Leger weigert vuur op muiters
Leiders van
rebellen
geen
keus
Snel overleg over
lonen en tarieven
bij busdiensten
De Gaulle wil ijzeren vuist in Algerije - Debré aarzelt
im
WEL EEN
SCHOOL
- GEEN
LERAREN
Eis Kongo:
1 juni vrij
REGERING
BESTOOKT
De BiltMist
I WEL PRATEN - (NOG) 1
1 NIET ONDERHANDELEN
BEGROTING WIJKT
VOOR DRUK VAN
TWEEDE KAMER
PROTESTANTS-CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR ZEELAND
Eerst orde
Gewetensconflict
Met Juin
De enige
LAATSTE NIEUWS
IJllllllllllllllinilllllllllllHllillllllllllMIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIRIIIIIIIIIIillllllllllllilllHlllllllllllilllllllllllllllllliniHlllllilllllHj
Resultaat van bewogen interpellatie
PRINSESSEN MET
VAKANTIE
Als wassen
niet meer helpt
met telegrammen
SPARTA-RANGERS
NIET OP T.V.
Wat weegt zwaarder
1 kilo wol of 2 pond lood?
Hoofdkantoor: Goes, L. Vorststraat 90, Postbus 4, Giro
116666, telefoon Directit en administratie 01100-
2438. Redactie: Oi 100-2317. bij geen gehoor: Chef
redactie 01100-3991.
Bijkantoren: Middelburg, Korte Delft 52, tel. 01180-2009;
bij geen gehoor: 01180-4604, Postbus 26; Vlissingen,
Nieuwendtjk 33, tel. 01184-3224, Postbus 24; Terneuzen,
Nieuwstraat 38, tel. 01150-3189; Zierikzee, Havenpark
24, tel. 01110-2991.
Directeur JACQ DE SMIT Chefred.: G. J. BREVKER
Zeeuwsch Dagblad
Losse nummers 13 cent.
Abonnementsprijs 0,56 per week, 7,per kwartaal
Advertentietarieven op aanvrage. - Rubriek Kabouter»
7 cent per woord met een minimum van 1 1,—
is® jaargang No. 4471 Woensdag 27 januari 1960
VIJFDE REPUBLIEK WANKELT
IAE moeilijkheden met de ul-
tra-rechtse elementen in
Algerije hebben gisteren de om
vang aangenomen van een ge
zagscrisis van de eerste orde
en de Vijfde republiek wankelt
op haar grondvesten. De mui
ters die zich in het centrum
van Algiers hebben ingegraven
houden stand en het leger
schijnt niet van zins het vuur
op hen te openen. Het kabinet-
Debré staat op het punt uiteen
te vallen en generaal de Gaulle
onderzoekt de mogelijkheden
om, krachtens de mogelijkhe
den die de Grondwet hem ver
schaft, zelf het roer in handen
te nemen en parlement en
ministers naar huis te zenden.
Als hij meent in voldoende
mate te kunnen vertrouwen op
het leger, zal hij een ultimatum
stellen aan de muiters. Mocht
het antwoord daarop negatief
luiden, dan zal hij in zijn hoe
danigheid van opperbevelheb
ber het vuur op de opstande
lingen laten openen. In tegen
stelling tot premier Debré, die
onder alle omstandigheden
bloedvergieten wenst te ver
mijden, en die bereid is tot een
compromis met de muiters,
denkt de Gaulle niet aan toe
geven. Wat er zou kunnen ge
beuren wanneer het leger in
grote meerderheid ongehoor
zaam blijkt, was gisteravond
nog een open vraag, maar het
staat vast dat in dat geval het
leven van de Vijfde republiek
nog slechts een kwestie van da
gen zou zijn. In Parijs heerst
grote spanning. Ontelbaar zijn
de besprekingen die dag en
nacht worden gevoerd op het
Elysée en in de ambtswoningen
van premier Debré en de ver
schillende ministers. Een ein
deloze stroom van geruchten
bemoeilijkt het onderkennen
van de feiten. Over de toestand
in Algerije komen slechts
schaars berichten binnen, maar
het is duidelijk dat men daar
reeds denkt aan een nieuw „Al
gerijns wonder", een nieuwe
staatsgreep dus.
Onze Parjjse correspondent telefoneerde ons
gisteravond;
Zal de Gaulle voet bij stuk houden en het leger
in Algerije laten optreden tegen de muiters, wan
neer deze straks niet zullen toegeven aan een
ultimatum, dat hij hen zal stellen? En wanneer
hij zulks niet doet, wat moet er dan van Frank
rijk terechtkomen? Dat waren de twee vragen,
welke iedereen zich gisteravond te Parijs stelde
en om het antwoord te weten zaten miljoenen de
gehele avond aan de radio.
Nadat premier Debré in de nacht
van maandag op dinsdag een blik
sembezoek aan Algerije had gebracht
en daar had gesproken met de ver
tegenwoordiger van de Franse rege
ring, met de opperbevelhebber gene
raal Challe, en met parlementsleden
uit Algerije, heeft hij verslag uitge
bracht aan de Gaulle en daarna een
radiorede gehouden, die kennelijk
door de Gaulle zelf was opgesteld.
De zinsneden ervan konden zó uit
de mémoires of uit vroegere toespra
ken van de generaal zijn overgeno
men. In die radiorede deed de pre
mier een beroep op het verstand van
de muiters.
Er ls aan herinnerd, dat de politiek
van Frankrijk door de Gaulie duidelijk
is omschreven, dat zij de steun heeft
van de volksvertegenwoordiging en van
de natie. Er is gezegd, dat er voor
Algerije geen andere oplossing was dan
die van vrijs meningsuiting, dat het
nodig is dat eerst de pacificatie tot
stand komt en dat dat een bewijs is, dat
Frankrijk van plan is in Algerije te
blijven.
De uitdrukking Frans Algerije is geen
enkele keer gebruikt. Wel heeft Debré
rhetorisch vragen aan zijn gehoor ge
steld; Hoe kan men denken dat Frank
rijk neutraal zal zijn? Zijn belangen
zijn eer zijn immers in Algerije vast
gelegd enz. Tot slot heeft Debré ver
klaard dat alles verloren kan zijn wan
neer niet eerst de orde zal zijn hersteld.
De korte commentaar van een woord
voerder van de rebellen, die op die
rede is gegeven luidde: „Wij kunnen
het standpunt van Debré niet delen en
dus verwerpen wij het.
Ondertussen Is de orde niet hersteld.
Debré heeft namelijk uit Algerije de
overtuiging meegebracht dat het Franse
leger deze keer wel niet, zoals de 13e
mei gemene zaak met de opstandige
ultra's (wier gelederen toen waren ver
sterkt door honderdduizenden Fransen
in Algerije, die wel de Gaulle aan het
bewind wilden, maar die minder reac
tionair waren dan de muiters van
thans) zal maken, maar dat de order
tot schieten op opstandelingen veel offi
cieren voor een gewetensconflict zou
stellen. Met andere woorden, dat de
Gaulle niet geheel zeker zou kunnen
zijn van de trouw van het leger, wan
neer niet eerst op alle mogelijke andere
manieren zou worden gezocht naar een
oplossing zonder bloedvergieten.
Naar die oplossing scheen men gister
avond aan het zoeken. Ortiz en Lagail-
larde, de leiders van de muiters, zijn bij
generaal ChaJle geweest, die hun vrije
aftocht met vliegende vaandels en
slaande trom heeft beloofd, een onder
houd met de Gaulle en de mogelijkheid,
dat Soustelle door de Gaulle zal worden
benoemd in een hoge functie in Alge
rije. Het is niet onmogelijk, dat zij van
daag reeds bij de Gaulle om een onder
houd komen vragen.
Vele keren confereerde premier
Debré gisteren met president de
Gaulle, nadat hij terug was gekeerd
van zijn bliksembezoek aan Algiers.
Hier verlaat de minister-president
het Elysée, na een van zijn conferen
ties met het staatshoofd.
hem schaart en alleen zekere kringen in
het leger en de Algerijnse ultra's heb
ben het nog niet door.
Artikel 16 van de nieuwe grondwet
laat de mogelijkheid open tot buitenge
wone volmachten van het staatshoofd,
„wanneer de instellingen van de repu
bliek, de onafhankelijkheid van de natie,
de integriteit van het grondgebied of
het nakomen van internationale verbin
tenissen op een ernstige en directe
wijze worden bedreigd en de normale
functionering van de openbare macht
wordt onderbroken". Deze omstandig
heid is thans zeker aanwezig.
Zoals men weet geniet Soustelle het
vertrouwen van de ultra's en anderzijds
zal hij waarschijnlijk trouw zijn aan de
Gaulle en is hij misschien de enige, die
de ultra's het voorlopig nog onverteer
bare brok van de zelfbeslissing kan doen
slikken. Terzelfder tijd zijn ook verte
genwoordigers van het Franse leger in
Algerije (waarhij de schoonzoon van de
Gaulle) naar Parijs gegaan om daar in
hoogste instantie hun moeilijkheden
kenbaar te maken.
Men wist gisteravond nog niet hoe de
Gaulie op dit alles zal reageren. Het
moet ten enenmale uitgesloten worden
geacht, dat hij zal terugkeren van zijn
plannen voor Algerije of dat hij zelfs
maar bereid zal zijn het woord zelfbe
slissing terug te nemen. Hij zou natuur
lijk kunnen aftreden, doch hij weet
maar al te goed, dat hij het land dan
in een chaos stort. Dat begrijpt iedereen
in Frankrijk zelf, waar men zich achter
Zij die menen dat de Gaulie plannen
in die richting heeft, vinden hun ver
moedens bevestigd in de omstandig
heid, dat de Gaulie gistermiddag een
onderhoud met de voorzitter van de As-
semblée Nationale heeft gehad en
met maarschalk Juin. De procedure
van het artikel 16 voorziet namelijk in
consultering van de premier, de voor-«
zitters van de kamers, het bijeenroe
pen van het parlement, een boodschap
aan de natie enz. Mogelijk dus. dat de
Gaulie vrijdag zijn radiorede met die
boodschap zal verenigen en dan zelf,
bekleed met alle volmachten, naar Al
gerije zal gaan, vergezeld van maar
schalk Juin en Soustelle.
Men ziet het: nog zijn er oplossin
gen mogelijk, die de Gaulle in staat
kunnen stellen. Frankrijk van de on
dergang te redden. Dat zou dan voor
de derde keer zijn. Alles zal echter af
hangen van de omvang van dat deel
van het Franse leger, dat geen lijdelijk
verzet zal plegen en dat zijn plicht zal
doen in gehoorzaamheid en trouw aan
de regering. Is dat deel te gering, dan
staat een militaire dictatuur voor de
deur.
Radio-Algiers, dat in handen van het
wettige gezag is, meldde gisteravond
laat, dat er koortsachtig wordt onder
handeld tussen Algiers en Parijs om
een definitieve breuk tussen Algerije en
het moederland te voorkomen.
In Parijs hebben rechtse elementen
de studenten opgeroepen tot een staking
uit sympathie met de muiten in Algerije.
Van onze correspondent
AMELAND. In Nes op Ameland
zijn de fundamenten gelegd voor
het moderne gebouw van de
samengestelde school voor land
bouw- en landbouwhuishoudonder-
wijs. In september wordt de school
geopend. Iedereen zal dan aan
wezig zijn: de sprekers (die de
grote betekenis van de school voor
Ameland zullen onderstrepen), de
autoriteiten (die aan het project
hebben meegewerkt) en de leer
lingen. Alleen leraren zullen er
niet zijn: Ameland mag wèl een
school bouwen, maar geen wonin
gen voor het onderwijzend perso
neel.
Het onderwijs wordt thans in een
noodschool gegeven. Er zijn vier
leerkrachten, die aan de uloschool
zijn verbonden: twee voor de
landbouwhuishoudafdeling en één
voor de landbouwafdeling. Er is
één vacature.
Eén van de leerkrachten voor
het ulo gaat binnenkort met pen-
siben. Voor zijn opvolger is in Nes
geen "woning. Twee leraressen (van
de landbouwhuishoudafdeling)
moeten straks, als het toeristen
seizoen begint, de kamers die zij
hebben gehuurd ontruimen; daar
moeten dan badgasten in.
De ambtenaar, die voor de school
is benoemd, woont in Ballum en
omdat er geen goede busverbindin
gen zijn moet hij dagelijks heen en
weer fietsen. Dat begint hem te
vervelen en hij is gaan solliciteren.
Ook het hoofd van de landbouw
school woont in Ballum en wel in
een woning die bestemd is voor
het hoofd van de Ballumer lagere
school, die een ander huis heeft
moeten huren.
Het gemeentebestuur heeft zich
nu met zijn problemen maar tot
het ministerie van onderwijs, kun
sten en wetenschappen gewend.
Ook dinsdag was de toestand in
het centrum van Algiers hoogst ver
ward. Ultra-rechtse kolonisten ver
schansten zich nog altijd achter hun
barricades. Deze foto werd genomen
in de Rue Michelet. Ultra's en een
aantal leden van de burgerwacht
staan hier op wacht.
BRUSSEL Op 1 juni moet de on
afhankelijkheid van Kongo worden uit
geroepen. Deze eis stelden de Kongo
lese afgevaardigden op de rondetafel
conferentie in Brussel gisteren una
niem, nadat er een compromis was
bereikt over een agenda voor het over
leg.
Uit naam van de Belgische regering
verklaarde minister De Schrijver, dat
1 juni voor de overdracht van de sou-
vereiniteit aanvaardbaar is, mits dat
technisch mogelijk blijkt. Er moet
namelijk voor die datum nogal een
en ander op het gebied van het be
stuur in Kongo geregeld worden.
Ook zijn de Belgen en Kongolezen
het er allesbehalve over eens wat het
begrip onafhankelijk precies inhoudt.
Agenda
Hoe het ook zij, de afgevaardigden
van beide landen op de rondetafel
conferentie begonnen gisteren aan het
eerste agendapunt: vaststelling van de
datum waarop Kongo onafhankelijk
wordt. Is men het daar eenmaal over
eens, dan moet er verder beraad
slaagd worden over de structuur die
de nieuwe sttaat krijgt, alsmede die
van de provincies, over de algemene
verkiezingen die dit jaar in Kongo ge
houden moeten worden en over de be
trekkingen tussen het Belgische be
stuur en de te kiezen Kongolese auto
riteiten.
Met de mededeling dat zijn lichaam
vol blauwe plekken en kneuzingen zit,
arriveerde de Kongolese nationale lei
der Patrice Loemoemba gisteren per
vliegtuig in Brussel. Hij was de dag
tevoren uit gevangenschap vrijgela
ten om aan de rondetafelconferentie
in Brussel te kunnen deelnemen.
De blauwe plekken waren het gevolg
Van de ruwe behandeling die Loe
moemba in gevangenschap zegt te
hébben ondervonden.
Geen breuk
Bij het overleg met de Belgische
autoriteiten zal Loemoemba de onmid
dellijke onafhankelijkheid van Kongo
eisen. De banden met België wil hij
echter beslist niet verbreken. Hij zei
België boven elk ander land te ver
kiezen voor nauwe samenwerking. Ik
wil niet dat Kongo onder de voogdij
van een ander land komt, verklaarde
hij.
T)EN HAAG De druk, die gisteren de hele dag van velerlei 3
3 zijden op de regering is geoefend, heeft tot resultaat gehad
2 dat zij de voorzitters van werkgevers- en werknemersorganisaties
2 in de vervoerssector tegen vanmiddag half vijf heeft uitgenodigd 2
voor een gesprek op het ministerie van verkeer.
De regering stelt zich niet voor de onderhandelingen over de g
lonen in de vervoerssector dan onmiddellijk te hervatten, maar 2
§j is bereid te spreken over „het klimaat van op zo kort mogelijke g
2 termijn te openen nieuwe onderhandelingen". Blijkt dat klimaat
3 om half vijf gunstig te zijn, dan kunnen de onderhandelingen 2
2 nog diezelfde middag beginnen. Minister Korthals en staatssecre- g
2 taris Roolvink nemen aan het gesprek deel. 2
De r.k. bond van vervoerspersoneel heeft terstond een beroep g
2 op de werknemers gedaan zich nu te onthouden van wilde stakin- g
gen om de regering geen argumenten in handen te geven om de 2
loononderhandelingen verder op te schorten. 2
WENEN (ANP). Prinses Beatrix
zal in de loop van de volgende week
na-ar Oostenrijk reizen voor een winter
sportvakantie. De Prinses zal zich in
Sankt Anton bij haar zuster, prinses
Irene, voegen, die daar dan is terugge
keerd van haar bezoek aan Wenen.
Prinses Irene is gisteren in Wenen aan
gekomen voor een bezoek van een
week.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG De regering
zal het overleg over de lonen
en tarieven in de autobusdien
sten op korte termijn voortzet
ten. Wanneer blijkt dat de sta
kingen dit overleg niet nadelig
beïnvloeden, zal het gesprek
waarschijnhjk nog deze week
worden gevoerd. De regering
zal daartoe onverwijld contact
zoeken met de vakcentrales.
Dit is het resultaat van een bewogen
Kamerdebat, volgens op een spontaan
door de Kamer toegestane interpel
latie van de socialistische fractievoor
zitter mr Burger. Voor de minister van
sociale zaken, mr dr Van Rooy, die
met zijn ambtgenoot van verkeer en
waterstaat drs Korthals en zijn staats
secretaris Roolvink de zware druk van
de gehele Tweede Kamer kreeg te ver
duren, was het een wat verdrietige dag.
De regering was tegen de stakingen
flink opgetreden, zo meende hij zelf.
TELEGRAM
aan deelnemers
Na het ultimatum van maandagmid
dag aan het stakingscomité van de
NBM, ging dinsdagmorgen een tele
gram uit naar alle deelnemers in het
overleg. De regering was niet bereid,
zo heette het in dit telegram, het op
woensdag 27 januari vastgestelde over
leg doorgang te laten vinden. Zij deel
de voorts mee dat zij wel bereid bleef
tot een gesprek, mits dit in een rustige
sfeer zou kunnen geschieden en. sprak
de hoop uit, dat verder overleg begin
volgende week plaats zou kunnen heb
ben. De telegrammen waren onderte
kend door minister Korthals.
De Tweede Kamer heeft op dit re
geringsbeleid met een, voor ons parle
ment zeldzame, voortvarendheid ge
reageerd. De behandeling van de be
groting van volkshuisvesting en bouw
nijverheid werd onderbroken, om de
katholieke heer Van der Ploeg ge
legenheid te geven vragen te stellen.
De Kamer gaf hiervoor toestemming,
waarbij de heer Burger liet aanteke
nen, dat hij van plan was een inter
pellatie aan te vragen. Of hij dit al dan
niet zou doen was afhankelijk van de
antwoorden op de vragen van de heer
Van der Ploeg.
MINISTER
gaf uitleg
Achter de regeringstafel maakte mi
nister Van Aartsen plaats voor minister
Van Rooy, die aan de kop van de rege
ringsdelegatie binnenstapte, nog on
wetend wat hem te wachten stond. Op
de twee korte vragen van de heer Van
der Ploeg gaf hij een kleine uiteenzet
ting: de stakingsactie werd door de
regering gevoeld als een druk, die het
overleg in rustige sfeer niet mogelijk
maakte. De staking was bepaald geen
kleine actie, ook al stonden de vak
centrales er niet achter. Volgende week
wilde de regering verder zien.
Daarop begon het van vele kanten
vragen te regenen.
De heer Van der Ploeg was niet bij
zonder tevreden gesteld. Nog minder
content bleken de socialisten Roemers,
Nederhorst en Posthumus.
De christelijk-historische mr. Beer-
nink vond het erg zonderling dat een
minderheid wilde stakers het overleg
in deze bedrijfstak doorkruiste.
Prof. Romme meende dat de rege
ring moest onderzoeken of de sfeer wel
zo bedorven was dat het overleg niet
kon plaats hebben. Zou dit niet het ge
val zijn, dan moest het onverwijld
voortgang vinden.
INTERPELLATIE
direct toegestaan
Of minister Van Rooy nu al betoog
de dat men oog moest hebben voor de
gevolgen van een staking, waardoor
Advertentie
24 uur lang in het centrum van Neder
land honderdduizend reizigers waren
gedupeerd, dat na het aanstaande
weekeinde de gemoederen wel zouden
zijn afgekoeld en de nodige rust her
steld en dat uitstel geen invloed had
op het tijdstip van de loonsverhoging,
het hielp hem niets. Mr. Burger ver
zocht om zijn interpellatie, waar de
Kamer geen bezwaren tegen had en
minister Van Rooy verklaarde namens
de regering bereid te zijn direct te ant
woorden.
Hierdoor kreeg de Kamer meer
dan volgens de procedure van het stel
len van vragen gelegenheid tot een
diepgaand debat. Mr. Burger verlang
de van de regering dat zij haar tele
gram van dinsdagochtend zou intrek
ken en het overleg zou voortzetten.
Met wie onderhandelt de regering:
met de bonafide vakbonden, of met
het stakerscomité? Is voortgang van
het overleg afhankelijk van" een kleine
groep stakers?
KEULEN (ANP). De 249 ton me
tende Nederlandse aak Lina uit Gronin
gen is gisteren voor de haven van Keu-
len-Mülheim na een aanvaring gezon
ken.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De regering
is gisteren bestookt met
telegrammen waarin in krach
tige taal werd geprotes
teerd tegen haar beslissing
om de besprekingen over de lo
nen en tarieven in het wegver
voer pas weer te herstellen wan
neer de stakingen zouden zijn
beëindigd.
DE VOORZITTER van de Konink
lijke Nederlandse vereniging van
transportondernemingen telegra
feerde: „Dringen aan op hervat
ting bespreking op allerkortste
termijn, zo mogelijk toch op 27
januari."
De DIRECTEUR van de Noord-
Zuid-Hollandse vervoermaat
schappij telegrafeerde: „Verzoek
u de besprekingen over de lonen
van het vervoerspersoneel woens
dag toch te laten doorgaan."
HET NEDERLANDS verbond van
vakverenigingen telegrafeerde:
Dringen er op aan de bespre
kingen over lonen en tarieven in
de sector van het personenver
voer over de weg op het voorge
nomen tijdstip te hervatteen."
HET VERBONDSBESTUUR van de
Katholieke arbeidersbeweging te
legrafeerde: „Verzoeken de be
sprekingen met het vervoersper
soneel op 27 januari alsnog te
laten doorgaan."
HET CENTRAAL SOCIAAL werk
geversverbond telegrafeerde:
„Dringen aan op hervatting van
het overleg over de arbeidsvoor
waarden in het personenvervoer
op 27 januari."
ROTTERDAM. Tot onze spijt
blijkt het ons verstrekte bericht dat
de voetbalwedstrijd SpartaGlasgow
Rangers op 9 maart door de televisie
zou worden uitgezonden niet juist.
Van de zijde van het bestuur van
Sparta wordt ons medegedeeld dat er
over deze aangelegenheid geen con
tact is geweest tussen Sparta en de
NTS en dat het nimmer in de bedoe
ling heeft gelegen deze wedstrijd uit
te zenden.
Het K.N.M.I. in
De Bilt berichtte
ons gisteravond om
23.15 uur:
Wisselende bewol
king en overwegend
droog weer met
plaatselijk mist.
Zwakke wind en
temperaturen iets la
ger dan dinsdag.
MIESJE:
Plaatselijk heldere
groentesoep.
28 januari: zon op 8.28, zon onder
17.18; maan op 8.11, maan onder 18.03.
'V
Hetzelfde? Weegt U het eens met uw handen/
op tafel - een pak met 1000 gram wol op de ene'
en 2 pond lood op de andere.
Wat zegt uw gevóel U?
En wat zegt uw gevoel U als U het Zeeuwsch
Dagblad "weegt" tegen elke andere Zeeuwse
courant? De actualiteit van het landelijke, inter
nationale en plaatselijke nieuws? De gezellige
rubrieken? De boeiende verhalen en feuilletons?
Maak, als U nog géén abonnee bent, kennis met
deze gezellige krant voor héél het gezin. U krijgt
haar 4 weken lang thuis voor slechts f 1,12.
Aan de administratie van het Zeeuwsch Dagblad, postbus 4, Goes.
Bezorgt U het Zeeuwsch Dagblad gedurende 4 weken bij mij
thuis voor slechts I1,12.lk verplicht mij met deze kennismaking
verder tot niets.
straat:
plaats
datum:
handtekening:.
1
f
