Eén vraagtekentje gooit
grote droom van kleine
vervalser in puin
1 Kandijkoek
39 ct -10%
AtöJd 10°/»
Korti
200 gr. Vanille-toff ees
Spar-leverpastei
Geref. synode bespreekt
contact met Herv. kerk
ER WERD OP EEN TON NIET GEKEKEN
Roulette
Acht ton
Periodiek gesprek van beide moderamina?
Gezinsvorming in
bestoten zitting
1 Jongensdroom
Donderdag 7 januari 1960
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 7
Van onze Amsterdamse redactie
AMSTERDAM. Een klein,
achterdochtig vraagtekentje, door'
een inspecteur van 's rijks belas-j
tingen niet potlood gezet in de
marge van een vermogensverant-
woording, is er de oorzaak van
geweest dat de Amsterdamse
rechtbank zich gisteren enkele:
uren achtereen heeft bezig ge
houden met een vervalsingszaak
waarmee meer dan acht ton ge
moeid was.
Als de nauwgezette ambtenaar
zijn wantrouwen had onderdrukt
was er van geen proces sprake i
geweest.
Dan had de 33-jarige, niettemin
grijze directeur van de grossierderij
in elektrische apparaten L. P. Claes-
sens te Amsterdam, gisteren niet te
recht gestaan en had hij zich vrijelijk
Kuqnen bewegen temidden van de
toonaangevende zakenlieden in de
hoofdstad.
Het vraagtekentje werd echter ter-
dege neergepenseeid.
Daarom stond gisteren Leendert P.,'
d« van werkstudent tot directeur opge
klommen boekhouder, terecht wegens
valsheid in geschrifte. De officier van
justitie had in tegenstelling tot wat te
verwachten was, geen verduistering te
last gelegd. Daardoor lagen de zaken
juridisch te ingewikkeld.
De frauderende directeur had het ech
ter niet gecompliceerd gemaakt. De ad
ministratie van zijn firma, een familie- j
vennootschap van hel oude stempel,
vertoonde evenwel zulk een chaotisch
karakter, dat er zelfs voor de meest
gewiekste accountant geen uitkomen
meer aan was.
Voor Leendert P. was alles zeer een
voudig geweest. In de tijd dat hij zijn
fraudes pleegde 1952 tot en met 1956
had hij als boekhouder de vrije be
schikking gehad over een onbegrensd
aantal door directie en procuratiehouder
getekende blanco giro-formulieren,
-overschrijfbiljetten en chèques. Hij ge
bruikte die om de crediteuren van zijn
firma te betalen, maar tevens om alle
mogelijke bedragen op zijn eigen reke
ning te laten boeken. De ..af'-strookjes
van zijn persoonlijke „transacties" met
zijn werkgever vervalste hij om zijn
fraude te maskeren. Aldus eigende hij
zich volgens de opgave van de officier
van justitie in '53 34.000 gulden toe, in
'54 93,000. in '55 445.000 en in '56 163,000.
sierderij. Het hoofd van de familie
Claessens, Jules Louis, schoot hij daar
bij nog enkele 'honderdduizenden gul
dens voor. Zijn baas, die hem in het
begin van de jaren vijftig eens college
geld had geleend, vroeg nooit waar hij
al dat geld vandaan haalde. Gisteren
verklaarde de superieur voor de recht
bank dat hij altijd had gedacht dat
Leendert van welgestelde komaf was
of dat hij een gefortuneerde vrouw had
getrouwd. De preciese gegevens over
de leningen die hij bij zijn onderge
schikte had afgesloten herinnerde hij
ztqh niet meer.
„U keek zeker niet op een ton", ver
onderstelde de officier van justitie, mr.
Heukels, fijntjes.
Wat er tussen het opperhoofd van de
familie n.v. en de werkstudent-boek
houder-directeur financieel besproken
is, bleef gisteren enigszins in de mist.
Wel bleek dat Leendert eens een groot
bedrag over de Duitse grens smokkel
de om de heer Claessens in de ge
legenheid te stellen dit naar Zwitser
land te brengen. De guldens keerden
na verloop van tijd als dollars naar
Nederland terug.
Ondanks al zijn vrijgevigheid hield
de boekhouder een aardig sommetje j
van zijn frauduleuze gelden over. Zo
veel zelfs, dat hij op een goede dag
kon ingaan op een aanbod om de aan
delen van de firma Claessens te kopen.
Zijn illegale geld stond echter zwart
geboekt, en omdat alles zo makkelijk j
gegaan was bij de grossierderij zou het,
zo redeneerde hij, ook wel eenvoudig
gaan bij de belastingen. In één klap j
maakte hij daarom zijn duistere kapi-
taal van vier ton wit. In de verant
woording schreef hij: ..verdiend met j
roulettespel in Duitsland".
Dit nu was de inspecteur van 's rijks
belastingen te Amsterdam te gortig.
Hij zette met zijn accurate potloodje i
een vraagteken. De fiscale inlichtingen-
onderzoek viel Leendert, de directeur
student in de economie, door de mand.
Hij vluchtte vqor de politie, liet zich
onder valse naam in een Haarlems
hotel inschrijven, doch werd via een
achtergelaten telefoonnummer opge
spoord.
Toen hij eenmaal achter slot en
grendel zat plofte hij ineen. Alles, alles
vertelde hij rechercheurs, die gisteren
voor de rechtbank getuigden dat zij
aan Leendert een bijzonder gemakke
lijke verdachte hadden gehad. Wat
wonder! De droom van een kleine
man was vernietigd. Even had hij zijn
financiële fantasieën via een belas
tingbiljet getoetst aan de harde wer
kelijkheid buiten het kantoor waar hij
heer en meester scheen te zijn. Onmid
dellijk stortten de coulissen van zijn
toneelbestaantje in duigen. Hij gaf het
volmondig toe: „Ik voelde me al die
jaren onder de directeuren van andere
firma's toch niet thuis".
Mr. Mathuisen stond gisteren als
zijn raadsman voor de rechters. Hij
onthulde dat Leendert op het ogen
blik bezig is voor zijn doctoraal
examen. Een hoogleraar had hem ge
zegd dat de toekomst voor de boek
houder is weggelegd in de wetenschap.
Hij zal ongetwijfeld eens een bekwaam
repetitor worden. De advocaat be
schreef tevens Leenderts dodelijke
angst voor de rapporten, die over
hem zijn uitgebracht, en waarin zijn
karakterstructuur in den brede is uit
gemeten.
„Voor de rechtbank ben ik niet
bang", zo had de boekhouder tegen
hem gezegd, „ik krijg twee, drie, vier,
vijf jaar. Dat is logisch. Maar ik moet
zien van die papieren af te komen. Ik
moet verder leven en dat doen zonder
die rapporten."
Op 20 januari zullen de rechters
zeggen hoe Leendert P. voor zijn
droomspel met de grote getallen zal
moeten boeten. Zullen ze hem be
schouwen, zoals mr. Mathuisen advi-
opsporingsdienst ging zich met de' seerde, als een argeloze clown op het
zaak bemoeien en na enkele dagen erf van de fraude?
Van een medewerker
- UTRECHT. De verhouding tot de
Afgezien van (leze opgaven moet er jjederIandse Hervormde kerk was
nog meer door toedoen van de boek
houder-directeur verdwenen zijn, wantj
de officier kwam gisteren in, zijn .bere-1
keningen tot een totaal van ruim acht I
ton. Het deed er niet zoveeL toe, want
Leendert P. bekende alles wat hem al;
dan niet per officiële akte werd ver-;
weten. De dagvaarding sprak slechts';
van valsheid in geschrifte. De officier!
van .justitie had uit de veelheid van
mystificaties een drietal vermeld. Op,
grond hiervan eiste hij een gevangenis
straf van vier jaar met aftrek.
Waarom ivas nu het argwanende vraag
tekentje van een belastingambtenaar de
oorzaak van het ontrollen van deze trage
die? Om dit te begrijpen moet men de
roman van Leendert P., de kleine verval
ser met de grote bedragen, kennen
P. kwam in 1948 als werkstudent In
dienst van de firma Claessens te Am
sterdam. Hij bekwaamde zich op een
zolderkamertje in de economie en wil-1
de de boekhouding van de grossierderij
graag bijhouden. Zijn dienstverband j
ging van los-vast over in permanent,
totdat hij in 1953 ontslag nam. De eer
ste fraudes waren toen reeds gepleegd.
In 1954 vroeg de firma Claessens. in de
persoon van de vrijwel enige aandeel
houder Jules Louis Claessens. of hij
weer terug wilde komen. Men kon geen
geschikte boekhouder krijgen en Leen
dert P. wist ten slotte van de histori
sche ontwikkeling van de administratie
meer dan wie ook.
het belangrijkste agendapunt, dat de
gereformeerde synode gisteren in
openbare zitting besprak. De bespre
king werd afgebroken door de komst
van ds. Rumainum, synodevoorzitter
van de Evangelisch-christelijke kerk
van Nieuw-Guinea. Na zijn warme
toespraak, die door de praeses, ds. i
C. van der Woude in hartelijke be
woordingen werd beantwoord, vatte j
de synode de draad van haar be
spreking niet op: haar tijdschema
schreef verder voor de behandeling
van een rapport over gezinsvorming,
waaraan de synode de rest van de
dag besteedde, zonder veel hoop het
verder te brengen dan de eerste ron
de, die gisteravond met de beant
woording door deputaten en commis
sie zou eindigen. De behandeling ge
schiedde niet, zoals de commissie
voorzitter ds. G. Y. Vellenga (Apel
doorn) wilde, in een openbare zitting,
maar (op verzoek van enkele leden
ze daarbij binnen de richtlijnen ble
ven die de Leeuwarder synode had
gegeven: geen gemeenschappelijke
officiële kerkdiensten, eigen kerkdien
sten niet in het gedrang, geen samen
komsten waar boodschap, liederen en
gebeden in strijd met de waarheid van
het evengelie zijn.
De vragen van kanselruil en intercom
munie wilde de commissie betrekken
in de voortgezette studie van depu
taten voor oecumeniciteit en pluri
formiteit.
„Afzwaaien"
WE HEBBEN nu zoveel over de
verschillen gehoord, hoe staat
het met de daarnaast zo vaak ge
noemde, maar niet omschreven een
heid, wilden verschillende synodele
den weten. Zo bijvoorbeeld ds. H. Th.
van Munster (Gorinchem), die van
die eenheid nog niet zo veel zag: eer
der dan een „nader komen" consta
teerde hij een hervormd „afzwaaien".
Ds. B. Wentsel (Ridderkerk) vroeg
zich af of het kerkvolk nu wel zo
begerig naar toenadering was. Weet
het trouwens van deze samenspre-
king wat af, zo vroeg hij. Dat deed
ds. J. P. van der Stoel (Bergen op
Zoom) ook, al was hij blij, dat men
niet meer doet alsof er geen her
vormden bestaan.
die dit maar een tere zaak vonden) Helderheid in de uitspraken werd meer
in comité-generaal.
Wat het he v or m d -g er ef o r meer d e ge-|
sprek betreft: men heeft in ons blad i
kunnen lezen dat gereformeerde de
putaten en hervormde commissie
meenden, dat voortzetting van het;
gesprek geen zin heeft. De weder
zijdse posities zijn voldoende uit dej
verf gekomen en principieel komt
men niet verder, ook al omdat de
synode van Leeuwarden in 1956 de
afstand tussen beide kerken niet uit
j het oog wilde verliezen. Vooral had
1 Leeuwarden hierbij het oog op de
handhaving en het karakter van de j
I belijdenis waarover tussen beide ker-
IMHHH Hl ken een „diepingrijpend verschil" be-!
hem goed. Was hij niet de ambitieuze staal.
zoon van een eenvoudige arbeider? [Het. gesprek liep daarna dus dood en i
deputaten en commissie rapporteer-1
den dat aan hun synodes. De her
vormde synode schreef vorig najaar
Leendert kwam terug. De waarde die
zijn superieuren aan hem hechtten deed
Eens had hij tegen zijn broer gezegd:
..Als jij nog ploegbaas bent rij ik al in
een auto" Die jongensdroom stond na
op het punt van vervulling, want wat
was gemakkelijker dan te frauderen bij
de firma Claessens. Niemand lette op
hem, men gaf hem getekende blanco-
chèques bij de vleet en de zorgelijke
accountantsrapporten werden door de
enige directeur. Jules Louis, met een
formele aantekening in de notulen van 1
de (denkbeeldige aandeelhoudersver-
gaderingen afgedaan.
Het geld dat hij bedrieglijk verzamel-
Ie wierp Leendert niet over de balk. I
Men heeft hem wel eens het ..betere i
-■ v «- gwilICCilf LIlctDUCHJJVC taivcil.
heertje genoemd, als zou hij relatie! De synodecommissie (rapporteur ds. A.
meer hebben verduisterd en verspeeld S. Timmer. Rotterdam) stelde voor
dan het goede heertje, maar die titu- het contact, dat op het niveau van
latuur gaat beslist niet op. Leendert P principiële bezinning wel afgelopen
n as een zorgvuldig mens, die zijn cent-1 wil men: vastgelopen) is. voort te
n!°®?c 1,1 u ™!1 te Amsterdam zetten op het praktische vlak en nam
'Goudkust) en Hengelo Hij mocht dan de suggestie van periodieke ontmoe-
wel dure bontmantels voor zijn vrouw tingen der moderamina over. Waar-
dan eens door prof. dr. D. Nauta in
deze synode gevraagd. Ook nu mis
te hij een duidelijke probleemstel
ling: wel of niet in de lijn van Leeu
warden doorgaan? Ligt bij de opwek
king tot samenwerking aan de ker
keraden niet het gevaar voor de
hand, dat men plaatselijk verder
gaat dan de synodes? Wil men de
brief van de hervormde synode in
Leeuwarder zin verstaan, of de zaak
zwevend houden en laten slepen?
Bredere linie
ALS deputaat beklom prof. Nauta
even later opnieuw de katheder.
Hij meende dat duidelijk geworden
was. dat er binnen afzienbare tijd
geen vereniging te verwachten was.
Het zou intussen wel mogelijk zijn
om naast elkaar te staan en samen
te werken.
aan die van Utrecht te vinden, dat,Men is zo gesteld op samenwerking op
het werk voor de vereniging van de het gebied van psalmen en gezangen,
kerken met kracht moet worden voort- maar men moet wel in het oog houd-
gezet. Waarbij zij allereerst dacht den dat deze samenwerking niet maar
zoals de gesprekspartners in hun rap- een zakelijke aangelegenheid is, maar
port ook suggereerden aan con- het getuigenis van een gemeenschap-
tact. toenadering en samenwerking I pelijk geloof, zij het op een bepaald
op plaatselijk niveau en aanmoedi- gebied. Dan moeten de gereformeer-
ging van plaatselijke gespre'ksgroe- den ook over een bredere linie hun
pen. Bovendien zou de hervormde sy-1 verantwoordelijkheid kennen en sa-
node graag periodiek contact zien tus- menwerking zoeken, aldus prof. Nauta,
sen de moderamina van beide syno-die liet uitkomen dat hij de begren-
des ter bevordering van bezinning zing van het contact door de Leeuwar-
over gemeenschappelijke zaken. der synode betreurde.
En toen kwayn ds. Rumainum en moest
de bespreking afgebroken worden,
kopen, of een rijkostuum voor zichzelf,
maar dal waren slechts incidentele
extravaganties. In zijn jeugd had hij
de waarde van het geld leren kennen.
Leendert P. besteedde het niet alleen
-.an particuliere onroerende goederen.
Hij stak het ook in de zaak waarvoor
hij werkte. In één bepaald jaar sprong
hij zelfs voor vier ton bij in de gros
bij zij tevens dacht aan dergelijke 1
ontmoetingen met het moderamen
van bijv. de chr. geref. synode.
Ook wilde de commissie; dat de syno
de de kerkeraden zou opwekken om,
waar mogelijk, contact te onderhou
den met de hervormde gemeenten
(samenwerking, afvaardiging en ge
meenschappelijk optreden)voorzover j
misschien tot vandaag, wanneer de
gezinsvorming althans dc synodale ge
dachten dan niet meer bezig houdt.
VRIJDAG 8 JANUARI
RADIO
actieve aandelen
le tape
Cult.H cnl.Bk
Nat. H Bk A
Ned H M. 1250
A dam Rubb..
H.V.A. Ver.
Sen em bah Mij
46*
195-6" I
260
Cultures
125%-S
170* 2*-U
625*
139M2V
174*-6%+
l.gen.t
47
192*-(j x,2~
2643;,
139*-la
173)4*-4'
625*
Handel, industrie, diversen
Atg. Kunstz.U.
B St Jrg i 25u
v.Berkels Pat
Calvé Olief C
Dell Mij Certf
Fokker N VI...
Ford Auto A
Gelder Zn.A.
K.N. Hoogov„.
Muller Se Co
N. Kabelf A
Phil Gl gb A
td. Cm pr..
Unilever
513-4
289
315«fe*
777
190.0-90.7
320"
415»
273'?*
890*
403'
497*
827*-8»2
323
809'/a-10f
337»-43+ 533*-34
286
318*
777
198-200+ 196.5-7.5t
330*
- 430*
273*
8651
- 403
490+
830 «V*-4+ 831',2-3t
318'/?
806*-8& 806Va*-6li
Wilton Fijen
id n.r.c
V.K.
244
2A4
ie tape
245 V2
245'..
Mijnbouw en Petroleum
Billit Mij (2)
DordtsPetr A
DordtsPetr.pr
Kon p 20 t
Kon.Ptr 5a20
KonPtr50a20'
Moeara En A
Moeara El Wb/
MoearaE4Wb»
384
3861,2
825
824%
175.80
175
827%
178
175.60
174.7*-5.2+ 175*-5 40 174.0*-4.40|
1416 - L450§
23755 2423.50
2250* - 22755
Scheepvaart en Luchtvaart
Hoil.-Am.Lijn
K.Java-Ch. P
td n ro.v c
K.LM
K.N S M NatB
Kon.Pakefvrt
NederlandMb
NtevelfGoudr r,
Om nier nrc
k Rott Lloyd
N. Scheepv.
182 181>2-214-
HILVERSUM I, 402 M
ochtend
VARA: 7 00 Nws; 7.10 Gym: 7.20 Gram
en rep; 8.00 Nws; 8.18 Gram en act; 9.00
Gym v d vifouw; 9.10 Gram. (9.359.40,
Waterst). VPRO: 10.00 Vrouwen in het j
Nederlandse zakenleven, lezing; 10.05 Mor
genwijding. VARA: 10.20 V d vrouw; 11.00
V d kleuters; 11.15 Kamermuz; 11.35 Or-1
gelspel.
middag
AVRO, 12.00 lachte muz; 12.20 Rege-
ringsuitz: Landbouwrubriek De boer van J
Nooitgedaeht; 12.30 Lam' en tuinb meded;
12.33 Sport en prognose; 12.50 Carillon en
draaiorgelmuz; 13.00 Nws; 13.15 Meded en,
gram; 13.25 Lichte rruz; 13.55 Koersen;
14.00 Kamermuz; 14.30 Voordr; 14.50 Ope-
ra-fragm; 15.30 Cabaret VARA: 16.00
Gram; 16.30 V 'd zieken: 17.00 V d
jeugd; 17.55 Act.
avond
18.00 Nws; 18.15 Nota Bene 18.20 Lich
te muz; 18.50 Polit praatje; 19.00 V d
Kind; 19.10 Gram VPRO: 19.30 Het plat-
175
175
113.50
114
211*-5'
216*-8+
215-216
15712
-
15S V?
195'.
195
,*-80'?+
180*-2+
177'2*-9+
285-8+
288*-9+
285*-'2+
177
178
182»-4f MOteM&t J
0
co
0
Nws; 20.05 Boekbespr, 20.10 Theaterkron;
20.20 Kamerkoor; 20.35 Oost en West op
215-216: de Filippijnen, lezing: 20.50 Regeringsuftz: i
1="'' Nieuwe vooruitzie!"'en voor minder ontwik-j
kelde landen, doo J ..eyer van hel Mi- j
nisterte van Buitenl Zaken VARA: 21.00'
Quiz-progr; 21.55 Jazz* uz: 22.15 Buitenl
weekoverz; 22.30 Nws; VPRO; 22.40 Zorg
om de mens, lezing. VARA; 23.00 Soc
nws in esperanto; 23.10 Muziekrevue; 23.55
—24.00 Nw».
Ja, dat is nu De Sparl
12 aanbiedingen die er
mogen zijn, voor slechts
39 ct! En op zo'n voor-
deelprijs óók nog 10%
korting, dus uw eigen
zegel-spaarpot komt er
niet aan tekort.
Kies vandaag en altijd,
de kortste weg naar het
meeste voordeel
via Uw Spar winkelier!
geldig van 7-14 januari
KANDIJKOEK-VOORDEEL!
bij 250 gram
Sparkoffie
of busje Spar-poederkoffie
VERSNAPERINGEN-VOORDEEL!
bij 250 gr. suikerwafels voor 52 -10%
LEVERPASTEI-VOORDEEL!
elk 2e blikje
HILVERSUM II, 298 M
ochtend
KRO: 7.00 Nws; 7.15 Gram; 7.30 V d'
jeugd; 7.40 Gram; 7.45 Morgengebed en I
overweging; 8.00 Nws; 8.18 Gram; 8.50 V
d vrouw; 9.40 Kamerork; 10.10 Gram; i
11.00 V d zieken; 11.40 Gram; 11.50 Als!
de ziele luistert, lezing.
middag
12.00 Middagklol -Noodklok; 12.03 Gram;
12.30 Land en tuinb meded; 12.33 Orgel
spel; 12.50 Act; 13.00 Nws; 13.15 Zonne
wijzer, 13.20 Gram; 13.45 V d vrouw;
14.00 Lichte muz, 14.20 Sopraan en orgel;
14.40 Gram; 15.30 V d zieken, 16.30 Viool
en piano; 11.00 V d teug.'. 17.15 Kinder1
koor; 17.40 Beursber; 17.45 Koperork.
avond
18.50 Regeringsuitz; Erntgyatierubr I
Praatje d H A v Luyk; 19.00 Nws; 19.10
Act: 19.25 Memojandum; 19.30 Pol praatje;
De Voétbaltoto, d mr dr C Berkhouwer,
lid van de Tweede Kamer der Staten-Ge-
neraal: 19.40 Gram; 20.30 Emigratie, klank-
bid: 21.00 Lichte muz; 21.20 Cello en pia
no; 21.50 Lezing met gram; 22.25 Boekbe
spr; 22.30 Nws; 72.40 Anticlericalisme, le
zing; 22.50 Gevar progr; 23.5524.00 Nws.
DRAADOMROEP 4E LIJN
18.0020.00 Gram p!. Joseph Bayer: bal
letmuziek „Die Puppent'ee" Carl Millöcker:
,,Der Bettelstudent", operette in 3 bedrij
ven.
I™
SLE VISIE
BELGIË FRANS
19.00 Landb kron; 20.00 Journ; 20.30 To
neelspel; 22.05 Kunstkron; 22.35 Journ.
BELGIË VLAAMS
19.00 Intern jeugdkron; 19.30 Nws; 20.00
Spel; 20.40 Filmkr^n; 21.25 Filmprogr;
21.55 Nws en journ.
vandaag
NEDERLAND
NTS: 20.00 Journ; 20.30 (NCRV): Rep;!
20.50 Act; 21.35 Film; 22.10 Wat ben ik?,
praatje. 1
DONDERDAG Dc zangeres
harpiste Lea de Boer, en de chanson-
nière Dora Paulsen zijn vanavond de
gasten in de NCRV-show Vlag in top
(20.00).
De Avro geeft zoals gebruikelijk de
familie-reünie „Ga er eens even voor
zitten", een uitnodiging waaraan door
vele luisteraars graag gevolg zal wor
den gegeven (19.05),
Wat lichte klanken: 18.15 Swing
Specials; 23,05 Discotaria, beide op
Hilversum 1.
Hongaarse en Roemeense vioolmu
ziek hoort u in het middagprogram
ma om twee uur over Hilversum 1.
De Hongaarse violist Gabor Radnai,
op het ogenblik verbonden aan het
Rotterdams Philharmonisch Orkest,
voert dan composities uit van Ka-
dosa, Kodaly, Molnar en Bartók,
daarbij aan de vleugel begeleid door
Pierre Palla.
