woningen binnen
Slechte verbindingen tnssen
de reddingsorganisaties
VERZEKERING DEKT
DE SCHADE NIET
GROOTSCHEEPSE HULP
Ijzig water sloop
als een dief de
KWAM PAS UREN NA EERSTE ALARM
Financiële hulp
Vrijdag 15 januari 1960ZEEUWSCH DAGBLAD Pag. 5
Te laat
Rampenfonds stelt
gironummer open
Honderden bleven
liever achter
fc
1
RAAD VAN AVEREEST
BRENGT OFFER
smm
OM ACHT UUR klonken de eerste nieuwsberichten van het A.N.P. door de luidsprekers ge
volgd door de angstaanjagende mededeling dat om het uur de nieuwslezer zich weer zou
laten horen. Op straat verschenen mensen met huisraad onder de arm. Zij haastten zich
weer ijlings naar binnen, de trap op.
In de straten patrouilleerden politiewagens, waarvan de bemanning de mensen tot kalmte
maande. Veel gevaar dreigde er niet. Het water zou maar tot een meter vijftig kunnen stijgen.
Men zat immers op twee meter tien beneden Amsterdams peil?
Intussen werden steeds grotere brok-
ken van de dijkkoppen afgekalfd. Het
water stroomde steeds driester door de
straten. Tussen negen en tien uur reden
de eerste zware vrachtauto's van de
vlakbij gelegen Nederlandse Dok- en
Scheepsbouwmaatschappij op hun hoge
wielen door de straten om vluchtelin
gen op te halen. Voorlopig werd hun
onderdak in de kantine van de NDSM
verschaft.
Veel meer hulp werd er in die eerste
uren niet geboden. Wel verscheen er
een politiemacht zoals men die zelden
in Amsterdam bijeenziet. De agenten
kwamen echter niet verder dan tot aan
de watergrens. Arbeiders van de NDSM,
die in het tuindorp woonden, snelden
naar hun woningen terug om er te
redden wat er te redden viel. Alles
werd naar de bovenverdiepingen van
de lage huisjes gesjouwd.
De ouden van dagen echter, die tot
zeven uur gistermorgen een rustig,
kommerloos bestaan aan de stadsgrens
sleten, stonden alleen. Het was een af
schuwelijke aanblik, hen door het kol
kende water te zien zwoegen, een kat,
een kistje kostbaarheden of een bun
deltje kleren onder de arm. Een oude
man kwam met een bromfiets aan de
hand uit een zijstraatje strompelen. Op
het kruispunt kreeg de stroom hem te
pakken. Hij viel, maar met een tot
bloedens toe verbeten lip krabbelde hij
weer overeind. Zijn vehikel hield hij
vast omklemd.
Toen dit alles, uren na het eerste
alarm gebeurde, toen een deel van
Nederlands hoofdstad het beeld was van
plotselinge smart, zaten de bestuurders
van Amsterdam met de handen in het
haar. Er waren geen boten, legerwagens
waren niet opgetrommeld; men hield
zijn hart vast bij de gedachte wat er
gebeurd zou zijn als polder en dorp
•lager hadden gelegen dan ruim twee
nieter beneden A.P.
Een overzicht van het rampgebied.
Steeds verder is gistermorgen het water
uit westelijke richting opgerukt. Steeds
verder werden de vluchtelingen ver
jaagd en de helpers teruggedrongen
over de Kometensingel, de Meteoren
weg en tenslotte via de Klaprozenweg
Tuindorp-Oostzaan hit
Tuindorp-Oostzaan, verlaten, over
rompeld door Nederlands grote vijand:
het water. Macaber is het zwart van
het water, waartegen de besneeuwde
daken van de getroffen stadswijk
afsteken.
Alleen de bedrijven in Noord, het
stiefkind onder Amsterdams buurten,
hielpen. Pas om vijf minuten over half
elf, drie en een half uur na de dijk
breuk, gleed de eerste vlet het water
in. Die was over land van de kade van
de NDSM weggehaald. Toen had een
groot deel van de bevolking door het
ijskoude water al een goed heenkomen
gezocht.
In het begin van de middag kondigde
het hoofd van de Bescherming bevol
king, ir. Mahieu trots aan dat zijn
dienst de zaak in de hand had. Toen
echter was het ruim zes uur na het
eerste alarm.
's Middags ook kwamen twintig
vletten van de marine met 250 man
'personeel ter plaatse en ook twintig
vletten van het Kampenfonds arri
veerden.
In het Binnengasthuis werden veer
tig bedden gereserveerd voor de zie
ken, in het Wiihelminagasthuis even
eens veertig (daarbij nog dertig voor
besmettelijke zieken). In de quaran
taine Zeeburg stonden twaalf bedden
klaar, in het Weesperplein ziekenhuis
vijftien, in de Roeterstraat en de
Amstelhof honderd, het hospitaalschip
J. Henri Dunant zette met zeventig
bedden koers naar Amsterdam en mi-
nister Korthals van Verkeer en Water
staat maakte het voor elkaar dat ook
het vroegere emigrantenschip De Zui
derkruis zich voor het opnemen van
750 daklozen in gereedheid bracht. Men
rekende op drieduizend daklozen. De
ervaring in dergelijke gevallen heeft
geleerd dat de vijfduizend anderen, zes
tig procent van de getroffenen, wel dooi
familie worden geholpen.
Een jong echtpaar, kort tevoren nog in de waan een veilig eigen nestje te bezitten, vlucht. Het water stijgt.
Verbaasd, ontsteld werpt de man een laatste blik op wat hem is ontrukt. En in een geïmproviseerde reiswieg bren
gen zij het liefste dat zij hebben in veiligheid: hun kind.
Het peil van het Noordzeekanaal
werd gistermiddag door spuiingen in
IJmuiden omlaag gebracht om ae
stroom door het inmiddels tot zeventig
meter uitgegroeide gat m de polderdijk
zoveel mogelijk te temmen De sluizen
van het IJ naar de grachten m dt
stad werden afgesloten om te voor
komen dat binnen Amsterdam het wa
ter te veel zou dalen en de talloze
woonschepen zouden kantelen. De bur
gemeester van Amsterdam vaardigde
een algemene maatregei van bestuur
uit, waardoor het hem mogelijk were
mensen, die hun verdiepingen en zol
ders in Tuindorp-Oostzaan met wenster
te verlaten uit hun huizen te verdrij
ven. Gisteravond waren agenten druk
bezig 's burgemeesters bevelen uit
voeren.
Onmiddellijk begonnen mannen van
de dienst publieke werken met pogin
gen om het gat in de dijk te dichten
's Ochtends om elf uur had men ge
tracht een lichter met keistenen in d(
gaping klem te zetten. De stroom wa:
echter zo krachtig dat het drijvend-
gevaarte met kracht door de dijk naa'
binnen werd geslagen en in de over
stroomde polder aan de einder ver
thveen.
Lichters met zand werden uit d'
Vlothaven, waar een silo in aanbouv
is, naar het zijkanaal gesleept, en ovp
de bedreigde dijk reden grote vrach'
auto's met zakken zand af en aan.
Het gat breidde zich echter gestad
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM. Het Fonds waters
nood Amsterdam, dat van 1916 dateert,
zal thans hulp bieden aan de gedu
peerden van de overstroming in
Amsterdam-noord. Bijdragen kunnen wor
den gestort op girorekening 768. Reeds
bereikten ons mededelingen van geld-
schenkingen op dit nummer: vijfdui
zend gulden van de Orde van vrij
metselaren onder het Grootoosten der
Nederlanden en tienduizend gulden van
de Caritaspool. Het Nationaal Rampen
fonds richt zijn werk voorlopig op
werkelijke hulpverlening en heeft over
een financiële hulpactie nog geen be
slissing genomen.
uit tot aan het poldergemaal, dat ge-
aar liep in te storten.
Zandzuigers en pompen van de N.V.
Jaggermaatschappij Bos en Kalis wer
den eveneens aangevoerd. Zij zullen,
als het gat gedicht is, een week, op zijn
Eigen nieuwsdienst
AMSTERDAM. Het Nationaal
rampenfonds doet een algemene oproep
tot steun aan de vele duizenden door
de ramp Tuindorp-Oostzaan getroffenen.
Het heeft daartoe zijn postgironummer
95 75 opengesteld.
Het geld waarover het fonds nog
beschikt na de ramp van 1953 zal ook
worden aangewend voor de slachtoffers
van de overstroming van gisteren.
De oproep tot storting op postgiro
nummer 768 van het Fonds watersnood
Amsterdam wordt niet doorkruist door
het Nationaal rampenfonds omdat het
Amsterdamse fonds daarin is opgenomen.
Van onze Amsterdamse redactie
AMSTERDAM. Naar schatting Keb-
bert enige honderden Amsterdammers
de nacht doorgebracht in het rampge
bied Tuindorp-Oostzaan. Hoewel de po
litie de bevoegdheid had hen zo nodig
onder dwang naar elders over te bren
gen heeft men hen met rust gelaten.
De daken en raamkozijnen van de hui
zen waren door de vorst te glad ge
worden om bij nachtelijke reddingsacties
als betrouwbaar steunpunt te worden
gebruikt.
Verder zijn ongeveer drieduizend
slachtoffers in daarvoor aangewezen ge
bouwen ondergebracht. Een kleine vijf
duizend hebben kennelijk onderdak ge
vonden bij familie of kennissen. Een
betrekkelijk klein aantal mensen heeft
gebruik gemaakt van de beschikbare
bedden in ziekenhuizen.
VANDAAG DICHT
Overigens is bij de (voorlopige)offi
ciële nabeschouwing wel gebleken dat
het gisteren op het punt van communi
catie tussen de verschillende reddings
organisaties en de bestuurlijke instan
ties aan heel wat ontbroken heeft. Welke
maatregelen men gaat nemen om in de
toekomst bij eventuele calamiteiten, iets
dergelijks te voorkomen kon men nog
niet mededelen.
Het gat in de dijk zal vermoedelijk
vandaag gedicht worden. Gisteravond
durfde men daarover echter .geen al te
zekere voorspellingen te doen. Als het
gat eenmaal gesloten is zal men met. een
aantal zuigers van een totale capaciteit
van drieduizend kubieke meter per uur
met droogmaken beginnen.
Naar schatting staat op het over
stroomde gebied (200 hectare) ongeveer
vier miljoen kubieke meter water.
AANBIEDINGEN
Het regende gisteren aanbiedingen
voor onderdak. Negen grote Amsterdam
se hotels stelden honderd bedden voor
de slachtoffers van de ramp beschik
baar. Er kwamen ook .aanbiedingen van
hotels elders in het land
In Dinteren, Heeswijk en Hollandse
Rading richtte men bungalows voor de
getroffen gezinnen in.
De dienst sociale zaken van de ge
meente Amsterdam zal de mogelijkheden
tot het uitkeren van schadevergoedin
gen bestuderen. Men neemt aan dat de
procedure die bij deze overstroming zal
worden gevolgd overeen zal komen met
de in 1953 voor Zeeland gevolgde me
thoden.
pV
.V-i
Het enig mogelijke vervoer in een deel van de hoofdstad des lands is
sinds gisteren: per bootje. Er zijn klauterpartijen voor nodig om dat bootje
te bereiken.
gunstigst drie of vier dagen, nodig
hebben om de polder en het dorp van
het water te zuiveren. Dan zal het nog
weken duren voor het normale leven
weer zijn loop neemt. Gas en elektri
citeit zijn er niet meer. Ook niet in
de buurt.
Tegen de avond had zich de wet van
de communicerende vaten aan Tuin
dorp-Oostzaan voltrokken. In het gaf
bedaarde de stroom. Een trieste nachl
daalde over een troosteloze water
vlakte. Als nu de wind maar zou willci
blijven liggen en de vorst niet al ti
streng zou willen regeren
In het verlaten dorp leken de huize
en autodaken als vreemde spookse'
boven het zwarte water een vreemd
lugubere rijdans uit te voeren. In h
nabije en hoger gelegen Tuf'
Frutti-kwartier pinkelde achter de r
men de kaarslichtjes.
Van een onzer verslaggevers
AVEREEST - De gemeenteraad val
Avereest, die gisteren vergaderde, heeff
burgemeester Van Hall van Amster
dam zijn medeleven met de ramp be
tuigd. De raad heeft het presentiegeld
van zijn vergadering beschikbaar ge
steld als bijdrage in de hulpverlening
aan de getroffenen.
AMSTERDAM De Zuiderlmn
wachtte gisteravond.. Er waren 75'
bedden gespreid. Hete koffie ston;
klaar. Eten was bereid. Verzorgende
handen waren uit de mouwen gesto
ken. Vannacht hadden er echter nog
maar vijf gedupeerden aangeklopt.
Als de nood aan de man is, laat de man zien dat hij man is.
-
SM
Het eindpunt van een bus van lijn C.
Van een onzer redacteuren
ROTTERDAM De overslromings-
amp van februari 1953 was er oorzaak
an dat de verzekeringsmaatschappijen
naniem besloten verzekering tegen de
evolgen van dijkdoorbraken te schrap
en uit de algemene inboedel- en woon-
lïspolissen. De schade, die nu o.m. in
unsterdam-noord is aangericht, is du<
Igens de normale polissen niet ge
kt. Dat heeft ons mr. H. van Manen,
orzitter van de Nederlandse Unie var
hadeverzekeraars, meegedeeld.
Sommige polissen dekken wel een be-
'i'kte schade. Ook is het mogelijk een
■arte verzekering tegen dijkdoorbra-
n te sluiten. Naar een assurantie-
ikelaar ons echter meedeelde, is de
z.g. markt voor een dergelijke polis
bijzonder klein. Herverzekering door
de maatschappijen van zulk een ver
zekering is zeer moeilijk
De ramp van februari 1953 heeft na-
melijk geleerd, dat de verzekerings
maatschappijen onmogelijk alle schade
kunnen vergoeden, die uit een moge-
'Jk grotere ramp zou voortvloeien.
AMSTERDAM De ministers mejuf-
rouw dr. M. A. M. Klompé en drs. H.
A. Korthals hebben gisteren het ramp
gebied bezocht. Minister Klompé be
zocht de opvangcentra, drs. Korthals
heeft de plaats van de dijkbreuk in
■genschouw genomen.
