„Stoffelijke" wanorde
in Tëihurgs museum
Hele kluif voor nieuwe directeur
Makarios naar
Londen
KAPPIE en de KONINGSRUIL I
DE NATUUR
Donderdag 7 januari 1960
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 2
Hoe kon dat?
Geen catalogus
Waar naar toe?
Als er iets
verkeerd
bij U valt -
en zuurbrand
laait hoog op
uit Uw maag
Eén of twee
Kennies nemen
en alle leed
is geleden.
Onduidelijk
Optimistisch geluid
uit Frankrijk
Paleiswacht weer
goed gemutst
ISota spreiding hoger
onderwijs op komst
Volgende wel
I FLITS
j GORDON
in het
j heelal
Dan Barry
De Oude Tonge te
water gelaten
Spit, Spierpijn
lizi'i
Indonesië wil olie-
exploitatie in eigen
beheer hebben
in en om uw huis
Minister Visser vloog
per straaljager
Kortenaer snel terug
Uit de kerken
Caryl Chessman wegens
wangedrag bestraft
an onze correspondent
rpiLBURG De kwestie-textielmuseum te Tilburg is nu wel afgedaan, zo is op bet ogenblik de
opvatting in .verschillende kringen. Het bestuur heeft niet algemene stemmen besloten de di
recteur. de heer Brandenburg, onder pressie te zetten om ontslag te nemen en dat is gebeurd. E
zal nu een nieuwe directeur komen en dan zal de zaak heel gauw op normale voet gaan lopen.
Toch zijn er in Tilburg ook mensen die het minder licht inzien. Zij menen, dat het algemene ge
brek aan beleid \an de heer Brandenburg niet alleen staat, maar ook het bestuur niet vrijuit gaa.
LfOE is het immers mogelijk, zo
n vragen zij zich af, dat zulk een
directeur na een proeftijd van een
jaar een vaste aanstelling krijgt,
terwijl zijn prestaties in dat jaar
bepaald niet spectaculair waren?
Verder had in de loop van de jaren
toch al gauw duidelijk moeten zijn
dat de gedragingen van de directeur
wat zonderling waren.
Hij toonde uitgesproken perfectio
nistische neigingen, die zich voorna
melijk richtten op pietluttigheden,
als het vaststellen van de juiste
plaats van asbakken en lucifersdoos
jes. Hij verzamelde in de kasten van
het museum alle cartonnen bekers
waarin koffie was geschonken, zodat
er na verloop van tijd een vreemde
verzameling van bij elkaar stond.
steeds „voorlopig" geboekt staat op
allerlei briefjes, die geen enkele sa-|
menhang vertonen.
En ten slotte was reeds bij de
voorlopige indienststelling bekend
dat hij op het gebied van de textiel
niet deskundig was.
Hij kon er niet in slagen een naar
zijn mening perfect sluitend systeem
te bedenken voor het catalogiseren
van de twaalfhonderd boeken in de
bibliotheek, met het gevolg dat er
helemaal geen catalogus kwam. Hij
zag geen kans om de duizenden spe
cimina van verschillende weeftech-
nieken en stofsoorten op een over
zichtelijke manier te ordenen, met
het gevolg dat deze collectie nog
Advertentie
En dat Is dan eigenlijk het hele verhaal -
verhaal met 'n blij slot voor iedere lijder
aan. brandend maagzuur. Neem óók
Rennles. Tienduizenden gingen U voor
en zegenen da dag waarop ze Rennies
.leerden kennen - en waarderen...
tegen
brandend
maagzuur
Dat alles doet de vraag rijzen of
het bestuur wel wist waar het met
het museum naar toe wilde. Of men
er zich bij de oprichting wel reken
schap van heeft gegeven welke func-
tie men dit museum wilde laten ver- j
vullen:
Propaganda onder de stadsbevol
king voor de textielindustrie? Het1
geven van schematische overzich
ten van diverse spin- en weeftech- i
nieken? Demonstraties van oude en
moderne stoffen voor een wat gro
ter publiek? Of alleen een documen
tair instituut voor technisch en we
tenschappelijk geïnteresseerden?
Wilde men een enigszins verbaal
overzicht geven van de diverse
werktuigen, die door de historie,
heen in de textiel gebruikt werden?
Of heeft men alleen vastgesteld dat
Enschede een textielmuseum heeft
en daaruit geconcludeerd dat Til
burg er ook een moest hebben?
Deze vragen heeft het bestuur
nooit openlijk beantwoord, zodat het
Tilburgse publiek er nog steeds
geen idee van heeft wat deze instel
ling, die toch jaarlijks een aanzien
lijk bedrag aan gemeentelijke sub
sidie toucheert, nu precies beoogt.
Nog altijd geen goud voor Harry
Oakes. In de koudste maanden van
het jaar verdiende hij er wat geld
bij als assistent m een ziekenhuis of
hij werkte als arbeider in een goud
mijn.
Het doel van zijn verblijf in deze
barre streken bleef nog steeds onbe
reikbaar. Hij mocht dan elke dag
meer leren van hel exploiteren van
mijnen, ja hij mocht er langzamer
hand alles van weten, maar hij vond
géén goud
Het aantal gevallen waarin hij zich
haastte een claim aan te geven was
even talrijk als dat van zijn teleur
stellingen.
In deze jaren werd Harry een le
gendarische figuur. Zijn fanatieke
grimmige vastberadenheid dwong
resnect af.
„Hij rustte nooit", zei een oude
goudzoeker van hem.
..Elke morgen begon hij met zons
opgang en hij hield pas weer op
wanneer je geen hand voor ogen
meer kon zien".
„Hij werkte 7 dagen per week,
52 weken per jaar en in een schrikkel
jaar werkte hij een dag extra...
Van huis uit werd regelmatig geld
gezonden. Louis stuurde zijn bijdra
ge zonder meer, zonder iets te vra
gen. Gertrude die alles voor Harry
over had, gaf elke cent die ze kon
missen.
De dag kwam waarop een nieuw
gerucht de ronde deed. Een zekere
Lasseter zou goud hebben gevonden
bij Adelaide in Australië. Goud voor
het oprapen was het geweest, klom
pen góud die tevoorschijn kwamen
toen eens een rotsblok naar beneden
stortte. Klompen goud!
Hij werkte als administrateur op
een van de grote schepen die tussen
Seattle en de Philippijnen varen. Hij
kwam Ln Australië. En ook hier bleef
succes uit.
Weken, maanden werk in een gloei
ende zon, ze waren tevergeefs. Het
enige wat dit kokend hete landschap
voor hem met het kille witte Alaska
gemeen had, was, dat hij er geen
goud vond.
Harry Oakes betaalde langzaam
maar zeker de prijs voor zijn ontbe
ringen:
Hij verloor de gracieuze welopge
voede manieren, die hij thuis en op
Bowdoin had geleerd. Hij werd kort
af en ruw in zijn gesprekken en
scheen erop uit de mensen tegen
zich in het harnas te jagen. Hij
maakte, waar hij ook kwam, bittere
vijanden.
In gezelschap van vrouwen voelde
hij zich weinig op zijn gemak en
toonde hij zich nog onbeholpener dan
gewoonlijk
Hij keerde Australië weldra de rug
toe en begon in Nieuw-Zeeland een
nieuw leven. Waren het de bittere
ervaringen in Australië die hem de
den besluiten het goudzoeken op te
geven? Men weet het niet. In elk
geval zette hij met weinige midde
len een vlasbedrijfje op. dat welis
waar geen goudmijn was, maar dat
hem toch na betrekkelijk korte tijd
goede winsten ging opleveren, Op
een zeker ogenblik waren zijn ver
diensten opgelopen tot 30.000 pond en
dat bracht hem tol een beslissing
die niemand zal verwonderen.
Harry Oakes ging opnieuw goud-
zoeken.
De eerste jaren van de 20ste eeuw
kon men hem vinden in Californië.
Hij zocht daar met grimmige zorg
vuldigheid elk plekje in de Death
Valley af, zonder enig resultaat te
boeken.
Zijn verbittering nam hand over
hand toe.
De droom uit zijn jeugd verander-
de in de bezetenheid van een vol
wassene.
Haat en bitterheid dreven hem ver
der.
Hij sprak weinig, glimlachte zel
den. Goudzoekers die later over
hem spraken konden zich niet herin
neren dat hij hardop had gelachen.
Vrienden had hij niet. Vijanden wel,
talloze.
Hij probeerde de Belgische Kongo,
maar zag weldra het nutteloze in. In
1906 was hij terug in Alaska.
In 1910 dook hij op in Ontario.
In 1911 vond een Engelsman, Wil
liam Henry Wright, goud in de na
bijheid van Swastika.
Met zijn partner Hargreaves sticht
te hij de Wright-Hargreaves mijn,
die een van de rijkste ter wereld
zou worden.
Hargreaves geloofde echter niet in
zijn eigen onderneming en trok zich
terug. Wright bleef en zette door.
Harry Oakes was een van de ve
len die in de nabijheid van deze
mijn hun geluk gingen beproeven. Hij
ontdekte gebieden die roken naar
goud maar moest door gebrek aan
geld zijn onderzoekingen stoppen.
Met het weinige dat hij nog had,
vertrok hij overhaast naar Foxcroft,
waar hij 14 jaren niet was geweest
en waar hij alle steun, maar veel
te weinig, van zijn ouders kreeg.
Terug in Swastika kwam de kans
van zijn leven. Door een toeval ont
dekte hij dat een claim, die niet
veraf lag van de Wright-Hargrea
ves mijn. door de eigenaars was ver
waarloosd. Betalingen waren niet ge
daan en ieder die het wilde kon de
nieuwe bezitter worden.
Harry werd het. Tezamen met en
kele andere goudzoekers nam hij de
claim over. Voor de zoveelste maal
beproefde hij zijn geluk. Maar het
getij was gekeerd.
Na een week van hard werken en
zwoegen werd het eerste goud ge
vonden.
En daar bleef het niet bij.
De verwaarloosde claim bleek een
goudmijn te zijn, die langzaam maar
zeker de moeite en de inspanning van
haar eigenaars terugbetaalde.
Inderdaad het getij was gekeerd.
Harry werkte rusteloos verder.
Niet tevreden met de claim die hij
met anderen moest delen, zocht hij
de omgeving verder af en verkende
hij gebieden, waar volgens zijn be
rekeningen de goudader zich moest
voortzetten. In de zomer van 1913,
het jaar waarin zijn vader overleed,
werd zijn droom voor goed werke
lijkheid.
In de gebieden rond het Kirkland-
meer vond Harry Oakes zijn miljoen.
Vond hij baar goud, dat als het wa
re voor het opscheppen lag. Zijn strijd
was gestreden.
Hij kon zich bezitter noemen van
een goudmijn die één der rijkste ter
wereld zou blijken.
Zijn mijn, die hij de Lake Shore
Mine noemde, begon langzaam maar
zeker winst op te leveren. Het duur
de jaren voordat alle moeilijkheden
waren overwonnen, voordat finan
ciers bereid werden gevonden geld
te steken in deze nieuwe miin. Het
duurde jaren. Maar het doel was on
tegenzeggelijk bereikt. Harry kocht
zich uit de mijn die hij met ande
ren deelde en stak de opbrengst, in
zijn Lake Shore Mine.
..Niemand zou ze hem afnemen!"
Hij verzekerde zich van de hulp
van kundige ingenieurs on raadslie
den. Hij zette een speciale actie op
touw om de wantrouwige zakenwe
reld van de waarde van deze nieuwe
mijn te overtuigen
De roem van zijn goudschat be
gon zie*te verspreiden. Nooit tevo
ren was een dergelijke vondst in Ca
nada gedaan. Experts konden hun
ogen niet geloven.
De aandelen stegen snel.
De Lake Shore Mine werd uitge
rust met de modernste machines, ln
maart 1918 produceerde ze regel
matig en was de netto opbrengst an
derhalf miljoen gulden.
In 1921 werd een productie bereikt
van 2500 ton. De gouden tijd was
gekomen. Aanklachten van afgunsti
ge collega's, die ten onrechte aan
spraken lieten gelden op de mijn,
werden afgewezen. Proces na pro
ces werd gewonnen. Een droom was
verwezenlijkt.
Harry Oakes kon bogen op een feit
dat door weinigen zou worden ge
ëvenaard: Hij had honderden vijan
den gemaakt, die hij niet vergat, die
hem niet zouden vergeten.
Maar hij had nooit iemand bedro
gen. Hij had nooit een belofte ge
broken. Wat hij had bereikt, was te
danken aan zijn eigen werk, aan
niets anders.
De obsessie een miljoen te moeten
verdienen, was verdwenen. Het mil
joen was er. Maar een nieuwe ob
sessie zou bezit nemen van deze
man voor wie zulk een vreselijk ein
de was weggelegd.
Harry was nu mulli-miljonair.
Ieder die hem had geholpen voer
er wel bij.
Louis Oakes werd rijk.
Gertrude Oakes kreeg haar spaar
centjes duizendvoudig terugbetaald
en Harry haalde haar over naar Ca
nada te komen om hem te assisté
ren.
Harry's moeder werd rijk en dal
werden al die anderen die Harry in
zijn moeilijke jaren hadden gehol
pen.
Maar op hen die hem hadden te
gengewerkt. of bedrogen en bespot
wreekte hij zich grondig.
(Wordt vervolgd)
LONDEN. Zaterdag over een week
zal op voorstel van minister-president
Macmillan in Londen een conferentie
beginnen tussen de Britten, Grieken en
Turken, waarbij de laatste bijzonderhe
den voor de oprichting van een onaf
hankelijk Cyprus zullen worden gere
geld.
Zowel de toekomstige president, aarts
bisschop Makarios, als de vice-president
dr. Kutchuk, en de Griekse en
Turkse ministers van buitenlandse za
ken, Averoff en Zorloe, zullen van de
partij zijn.
PARIJS Bijna zestig procent van
de Franse industriëlen verwacht voor
het zojuist begonnen jaar een verho
ging van de produktie. Zij hebben meer
opdrachten (voor elf weken in plaats
van tien weken vooruit) en zij menen
dat ook de lonen en prijzen zullen stij
gen. Deze gevolgtrekking kan worden
gemaakt uit de antwoorden, welke zijn
binnengekomen op een enquête van het
Franse nationale instituut voor de sta
tistiek.
In juni van het vorige jaar verwacht
te slechts 37 procent van de onder
vraagde industriëlen een verhoging van
de produktie. Thans zijn het er 56 pro
cent. Daarentegen zijn zij minder opti
mistisch voor wat betreft de exporten;
het vorig jaar dacht 65 procent dat de
ze zouden toenemen, thans slechts 55
procent, dus weinig meer dan de helft.
LONDEN (A.P.> De wacht voor
Buckingham Palace zal over enige tijd
weer piekfijn voor den dag kunnen ko
men. Op het ogenblik is hei maar zo-zo.
De beremuts. het bekendste onderdeel
van het gardeter.ue. is de laatste tijd
onderwerp van scherpe kritiek geweest.
De hoofddeksels zagen er bepaald ver
sleten uit. maar de regering van het
Britse imperium wist niet zo snel aan
glanzende berevellen te komen.
De burgemeester van Timmins. een
dornje in d<> Canadese staat Ontario,
heeft nu het gehele bereprobleem met
enkele rake schoten opgelost.
Hij riep de jagers onder zijn dorpe
lingen bijeen en vertelde hun kort en
goed, dat er spoedig beren geschoten
moesten worden.
Na een inspannende jachtpartij keer
den de jagers met 62 berevellen terug.
Gisteren zijn de zware vachten in Lon
den aangekomen.
Alle oude beremutsen van de garde,
vijftig in getal, kunnen nu worden afge
dankt. Er komen nieuwe voor in de
plaats, zodat het imperium weer gerust
kan zijn
Van onze correspondent
DEVENTER Volgens de voorzit
ter van het Deventer universiteitsfonds,
de heer H. J. Ankersmit, zal minister
Cals de Tweede Kamer in de loop van
januari of februari in een nota het
standpunt van de ministerraad uiteen
zetten over de spreiding van het hoger
onderwijs zoals dit wordt voorgesteld in
het rapport van de commissies Piekaar
en Neher.
Op het ogenblik bespreekt de minis
terraad het rapport. Dat bevat zoals be
kend als belangrijkste aanbevelingen de
stichting van een nieuwe universiteit in
Deventer en van een derde technische
hogeschool in de buurt van de IJmond.
Er is een gebouw in de Gasthuis
straat, er is een verzameling stof
fen, e ris een aantal oudere en min
der oude werktuigen, maar het ge
heel toont geen eenheid. De bezoe
ker die er toevallig komt treft er
niets anders aan dan enkele grote
ruimten, waarin een of ander ma
teriaal is opgesteld, waarvan de be
doeling niet duidelijk is.
Daaraan is dan vijf jaar gewerkt,
in welke tijd er nog geen vijfhon
derd bezoekers zijn geweest. Het is
buiten kijf dat het de directeur
heeft ontbroken aan een gericht be
leid, maar het bestuur heeft zich
dan toch wel met opmerkelijke zorg
vuldigheid onthouden van het geven
van concrete richtlijnen.
EE door
jüiiiimiiimiiiiiiMiimt
Van één onzer verslaggevers
LOBITH Het personeel van scheeps
werf De Hoop te Lobith slaakte gister
middag een zucht van verlichting toen
het grootste ooit in Lobith gebouwde
vrachtschip de 20.400 ton metende
Oude Tonge statig en rustig van de
helling afgleed. Het schip werd gedoopt
door mevrouw Rober-Verolme, dochter
van de scheepsbouwer Verolme.
De Oude Tonge een bulkcarrier
is bestemd voor de dienst tussen Nige*
rië en West-Europa. Zij wordt gebouwd
voor de Nederlandse vracht- en tank-
vaartmaatschappij in Den Haag.
De lengte van het schip is 170.46 me
ter. de breedte 22,25 meter. De Oude
Tonge krijgt een Stork-scheepsdiesel-
motor met een vermogen van 9850 pk.
waardoor een snelheid van 15.8 knoop
kan worden bereikt. Het schip zal in
Rotterdam worden afgebouwd.
Advertentie
en reumatische pijnen
wrijft U eveneens weg met
Men hoopt nu in Tilburg, dat de
volgende directeur wel verstand zal
hebben van textiel, dat hij zal ko
men met een duidelijk omlijnd plan
en dat hij, in tegenstelling tot de tot
dusver gevolgde gedragslijn, spoe
dig eens een bezoek zal brengen aan
het museum te Enschede, om te zien
hoe het daar wordt gedaan. Pas dan
zal in Tilburg het vertrouwen in zijn
textielmuseum algemeen kunnen
zijn.
Wetsontwerp ingediend
DJAKARTA fReuter) Bij het Indo
nesische parlement is een wetsontwerp
ingediend tot staatsbeheer van alle olie-
bedrijven in Indonesië. Het is de bedoe
ling de olie-exploitatie binnen 25 jaar
geheel onder beheer van de regering
te brengen. De huidige concessies blij
ven geldig tot hun vervaldatum en in
ieder geval niet langer dan 25 jaar.
De houders van de concessies zullen
worden verplicht te voldoen aan de
binnenlandse behoeften aan olieproduk-
ten, aldus de memorie van toelichting.
Dit betekent dat in beginsel in Indonesië
gewonnen olie ook daar moet worden
geraffineerd.
De exploitatie door particulieren is
slechts een deel van een overgangs
periode, waar Indonesië doorheen moet,
zo luidt het in de memorie.
De oliemaatschappijen in Nederland
konden voorlopig nog geen commentaar
op de maatregel leveren. Men wijst er
op, dat de maatregel nog pas 'in het
parlementair stadium is gekomen. Het
is derhalve nog niet bekend wat Indo
nesië zal doen met eventuele toe
komstige concessies.
Tegelijk met het wetsontwerp op het
staatsbeheer van de oliebedrijven heeft
de Indonesische regering bij het parle
ment ook een algemene beheerswet voor
de mijnen ingediend. Deze heeft dezelf
de strekking als de oliewet.
lyiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiimiiiinnriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinitiiiiiiiiiiiiiiiiriiiiiiiiiiiiiiitifitiiitiiiitiiiiiiiiiitiiiiiiitiiiMiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiij
Als boom en struik nu overdekt zijn
met een laag ijzel zal men hen zo
veel mogelijk met rust moeten laten;
snoeien kan-men 's winters wel doen
als het niet te hard vriest, doch in geen
geval als er ijzel op de takken en bla
deren ligt. IJzel is niet best voor uw
bomen en struiken en zeker niet voor
uw groenblijvende planten en coniferen,
doch men kan er beslist niets tegen
dien; laat ze dus alleen maar met rust
en hoop maar dat het niet te lang zal
duren.
DEN HAAG. Omstreeks drie uur i
gistermiddag landde op het vliegveld
Ypenburg een Hunter Trainings-straal- j
jager. Met het vliegtuig reisde de minis-j
ter van defensie» ir. Visser, van dei
vliegbasis Woensdrecht, waar hij zijn!
werkbezoek had gebracht, naar Den
Haag terug. Het was de eerste keer in
zijn leven, dat minister Visser in een
straalvliegtuig vloog.
DEN HELDER Het marine-fregat
Hr. Ms. Kortenaer dat gistermiddag
voor een reis naar Nieuw-Guinea uit
Den Helder vertrok, lag daar een paar
uur later weer voor de wal.
Nadat ongeveer veertig mijl was ge
varen, ontdekte men aan boord dat de
turbo-generator was uitgevallen; de re
paratie moest worden uitgevoerd in de
thuishaven. Het zal enige dagen duren
voor de Kortenaer weer kan vertrekken.
64. Libertien III besloot zijn bewind
over het eiland te beginnen met een
goede daad.
,.Het is de gewoonte, dat bij een
troonsbestijging gevangenisstraffen wor-
d -wijtgescholden.sprak hij bij
7 i. Daarop begaf hij zich hoogst-
uijk naar de kooi, waarin Kap-
pie t mannen nog steeds waren opgeslo
ten.
„Gij zijt vrij, mannen!" sprak hij
plechtig. „Zoals ge hebt gezien, ben ik
nu de koning van het eiland en kan met
u handelen naar eigen goeddunken...
Dit laatste was niet direct geruststel
lend.
„B-betekent dat, d-dat u nu de b-baas
bent over de wilden?" vroeg de maat.
„Allicht, beste kerel," was het opge
wekte antwoord. „Zij moeten mij in al
les gehoorzamen! Eindelijk kan ik eens
echt regeren, zonder dat verduivelde pro
tocol.. eindelijk ben ik een vrij vorst!"
„Welgefeliciteerd, Sire.. gaf de
meester beleefd ten antwoord. En
wel bedankt, dat u ons in vrijheid 'aebt
gesteld! Maar. ik zou wel eens willen
weten, wat gebeurt er nu verder met
ons
Bedankt voor Harlingen: J. v. d.
Werf te Naarden.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Leeuwarden (vac. J. C.
Hagen): R. Strijker fe Emmeloord.
Beroepbaarstelling: de heer W. Bak
ker, kand. te Amsterdam. 1ste Helmers-
straat 293 huis za! met ingang van 15
februari een eventueel beroep in over-
j weging nemen.
SAN FRANCISCO (A.P.l Caryl
Chessman en vier andere ter dood ver
oordeelden in de gevangenis San Quen-
tin, zijn bestraft omdat zij op nieuw
jaarsdag aan het vechten zijn geweest.
Vijf dagen lang zullen zij geen voor
rechten mogen genieten. De voorrechten
bestaan uit een dagelijkse „luchtperiode"
van drie uur, het beschikken over boe
ken en tijdschriften, het gebruik maken
van de kantine, en een nagerecht bij
hu- twee daeelijkse maaitijden
