Europa-ook nü nog van belang
voor veiligheid van Amerika
niEMÜiWI
Nederlandse vlag steunde
wondersnelle opkomst
ONDANKS VERREIKENDE
RUSSISCHE RAKETTEN
Dit jaar al
drie miljoen
ton overslag
BAAYENS
Televisie op
haar smalst
T
1 DE HAVEN VAN STUTTGART
Door Generaal
mr. H. J. Kruis
Niet mogelijk
Twee vragen
Niet waarschijnlijk
Herwaardering
Burgerlijke stand
Zaterdag 7 november 1959
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 9
Mr. M. Heinsius heeft zich dezer dagen tot de leden van de
Tweede Kamer gericht met een schrijven, waarin hij construc
tieve gedachten uitspreekt voor wat hij noemt een „Nieuw pro
fiel" voor de Nederlandse militaire politiek.
Het is bijna onrecht doen aan mr. Heinsius' gedachtengang
deze in het kort samen te vatten. Wij zien ons daartoe echter
gedwongen om een commentaar op dit nieuwe profiel begrijpelijk
te maken.
Mr. Heinsius meent, dat de mo
derne vergeldingswapens voor lan
ge afstanden het Amerika moge
lijk gaan maken voor eigen veilig
heid te zorgen zonder terstond met
atomisehe wapens te moeten rea
geren op een militaire bedreiging
van Europa.
Enerzijds is Europa als operatie
gebied daardoor minder belang
rijk geworden, anderzijds zal het
gebruiken van die wapens ten be
hoeve van Europa vrijwel zeker
de sterke Russische atomisehe ver
geldingsmacht tegen het eigen Ame
rikaanse land in actie brengen, het
geen een weinig aantrekkelijke ge
dachte is.
De grondslag van de NATO wordt
hierdoor veranderd en zo komt als
nieuwe kernvraag van onze veilig
heid naar voren: „hoe bereiken wij,
dat het gehele Westen, waar de
inzichten van Amerika zwaar gel
den zijn militaire kracht zonder
aarzeling zal gebruiken als wij (en
onze nabuurlanden) door de Sovjet
Unie onder militaire druk worden
gebracht".
BRIEFSCHRIJVER onderzoekt daar
na de vraag, of wij aan deze in de
kernvraag opgesloten afhankelijkheid
kunnen ontkomen door onze veilig
heid onafhankelijk te maken van een
automatische inzet der Amerikaanse
vergeldende kernwapenmacht. Zijn
conclusie is, dat dit niet mogelijk is,
noch in het geval van een geïsoleerde
inzet van middelbare afstand kernwa
pens tegen Nederland en het omrin
gende Europese vasteland, noch in
het geval van een aanval met Sovjet
Russische conventionele strijdkrachten.
Uitgaande van het standpunt, dat on
ze veiligheid dus niet onafhankelijk
gemaakt kan worden van de automa
tische inzet van Amerikaanse nucleai
re vergeldingswapens, blijft slechts
over het zoeken van een beleid, dat
ons voor Amerika onmisbaar maakt,
ondanks het feit, dat ons grondgebied
op zichzelf die onmisbaarheid aan het
verliezen is.
Mr. Heinsius meent, dat eerstge
noemde onmisbaarheid moet berusten op
een defensiebeleid bestaande uit 3 ele
menten, te weten:
a een gewichtige bijdrage aan de na
tuurwetenschappelijke macht van het
Westen, door een zo belangrijke in
spanning op het gebied van de mili
taire research, dat het Westen daar
door aan zijn eigen kernwapenmacht
weer een zo grote voorsprong op de
Russische kan geven, dat de preven
tieve werking wordt hersteld. Hierbij
wordt o.a. gedacht aan de ontwikke
ling van de geleide projectielen tegen
geleide projectielen en aan onderzee-
bootbestrijding.
Jj een strijdmacht ter zee, omdat deze
van zoveel belang is voor de bestrij
ding van onderzeeboten, die mede de
wapens zijn voor de grote nucleaire
overval op Amerika.
c een kleine strijdmacht te land, be
staande uit beroepspersoneel met de
modernste middelen. Mr. Heinsius
meent, dat hieraan behoefte bestaat,
doch geeft niet duidelijk aan hoe deze
strijdkrachten gebruikt moeten wor
den.
^IEDAAR, heel in het kort de ge-
dachtengang van Mr. Heinsius.
Zijn gedachten over de veiligheid van
het Westen berusten kennelijk op de
preventieve werking der Amerikaanse
kernwapenmacht en ons defensiebeleid
moet erop gericht zijn ons voor de op
bouw van die macht onmisbaar te
maken. Een ongetwijfeld zeer interes
sante beschouwing, die de moeite van
een onderzoek zeker loont.
Er rijzen daarbij twee hoofdvragen, nl.
a Wordt inderdaad het Europese
grondgebied van weinig of geen
waarde voor de veiligheid van
Amerika?
JjZo ja, is de aangegeven weg dan
doelmatig om zich zo onmisbaar te
maken, dat Amerika bij elke bedrei
ging van ons gebied toch zijn kern
wapenmacht zal inzetten?
Het bevestigend beantwoorden van
vraag a en het daaraan zoals mr.
Heinsius doet verbinden van de con
sequentie dat dus Amerika niet voor
ons in de bres zal springen, als wij
worden aangevallen,- maar Amerika
zelf (nog) niet, betekent niet anders
dan dat de NATO dood zou zijn.
Wij weten, dat wij ons met eigen
middelen niet meer kunnen verdedi
gen. Daarom hebben wij met de an
dere West-Europese landen en de
Verenigde Staten en Canada de NATO
opgericht. Deze NATO ontleent zijn
betekenis aan de kracht en de solida
riteit van de sterkste partner, Ame
rika. Zal Amerika nu niet meer voor
Europa vechten als het de middelen
heeft om de kernwapenoorlog naar
Rusland te brengen, zonder daarvoor
op Europese bases aangewezen te
zijn?
Beschermt Amerika Europa alleen
maar, omdat het noodzakelijke bases
biedt tegen de Sovjet Unie? Dit te on
derstellen brengt ons naar een moder
ne visie van de extreme luchtmachtpo-
litiek, naar de theorieën van een de
Seversky: ,,Voor Amerika geen leger,
geen vloot, geen overzeese bases, geen
„home defence" alleen lange afstand
bommenwerpers (geleide projectielen)
met nucleaire ladingen". Voor Ameri
ka alleen dus wapens, die in het eigen
land hun bases vinden!
Deze theorie is niet nieuw. Is zij
echter juist? iEn zal Amerika haar
aanvaarden? Wij geloven het niet.
Amerika' s overzeese belangen zijn
niet beperkt tot bases, die straks over
bodig worden. Amerika heeft in de
Sovjet Unie een tegenstander, die niet
gelooft in de kernwapenoorlog als ui
terste middel om in korte tijd een be
slissing te verkrijgen. De Sovjet Unie
heeft niet alleen sterke strategische
kernwapens maar is tot over de oren
bewapend met conventionele strijd
krachten en heeft een machtige vloot.
HET IS niet zo heel erg waarschijn
lijk, dat de Sovjet Unie het Oost-
West geschil zal willen uitvechten,
maar als het er eens van zou ko
men, dan zal Moskou niet volstaan
met een kernwapënbombardement op
Amerika, maar zal het uiteindelijk
met zijn strijdkrachten in Amerika wil
len zijn, zal het de Amerikaanse strijd
krachten willen verslaan en het land
bezetten.
De actie van de Sovjei Unie gaat
uiteindelijk naar Amerika en in de
phasen van het proces kan Amerika
zich niet permitteren zo ver toe te
geven, dat West-Europa onder het
communistisch bewind wordt .ge
bracht of voorshands door kernwa
pens wordt geneutraliseerd.
Amerika zal niet kunnen blijven
bestaan in een wereld, die geheel
onder het communistisch juk is ge
bracht, dan wel geneutraliseerd is.
Als Amerika 'dit geleidelijk op zich
rf laat komenheeft het zijn eigen
doodvonnis getekend. Een vonnis,
dat het niet meer zal kunnen uit
stellen door het te laat inzetten
van zijn strategische vergeldings-
machi
Als Amerika dan eindelijk zelf zal
worden aangevallen, als Sovjet-strijd
krachten via het Noorden en het Zui
den naar het hart van de Verenigde
Staten zullen oprukken, dan baat die
tot dan inactieve vergeldingsmacht
niet meer tegen een wereld, die reeds
geheel onder Sovjet invloed staat.
NEEN, Amerika kan Europa niet on
gestraft onder de voet laten lopen;
het moet optreden. Maar Amerika
heeft daarentegen zowel tegenover
zichzelf als tegevover zijn bondgeno
ten, ja, tegenover de gehele mensheid,
de zwaar wegende plicht zijn strate
gische vergeldingsmacht ook niet te
vroeg in te zetten en misschien onno
dig de afschuwelijke kernwapenoorlog
te ontketenen.
De fout van het huidige defensiebe
leid van het Westen is nu naar onze
mening vooral daarin gelegen, dat de
wissel op de preventieve werking van
de strategische vergeldingsmacht te
hoog getrokken is.
Als er niet.voldoende anderq,strijd
krachten zijn, die voldoende paraat
heid, kracht en mobiliteit hebben om
een niet met strategische kernwapens
aangevangen, meer locale agressie,
het hoofd te bieden, dan zal inder
daad Amerika te vroeg en misschien
onnodig voor de beslissing worden ge
steld de kernwapenmacht al of niet
in te zetten.
Dan dreigt inderdaad het gevaar-,
dat het besluit te laat valt en er
met Europa al te veel gebeurd is.
Dan bestaat ook de kans, dat Moskou
dit zal voorzien, zal menen veel te kun
nen riskeren voordat Amerika de ver
geldingsmacht hanteert. Anders ge
zegd, dat gaat deze daarom zijn
preventieve waarde verliezen.
TVTAT ER DUS aan het gezamenlijke
defensiebeleid beslist veranderen
moet, is een herwaardering van de
conventionele strijdkrachten in die zin,
dat de Amerikaanse beslissing ver
geldingsmacht inzetten eerst geno
men behoeft te worden, wanneer dui
delijk is, dat Moskou een grote oorlog
wil.
Die herwaardering zal tot verbeten-
ring en versterking der gezamenlijke
Europese strijdkrachten moeten lei
den, tot invoering van Europese tacti
sche atoomwapens, tot het creëren
van een strategische reserve bij de
NATO en onherroepelijk ook tot een
grotere militaire inspanning.
De hiervoor gestelde vraag of in
derdaad het Europese grondgebied
geleidelijk van weinig of geen waar
de voor Amerika's veiligheid zal wor
den, hebben wij dus in tegenstelling
tot mr. Heinsius niet bevestigend be
antwoord. Niettemin willen wij toch
nagaan, of de door mr. Heinsius aan
gegeven weg doelmatiger is, om ons
voor Amerika onmisbaar te maken.
Het leveren van een belangrijke in
spanning op tiet gebied der militaire
research is ongetwijfeld van het groot
ste belang om onze papieren in Ame
rika te doen stijgen. Nog beter zou het
echter zijn, indien die inspanning niet
alleen van Nederland kwam, maar
een product was van het gezamenlijk
kunnen en kennen der Europese lan
den.
GAAT MEN echter van de gedachte
uit, dat het Europese grondgebied
toch geen waarde heeft voor Ameri
ka's veiligheid, dan .kan het gevolg van
die Europese inspanning wel zijn, dat
de preventieve waarde van de vergel
dingsmacht groter wordt, maar nooit
dat Amerika tegen zijn zin gedwongen
zal worden een kernoorlog voor ons
te ontketenen. De onmisbaarheid ein
digt immers op het ogenblik, dat
die oorlog zou beginnen, althans in
mr. Heinsius redenering.
Min of meer hetzelfde geldt voor de
vloot. Een Nederlandse maritieme bij
drage zal altijd grote waarde voor
Amerika hebben, doch nimmer kun
nen dienen om Amerika er toe te
brengen voor ons land de kernwapen
oorlog te beginnen.
Met de gestroomlijnde bijdrage aan
land- en luchtstrijdkrachten staat het
anders. Als wij die in mr. Heinsius'
geest sterk stroomlijnen en de ande
re Europese landen doen tietzelfde
(uiteraard!), dan wordt de beveiliging
van Europa ook reeds tegen zwakke
aanvallen nog meer afhankelijk van
Amerika's vergeldingsmacht. Die moet
dan nog eerder ingrijpen dan thans
en Amerika zal des te minder bereid
zijn daartoe te besluiten.
Onze conclusie is, dat mr. Hein
sius' nieuw profiel voor de Nederland
se militaire politiek niet gevolgd moet
worden, maar dat er toch gedachten
in zijn, die wij en onze bondgenoten
met van ons af mogen schuiven.
Van onze scheepvaartredacteur
STUTTGART. In de an
derhalf jaar van haar bestaan
heeft de haven van Stuttgart
een opvallende ontwikkeling
doorgemaakt. Haar overslag
capaciteit is berekend op vier
miljoen ton per jaar en dit jaar
wordt al verrvacht, dat meer
dan drie miljoen ton behan
deld zal worden. Stuttgart heeft
zich thans genesteld op de
achtste plaats in de rij van
grootste Westduitse binnenha-
Tot die groei draagt de Nederland
se vlag in belangrijke mate bij, zo
deelde havendirecteur dr. Alfred
Ullrich ons mee. In de eerste plaats
sprak hij zijn bewondering uit voor
de wijde blik der leidende figuren
van Damco, die er de grootste graan
silo hebben laten bouwen. Maar ook
in het algemeen neemt de Neder
landse vlag een goede plaats in. Bij
na een kwart van de hoeveelheid
aangevoerde goederen wordt met
schepen onder onze driekleur erheen
gebracht en ook het aantal Neder-
Advertenitie
DE SPECIAALZAAK VOOR UW BRIL
landse schepen, dat deze haven be
zoekt, bedraagt weinig minder dan
eenvierde van het totaal.
Begin in '54
De haven van Stuttgart werd na
enkele tientallen jaren van voorbe
reiding in gebruik genomen. Vooral
het uitbreken van de jongste wereld
oorlog heeft de uitvoering van het
plan vertraagd. Pas in september
1954 kon een begin worden gemaakt.
Op een terrein van honderd hektaren
verdwenen de mensen, die er tot dan
akkerbouw en veeteelt hadden be
dreven.
Stuwtrappen
Op 31 maart 1958 was het zover,
tegelijk met de inbedrijfsstelling van
de sluizen Stuttgart-Bad Cannstatt en
Stuttgart-Untertürkheim. De schepen
kunnen namelijk van Mannheim uit
niet recht-toe recht-aan naar Stuttgart
varen. Over 188 kilometer is de Nec-
kar gekanaliseerd om een hoogtever
schil van 140 meter te overwinnen.
Daartoe zijn op het 112 km lange
traject Mannheim-Heilbronn elf stuw
trappen (in zg. tweekamer-construc
tie) gebouwd, terwijl er op het rivier-
gedeelte van Heilbronn naar Stuttgart
twaalf stuwtrappen nodig bleken. Drie
tweede-kamers bevinden zich nog in
bouw.
Vaargeul
De diepte van de gekanaliseerde
Neckar en 5e afmetingen van de slui
zen zijn berekend op schepen van het
type Rijn-Hernekanaal, dat zijn vaar
tuigen met een inhoud van 1350 ton.
De diepte van de vaargeul bedraagt
2Vz meter en dit is ook de laagste
waterstand, die in de haven wordt
gegarandeerd. Op die manier is de
scheepvaart op de Neckar lang niet
zo afhankelijk van waterstanden als
op de "Rijn.
Drie bekkens
De haven bestaat uit drie bekkens.
De stukgoedhaven is een kilometer
lang en 85 meter breed, de kolen-
haven heeft een lengte van 800 meter
bij een breedte van 70 meter en de
oliehaven is 500 meter met een bo
dembreedte van 60 meter. Dan fun
geert de ingang tot de kolenhaven als
vluchthaven. die 350 meter lang is,
terwijl de diepte hier vijf meter be
draagt. Tijdens het spuien van de
stuwen blijft men hier beschikken
over een waterdiepte van 2*k meter
en zo nodig kunnen op deze plaats de
schepen worden geconcentreerd. Op
de kade van de vluchthaven is een
rijdende kraan, waarmee lasten tot
150 ton verwerkt kunnen worden.
De gemeente Stuttgart exploiteert
de haven volgens het zg. bedrijfs
systeem van Heilbronn. Dit betekent,
dat de stad zich alleen heeft bemoeid
met de ontsluiting van de terreinen
en de aanleg van verkeers-, water
en spoorwegen. In het havengebied
ligt namelijk 25,7 km spoorweg met
135 wissels, terwijl vijf verkeers
wegen een gezamenlijke lengte van
zes kilometer hebben.
Verantwoordelijkheid
De stad heeft de terreinen verhuurd
of in erfpacht gegeven aan de bedrij
ven, waarvan zij verder nog om de
onkosten te dekken een tarief per
overgeslagen ton goederen heft. In
tegenstelling tot de praktijk in ver
scheidene andere binnenhavens in
West-Duitsland is de inrichting van
de terreinen met opslagloodsen,
graansilo's, kranen en dergelijke een
zaak voor de havenbedrijven. Zij zijn
daardoor zelf verantwoordelijk voor
hun overlaadcapaciteït.
Selectie
Stuttgart heeft er natuurlek wel
opgelet, welke bedreven het toeliet.
Het is ons gelukt, zo zegt men nu, dat
de leidende vlaggen op de Rjjn zich
ook hier hebben gevestigd. Dat be
treft 28 bedrijven. Pas wanneer deze
ondernemingen alle mogelijkheden
hebben uitgebuit, zal uitbreiding van
de haven worden overwogen.
Tot de outillage behoren ongeveei
dertig elektrische kranen en laadbrug-
gen, de meeste met een hefvermogen
van anderhalf tot twaalf ton, plus de
wipkraan van Damco, die de grootste
van Europa wordt genoemd. De olie
opslagcapaciteit bedraagt 150 miljoen
liter. Op tien plaatsen kunnen de aard-
olieprodukten verladen worden.
Tot dusverre zijn er acht stukgoed-
en opslagloodsen met een oppervlakte
van 25.000 vierkante meter en vier i
loodsen met 8400 vierkante meter voor
het opslaan van ijzer. Behalve Damco I
hebben ook Rhenus en Rhenania
graansilo's (met capaciteiten van 1
10.000 en 7000 ton) laten bouwen. Een
vierde silo met een capaciteit van
10.000 ton en bedoeld voor de opslag
van mengvoeder, is in aanbouw.
De haven van Stuttgart is bijn? ge
heel een station voor de ontvangst van
goederen, die van hier verder het
binnenland in worden gedistribueerd.
Maar vijf procent van de overgesla
gen goederen gaat rivierafwaarts. Dit
betreft hoofdzakelijk schroot.
Dr. Ullrich wees erop, dat Stuttgart
een veelzijdige haven wil zijn, hoewel
zij ook enkele zwaartepunten heeft.
Binnen afzienbare tijd heeft men de
beschikking over vier silo's met een
totale capaciteit van rond 40.000 ton.
En de haven bevindt zich pas in haar
eerste stadium. Door deze gang van
zaken heeft Stuttgart op dit terrein
al enkele buurhavens overvleugeld.
IJzer
Ook wat de overslag van ijzer be
treft, is er een opmerkelijke ontwik
keling. Wij verwerken nu reeds 120
pet. meer dan Mannheim en onze
Dit is na anderhalf jaar de haven
van Stuttgart in haar eerste
stadium. Links stroomt de ge
kanaliseerde Neckar, rechts lig
gen de havenbekkens, waarin
centraal staat de 65 meter hoge
graansilo van Damco.
olieopslagcapaciteit is in vergelijking
met Mannheim enorm, aldus dr.
Ullrich.
In een groeiende haven zijn er uiter
aard ook wensen. De hoop is erop ge
richt, dat de verdubbeling van de
stuwen in 1961 haar beslag zal krij
gen, waardoor de vaart naar Stuttgart
nog regelmatiger kan worden, omdat
de schepen dan niet op elkaar be
hoeven te wachten.
Wensen
Een zeer moeilijk punt is gebleken
om de spoorwegen te bewegen het zg.
Ablauftarif 6 U 1 ook in deze haven
toe te passen. Dit tarief met een af
lopende schaal zou er sterk toe kun
nen bijdragen, dat het overslaan van
kolen in Stuttgart aantrekkelijk ge
maakt wordt. Het gemeentelijke ha
venbedrijf en de kamer van koop
handel hebben de Bundesbahn even
wel. nog niet van die noodzaak kun
nen overtuigen.
Het is afgelopen met het herenleventje van de internationale smokkelaars in Tan-
ger. Over een half jaar wordt er een einde gemaakt aan de status van vrijhaven
die Tanger thans nog bezit en als gevolg waarvan spionnen, intriganten en andere
duistere figuren uit de onderwereld er hun hoofdkwartier hebben gevestigd.
De meeste kijkers willen graag
een groter tv-scherm hebben
dan ze hebben. Maar niet alzo
de heer Charles Wilson uit Lu-
ton in Engeland.
Die knutselde negen maanden
aan dit tv-toestelletje, dat naar
hij hoopt het aller kleinste ter
wereld is. Kléin is het in elk ge
val, want het is maar veertien
centimeter hoog, en het scherm
pje is nog geen 5 centimeter
breed.
Maar het doet nauwelijks on
der voor zijn grote broers met
beeldbuizen van 43 en 53: het
toestelletje ontvangt allebei de
Britse tv-programma's BBC
en ITV en er zitten knoppen
aan voor aan-af, geluidsvolumen
en beeldcontrast.
Meneer Wilson heeft zijn bril
cr maar even op gelegd, om te
laten zien hóé klein zijn tee-
veetje is. En het lijkt ons trou
wens heel nuttig, dat hij zijn
bril bij de hand heeft
DE GOUDEN DAGEN VAN
TANGER ZIJN GETELD
vëcht gewikkeld met vertegenwoordi
gers van het gezag.
Zeeroverij
OOK ZEEltOVERIJ werd van Tanger
uit meer dan eens bedreven. De
Nederlandse kustvaarder Combinatie
heeft dat ondervonden. Tijdens de
beide wereldoorlogen was Tanger een
welkom oord voor spionnen van de bel-
ligerenten. De hotels van de stad za
ten er soms vol mee.
Meer dan een oorlogsveteraan vond
na het einde van de oorlog ,,werk"
in de vrijhaven en de stad Tanger.
Toen Interpol na 1945 in werking
trad merkte deze internationale poli
tie organisatie, dat er van Tanger uit
geopereerd werd met kleine vloten
goedgewapende scheepjes, zelfs met
complete legertjes.
In 1956 kwam het begin van het
einde: er kwam een voorlopige rege
ling tot stand, die voorzag in de opne
ming van Tanger als provincie in
Marokko. Op de 29ste oktober van
dat jaar kwam er formeel een einde
aan het internationale gezag over
stad en haven. Een in 1957 tot stand
gekomen charter bepaalde evenwel dat
de status van vrijhaven gehandhaafd
bleef.
Over een half jaar zal er dus ook
daar een einde aan komen, volgens
een recent besluit van de Marokkaan
se regering. Premier Abderrahim
Bouabib deelde mee dat Tanger een
gewone Marokkaanse stad zal worden
en een normale haven. De internatio
nale onderwereld wordt dus beroofd
van rijke bronnen van inkomsten. De
Marokkaanse douane zal haar gezag
ook over de haven van Tanger gaan
uitstrekken.
Toezicht
T^EN OVERGANGSREGELING staat
E toe dat de buitenlandse belangen
in de tussentijd nog van hun voor
rechten gebruik mogen maken De
invoer van bepaalde artikelen staat
evenwel van meet af aan al onder
regeringstoezicht.
Enorme kapitalen zullen dus naar
elders worden overgebracht. menig
duister individu zal een andere schuil
plaats moeten zoeken, want de gou
den dagen van Tanger zijn geteld.
Advertentie
AXEL
Geboren: Pieternella, d van W de Bruij-
ne en P de Feijter; Jan A. z van A L
Scheele en S Dieleman; Jadobus C, z van
A Loeve en C J Kruik; Jan J. z van J C
Boeije en N A Goossen; Cornelia, d van J
Melse en J C de Putter; Hené W, z van A
R L van Mol en M J Dieteren.
Ondertrouwd: A P van Luijk, 23 jr en F
de Bruijne, 20 jr.
Gehuwd: J F de Meyer, 25 jr en E S Op
peneer. 22 jr; M Weede te Beverwijk, 24
3r en C C Ollebek. 21 jr; F Kempe. 27 jr
en C C Brandes. 22 jr; S D de Smet. 20 jr
en A J Buijze, 18 jr; A Kooij, 28 jr en H
E Oggel. 25 jr; C C P M Braem, 19 jr en
A van Bendegem. 17 jr; C P Haak. 21 jr en
L Boerman 17 jr; L van Espen. 29 jr en A
J Dieleman. 2? jr; J A van Drueten 'te Was
senaar. 24 jr en F M L Heijens. 23 jr; L
van Cadsand, 26 jr en L Kaan. 17 jr; H C
van Tatenhove. 27 jr en M Dieleman," 20 jr.
Overleden; C J Scheele. 82 jr, e v. M E
Deij; J de Feijter, 63 jr, ongeh; W Penne.
46 jr, ongeh.
SINT PHILIPSLAND
Geboren: Peter, z van P van 't Hoog en
L M van Bajen.
Gehuwd: J C Verwijs, 26 jr en J R Reijn-
goudt. 24 jr; P L van Dijke, 29 jr en J
Meijer. 25 jr.
Overleden: D C Kaashoek, 35 jr. e.v. M
C Faasse; C L Faasse, 79 jr, e.v. M A
Faasse: L Wagemaker, 66 jr. e.v. W Kem-
peneers; A W Beurkens, 70 jr, e.v. L. v. d.
Bree.
HEINKENSZAND
Geboren: Cornelia J M. d van P J van
't Westeinde en G A Knopjes; Catharina C
M. d van C B Traas en C M Sinac.
Ondertrouwd: N Boonman en C A Knuit
Gehuwd: J Boonman en D Traas; P Re-
mijn en J van Stee.
TANGER, dat sinds 1956
telijk al deel uitmaakt van
Marokko er kwam toen een
einde aan het internationale
gezag over de stad, de haven
en de onmiddellijke omgeving
wordt over zes maanden een
gewone Marokkaanse haven.
Dan zullen in Tanger de bepa
lingen gelden die overal elders
in Marokko's havens van
kracht zijn. De stad krijgt een
eigen politiekorps. Sinds het
begin van deze eeuw stond het
sultanaat Marokko onder pro
tectie van Frankrijk en Spanje.
Beide landen hadden er een
eigen zone. Tanger vormde een
zone apart. Met Engeland had
den de protectoraatsmogend-
heden daar in 1904 een verdrag
over gesloten.
TN 1923 kwam er een verdrag voor in
1 de plaats, dat van Tanger een neu
traal gebied maakte: het Statuut van
Tanger. Twee jaar later trad dit sta
tuut in werking. Stad en haven kwa-
men onder een internationaal bestuur
te staan, waar ook een Nederlander
deel van uitmaakte. De sultan van
Marokko bleef evenwel souverein.
VAN DAT MOMENT AF werd Tan-
ger voor velen een paradijs op aarde.
Belastingen werden afgeschaft, in
voerrechten kende men er niet. Het
internationale oestuur maakte van
Tangers haven een vryhaven.
T^ANGER werd langzamerhand be-
l rucht Allerlei louche figuren, mis-
Ongevcer 180.000 mensen wonen in
stad en haven van Tanger Tand ja
zoals de Arabisch sprekenden zeggen.
Tanger ligt op de uiterste noordwest-
punt van Noord-Afrika aan de Straat
van Gibraltar en de Atlantische
Oceaan. Het gebied is 349 vierkante
kilometer groot.
De eigenlijke stad Tanger is ge
bouwd op kalkrotsen. Binnen de
oude wallen heeft Tanger het karak
ter van een echte Oosterse stad: een
ivirwar van nauwe straatjes, kooplie
den die hun waar op luide toon aan
prijzen, een drukbezochte markt.
Buiten dit oude deel van Tanger
dat direct aan de haven grenst, vindt
men er de moderne wijken, compleet
met nieuwe flatgebouwenluxe hotels
en elk soort vermaak, dat een cosmo-
politische stad maar kan bieden.
dadigers en zwendelaars in het groot
zagen dikwijls hun kans schoon door
het revenu van hun manipulaties, die
het daglicht niet konden verdragen, in
Tanger onder te brengen.
De vrijhaven werd de basis van
een vloot smokkelschepen die de Mid
dellandse Zee doorkruisten. Verdoven
de middelen, sigaretten, drank en an
dere smokkelwaar werden door de
schepen uit Tanger naar tal van lan
den aan de oude zee gebracht. Her
haalde malen raakten leden van de
internationale politiemacht die over
Tanger waakte in gevecht met deze
smokkelschepen. De douane instanties
van vele landen bonden de strijd met
hen aan. Herhaaldelijk waren de uit
stekend gewapende, snelle motorboot
jes van Tangers smokkelbenden in ge-
