als spektakelstuk in cle
I Parijse Opéra
Haya Hararit gebruikte de
roze lippenstift
Dissonanten in
concertpraktijk
MET 12 PAARDEN, 2 MUILEZELS, EEN AAP EN TWEE PAPEGAAIEN KOMEN
300 ZANGERS, ZANGERESSEN EN FIGURANTEN OP HET ENORME TONEEL
Spel der vergissingen
bij Rotterdams Toneel
Kleine daling bezoek
aan vermakelijkheden
Rechtbank beslist:
schilderij is echt
Maar schilder ontkent
NEVEDA WOL
JEAN GREMILLION
OVERLEDEN
Het Wormergat bevatte: Appèl-loten!
UW LOT IS HUN LOT
Zaterdag 28 november 1959
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 13
Haya Hararit in 1955 in de Isra
ëlische film Heuvel 24 antwoordt
niet. die opnieuw in ons land wordt
uitgebracht door Havbo ter gelegen
heid van de uitgave van de gelijk
namige roman.
Eigen nieuwsdienst
ROTTERDAM. Het Rotterdams
Toneel is begonnen met de repetities
van Het spel der vergissingen (The
comedy of errors) van William Shakes
peare, dat op Nieuwjaarsdag in de ver
taling van J. W F. Werumeus Buning
zal worden opgevoerd.
Onder regie van Ton Lutz werken
aan dit spel mee: Guus Hermus, Ann
Hasekamp, Ton van Duinhoven. Henk
van Ulsen, André van den Heuvel, Coba
Keiling, Trins Snijders, Thera Verheu
gen, Marlies van Alcmaer, Peter
Aryans, Wim Grelinger, Adolf Rijkens,'
Willy Ruys, Sacco van der Made, Hans
Polman en Hans Boswinkel.
ROTTERDAM Onder regie van
Jan Teulings wordt door het Rotter
dams Toneel in studie genomen The
play's the thing in P. G. Wodehouse's
bewerking van Spiel im Schloss van
Ferenc Molnar.
Advertentie
U HEEFT HET ZO TE PAKKEN
Kriebelhoest, keelpi|0, opkomende ver
koudheid, verdrijf ze snef mee Potter'»
Lima. Duizenden vinden er dagelijks
baat bij
In handige
plotte doosjes o 55 cent
door Anthony Bosman
A/TER JAAR is het geleden, dat ik
de Israëlische filmster Haya
Hararit op het filmfestival van
Cannes ontmoette. Een charmant
meisje was zij, wie men het niet
aanzag, dat zij als vrijwilligster
bij de Israëlische strijdkrachten
had gediend. Maar zij was van an
dere portuur dan de filmactrices,
die gewoonlijk de festivals met
hun aanwezigheid vereren. Haya
Hararit was doortrokken van een
ernst, een sociaal en nationaal ge
voel, dat men bij geen enkele an
dere filmster oo<it zal aantreffen.
Zij zei het toen niet met zoveel
woorden, maar uit geheel haar hou
ding kwam het besef naar voren: wij,
toneel- en filmspeelsters, hebben een
taak te vervullen, een nationale taak.
Dat ervoer men ook bij het zien
van de eerste speelfilm, die Israël
heeft verlaten om op het filmdoek van
de wereld te worden vertoond: Heu
vel 24 antwoordt niet. Dat was in het
zelfde jaar. 1955, en de film was een
indrukwekkend document van de
strijd van de Israëlische ondergrondse
tegen de Engelsen, van de gevechten
met de Arabieren om het bezit van
Jeruzalem, van de verovering van
heuvel 24, tenslotte, voordat het in de
nacht van 17 op 18 juli 1948 door de
Verenigde Naties opgelegde „Staakt
het vuren" van kracht wordt.
Heuvel 24 antwoordt niet is deze
week opnieuw in omloop gebracht en
begint zijn roulatie in het Amsterdam
se Rialtotheater min of meer ter ge
legenheid van de uitgave van de ge
lijknamige roman bij Meulenhoff te
Amsterdam.
Vrijwel tegelijkertijd is in New
York de 4grootscheepse produktie Ben
Hur in première gegaan, met Haya
Hararit, die nu Harareet heet, in de
rol van Esther.
Op weg naar rot-m
TEDERE DAG, dat Haya Harareet aan
J- haar toilettafel zat, gebruikte zij
haar lippenstift om op de kalender,
die op haar spiegel is geplakt, een
dag door te strepen. William Wyler,
de regisseur van Ben Hur, heeft haar
beloofd dat zij na de première een be
roemde filmster zal zijn.
Zal zij de roem krijgen, die Wyler
voor haar begeert? Te oordelen naar
de film Heuvel 24 antwoordt niet: ja.
Want daarin geeft zij als het Joodse
meisje, dat verliefd wordt op een
Brits officier, die later dienst neemt
in het Israëlische leger, zulk een in
tens en warm spel te zien, dat men
niet anders dan in een gouden toe
komst kan geloven.
Maar vier jaar en Hollywood liggen
tussen de Israëlische film en Ben
Hur. Niet dat die vier jaar zo belang
rijk zijn geweest. Zij leverden slechts
een rol op voor Haya Hararit: in de
Italiaanse film La donna della giorno.
Hollywood laat evenwel geen enkele
actrice ongemoeid en men kreeg fo
to's te zien van Haya Harareet vol
gens het ideaal, dat de droomstad zich
van filmactrices heeft geschapen.
Volgens Hollywood
HAYA onderging heel het proces van
„glamourizing", dat wil zeggen dat
men haar maakte tot een van die
HoUywoodse standaardtypen, waaraan
de felle persoonlijkheid ontbreekt, die
zo kenmerkend voor haar was in de
Israëlische film, zelfs al werd die
door de Engelse regisseur Thorold
Dickinson gemaakt.
Het meisje werd tot ster gemaakt
met alle gevolgen vandien. En al
streepte zij uiterlijk onbewogen de
dagen door, die restteu tot ae we
reldpremière van Ben Hur, de roem
is voor elke actrice een hunkering.
Niet voor het volgend voorjaar zal
Ben Hur in ons land worden ver
toond. Tot zolang behouden wij het
beeld van Haya Hararit, zoals de
film Heuvel 24 antwoordt niet dat
gaf.
DEN HAAG Het aantal bezoekers
aan vermakelijkheidsinstellingen is terug
gelopen van 11112 miljoen in 1957 tot
1061^ miljoen in 1958, blijkens het Cen
traal bureau voor de statistiek. Per in
woner berekend daalde het bezoek van
10.2 in 1957 tot 9.5 in 1958. Het bioscoop
bezoek daalde van 5.9 op 5,5 per inwoner.
Het door het publiek bestede bedrag
verminderde eveneens, ofschoon in veel
mindere mate, nl. van 138,7 miljoen in
'57 tot 137,3 miljoen in 1958. Gemiddeld
gaf elke Nederlander 12.28 uit voor
vermaak in 1958 tegen 12,65 in 1957.
door André Glavimans
PARIJS Drie maart 1875 is Georges Bizets opera Carmen
in de Parijse Opéra Comique in première gegaan. Bijna 3000
keer is het werk sedertdien, alleen al te Parijs gespeeld. Thans
is het van het repertoire van de Opéra Comique naar dat van de
grote Opéra gekomen en A. M. Julien, de onlangs door André
Malraux benoemde nieuwe directeur van het befaamde „Palais
Garnier", heeft er om het wat gemeenzaam uit te drukken, zijn
eerste slag mee willen slaan.
Het is nu eenmaal- de gewoonte
dat de Opéra ieder seizoen één
werk op het repertoire heeft dat
als spektakelstuk kan gelden. Dat
is vooral bedoeld om provincialen
en vreemdelingen naar het gebouw
te trekken en bovendien heeft de
directie de gewoonte de prijzen
van de plaatsen voor die bijzondere
voorstellingen flink te verhogen.
Enige jaren geleden heeft men
zo het, overigens nog op het reper
toire staande, Indes Galantes ge
had en thans hoopt men volle za
len te trekken met een, zoals dat
heet, groots gemonteerde Carmen.
Voorlopig schijnt die opzet best
te gelukken. Nadat Generaal De
Gaulle de gala-première had bij
gewoond wordt de opera enige ma
len per week gespeeld, iedere keer
voor een uitverkocht huis (2158
plaatsen) en de bespreekagent-
schappen schijnen reeds tot en met
juli van het volgend jaar hun con
tingenten te hebben belegd.
CARMENORAMA
MEN HEEFT dan ook weinig nagela
ten om het „Carmenorama" (zoals
het dagblad L'Aurore het noemde)
mee te geven wat er maar meege
geven kon worden. De toneel- en
filmregisseur (o.a. De heksen van
Salem) Raymond Rouleau voerde de.
regie. Lilia de Nobili heeft nieuwe,
kennelijk op Goya geïnspireerde de
cors geschilderd en ongeveer 500
nieuwe costuums, 300 zangers en zan
geressen en figuranten verschijnen in
sommige scènes tegelijk op het 375
vierkante meter grote toneel.
Daarbij nog een dozijn paarden,
twee muilezels, een aap en twee pa
pegaaien. In de bak een orkest van
104 man onder leiding van de 22-ja-
rige dirigent, het ex-wonderkind Ro
berto Benzi. En dan het meest „re
volutionaire" in de enscenering van
Rouleau: het koor zingt verscheidene
keren met de rug naar het orkest.
Voor de rol van Carmen heeft Ju
lien haar kans gegeven aan een jon
ge zangeres van de opera, die nog
nooit voordien de rol heeft ge
zongen. Zij is de 28-jarige Jane
Rhodes, blonde Parijse (zij moet
dus een pruik dragen), die eerst
danseres wilde worden, later filo
sofie studeerde aan de Sorbonne,
nog later een vakantiekolonie leid
de, tenslotte zangeres werd en zich
op het moderne repertoire toelegde.
Haar stem is niet al te groot van
omvang, zij schijnt echter een ge
boren actrice en men vraagt zich af.
of het haar schuld is wanneer zij
in de geweldige menigte van koor en
figuratie, in de overdonderende
klanken-orgie, die Benzi daarover
Advertentie
MILAAN CUPD. In 1956 riep de
Italiaanse schilder Giorgio de Chirico bij
een bezoek aan een Milaans museum,
verontwaardigd uit dat een aan hem toe
gedacht schilderij helemaal niet van hem
was. Hij had het nooit geschilderd, zei
hij.
De stad Milaan, die het doek voor een
riante som gelds had aangeschaft, nam
de justitie in de arm. Na een langdurig
onderzoek zijn twee deskundigen tot de
conclusie gekomen dat het doek wèl van
De Chirico is. Het moet gemaakt zijn
tussen 1925 en 1927.
Grafologen, die de signatuur op het
schilderij vergeleken hebben met het
handschrift van De Chirico, kwamen
evenens tot de conclusie dat het schil
derij van hem was. Alleen de schilder
zelf bleef ontkennen.
Gisteren heeft een rechtbank te Milaan
uitspraak gedaan: het schilderij is een
authentieke De Chirico.
De schilder blijft ontkennen.
Advertentie
spaar de wikkels voor
6 nieuwe series
sprookjes-borduurkaartjes
Haya Harareet (zoals zij nu heet) in 1959 volgens de HoUywoodse
opvatting. Zij speelt nu Esther in de grootste produktie Ben Hur.
DEEDS meermalen kwam aan het licht,
dat er bij het samenstellen van concert
programma's weinig of geen contact bestaal
tussen de diverse organisatoren, of dat nu
de leidende instanties van onze grote orkes
ten zijn of de impressario's. Zelfs wat het
kiezen van data betreft kan men deze orga
nisatorische onverschilligheid of onwetend
heid constateren. Zo traden op vorige
week zondag in Den Haag twee kamerorkes
ten tegelijkertijd op: I Musici in het Ge-
bouw voor Kunsten en Wetenschappen, hel
Siidwestdeutsches Kammerorchester in Dili-
gentia. Op dinsdag 24 november was het
zelfde het geval met het Nederlands Ka
merorkest en de Societa Corelli.
Een dergelijke situatie kan misschien tot
op zekere hoogte verklaarbaar en aanvaard
baar zijn in muzikale metropolen als Lon
den en Parijs, in Nederland leven wij in
aanmerkelijk kleiner formaat.
JU treft men hier niet elke dag kameror
kesten op het podium aan. Zij zijn
daarvoor te schaars en te kostbaar. Veel
vuldig doet zich echter het feit voordat
verschillende executanten kort na elkaar
dezelfde werken spelen. Voor een kleine
scharewaaronder de muziekrecensenten
mag dit wellicht enige aantrekkelijkheid be
zittende toeloop van het grote publiek,
tvaarop het concertleven financieel is geba
ceerd, wordt er niet door bevorderd,
TAF aantrekkelijkheid —voor een zeer be-
perkte kring van luisteraars, het zij
nogmaals gezegd bestaat in het vergelij
ken. In dat vergelijken schuilt onbillijk
heid, Een aankomend artiest van jeugdige
leeftijd verdient niet met dezelfde maatsta
ven te worden beoordeeld als een kunste
naar van wereldreputatie. De jongeredie
uoor zijn optreden moet betalen, dient ge
vrijwaard te zijn tegen de onaangename
verrassing, dat hij kort voor zijn concert
ontdekt, dat hij gaat vervallen in een her
haling ran. teat zo juist door een meester
in het vak aan publiek en kritiek is voor
gezet.
/"TP het laatste moment een verandering
in zijn programma aanbrengen is hem
niet altijd mogelijk, omdat zijn repertoire
nog maar beperkt is of omdat het even
wicht in zijn programma zou worden ver
stoord. Doch ook al zijn publiek en kri
tiek bereid de prestaties van die jongere
milder te beoordelen, dan nog kan zulks
zijn onrust van tevoren niet wegnemen. Bo
vendien, het publiek hoort gaarne ivat an
ders van hem en komt dus niet naar zijn
concert,
T\E verklaring van deze zinloze en scha
delijke onverschilligheid bij de orga
nisatoren lijkt ons te verklaren uit de zake
lijke overwegingen, dal de „groten", die
een vast honorarium kunnen bedingen,
toch uel een flinke hoeveelheid belangstel
lenden naar de zaal trekken, en dat an
derzijds de kleinenen de nieuwelingen
de kosten van hun optreden zelf dragen.
Het zal zonder twijfel voorkomen, dat im
pressario's zowel op zakelijke ah op mo
rele gronden zich niet aan de hier ge
schetste onverschilligheid bezondigen. Fei
ten die op het tegendeel wijzen, doen zich
echter maar al te vaak voor. Van wat meer
oplettendheid en overlegwat meer zich ge
legen laten liggen aan de belangen van an
deren zouden zowel publiek als executan
ten kunnen profiterèn.
Jane Rhodes, donker van haar
dankzij een pruik voor de rol van
Carmen, waarvoor zij vier maan
den zes uur per dag heeft gerepe
teerd, maar die dan ook een triomf
werd als de Parijse Opéra in geen
jaren heeft gekend.
uitstrooit, een weinig in de verdruk
king geraakt.
Het geldt trouwens ook voor de ande
re zangers zoals voor de voortreffelijke
Albert Lance als Don Camillo, Mas-
sard als Escamillo en de zangeres
sen Guiot, Spanellys en Berbié, die
respectievelijk de Micaela, Frasquita
en Mercédès zingen.
Zodra het koor eens even zijn mond
houdt, lijkt het wel of de hele ver
tolking op een hoger plan komt en
eigenlijk herademt de toeschouwer,
die zijn 3200 francs voor een plaats
heeft neergeteld wanneer hij ,,de"
Carmen (zoals vroeger de liefhebbers
van de opera in ons land zeiden) her
kent zoals hij haar tot nu toe heeft
bewonderd.
Maar men schijnt nu eenmaal met
zijn tijd mee te moeten en alles in
het oorverdovende en in het grote te
willen zoeken.
ANDERE TIJD
TYAARMEE zij zeker geen onrecht ge-
D daan aan deze poging, een oude, be
kende, altijd nog frisse en in het ge
hoor liggende maar toch nergens tri
viale opera als Carmen nieuw leven
in te blazen.
De enscenering, welke de Opéra
Comique tot nu toe op de pl'anken
bracht, met nogal magere en karton
achtige decors, was zeker uit de tijd
geraakt. Uit een tijd. die hoe men
het ook wil hebben, de tijd van het
cinerama en van de abstracte kunst,
van het experimentele toneel en van
het spelen met licht is.
Waarbij direct kan worden opge
merkt dat de stijl van Rouleau echt
weer niet zo ver van die van Max
Reinhardt af ligt
Over de decors moet veel goeds
worden gezegd. Lilia de Nobili heeft
zich kennelijk op Goya geïnspireerd;
dat het af en toe eerder Gustave Do-
ré is geworden, zal ook wel weer een
gevolg zijn van belichting en massa
regie.
Alles bij elkaar genomen is de
Parijse Opéra een nieuw parade
paard rijker geworden en Bizet's
Carmen is geen haar gekrenkt. Wat
tenslotte dat rijker worden betreft:
de enscenering heeft de Opéra 86
miljoen francs ofteioel 671.000 Ne
derlandse guldens gekost. Bij de
verdediging van zijn begroting voor
de Assemblée nationale heeft mi
nister André Malraux gezegd dat
deze gehele som wordt terugbetaald
door het verkopen van één verto
ning aan Cinerama. Wat kan men
dan eigenlijk aan te merken heb
ben?
Blond en 28 jaar is Frankrijks
opzienbarende ontdekking op ope-
ragebied: Jane Rhodes, die nog
nooit tevoren Carmen had gezon
gen en na een voorstelling een
roem heeft gekregen, welke andere
zangeressen pas na een lange loop
baan kunnen verwerven.
PARIJS (Reuter) De Franse filmre
gisseur Jean Gremillion is na een lang
durige ziekte overleden op 57-jarige leef
tijd. Zijn bekendste film is Remorques,
die hij in het begin van de oorlog maak
te met Jean Gabin, Michèle Morgan en
Madeleine Renaud in het Bretonse land
schap, dat hem door zijn jeugd zo dier
baar was.
Na de vrede keerde hij weer terug
naar Bretagne, dat hij verwoest vond.
In die omgeving regisseerde hij De zes
de juni tegen de morgenstond.
Advertentie
Het geheim van het derde Wormer
gat is geen geheim meer. Uit de
diepe kuil in het weiland van boer
K. heeft men een kist opgediept met
Appèl-loten! 'n Sensationele vondst!
Ook voor u, want nu kunt u loten
kopen bij alle bekende adressen.
Wacht geen dag, want
LOTEN: MAANDAG BIJ UW WINKELIER'!