden acht taxi-rit
ten! Dronken Amerikanen in het holst
van de nacht naar huis brengen. (Vier
hebben er nog niet betaald). „De zaak
van Kaufmann zal niet goed gelopen
hebben", meent de burgemeester.
Maar de boekhouding van Kaufmann
liegt er niet om. Sinds het proces zijn
er geen opdrachten meer.
Volgende week begint in de Tweede;
Kamer de behandeling van de begroting
van verkeer en waterstaat. Het is allang
geen geheim meer dat men, er zich ten j
departemente een duidelijke voorstel
ling van heeft gemaakt hoe het ant
woord op de vraag: „IJ-tunnel eerst of
Coentunnel eerst" moet luiden. Men
geeft hl. de voorkeur aan de Coentunnel
en wil de IJ-tunnel op jaren stellen.
De ministers De Quay en Korthals
hebben enkele dagen geleden met de
directeur-generaal van Rijkswaterstaat,
ir. Maris, incognito een inspectietocht
langs de zuidelijke en noordelijke oevers
van het Noordzeekanaal en het IJ ge
maakt. B. en W. van Amsterdam wisten
van dit bezoek niets. De ministers heb
ben zich niet door Amsterdamse des
kundigen laten voorlichten.
Van onze correspondent
DEN HAAG Soms fel protesterend, dan weer zacht snikkend,
heeft de 30-jarige chauffeur Arie A. uit Rotterdam gisteren voor
het Haagse gerechtshof de behandeling van zijn zaak in hoger
beroep meegemaakt, die resulteerde in een eis van twaalf jaar
met aftrek en terbeschikkingstelling van de regering.
Moord, subsidiair doodslag, vijf jaar geleden gepleegd op de toen 39-jarige
administrateur Leo van Wijnen luidde de telastleggimg tegen A. De Rotter
damse rechtbank had hem na een eis van vijf jaar en terbeschikkingstelling
van de regering tot twaalf jaar met aftrek veroordeeld wegens doodslag.
Bewezen werd verklaard dat A. in de nacht van 18 op 19 november 1954 Van
Wijnen uit het raam van zijn woning aan de St. Agathastraat heeft gegooid
na hem met een hamer vier diepe hoofdwonden te hebben toegebracht.
hebben gegrepen en de man in tegen
woordigheid. van de vrouw op het hoofd
hebben geslagen.
„O, niet doen, niet doen, Leo, Leo",
zou Dina hebben geroepen volgens haar
eigen verklaring en die van twee buren,
maar daarop had A. haar zelf bewuste
loos geslagen.
de Regierungsrat Hein Ludwig, jurist
en wethouder van Köppern, die toch
wel onder de indruk komt van het
grauwe feitenmateriaal. Hij staat ver
boven het dorpsgekonkél, en kan zich
niet voorstellen dat de gemeente Max
Kaufmann geen opdrachten meer geeft.
Hij wil de nota's zien, en zal de hele
zaak uitzoeken. Als er werkelijk van
een boycot van Kaufmann sprake is
zal hij een aktie ontketenen.
Kaufmann zelf schrijft verder
nog, dat zijn vrouw door een raads
lid in vertrouwen op straat werd
medegedeeld dat Weidmanns broer,
een figuur met een omvangrijke kri-
minele reputatie, het plan zou heb
ben het lichtje van Max Kaufmann
uit te blazen... „Hij heeft de naam
van Köppern te schande gemaakt
door voor een Jood te getuigen".
Max Kaufmann is op zijn hoede.
„Waarom brengt dat raadslid die
bedreiging niet in de raad?" vraagt
Zoals bekend werden in mei 1957 de
werken aan de IJ-tunnel op last van
de regering stopgezet. Dit gebeurde we
gens de weinig rooskleurige situatie
waarin de Nederlandse schatkist toen
verkeerde. B. en W. van Amsterdam
menen nu dat de omstandigheden, die
tot het staken van het werk aan de tun
nel hebben geleid, niet meer aanwezig
zijn Technisch overleg is tot een vol
gens Amsterdam bevredigend einde ge
bracht. Er zijn dus geen beletselen meer.
Amsterdam heeft reeds 22 miljoen gul
den in de IJ-tunnelbouw geïnvesteerd.
Toen enkele jaren geleden rijkssteun uit
bleef, heeft men getracht met een lening
de nodige financiën bijeen te brengen.
Dit is niet gelukt. De kosten van de IJ-
tunnel worden in totaal op grond 130
miljoen geraamd. Rijkswaterstaat schat
die van de Coentunnel op ruim zestig
miljoen.
In Amsterdam wijst men erop dat in
dit bedrag nog niet de kosten zijn ver
disconteerd van de we-gaansluiting aan
de zuidelijke oever van het Noorcteee-
kanaal. Tegen deze achtergrond moet
men ook de uitlating van B. en W.
verstaan dat zij voor de afwikkeling van
het verkeer bij bouw van de Coentunnel
geen antwoordelijkheid zullen dragen.
Reeds op 22 januari 1953 werd door de
gemeenteraad van Amsterdam besloten
tot de bouw van de IJ-tunnel op de hui
dige plaats. B. en W. van Amsterdam
zeggen nu: „Het komt ons voor, dat na
zeven jaar voldoende gestudeerd en ge
delibereerd is".
Te oordelen naar de geluiden die wij
ten stadhuize hebben opgevangen, is
nij zien ai. ,,Or moet er eerst een voor Amsterdam op het ogenblik de be
schot vallen?" 'ker der gramschap tot de rand gevuld.
In Köppern weet men van niets.
Men wü er niet mee te maken heb
ben. Inmiddels ondergaan Max Kauf
mann, zijn vrouw, en de 14- en 18-ja-
rige zonen Gert en Bernt een behan
deling van het dorp, die opmerkelijk
veel gemeen heeft met die van Kurt
Sumpf en zijn gezin. Voor Köppern is
het hetzelfde: Joden en. Jodenbescher-
mers.
De burgemeester doet er dus niets
aan. De kerkelijke autoriteit van Köp
pern, Pfarrer Gephard, wil zich niet
met zijn gemeentelid Kaufmann be
moeien: „Het is een politieke zaak",
meent hij. Tenslotte is er de bezadig-
BERLIJN (Reuter) Bondskanselier
Adenauer heeft een aanklacht wegens
smaadschrift ingediend tegen Klaus Wal
ter, een 20-jarige Oostduitser, die in
West-Berlijn in voorarrest zit.
Walter werd op 11 januari gearres
teerd wegens het aanplakken van bil
jetten waarop karikaturen van Adenau
er en Hitier waren afgebeeld.
Eigen nieuwsdienst
UTRECHT De directie van de Ne
derlandse Spoorwegen en de personeels-
raad zijn het gisteren eens geworden
over een loonsverhoging voor het perso
neel van de N.S. met vijf procent in
gaande 1 april.
Nu in beginsel een akkoord is bereikt
zullen de voorstellen ter goedkeuring
worden voorgelegd aan de minister van
verkeer en waterstaat en aan het Col
lege van rijksbemiddelaars.
Eigen nieuwsdienst
DEN HAAG. Met de volgende sche
pen kan zeepost worden verzonden. De
data, waarop de correspondentie uiterlijk
ter post moet zijn bezorgd, staan achter
de naam van het schip vermeld.
Argentinië: Montferland 15/2 en Alnati
18/2; Australië: Oranje 14/2, Weserstein
17/2 en Jason 18/2; Brazilië: Montferland
15/2, Alnati 18/2: Canada: American Ran
ger 14/2 en Maasdam 18/2; Chili: via
New York 18/2; Indonesië: Mataram 18/2;
Ned. Antillen: Daphnis 15/2; Ned. Nw.
Guinea: Oranje 14/2; Nieuw Zeeland:
Gothic 18/2; Suriname: Hubro 17/2; Unie
van Z. Afrika en Z.W. Afrika: Zuider-
kerk 16/2; Brits Oost Afrika: Europa 18/2.
Inlichtingen betreffende de verzendings
data van postpakketten geven de post
kantoren
Eigen nieuwsdienst
WASHINGTON. Het Amerikaan
se ruimtevaartprogramma voor dit
jaar voorziet in de lancering van ne
gen kunstmanen en drie ruimtesondes
waarvan een in de richting van de
planeet Venus en twee in de richting
van de maan. Bovendien staan op het
programma zes proeflanceringen van
de viertraps raket Scout, die bestemd
is om Europese kunstmanen in een
baan om de aarde te brengen.
De negen kunstmanen zullen de vol
gende functies hebben:
1 meteorologische waarnemingen met
camera's (Een kunstmaan van 122
kilo, te lanceren in het derde kwar
taal door een Thor-Able).
2 meting van stralingen. (Vier kunst
manen. te lanceren in het eerste
kwartaal door een Juno-2).
3 voorbereiding van een keten van
communicatiekunstmanen om de
aarde. (Vier kunstmanen, de eerste
te lanceren in het eerste kwartaal,
de overige in het derde en vierde
kwartaal met een nieuwe raket, de
Delta).
De eerste Amerikaanse ruimtesonde in
de richting van Venus zal vier kilo we
gen en in het tweede kwartaal gelan
ceerd worden door een Thor-Able.
Vraag naar Scout
In het derde kwartaal wil Amerika
opnieuw trachten een ruimtesonde in
een baan om de maan te brengen, en
bovendien nog eens in het vierde kwar
taal. De daarvoor bestemde lanceerra-
ket is een Atlas-Able.
De zes proeflanceringen met de Scout
hebben nog niet ten doel een kunstmaan
in een baan te brengen. Twaalf landen
hebben te kennen gegeven dat zij graag
gebruik willen maken van de Scout voor
lancering van hun kunstmanen.
Arie A. had op een feestje kennis ge
maakt met de vrouw van Van Wijnen,
de nu 38-jarige Dina P.. wier broer met
een zuster van hem ging trouwen. Hij
was bij het echtpaar Van Wijnen in huis
gekomen en al spoedig was er een ver
houding ontstaan tussen hem en de vrouw.
Deze verhouding had tot gevolg dat Dina
een kind verwachtte.
Op de avond van 18 november was
ruzie ontstaan tussen Van Wijnen en zijn
kostganger. Hoewel A. volhoudt nooit
moeilijkheden met deze man te hebben
gehad heeft de vrouw verklaard dat
deze ruzie bepaald niet de eerste was.
Wel de hevigste, want Van Wijnen wees
Arie de deur. Hij moest onmiddellijk
verdwijnen. Daarop zou Arie een hamer
Toen zij bijkwam zat haar man bewe
gingloos in een stoel bij het raam. A.
zou hebben gezegd: „Hij is dood, we
m©eten van het lijk af." Vervolgens zou
den zij het lichaam samen uit het raam
hebben geworpen.
Eerst na vier jaar vertelde Dina's
moeder aan de politie, dat haar dochter
en Arie A. samen Leo van W. hadden
vermoord. Zij deed aangifte toen Dina en
Arie het bij pleegouders verblijvende
kind zelf wilden gaan opvoeden.
Al spoedig bekende Dina de hand te
hebben gehad in de dood van haar vroe
gere man. Arie A. heeft echter steeds
ontkend. Beiden hebben hun verklarin
gen dikwijls gewijzigd, maar tenslotte
Vervolg' van pag. 1
BOSTON Het alibi, waarmee Van
R. zijn onschuld aan de dood van Lynn
Kauffman heeft willen aantonen, zal
ais de openbare aanklager John McAulif-
fe zijn zin krijgt de uitwerking heb
ben van een boemerang. Niet alleen
hechtte McAuliffe in zijn 43 minuten
durend betoog veel waarde aan het feit
dat Van R. al direct na zijn arrestatie
een alibi had voor een uur, dat pas veel
later van belang zou blijken te zijn, maar
ook vestigde hij de aandacht van de
twaalf mannelijke juryleden op het feit,
dat Van R. de eerste van de officieren
op de Utrecht was, die een alibi kon ge
ven.
Direct nadat hij dat had gezegd, wend
de Van R. zich weer tot zijn verdediger*;
en maakte een voor mij onverstaanbare
opmerking die mr. Peter Kooiman di
rect noteerde. Mr. Kooiman vertegen
woordigt met mr. F. J. J. Heemstra het
Nederlandse consulaat in New York in
deze zaak: de eigenlijke verdediging
wordt gevoerd door de heer Walter Po
wers en zijn zoon. Walter Langdon Po
wers. Merkwaardig is het dat ook het
openbaar ministerie wordt vertegen
woordigd door een vader-zoon combina
tie: Garret Bryne senior en junior.
Met zijn vrouw heeft Van R. gisteren
geen enkel contact gehad. Hij zwaaide
en lachte even naar haar, toen hij de
rechtszaal werd binnengeleid. Mevrouw
Van R. drieg gisteren een zelfgemaakte
groene deux-pièces, afgezet met wit bont
en een zalmkleurig hoedje. Tijdens de
zitting trok zij het jasje uit en zat zij
in een donkerder groen, met geel afge
zette, bloes.
Er werden gisteren vijf getuigen ge-
Ihoord. Vier van ben waren politiefoto»
stonden zij samen voor de Rotterdamse
rechtbank Dina werd ontslagen van
rechtsvervolging, na een eis van zeven
jaar omdat de officier haar de hoofd
schuldige oordeelde. De rechtbank aan
vaardde haar verklaring dat zij geen
actief aandeel in de dood van haar man
had gehad, maar slechts de sporen van
het misdrijf had pogen uit te wissen in
haar eigen belang hetgeen niet strafbaar
is. Grotendeels op haar verhaal baseerde
de rechtbank de schuld van Arie A.
„Ik ben die avond rustig naar de
biscoop geweest, naar de tweede voor
stelling in Rex. waar „Onschuldig ver
oordeeld" draaide", zei de verdachte bij
zijn verhoor door het hof. Vervolgens
zou hij naar een café zijn gegaan waar
een kelner met een donkere huidskleur
hem zou hebben bediend. Om één uur
was hij naar huis gegaan, zo ging hij
verder, en toen hij de sleutel in het slot
stak was Dina juist gillend naar beneden
gekomen. „Mijn man is uit het raam
gevallen", had zij geroepen. Hij was toen
de politie gaan halen.
Uit de verklaringen in het dossier bleek
echter dat de film „Onschuldig veroor
deeld" nooit in Rex heeft gedraaid, maar
wel een week na het drama in Luxor. In
het door Arie A. genoemde café heeft
nooit een kelner met een donkere huid
gewerkt en als hij om één uur regelrecht
naar huis was gegaan, had hij al om
streeks half twee bij de voordeur moeten
staan, terwijl Leo van Wijnen niet vóór
twee uur werd gedood.
Reeds bij de eedsaflegging door Dina P.
geraakte verdachte in grote opwinding
„Ik protesteer. Dat heeft zij al tweemaai
gedaan. Ze liegt. Ik kan het niet ver
dragen". riep hij uit. De president kal
meerde hem vaderlijk, waarop Arie A.
huilend en lijkbleek op zijn bank terug
zakte.
Wat Dina P. vertelde was zeker niet
in zijn voordeel. „Ik heb hem nog horen
zeggen, terwijl ik half buiten kennis was:
hij wil niet dood. Ik zal hem de keel
maar dichtknijpen", verklaarde de vrouw,
die zeer kalm en zakelijk haar verhaal
deed. Pas veel later toen haar moeder
werd gehoord, toonde zij emotie. Alle
trieste details van het drama passeerden
de revue.
In de middagzitting kwamen als de
meest opvallende getuigen de stiefvader
en de moeder van Dina P. naar voren
Voor het overige werden buren gehoord
over het gebeurde in de bewuste nacht.
De stiefvader vertelde dat zijn vrouw
hem de middag voor de dood van Leo
grafen, twee uit Boston en twee uit New varï Wijnen het volgende verhaal had
York. Zij lichtten foto's toe, die aan
boord van de Utrecht en op Spectacle
Island waren genomen. De vijfde was
een technicus die werd ondervraagd over
enkele situaties op de Utrecht.
Bij een korte pauze zei mevrouw Van
R. mij: „Ik versta alles wat er wordt
gezegd. Sommige woorden begrijp ik
niet, maar kan ik wel thuisbrengen in
het verband waarin zij worden gebruikt.
Het is de eerste keer dat ik in een rechts
zaal ben. Ook in Nederland heb ik nooit
een rechtszaak meegemaakt".
Na afloop van de zitting van giste
ren toen McAuliffe ook had gezegd
dat Van R. nog meer vriendinnetjes
aan boord had, „wier namen ik nog
zal onthullen" zei mevrouw Van R.:
„Het is vandaag hard toegegaan, maar
ik heb het volste vertrouwen in de
goede afloop. Ik heb honger nu en heb
tijdens de zitting een sigaret erg ge
mist."
Advertentie
bij groot en klein
SHAMPOO
HUISEIGENAREN:
Eigen nieuwsdienst
DEN HAAG. De Nederlandse bond
van huis- en grondeigenaren vraagt zich
in een adres aan de Tweede Kamer af
waarom huizen die vóór 1918 zijn ge
bouwd aan een andere procedure zouden
moeten worden onderworpen dan huizen
die in 1918 of later tot stand zijn ge
komen. Het lijkt de bond beter elke
jaargrens te laten vervallen, echter met
toepassing van bij algemene maatregel
van bestuur vast te stellen richtlijnen
voor gebreken aan en verwaarlozing van
woningen ongeacht de datum van tot
standkoming.
Over de verhoging van de grondbelas
ting wordt in het adres opgemerkt, dat
deze belasting zwaarder op oude dan op
nieuwe woningen drukt, zodat op oude
woningen (die buiten de voorgestelde
huurverhoging zullen vallen) hogere
exploitatielasten gaan drukken. De onder-
houdsmogelijkheden zouden daardoor
worden ingeperkt.
Tenslotte vraagt de bond het terug
brengen van de huurgrenzen voor be
drijfspanden waarboven vrije huren
mogelijk zijn, van 5000, 3500 en 2500
tot respectievelijk 3600, 2500 en 2000
en afwijzing van de voorgestelde ver
hoging van dp erondbelasling
Van een onzer verslaggevers
ARNHEM Met ruim twee ton schuld
en dertien hele guldens in de kas is in
april van het vorige jaar een klein
betonsteenpersbedrijfje te Eist failliet
verklaard. De drie eigenaars van het
fabriekje verdwenen en de acht arbei
ders moesten naar ander werk omzien.
Thans heeft de justitie twee man ge
arresteerd op het vermoeden van du
bieuze praktijken bij het verwerven van
geld om het bedrijfje in stand te houden:
de steenfabrieksarbeider A. en de ac
countant De R.
In 1957 werd de onderneming onder de
naam HAWE steenindustrie geopend in
een oude gehuurde veilingloods te Eist,
waar volgens een nieuw patent een be
paald betonsteenprodukt zou worden ge
maakt. De drie firmanten waren de
landbouwer J. uit Wychen, de steenfa
brieksarbeider A. uit Nijmegen en de
accountant De R. uit Oosterbeek.
Geld aangetrokken
A. en J. werkten krachtig in het eigen
bedrijfje mee en aanvankelijk leek het
erop dat men zou slagen. Al spoedig
evenwel bleken er financiële moeilijk
heden te zijn die het aantrekken van
vreemd geld noodzakelijk maakten.
Daarbij zou niet altijd even zakelijk te
werk zijn gegaan. Men zou met name
kleine beleggers een veel te aantrekke
lijk beeld van de gang van zaken hebben
gegeven, waardoor deze min of meer op
grond van valse voorspiegelingen bereid
werden gevonden geld in de wankele
onderneming te steken.
Failliet
Een der firmanten nl. J. had zelfs
zijn landbouwbedrijfje te gelde gemaakt
ten behoeve van de nieuwe onderneming.
Het vlotte echter niet bij de HAWE en
ten slotte volgde het faillissement. Cura
tor is mr. J. Dom me npg te Arnhem en
deze was het ook die de klacht indiende
tegen de firmanten van het bedrijf.
Het, onderzoek in deze ingewikkelde
zaak is nog slechts enkele dagen aan
de gang zodat nog niet te bekijken valt
in hoeverre hier inderdaad strafbare
feiten zijn gepleegd. Uit de arrestaties
die zijn verricht, wordt echter geconclu
deerd dat het openbaar ministerie vol
doende bewijzen heeft kunnen verzame
len om tot een vervolging te kunnen
overgaan.
Bezitloos
Voor J., die zijn landbouwbedrijfje
heeft verkocht, heeft de met zoveel hoop
begonnen affaire wel een bijzonder naar
gevolg gehad. Hij is alles kwijt en huist
met zijn gezin in een soort kippenhok.
Niet bevestigd werd het bericht dat
de accountant De R. de kwade genius
zou zijn geweest, wel echter dat hij in
verband met deze zaak is gearresteerd.
Indertijd is deze accountant ook betrek
ken geweest bij een grootscheepse auto-
fraude in Arnhem, waarbij enkele geld
schieters voor enige honderdduizenden
guldens werden benadeeld, eveneens on
der valse voorspiegeling. De R. werd
toen echter vrijgesproken.
LOS ANGELES (Rtr.) In de afgelopen
twee weken is in de gevangenis van
San Quentin een film van een uur over
Caryl Chessman gemaakt, de man,
die er reeds langer dan elf jaar in
geslaagd is aan zijn terechtstelling te
ontkomen. Zijn stem is niet opgenomen,
maar de film zal een commentaar hebben,
waarin het lot van de terdoodveroor-
deelde wordt verhaald.
De film is gemaakt door een televisie
maatschappij, maar hij wordt ook in de
bioscopen vertoond.
KROESJTSJEF IN INDIË
NEW DELHI. (Reuter) Vier maal
heeft premier Kroesjtsjef van de Sowjet-
unie al in het openbaar het woord ge
voerd in de Indische hoofdstad New
Delhi. Maar met geen woord sprak hij
over het onderwerp dat in Indië in het
middelpunt van de belangstelling staat:
het Indisch-Chinese grensgeschil.
Enige uren lang spraken Kroesjtsjef
en de Indische premier Nehroe gisteren
onder vier ogen met elkaar, de onder
werpen die ter tafel kwamen werden niet
bekend gemaakt. Ongetwijfeld zullen
beide staatslieden het o.a. over de ge
spannen verhouding tussen Peking en
New Delhi gehad hebben. Men hoopt in
de Indische hoofdstad vurig dat Kroesj
tsjef er bij de Chinezen op zal aandringen
zich wat te matigen ten opzichte van
Indië.
Geen gesprek
.r.9"m'rïdellijk na zijn gesprek met
Nikita Kroesjtsjef zei Nehroe in het
Indische Hogerhuis, dat er thans geen
grond bestaat voor onderhandelingen met
de Chinezen. Van een ontmoeting met de
Chinese minister-president Tjoe En-lai
op korte termijn kan geen sprake zijn.
Vooral dit laatste moet voor de Indiërs
een bittere teleurstelling zijn. Men hoopte
in New Delhi dat premier Kroesjtsjef een
dergelijke ontmoeting in de nabije toe
komst mogelijk zou maken.
Nehroe kon zijn landgenoten gisteren
niets anders beloven, met betrekking tot
de politiek ten opzichte van China, dan
het opbouwen van zijn defensieve kracht
en groter waakzaamheid aan de grenzen.
Gisteren werd in New Delhi een nieuw
Russisch-Indisch akkoord ondertekend,
waarbij Moskou Indië een krediet beschik
baar stelt ter grootte van 1500 miljoen
roebel. Dit bedrag is bestemd voor de
uitbouw van de Indische economie.
WASHINGTON De raadselachtige
kunstmaan is volgens de Amerikaanse
minister voor de luchtmacht, Dudley
Sharp, vermoedelijk de uitgebrande ra
ket die na de lancering van een Disco
verer van de luchtmacht is blijven rond
draaien.
Het Amerikaanse ministerie van de
fensie is het met die mening niet eens.
Volgens de vroegere commandant van
de afdeling wetenschapelijk onderzoek
van het Amerikaanse leger, luitenant-ge
neraal James Gavin, is het een Russi
sche spionagekunstmaan.
Het Amerikaanse ministerie is het ook
daarmee niet eens. Als spionagekunst
maan, zo meent het, is het raadsel
achtige voorwerp waardeloos, omdat het
zich al buitelend voortbeweegt en niet
uitzendt.
gedaan. Dina had haar moeder meege
deeld dat Leo haar had mishandeld Zij
had daarop een hamer getoond en gezegd:
„Met deze hamer slaan we hem vanavond
de hersens in. Jullie moeten niet schrik
ken als er vannacht gebeld wordt".
Dina zelf vertelde een heel ander ver
haal. Haar moeder tegenover wie zij ove
rigens die nacht zelf de moord al had
bekend, zou haar hebben gezegd: „Gooi
Leo toch uit het raam". De moeder, die
moeizaam in een stoel plaatsnam en met
grote omzichtigheid werd gehoord, ont
kende alles wat haar dochter zei. „Ze
kan wel zoveel zeggen", was haar be
scheid.
Zij ontkende overigens ook uitlatingen
van buren. „Ze liegen" was haar enige
commentaar op de opmerkingen dat deze
buren haar hadden horen zeggen: „Het is
maar beter dat Leo dood is."
„Ze liget", riep ook zij toen zij met
haar dochter werd geconfronteerd. Met
haar man, die vele malen getracht had
te interrumperen en ten slotte uit de
zaal was verwijderd, vertrok deze ge
tuige weer.
De procureur-generaal belichtte vele
leugens in de verklaring van Arie A.
en grondde zijn bewijsconstructie op het
sectierapport. Al oordeelde hij de ver
klaringen van Dina P. in grote trekken
betrouwbaar en plausibel, hij achtte
deze niet nodig voor het Dewijs. dat z.i.
in ieder geval sterk genoeg was.
Daar de psychiater Arie A. heeft ge
kwalificeerd als een maatschappelijk
gevaarlijk mens, psyehopatisch van in
slag en sterk agressief, achtte hij een
lange straf alleen niet voldoende, maar
vroeg hij ook terbeschikkingstelling van
de regering.
De raadsman stortte een stroom van
details over het hof uit, onvermoeibaar
meer dan twee uur pleitend voor de
ons?H"Id van z«n dient. Hij laakte het
rechtbankvonnis. het psychiatrisch rap
port, het politieonderzoek, de verklarin
gen van Dina, de getuigenissen van de
buren en alles wat verder in het honderd
pagina's dikke dossier was vermeid.
VESTIGINGEN IN BOTLEK
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM. Steeds meer be
drijven m het Botlekgebied van de Rot
terdamse haven komen nu in werking
Zij worden gevolgd door vestigingen
van verschillende overheidsinstanties.
Als eerste zal op 1 maart de subsec
tie Botlek van de dienst invoerrechten
en accijnzen in dienst komen. Deze
wordt ondergebracht in het gebouw van
de nieuwe Essoraffinaderij aan de der
de Petroleumhaven. Daartoe wordt een
gedeelte van de ambtenaren van de sec
tie Vondelingenplaat overgeplaatst
De nieuwe subsectie is voorlopig ook
bedoeld om dienst te doen in Europoort,
welk nieuw haven- en industriegebied
thans in ontwikkeling wordt gebracht
Ongeveer een maand later komt
rw?STxr bedrijf van de Nederlandse
D O.W. een kantoorgebouw gereed van
de gemeentelijke haven- en loodsdienst.
Daarin komt ruimte voor de onderha-
I venmeester er. enkele beambten, en
wachtgelegenheid voor havenloodsen.
Ernaast verrijst thans eveneens een
gebouw van de Roeiersvereniging- Een-
dracht. In deze afdeling zal ook slaap
gelegenheid voor een aantal roeiers
worden gemaakt.
Vlakbij deze twee gebouwen is een
haven gegraven, waarin een ponton zal
worden gelegd. Aan de noordkant er
van zal de aanlegplaats zijn van de
vaartuigen van havendienst en van d«
roeiers, aan de zuidkant kunnen de bo
ten meren van de diverse in dit ge
bied opererende sleepdiensten.
Op het terrein van de Shell aan de
Westerdoksdijk te Amsterdam is de 63-
jarige heer T. Spiekstra uit Amsterdam
gistermiddag onder de achterwielen van
een achteruitrijdende tankauto gekomen
eedood.