en wetenschap verliezen schatkamer Natuur Uitgebroken inbreker haalt zich levenslang op de hals YELPON Anton Hunink ALS OUDE RIJNGEBIED WORDT ONTWATERD .San balm Hongerige bemanning verlaat defect schip in Ierland AUSTRALISCHE GEVANGENISSEN MET LEKKEN Volkomen luchtdicht.. CHANEL No. 5 VAN BIEMEN Boerenkrijg nooit beëindigd Taal Godsdienst Republikeins Geen natie Duizend hectaren in het geding Ttfie, cognac zegt, fócCoeét,.. DUJARDIN In één nacht Uw hénden gaaf en zacht échte Gelderse rookworst Tulpenfeest in Birmingham Wrr Plan ijsvrije haven op Groenland afgeketst GEEN GEEN IMBi Zaterdag 28 november 1959 ZEEUWSCH DAGBLAD Pag. 9 In Zuid-Afrika vieri koude oorlog gouden jubileum Van een bijzondere correspondent OHANNESBURG De wereld ziet de politieke problemen van Zuid-Afrika doorgaans in wit en zwart in de meest \^JJ letterlijke zin want de spanning tussen de blanke en niet- blanke bevolkingsgroepen is bet treurige onderwerp van het meeste nieuws, dat uit dit land komt. De diepe tegenstelling tussen de Afrikaner en de Engels-sprekende Zuidafrikaan, vaak grenzend aan wederkerige haat, wordt daardoor in de ogen van de wereld veelal op de achtergrond gedrongen. Toch is deze tegenstelling het brandpunt van de politieke strijd in Zuid-Afrika. Ongeveer twee derden van de drie miljoen blanke inwoners zijn Afrikaners en van velen onder hen kan men zeggen, dat zij nog altijd bezig zijn de Boerenoorlog uit te vechten. t1r is wellicht geen J land ter wereld waar het verleden zwaarder drukt op het heden dan Zuid-Afri ka. De tegenstelling tussen „Boer" en ..Engelsman" is van politieke, culturele en religieuze aard. In de politiek loopt de scheidslijn tussen de twee grote partijen vrijwel geheel samen -f- met die tussen de twee blanke bevol- kingsgroepen. In de Nationalistische rege- ff ring, die sedert 1948 aan de macht is, heeft geen enkele Engels sprekende Zuidafri kaan zitting. De hoge posten in alle depar tementen, in de strijd krachten en in de po litie zijn alle in han den van Afrikaners. De Engels-sprekende groep is georgani seerd in de Verenigde Partij de .offici ële" oppositie en heeft geen enkel aandeel in 's lands be stuur. Anderzijds zijn het de Engels-spre kenden, die de leiding hebben van han del en industrie. De goudmijnen, de diamantvelden, de scheepvaart en het bankwezen zijn vrijwel uitsluitend on der .Engels" beheer. Pas in de laat ste jaren hebben enkele Afrikaners een paar grote bedrijven gesticht, maar dit heeft tot dusver aan het totale beeld nog niets ingrijpend veranderd. De Afrikaners zijn boeren, anibj-e^ naren en schoolonderwijzers, én ïh de steden arbeiders. Het Protestantisme van de Afrikaner is bijbelvast en dogmatisch. De Ang- likaanse kerk is meer „werelds" en ondogmatisch. Aartsbisschop Joost de Blank, die in Kaapstad resideert, is een vurig en openlijk tegenstander van de „apartheidspolitiek" der regering de Afrikaner dominees worden in het algemeen geacht de regering in alle fundamentele zaken van beleid te steunen en mochten zij dat niet doen, dan hebben zij dat nooit duide lijk gemaakt in hun openbare uitla tingen. DE tweede Wereldoorlog heeft er het zijne toe bijgedragen om de kloof te verdiepen. De vraag of Zuid-Afri ka aan de zijde van Engeland zou moeten strijden of niet, riep alle oude hartstochten uit de dagen van de Boe renoorlog opnieuw wakker. Vele Afri- DE culturele tegenstelling is heel wat minder simpel. Zij uit zich ten eerste in de taal. Toen de Afrikaners aan de macht kwamen, hebben zij voor elk openbaar ambt tweetaligheid gedecreteerd een begrijpelijke reac tie, gezien de houding van de Engels sprekende machthebbers van vóór 1948, die de Afrikaanse taal slechts goed genoeg voor de keuken achtten; een grievende bejegening, die diepe sporen heeft achtergelaten. Deze verplichte tweetaligheid heeft echter slechts aanleiding gegeven tot grieven van de andere kant. Benoe mingen van uiterst bekwame kandi daten voor openbare ambten stuiten geregeld af op gebrek aan kennis van de Afrikaanse taal. Een eminente ge neesheer wordt gepasseerd voor de post van hospitaaldirecteur; een kun dig ingenieur maakt geen kans op pro motie bij openbare werken; een knap officier met oorlogservaring blijft zijn leven lang majoor terwijl zijn jaarge noten f Afrikaners) nu kolonels- en ge- neraalsposten bekleden. De Engels-ta lige pers reageert keer op keer mèt scherpe aanvallen op de regering en de argumenten zijn steeds dezelfde: zal dr. zo-en-zo een beter chirurg zijn wanneer hij vloeiend Afrikaans kan spreken? Praat de ingenieur Afrikaans De vorige eeuw eindigde in Zuid- Afrika met geweerschoten. De Engelse rootnekkenjoegen achter de Boeren aan, die na een nederlaag te velde overgingen tot een felle ^guerrilla. Na enkele jaren werden zij tot de defini tieve overgave gedwongen, maar de wrok, geboren uit diepe te genstellingenbleef. De foto toont de Engelsen, die de tak- Hek van besluipen der Boeren hadden overgenomen. met de bruggen, die hij bouwt? Kan kennis van de Afrikaanse taal oorlogs ervaring vervangen? DE conclusie waartoe niet-Afrikaners komen ligt voor de hand: Afrika ners worden voorgetrokken en negen van de tien Afrikaners zijn aanhan gers van de Nationalistische Partij, dus de regering maakt zich strijk en zet schuldig aan „politieke" benoemin gen. Op godsdienstig gebied is de tegen stelling niet minder scherp. De Afri kaners behoren tot de Nederlands Her vormde Kerk 'of een der Gereformeer de Kerken de Engels-sprekende ge lovigen vinden hun heil merendeels in de Anglikaanse Kerk. Twee godsdiens tige groepen twee levensbeschouwin gen. Advertentie Lijm en plak alles met ▼au C^ta-Bevec kaners konden zich de Engelse concen tratiekampen van 1900 nog herinneren of hadden er van hun vaders over ge hoord. Maar de Engels-sprekende be volking' vereenzelvigde zich van tiet begin af met de Geallieerde zaak. Gezien tegen deze achtergrond, is het nauwelijks verbazingwekkend, dat men in gesprekken hier dikwijls naar het „rassenconflict" verwijst en dan niet „blank" en „zwart" bedoelt maar „Engels" en „Afrikaans". Dr. Ver woerd, de eers te-minister, verwacht de zo lang verhoopte natio nale eenheid te bouwen door van Zuid- Afrika een republiek te maken. Zijn geliefkoosde ar gument is, dat de En gels-sprekenden zich volledig Zuidafrikaners zullen gaan voelen wan neer Koningin Eliza beth niet meer het staatshoofd is. Het is immers een grote grief onder Afrikaners dat Engelse landgenoten nog altijd de blik op Engeland richten als het „moederland". De Engels-sprekenden bejegenen deze republi keinse plannen met het grootste wantrouwen. Zij zijn er vast van over tuigd, dat binnen een geïsoleerde republiek, de Afrikaner korte met ten zal maken met de oppositie en dat zelfs de Engelse taalrechten niet meer veilig zullen zijn. Kortom, dat er met de regels van het demo cratische spel de hand gelicht zal worden in dr. Verwoord's „Christe- lijk-Nationale" repu bliek. DEZE korte schets moge het duide lijk gemaakt hebben, hoe dwaas het zou zijn om in Zuid-Afrika slechts van een blank-zwarte tegenstelling te spreken. Het blanke deel der bevol king is er nog altijd niet in geslaagd om een natie te vormen, ten spijt van alle vrome toespraken die volgend jaar zullen worden gehouden ter ere van het vijftigjarige bestaan der Zuid afrikaans e Unie. Eigen nieuwsdienst LOBITH Met goed duizend hec taren natuurterreinen van zijn 3358 ha oppervlakte is het waterschap van de (Gelderse) Oude Rijn ver moedelijk het poldergebied met de grootste rijkdom aan natuurweten schappelijk en landschappelijk schoon van ons land. Die uitzonder lijke rijkdom, welke o.m. oervege- taties en elders in ons land niet meer voorkomende broed- en roof vogels omvat, wordt evenwel met uitroeiing bedreigd. De dichting van de Spijkse overlaat en de aanleg van de rijksweg 15 dwars door het ge bied geven aanleiding tot grote wij zigingen en verstoren al veel. Plan ten- en vogelstand in dit meest we- zensechte stukje Nederlandse delta worden daarnaast evenwel met de ondergang bedreigd door een ont wateringsplan waaraan de provin ciale waterstaat van Gelderland mo menteel werkt. Zo dit tot uitvoe ring komt, zal het Oude Rijngebied zijn unieke karakter verliezen. Een raar brok land, dat gebied tus sen Lobith. Zevenaar en Pannerden. Rijn en Waal hielden hier nog ban deloos huis toen elders langs deze ri vieren reeds lang dijken lagen. Tel kens veranderden de rivieren hun loop, telkens werden nieuwe stroom armen gevonden en het splitsingspunt van Waal en Rijn verlegd. Wanneer het niet langs de aangelegde kaden wilde, dan maar erdoor en eroverheen. Zevenaar, Herwen en Lobith werden bij zulke wilde uitbarstingen verzwol gen en moesten verder landinwaarts herbouwd worden. Ook de mens hielp van tijd tot tijd een handje bij dit teugelloze spel. Zo ontstonden na 1700 het Pannerdens- en Bylandts kanaal. De eertijds meest oostelijke punt van de Betuwe met Pannerden en Lobith belandde daar door op de rechter-Rijnoever en daar mee in de Gelderse Liemers. Schen kenschans, voor die graafpartijen de veste die de Betuwe voor invallen moest bewaren, verhuisde zelfs naar de linker Waaloever en vormt heden ten dage een slaperig Duits plaatsje. Bodem als boek TAEZE hele ontwikkelingsgang laat zich nog in de bodem af lezen. Tussen kaden, die nauwe lijks deze naam meer verdienen, lig gen vroegere Rijn-eilanden als de Klei ne- en Grote Gelderse Waard. Niet ver van de metershoge, oude ban- dijken die thans volkomen nutteloos in het landschap staan, stroomt water in oude Rijnstrangen. Veel water staat doorgaans niet in de ex-rivier- lopen en de plassen die erop uitko men. Maar wanneer de rivier hoog opstuwt, lopen zij van KëTndla "öf ge heel vol en ook ondergronds worden Advertentie Advertentie Advertentie Van onze correspondent SYDNEY Een deel van Australië beleeft een opwin dende tijd. Men verkeert in grote spanning, die beslist niet Overigens is de politie boos op de leiding van de gevangenis. We hadden jullie gewaarschuwd, Simmonds had gezegd, dat hij zou ontsnappen, klaagt de politie tegen de directie van Long Bay. Die waarschuwing zal indertijd wel in een bureaulade zijn weggestopt. van het prettigste soort is. Een Moord om wapen zekere Simmonds is de schuldi- De dag na Simmonds ontsnapping ge, zijn naam ligt op ieders lip pen. Simmonds is een zeer ge vaarlijk misdadiger, die kort geleden uit de gevangenis Long Bay nabij Sydney ontsnapte. Op een avond ontdekte ik, dat het raam in onze slaapkamer, dat ge woonlijk dag en nacht is geopend, zorgvuldig was gesloten. Simmonds, fluisterde mijn echtgenote. Laat ik even iets van „Simmonds" onthullen. Hij was bezig dertien jaar uit te zitten in de Long Bay, toen hij er op een dag genoeg van kreeg en vertrok. Het ging natuurlijk niet TT# zo eenvoudig als ik het hier neer- Uit SCilUlIplaatS werd een bewaker van een andere ge vangenis doodgeslagen en van zijn wa pen beroofd. Die hadden Simmonds en zijn vriend Newcombe nodig Duizend politiemannen waren dag en nacht op pad om allerlei tips te onderzoeken. Tientallen mensen meen den Simmonds of Newcombe te heb ben gezien. De politie joeg een oud moedertje de schrik op het lijf door haar woning te omsingelen en met machinegeweren en ander wapentuig bij haar binnen te dringen. Haar over buurman had twee mannen het huis zien binnengaan, ,,'t Waren mijn zoons", zei het vrouwtje later. schrijf; niettemin verdween Simmonds met zijn celgenoot Newcombe. De politie in onze staat bracht haar tijd voornamelijk zoek met het krui- Dat is het grote Anton Hunink nieuws voor de liefhebbers: naast de beroemde Gelderse rook worst met het loodje is er nu ook vacuum verpakte rookworst van Anton Hunink! Luchtdicht, dus kersvers Gemakkelijk ook klaar voor de boterham. Voor de warme maaltijd de worst even laten opwellen in water, dat net niet aan de kook is. Heerlijkom in te bijten! HOFLEVERANCIER Sluipende politie pen door. tuinen of het beklimmen van daken, omdat je nooit kon weten, waar die Simmonds zat. Een keer bracht zij een gebied van wel tien vierkante kilometer in een soort staat van beleg; iedereen werd aangehou den en ondervraagd, omdat men de boosdoener in die buurt vermoedde. Simmonds' vriend Newcombe is na veertien dagen gegrepen op het mo ment, dat hij zich naar zijn schuil plaats wilde begeven in een stapel van honderden zakken tarwe. Onmid dellijk na de ontsnapping van de twee gevangenen had de politie tientallen malen over die stapel heen gewan deld, omdat die zo'n mooie schuil plaats leek. Indien Simmonds te eniger tijd wordt gearresteerd, wacht hem le venslang. Tot voor kort had hij zich alleen aan inbraken schuldig gemaakt, maar de moord op- de gevangenbe waarder heeft het er voor hem niet beter op gemaakt. Sedert vorige week is het raam in onze slaapkamer weer dag en nacht geopend. De politie meent te weten, dat Simmonds onze staat verlaten heeft en nu in Victoria opereert. Ge lukkig maar, want het is op het ogen blik bar warm in huis. Australische gevangenissen bezitten de faam, dat een wat handig man er niet langer behoeft te zitten dan hij wenst. Niet alleen voor handige mannen, ook voor vrouwen geldt dit. Onlangs gingen er twee meisjes, van 19 en 21 jaar, vandoor. Ze werden prompt gegrepen, omdat ze gewoon naar huil moeder waren gegaan, waar de politie trouwens al zat te wachten. Met Simmonds is het anders gesteld. In de staat Victoria sluipen op het ogenblik politiemannen rond met re volvers, machinegeweren en traangas- bommen, teneinde Simmonds te grij pen. Er staat een prijs van tiendui zend gulden op zijn hoofd. De politie heeft in alle kranten de raad gegeven Simmonds uit de buurt te blijven: hij is een gevaarlijk man. Aan de foto, die erbij werd afge drukt, zou je dat niet onmiddellijk zeg gen. BIRMINGHAM (Reuter) De Engel se stad Birmingham wil de vierhon- jderdste verjaardag van het overbren gen van de tulpenbol uit Azië naar West-Europa vieren met de aanleg van I een tulpenpark in de stad. De eerste tweeduizend bollen daar voor een gift van de KLM zijn al naar Engeland verzonden. In het park zullen zestienduizend bollen worden ge plant. LONDONDERRY (UPI) Drie we ken lang heeft de bemanning van het kustvaartuig Friedi uit Delfzijl zonder een cent op zak met haar zwaar be schadigde schip in de Noord-Ierse haven Londonderry gelegen. De reder had zelfs geen geld meer om voedsel voor zijn bemanning te bekostigen; aan de noodzakelijke dure reparaties aan de motor viel helemaal niet te denken. De laatste week heeft een Ierse zee mansvereniging gezorgd dat de be manning van vijf man te eten kreeg. Vier van de mannen zijn nu op weg naar huis. De Nederlandse onderzee bootjager Drenthe op thuisreis na een oefening ten noorden van Ierland heeft ze opgepikt De kapitein van de Friedi is aan boord gebleven. In het begin van deze maand raakte de Friedi een schip van 370 ton verzeild in een zware storm voor de Ierse kust. Na haar noodseinen sleepte een Engelse torpedobootjager haar zwaar beschadigd naar Londonderry. Voor zij weer zeewaardigheidspapieren kan krijgen, moet er voor dertig- tot vijftigduizend gulden aan het schip wor den gerepareerd. Aan de dagelijkse verzoeken van de kapitein aan zyn reder om geld werd geen gehoor gegeven. Wat er nu met de Friedi moet gebeuren weet nog nie mand. De cargadoor heeft al meegedeeld dat hij afziet van wat hij nog te vorderen h'eeft van de eigenaar van het schip. Advertentie PARFUM vanaf 15.75 LOTION vanaf 6.75 EAU DE COLOGNE vanaf 6.75 TALC 11.75 ZEEP 5.25 Voor alle Franse Parium PARFUMERIE Klokstraat Goes WmÈ. zij door waterlopen gevoed. Daardoor wisselen zij in stand, gelijk met de ri vier op en bewaren zij hun illusie van oude rivieren. Op en langs de strangen met hun moe rassige parten en griendbossen is het voor de vogels goed toeven. Duizen den watervogels strijken er neer rustend tussen twee etappes van een trektocht in of er blijvend voor het broed- dan wel zomerseizoen. Eenden zijn bij massa onder hen, maar ook zeldzame vogels als de waterral, de roerdomp, de grutto en de witgestern- de blauwborst. De witwangstern of gro te moerasstern verruilt zijn broedge bied in de Rhóne-delta bij droogtepe rioden uitsluitend voor dit stukje nat en dras land. Vogelkenners tot uit Zweden toe reizen dan naar het bereikbare gebied om deze uitermate zeldzame vogels te kunnen bekijken. Eigen karakter BIJ die rijke avifauna voegt zich een al even weinig arme botani sche schat. Langs de oude stran gen groeien planten in hoeveelheden en in soorten dib men nergens elders in ons land kan vinden. Ook dragen hier de wilgen, net als in de Biesbos, baarden van luchtwortels. Het land doet trouwens in veel opzichten den ken aan de Biesbos. Toch heeft het zijn geheel eigen karakter. De dichte nabijheid van het middeneuropese plantendistrict vormt in deze gedeel telijk een verklaring. De eigen aard van de bodem en het typische getijde karakter van de waterlopen een an dere. Dan kan men er nog zeldzame schelpen vinden, uitzonderlijke blad luizen en andere insecten, enfin deze „poort tot het Nederlandse deltage bied" vormt een natuurwetenschap pelijke schatkamer zoals we er nog maar weinig in ons land bezitten. Grof geschat omvatten de natuur terreinen ruim 200 ha water, 200 ha moeraslanden en grienden en voorts ruim 500 ha graslanden met natui wetenschappelijk belang. Tezamen d een derde deel van het gebied, dat het waterschap van de Oude Rijn o vat. Onvermijdelijk dus dat, wanne het waterschap iets ter verbetering van de in cultuur gebrachte parten on derneemt, de natuurgebieden er ern stig onder lijden. En dat staat te ge schieden. Constant peil DE provinciale waterstaat van Gelderland doktert namelijk aan een ontwateringsplan voor het gebied. Bij Kandia, de plaats waar de Oude Rijn in het Pannerdens kanaal uitmondt, moet een gemaal komen. De strangen zelf dienen hier en daar ver breed, elders uitgebaggerd te worden. Daardoor kan een snelle afvoer van het water verzekerd worden. Dit is mede gewenst, omdat 8500 ha polder land op Duits gebied via de strangen afwateren. Door het gemaal ook in omgekeerde richting te laten werken kan in droge tijden water worden in gelaten. Op die manier kan dus een constant waterpeil worden geschapen, ten profijte van de boeren die hier hun gronden hebben liggen. Dat constante waterpeil houdt even wel een moord in op het gehele uit zonderlijke botanisch, floristische, fau- njstische en noemt u maar op karak ter van de streek. De getijdewerking, bij de gratie waarvan de vegetatie be staat, verdwijnt. Bovendien wordt de bestaande oervegetatie door de wer- Vroeger een eiland in de Rijn thans een moerassig brok land met grienden en rietpluimen. Zo ziet de Grote Gel derse waard er nu uit. In de verlaten heid een waard-boerdery die nog altijd over een dijkweg moet worden bereikt. Want wanneer de Oude Rijn volloopt, herstelt zich de toestand van eeuwen geleden en wordt de waard weer een eiland. ken grondig verstoord. En ook met de rust, voorwaarde voor het verblijf van menige vogelsoort, is het gedaan. Dat het landschappelijk schone uiter lijk tevens verdwijnt, kan in dit ver band nog wel als het minste verlies worden bestempeld. TEGEN die aanval lopen de na tuurbeschermers te hoop. Zij hebben de slagen om de dich ting van de Spijkse overlaat, waardoor de streek in het oosten haar open ver binding met de rivier kwijtraakt, en die om de aanleg van de rijksweg 15, al verlóren; Het vreemde lichaam van cfeze weg, de verbinding Rotterdam- Roergebied, komt van Pannerden af dwars door de streek te lopen, daar helpt niets aan. Maar de weg zal de rust slechts betrekkelijk, de oeverve getatie vrijwel nergens verstoren. Al zitten aan de aanleg kanten die moei lijk aanvaardbaar kunnen worden ge noemd. Ook de dichting van de Spijkse over laat, waardoor dorpen als Lobith en Tolkamer eindelijk niet meer 's win ters van de vaste wal afgesneden zijn, is een te groot goed dan dat het kan worden tegengehouden. Anders staat het met het ontwateringsplan. Wordt dit uitgevoerd, dan is het met de be langwekkende flora en fauna in de streek gedaan. Opnieuw zou ons land dan een brok natuurterrein verliezen, dat zijn weerga niet heeft. Advertentie KOPENHAGEN (UPI). De Ameri kaansCanadese maatschappij die sa men met de Deense regering plannen had opgesteld voor de aanleg van een grote ijsvrije ertshaven op Groemand, niet ver van Gotthaab, heeft het pro ject laten varen. Het was de bedoeling dat er in Groen land een ertshaven zou komen waar heen de produ'ktie zou worden vervoerd van Canadese mijnen, die slechts enke le maanden per jaar hun erts via ijs vrij water kwijt kunnen. In die paar maanden zou men met alle macht het erts naar Groenland overbrengen, van waar het dan in wat minder hoog tem po en al naar er behoefte aan zou be staan, naar West-Europa zou kunnen worden verscheept gedurende het gehe le jaar. De Deense regering had reeds voorbe reidingen voor de uitvoering van het pro ject getroffen. De maatschappij ziet nu van het gigantische plan af omdat zij vindt dat de winstmogelijkheden als ge volg van het voortdurend lager worden van de ertsprijzen te gering zijn. Zij is van mening dat de ertsprijzen voor lopig nog verder zullen dalen en niet op hun oude peil zullen terugkeren. gaar kóken van liet meel, dus schiften van de karnemelk maak zijn karnemelk voedingen klaar met Molenaar's B ORDKLAAR kindermeel (gaar gekookt in de fabriek) Scheepvaart Vlissingen Vlissingen aangekomen 26-11 Geen, 27-11 Mu- zaffer Pahlivan, Marguerithe, Geowilka. Vlissingen vertrokken: 26-11 Geen, 27-11 Mar guerithe. Gepasseerd naar Antwerpen: (Ned. schepen) 26-11 Isola, Curasao, Nettie. 27-11 Lekker- kerk, Bermuda, Hunter, Hen ja, Teun, Co- rale, Eagle, Mariekerk. Spirit. Gepasseerd naar Zee (Ned. schepen) 26-11 Senegalkust, Result, Gruno. Odile-R. 27-11 Maarsbergen. Bram, Zeevaart, Nero, Kastan jesingel. De Holland-Amerika Lijn organiseerde 'n voorlichtingsavond over de reismogelijkhe den met deze scheepvaartmaatschappij. .4

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1959 | | pagina 9