badplaats
boulevard
bungalows
I KAPPIE en de KONINGSRUIL I
rijdag 22 januari 1960
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 2
Uit de kerken
HET GEBEURT
BRESKENS
Van een bijzondere correspondent
BRESKENS. Het is zo goed als
zeker, dat het gebeurt in Breskens.
Het Scheldestadje krijgt niet alleen
een boulevard, maar ook een mo
dern bungalowpark. En daarmee
worden grote stappen gezet op de
weg naar het einddoel: Breskens-
badplaats.
De gemeenteraad heeft op 21 de
cember besloten grond voor het
bungalowpark aan een N.V. te ver
kopen. De prijs bedraagt: het bouw
rijp maken en het aanleggen van
tennisbanen. Binnenkort heeft bur
gemeester J. A. Eekhout een bespre
king met de vertegenwoordiger van
de N.V. om tot een definitief ak
koord te geraken. En intussen kreu
nen de draglines al op het traject
waar de boulevard komt.
In de zomer van 1958 leek het
er op dat het vissersplaatsje Bres
kens de doodsteek had gekregen:
de boot ging weg! De veerboot
naar Vlissingen die van het dorp
een van de belangrijkste Zeeuwse
verkeersknooppunten maakte. Da
gelijks trokken grote stromen
auto's door het vriendelijke vissers
dorp aan de Westerschelde. De
fuik lag midden in het dorp, rijen
van wachtende automobilisten be
zochten de als paddestoelen uit de
grond gerezen restaurants en ho
tels langs de kade. Souvenirwin
kels en huisjesverhuurders deden
goede zaken.
Het in de oorlog platgebombardeer
de Breskens van ruim drieduizend zie
len, werd modern herbouwd. Het her
rees als een vriendelijk vissersdorp.
Dagelijks zorgen de bootjes met de
letters B.R. op de boeg voor een le
vendige drukte in de vismijn op de
kade.
Ook in Breskens ontwikkelde het
toerisme zich stormachtig, en werd in
enkele jaren een bron van inkomsten.
maar de boot moest uit Breskens weg.
Er kwam te veel verkeer. Er moest
een grotere boot komen, en dus ook
een grotere fuik.
De fuik kwam
Die fuik kwam er. Enkele honder
den meters naar het westen. Brede
verkeerswegen leidden de stroom
auto's om Breskens heen, weg van
de hotels, restaurants, souvenirwin
kels en huurhuisjes. Grote schrik in
het vissersplaatsje. Een drukkende
stilte viel over de bijna verlaten ver
keersweg, de hotels en restaurants. De
Bressiaanse middenstand hief een
klaagzang aan in de zomer van 1958.
Het leek op een doodsteek voor het
toerisme
Daar kwam de nieuwe grote boot
voor het efcrst *tn de rtïetiWe 'grote fuik
buiten Breskens. De toenmalige mi
nister van \eykeer en waterstaat, mr,
- J. Algera aaÏMiet roer bij de officiële
ingebruikneming. Hij hoorde de klaag
zang aan en beloofde Breskens ter
compensatie een boulevard! Licht in
de Bressiaanse duisternis. Een boule
vard! Het klonk erg mooi, een boule
vard, want het was eigenlijk een ver
sterking van zwakke plaatsen in de
zeewering die iets duurder zal uitval
len dan een gewone dijk.
Maar toch betekent het een attrac
tie voor vaeantiegangers. Een 17 me
ter brede boulevard met hotels, zit
banken en een wondermooi uitzicht
over de boeiende Scheldemond met op
de achtergrond Vlissingen en de gril
lige Walcherse duinenrij.
Die boulevard betekent voor Bres
kens een beslissende stap: de eerste
op de weg naar een volledige en ra
zendsnelle omschakeling naar een vol
ledig geaccommodeerde moderne bad
plaats. Met de bouw van deze attractie
is men enkele maanden geleden be
gonnen.
at eer nodiy
Maar een badplaats met volledige
accommodatie vraagt nog meer! In '52
De Nederlandse vrachtrijder G. A. de
Rik uit Amsterdam is dinsdagavond na-
bij Kloppenburg in Duitsland bij een j
botsing om het leven gekomen. Hij
reed met zijn vrachtwagen op een langs 1
de weg geparkeerde bestelauto, waar-1
na hij tegen een boom werd geslingif 1.
Hij was op slag dood.
llllllllllllllillllllllillllilllllllillllllllllllllllllilllllllllllilllllllllllliji
las ik dat de Nederlandse Spoor-
5 wegen in de komende twee jaren 2
2 een aantal nieuwe diese'.elektri- 2
sche treinstellen van drie rij tui- 5
gen in gebruik zullen hemen. Zij 51
5 zullen worden, uitgerust met een 5
hele serie nieuwe snufjes.
5 Nou, alsjeblieft!
Daar kunnen we het mee doen. 2
Het laat me straal kcud wat i
5 voor snufjes het zijn. Laten we
eerlijk zijn, dat hoeven we ook 5
5 niet te weten. Het gaat er niet i
om wat het is, maar dat het er I
Kortom: "We willen snufjes, zelfs Sj
5 nieuwe snufjes en op een zo breed
mogelijk terrein. Laten ze alsje- =i
blieft niet beperkt blijven tot c'e
5 Nederlandse Spoorwegen.
We moeten dit breder zien
E Het gaat om het glijdende, ge- f
ruisloze, comfortabele en verlek-
kerde bestaan. Dat is ons hoogste
E doel, een genotvol leven, een E
„druk-op-de-knop-bestaan."
E Comfort, comfort en nog eens..
S comfort!
5 Daarvoor hebben we een rege-
E ring en een parlement. Niet om E
E te regeren, maar om circuspaard i
te spelen. Steeds een nieuwe num- E
S nier, altijd een ander nummer,
beter, hoger, rijker, .crescendo! 1
1 Snufjes, snufjes, suffe snufjes,
2 sullige snufjes. E|
1 Regeerders moeten populaire
jongens zijn. 5
jl Liefst vriendelijk grijnzende E
ouwe jongens die je af en toe een
5 hengst op de schouder kunt ge- E
5 ven en die je op raambiljetten en E
spandoeken kunt meedragen als
5 de vader aller gelovigen.
Zo'n grijzende grijnzende vader E
hoeft maar aan één ding te vol-
5 doen: Onverwijld dansen naar de
pijpen van z'n grillige jongens. E
E Want het gaat om snufjes, om
5 steeds nieuwe suffe sullige snuf- E
jes.
E WEERSLAG
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll'
De aanblik van Breskens zoals die nu
nog is: vissersbotenzelfs van Urk en
Texel in de winter. Langs de kade een rij
half verlaten hotels en restaurants. Een
intiem geheel.
was er nog absoluut geen sprake van
enig ontwikkeld badleven in het plaats
je aan de Schelde. Een dergelijke om
schakeling kost normaal wel een tien
tot twintig jaar. Waar moeten de hon
derden te verwachten gasten worden
ondergebracht? Waar moeten ze hun
ontspanning zoeken? Als alle huidige
plannen doorgang vinden weet Bres
kens hier toch een antwoord op. Alles
kan nog dit jaar worden verwezenlijkt.
Nu is het 1960. Het zal voor Bres
kens het jaar van de totale en storm
achtige ontwikkeling tot moderne bad
plaats kunnen zijn. Want er staat nog
meer op het programma.
Breskens kreeg namelijk bezoek. Het
waren vertegenwoordigers van de N.V.
EATH die een rondgang langs een se
rie Zeeuwse kustgemeenten maakten
met de bedoeling er alle voor bunga-
lowbouw beschikbaar gestelde grond
in de nieuwe uitbreidingsplannen op
te kopen. Ze deden dit voor een Duit
se fabriek die zich op de bouw van
aluminium bungalows toelegt, en die
het oog heeft laten vallen op Zeeland
dat door de uitvoering van de Delta
werken hét recreatiegebied van Ne
derland zal worden.
Fantastisch
Begin december van het vorig jaar
Tracht de vertegenwoordiger, de heer
J. Mast, een bezoek aan burgemeester
en wethouders van Breskens, en leg
de hun grootse en fantastische plan
nen voor: De N.V. EATH koopt het
hele uitbreidingsplan ruim vier hec
tare met plaats voor 45 bungalows
op. Maakt het bouwrijp, d.w.z. be
strating, verlichting, electriciteit- gas-
eu waterleidingaansluiting, riolering
en beplanting. Legt twee tennisbanen
aan, en bouwt het hele complex in
enkele maanden tijd vol met alumini
um bungalows
Als het aluminium dorpje eenmaal
is verrezen zal de EATH het hele
bouwrijp gemaakte terrein zomaar
aan de gemeente overdoen. Bovendien
is de N.V. bereid een waarborgsom
van een half miljoen gulden te stor
ten voor het geval ze haar verplich
tingen aan de gemeente niet zal na
komen.
Breskens vond het wel wat. Een bou
levard en een bungalowpark tegelijk,
en bovendien vlak bij elkaar, zou wel
eens een hele omschakeling naar een
moderne badplaats kunnen betekenen.
Maar wat waren het voor huizen?
„Therma-Fertighauser" die in enke
le dagen in elkaar worden gezet. Iets
nieuws voor Nederland, nooit van ge-1
hoord. ..Komt u maar kijken in Lin-
gen op de fabriek", nodigde de heer
Mast het gemeentebestuur uit.
Ze zetten er haast achter. Op 17 de-
cember stapte het gemeentebestuur in
de bus naar Lingen. een stadie 50 km
achter de grens bij Hengelo. Ze bezich-
tigden de daar tentoongestelde alumi- i
nium bungalows en keerden tevreden
naar Breskens terug.
Enkele dagen later werd in de ge
meenteraad besloten de grond aan de
N.V. EATH te verkopen, voor de to
tale prijs van het bouwrijp maken en
de aanleg van de twee tennisbanen,
op voorwaarde dat alle percelen wor
den volgebouwd. B en W. moeten het
type goedkeuren, de waarborgsom
blijft gehandhaafd en alles moet in
IN. LINGEN STAAT een rijtje
„Therma-Fertighauser", het ge
meentebestuur van Breskens
heeft ze bekeken. Ze zijn wel
licht solide, maar allerminst
mooi. Maar de vertegenwoordiger
van EATH (Everlasting Aluminium
Thermo House) deelde mede dat in
Breskens een ander type, dat spe
ciaal voor het meer van Lugano is
ontworpen, gebouwd zou kunnen
worden. Ze worden in onderdelen
vervaardigd, en kunnen als de nor
male betonfundering eenmaal is ge
legd, in enkele dagen tijds worden
gebouwd.
Het is een zekere Otto Förster
in Lingen die een drukkerij bezit,
die de aluminium bungalows in li
centie bouwt. Het patent zou door
een uit Roemenië afkomstige vluch
teling in Noorwegen zijn verkregen,
en bij het architectenbureau Nach-
tigall in Lugano berusten.
De bungalows die sinds 1958 wor
den gebouwd schijnen in Duitsland
al enige ingang te hebben gevon
den. Een van de bewoonsters van
een „Therma-Fertighaus,, in Lingen,
Frau Hilgenfeldt, is overigens zeer
tevreden met haar woning. Vooral
de temperatuur in huis vindt ze al
tijd buitengewoon aangenaam. Dat
houdt verband met een speciale vin
ding die in de aluminium bunga
lows werd verwerkt: de aluminium
buitenwand staat op twee centime
ter afstand van een tweede alumi
nium wand die door steenwo! en as
falt van de spaanderplaat-binnen
wand is geïsoleerd.
De ruimte van twee centimeter
is een koker die voor de luchtcir-
culatie dient en in verbinding staat
met ventilatoren in het dak, die zo
bediend kunnen worden dat naar be
hoeven koude of warme lucht aan
het interieur kan worden onttrok
ken. Bij de constante binnen-tempe-
ratuur heeft men dan bovendien het
voordeel van een laag kolen- of olie-
verbruik.
De fabriek bouwt verschillende ty
pes aluminium bungalows. Van elk
type kunnen de details als dakhoek,
aantal kamers en ramen, worden
afgewisseld. Allerlei extraatjes als
een kelder, terras, douche, bijzon
dere deuren of vloerbedekking kan
men er nog bij kopen. Goedkoop
zullen de huizen waarschijnlijk niet
zijn. Het kleinste model van zes bij
zes meter grondoppervlak kost in
Duitsland 11.800 mark, terwijl het
grootste model van 9 bij 21 meter
in eenvoudigste vorm 64.000 mark
moet kosten.
Daar komen nog de transportkos
ten en de aankoop van de grond
bij. In de grondprijs te Breskens
zullen de kosten van het bouwrijp-
maken volgens de vertegenwoordi
ger van de N.V. worden verdiscon
teerd.
gpssgp g mmg ||gg
DOOR OEOFFRBV
18
Om zeker te zijn dat zij zich niet
hadden verslapen, besloot hij West
bourne op te bellen: Hij ging zijn
kantoor binnen en kreeg even later
een bijna verdwaasde Christie aan
de lijn: „Etienne'*, hijgde hij, .Har
ry is dood, vermoord".
Etienne legde de telefoon op de
haak en dacht een ogenblik na. Hij
besloot dat zijn eigen werk voorging.
Per slot van rekening was hij cor
respondent van diverse Engelse en
Amerikaanse bladen, die recht had
den op- dit ongetwijfeld schokkende
nieuws. Hij stelde een kort telegram
op en zond dit naar Associated Press
in Miami.
Alfred de Marigny kleedde zich aan
en reed met zijn wagen naar het
politiebureau om een rijvergunning
te halen voor één van zijn auto's.
Vandaar ging hij naar de kippenfok
kerij, die hij kort geleden had ge
kocht en vertrok toen weer naar
Nassau, waar hij even na elf uur
aankwam. Hier schreeuwde een
vriend hem toe: „Sir Harry is dood".
Op dat ogenblik was ook de hertog
van Windsor op de hoogte gesteld.
Zijn eerste daad was om een censuur
te leggen op al het uitgaande nieuws
maar hij had eerder moeten zijn.
Het bericht van Etienne Dupuch was
reeds in Miami aangekomen en het
verspreidde zich in een razend tem
po over de wereld.
Verslaggevers vertrokken naar Nas
sau en zelfs de militaire successen
van ple geallieerden op Sicilië en
Italië waren even totaal vergeten.
Het was niet moeilijk te constate
ren dat de moord in zekere zin
stuntelig was verricht. Sporen waren
er overal.
Men mag daarbij echter niet ver
geten, dat de moordenaar ook wei
nig moeite meende te moeten doen
om afdrukken te voorkomen. Hij re
kende er immers op, dat deze mèt
Westbourne in de vuurzee zouden
verdwijnen.
Inderdaad: sporen waren er over
al: een rode handafdruk tekende zich
duidelijk af op de muur, ongeveer
een meter boven de grond. Sporen
van bloed en vingerafdrukken wa
ren te vinden op de buitenkant van
de deur, die toegang gaf tot de ka
mer, waarin Christie had geslapen.
Sporen die werden achtergelaten,
toen de moordenaar naar binnen kij
kend, tot zijn verbazing nóg een sla
pende man aantrof.
Een telefoonboek lag met bloed be
spat naast het bed van de vermoor
de. De matras bleek totaal uitge
brand, maar er bovenop onder het
lichaam van het slachtoffer trof men
een vochtige krant aan.
Er waren bloedige vingerafdruk
ken op de deur van Christie's kamer
die naar een terras leidde.
Nu, enkele uren lang, was het de
hertog van Windsor, die de lakens
uitdeelde. Hij moest wel, er was nie
mand anders.
En, voc^dat ^nen zijn fatale be
slissingen gaaty becritiseren, mag
men niet vergeten, dat hij deze nam
temidden van de "algemene chaos die
op Westbourne heerste.
Harold Christie bv. was zo van
streek dat hij de hulp van alle mo
gelijke mensen inriep, die er niets
mee te maken hadden. Hij belde
zijn broer Frank en hing op zonder
deze zelfs te vertellen waar hij was,
zodat Frank naar de politie moest
gaan om nadere inlichtingen te krij
gen.
Hij trof het echter niet best. Men
had nauwelijks tijd om hem te woord
te staan.
Ook de politie was volkomen in
paniek door de gebeurtenissen van
de afgelopen nacht. Zij waarschuw
de de hertog dat, tenzij onmiddellijk
maatregelen werden genomen, veel
van het bewijsmateriaal door de
vochtige lucht van het eiland verlo
ren zou gaan.
Het enige juiste wat de hertog nu
had moeten doen. was Scotland
Yard inschakelen. Britse detectives,
bekend met de Engelse wetten wa
ren de aangewezen mensen o£n de
ze moord op te lossen. Maar de gro
te vochtigheid vereiste haast. De her
tog had daarom, tot de mannen uit
Londen zouden zijn gearriveerd, de
grote Amerikaanse criminele recher
che kunnen inschakelen. Dat was
men zeker wel verplicht aan de voor
malige bewoner van het eiland.
Maar de hertog deed niets van dit
alles!
Hij stelde zich in verbinding met
twee detectives in Miami, die in
dertijd bij zijn bezoeken aan Florida
als zijn lijfwacht hadden gefungeerd
en verzocht hun onmiddellijk te ko
men. De twee mannen arriveerden
met het volgende vliegtuig, Edward
Walter Melchen, verbonden aan de
afdeling moordzaken van de politie
in Miami en James Otto Barker,
als inspecteur werkzaam in het la
boratorium. dat aan dit politiebureau
was verbonden.
Het waren ongetwijfeld twee gerou
tineerde mannen. De bedoeling was,
dat ze de politie van New Providence
zouden assisteren, maar reeds di
rect na hun aankomst namen zij het
heft in handen.
Melchen was de oudste van de
twee, een bonkige kerel, bepaald
niet knap. met een forse neus en
een buikje, een veteraan die reeds
in meer dan 500 zaken een aandeel
had gehad in de onderzoekingen.
Barker had een geheel ander voor
komen: Hij leek wel wat op Robert
Ryan, de filmster: een stevige
knaap, die vooral op vrouwen grote
indruk maakte.
Het was Barkers taak om de vi-
gerafdrukken te onderzoeken, maar
nadat hij zich op Westbourne snel
had overtuigd van de situatie, ver
klaarde hij dat het nu te vochtig
was om iets te doen....
Intussen was in Nassau de ontstel
tenis algemeen. Als verdwaasd lie
pen de mensen over de straten, zich
niet bekommerend over wat ze zelf
zeiden, of wat er tot hen werd ge
zegd.
De „Nassau Tribune" schreef:
„Het is niet eenvoudig de persoon
van Sir Harry in woorden uit te
beelden..." om iets verder dra
matisch te vervolgen: „De kapitalen
die hij in het eiland belegde, waren
niet bedoeld om eigen toekomst te
verzekeren...Hij deed tiet om ons,
om anderen te helpen
(Wordt vervolgd)
overleg met een stedebouwkundige
worden uitgevoerd.
Toen de N.V. nog- Zou die op alle
voorwaarden ingaan, dan zou het een
en ander wel een hele stap in de
ontwikkeling van Breskens als bad
plaats betekenen. Niet dat de ook
daar geldende woningnood verkleind
zou worden. Ook is het niet zo dat
een legertje bouwvakarbeiders uit
West-Zeeuws-Vla anderen voor enige
tijd werkgelegenheid zouden kunnen
vinden. Maar het zou wel voor Bres
kens betekenen dat er nog deze zomer
een compleet park van luxe-bungalows
voor het beter gesitueerde publiek ge
opend zou kunnen worden. Vooral in
een tijd waarin beter gesitueerde
Duitsers uit het Roergebied de val op
de Nederlandse kust hebben.
Het hele plan ligt dus in de recrea
tieve sector: vlak achter de nieuwe
boulevard die tussen de nieuwe fuik en
het dorp komt te liggen, en dicht bij J
de Bressiaanse strandèn en duinen. Nu
is het uitbreidingsplan nog een grote I
lap kale Zeeuwse klei, grauw en troos
teloos. Kleine witte paaltjes duiden
hier en daar vaag het toekomstig ver
loop der straten aan. Zal dit het toe
komstig centrum van het badleven
gaan worden?
Olodeldorp
Wellicht nog meer! De EATH heeft
verdergaande plannen. Het bungalow
dorpje moet niet alleen een fraai
park worden, zelfs een kolossale
show-room! De show-room van de alu-
minium-bungalowfabriek die de EATH
in Breskens hoopt te bouwen. Het
„Therma-Fertighaus" zoals de alumi
nium bungalow heet is voor ons land
iets nieuws en moet op krachtige wij
ze worden gelanceerd.
De N.V spaart kosten noch moeiten
om een model-dorp in Breskens op te
trekken. Het klimaat voor de vestiging
van een bungalowfabriek in Breskens
is goed. Voortreffelijke arbeidskrach
ten zijn in Zeeuws-Vlaanderen genoeg
te vinden. Breskens ligt centraal voor
het Nederlandse, Franse en Belgische
kustgebied waarin de bungalows moe
ten worden gelanceerd en de be
nodigde spaanderplaten worden dicht
bij huis, namelijk in Koewacht in Oost-
Zeeuws-Vlaanderen, vervaardigd.
De N.V. wil het uiterlijk van het
model-dorp dan ook volledig in de
hand houden: kleuren van de huizen
bepalen, de beplanting vaststellen en
een centrale televisie-mast oprichten
zodat de bungalows zelf niet worden
ontsierd.
urnmin
Maquette t an de boulevard waar Bres
kens zijn hoop op heeft gevestigd
77. „Als .dit..puf...de vrijheid is...heb
ik er..oef...genoeg van!" hijgde Liberticn
III. De vorst lag al die tijd aan de
kop van het groepje blanken, dat zich
haastte om vóór de inboorlingen de kust
te bereiken. Uit die woorden bleek weer
*ens. dat de vorst wel wat had opgesto
ken van het lesje, dat zijn ontevreden
onderdanen hem hadden geseven Bo
vendien zat de schrik, die zij hem had
den aangejaagd, hem nu in de benen en
1 daardoor kwam hij sneller dan de an-:
deren vooruit.
Kappie maakte zich onder het hollen
nieuwe zorgen. „Hoe krijgen we die
overgehaalde wilden uit ons kielzog...."
vroeg hij zich af. „Of beter: hoe raken
we snel van het eiland?"
Daarbij kwam nog de zorg voor zijn
goede^ sleepboot Hoe zou het daarmee
staan? Lag het schip nog steeds vast
op de zandbank, of had de getijstroom
het misschien losgemaakt? Het viel niet
mee, om al deze zaken te overwegen
'met achter zich de weeklagende maat
en de foeterende meester en op enige
afstand, de akelig gillende eilanders.
Gelukkig was het eiland Libertas niet^
zo era groot en dus geraakten Kappie
en de zijnen spoedig aan de grens. Daar
lagen nog de prauwen, waarmee Liber
ticn ter visvangst was gegaan.
..Ahoy. mannen! Daarheen!"
schreeuwde Kappie. „Zo snel mogelijk
'in de boten.,.!"
NED. HERV. KERK
Beroepen te Slocüteren: J. Feunekes
te Zandeweer.
Beroepbaarstelling. Ds. J. G. Kooren,
koopvaardij pred. te Rouen (Fr.) is be
roepbaar. Zijn adres in Nederland is:
Mathenesserweg 282a, Rotterdam.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Beroepen te Murmerwoude: D. Slag
boom te 's-Gravenzande; te Nieuwpoort:
G. Blom te Meerkerk.
DOOPSGEZ. BROEDERSCHAP
Drietal te Amsterdam-Noord De Elp
Landsmeer: de dames M. de Boer
te Vlissingen. M. J. Hamel te Workum
en M. C. Stubbe te Twisk.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Aagtekerke: A. Elshout
te Utrecht.
„Bei?ar,kl voo>' Amsterdam-Centrum:
M Blok te Rijssen: voor Melis kerke:
Chr. van Dam te Rotterdam-Zuid; voor
Werkendam: P Honkoop te Goes.
~,In ecn ziekenhuis is gistermiddag
de 33-jange tandtechnicus J. Bosch uit
Maastricht overleden. Hij was daar
dinsdagavond opgenomen met een sche-
delbasisfractuur die hij had opgelopen
toen hij door plotseling naar links uit
wijken op de Viaductweg met zijn
bromfiets onder een auto was gekomen.
i
