De jagers moeten aan
het werk op de Veluwe
w
m
VOOR DE HERTEN HUN EIGEN COMMISSIE
N'
Beslag op bezittingen
directie ZMM opgeheven
Noord-Italië al
onder sneeuw
Westelijk vooroverleg alleen
kwestie van Grote Drie
Wasmachines dienen
geaard te zijn
VERKLARING VAN REGERING
MAAKT VREEMDE INDRUK
Knaapje overleeft Lijdt niet langer
gezinsramp
Boter bleef
331 jaren
bewaard
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag.
Geneesmiddel bracht dood
Vree t.schade
Bescherming
i HANSA KRIJGT OOK VAN HOF ONGELIJK
ONGELUK IN MIST
Brullend cadeau voor Zware mist huIde °-°-k Eel?ië gisteren
dierenpark Wassenaar
Rotterdamse schrijvers
„BEDROG"
NIET AANGESPROKEN
DUITSLAND EN FRANKRIJK
Electrolux brengt nog meer gemak voor de huisvrouw I
K.S.G. BENADEELD
WITTE
KRUIS
GEEN HAAST
DE £Cktê PIJNSTILLER
WITTE KRUIS
Stoomtram"' in de stad
heeft afgedaan
VEILIGHEID VOOR ALLES
De verkoop van Surinaamse postzegels
Trots
CAMPAGNE
Binnenlandse zaken
wil zelf voorlichten
Jongen bij spel onder
zand bedolven
PTT WEET NIETS
Geen schade
Gamla
Vriend
Zaterdag 7 november 1959
Eigen nieuwsdienst
JMEGEN. Het
edelhert op de vrije
wildbaan van de
zuidoost Veluwe gaat
twee moeilijke jaren tege
moet. Door afschot zal zijn
getal in het 15.000 ha op
pervlakte beslaande gebied
verminderd worden van
380 tot 225. Het gros van
de te doden 150 dieren zal
uit hinden moeten bestaan
want daarvan lopen er nu
bepaald te veel rond.
Daarmee gaat de beper
king van de hertenstand
in zijn geheel gepaard aan
het herstel van wat ook
tussen hert en hinde de
natuurlijke verhouding be
hoort te zijn, namelijk van
1 1. Is dat bereikt, dan
dient een adviescommissie
hertenbeheer voor de ge
hele Veluwe te worden in
gesteld. Aldus de belang
rijkste conclusies uit het
rapport van de adviescom
missie hertenreservaten
conclusies, die alle kans
maken op korte termijn
door daden gevolgd te
worden.
Eigenlijk heeft de com
missie, die in januari van
dit jaar werd ingesteld op
verzoek van de minister
van landbouw, zich be
moeid met zaken die haar
niet aangingen. Bij haar
instelling werd haar zeer
bepaaldelijk voorgelegd het
probleem van het staats-
wildreservaat bij Hoen-
derlo. Meer speciaal nog
diende zij taak en functie van het
ongeveer 600 ha grote rustgebied
binnen dit reservaat te onderzoeken.
Gelukkig heeft de commissie zich
niet beperkt tot deze onderwerpen.
Zij greep de kans aan om de gehele
positie van het roodwild in de vrije
wildbaan van de zuidoost Veluwe te
onderzoeken. Gebleken is, dat het ede
le hert bescherming verdient. Zij het
dat deze bescherming in de wildbaan
de bos- en heidestrook tussen Velp
RhedenDieren in het zuiden en
ApeldoornHoogbuurlo in het noor
den niet te ver mag gaan. Met
name dient de schade voor de bosbou
wers op een aanvaardbaar peil ge
houden (of gebracht) te worden.
Voorwaarde is dus het aanvaardba
re bevolkingspeil van het hert, dat
als geen ander dier de stedeling de
illusie weet te geven van de vrije
natuur. Met gemiddeld 2,5 hert per
100 ha in het gehele gebied ligt dit
peil te hoog. De enorme vreetschade
die Natuurmonumenten jaarlijks in
haar park de Veluwezoom moet boe
ken, geldt o m. als bewijs voor de
juistheid van deze stelling van de
commissie. Binnen twee jaren dient
de populatie door drastisch afschot
van in hoofdzaak vrouwelijk wild te
ruggebracht te worden tot 1,5 hert
per 100 ha.
In het bijzonder in het nationale
park de Veluwezoom moeten de ge
weren gaan knallen. Op elke honderd
hectaren van dit park dartelt momen
teel 3,6 hert. Het zijn voornamelijk
hinden, smaldieren en kalveren want
het nationale park dient tot harem en
kraamkamer aan de Veluwse herten
stand. De mannetjes komen er slechts
in de bronstijd wat buurten. De rest
van het jaar zoeken zij het in de af
zondering van de bossen rond Apel
doorn.
Naast afschot worden maatregelen
gevraagd ter bescherming van de
overlevenden. Er is op verscheidene
plaatsen niet voldoende voedsel en dat
GOUDA Een kapitein van de Kó-
ninklijke landmacht, zijn vrouw en hun
tweejarig kindje zijn in Gouda door gas-
verstikking om het leven gekomen. Het
I drama moet zich in de nacht van don-
derdag op vrijdag hebben voltrokken en
I werd gisteren, in de loop van de morgen 1
ontdekt.
In de Talmastraat, op nummer 8.
woonden kapitein M. P. van den Berg
(34), zijn 29-jarige vrouw Christina van i
den Berg-Platteel, de tweejarige Roland;
en nog een zoon van zeven jaar, die:
het lot van de rest van het gezin is f
ontlopen.
De tweejarige Roland leed aan keelont
steking. De dokter had aangeraden te
stomen", d.w.z. het vertrek waarin de
jongen sliep met stoom te vullen.
Voor dat doel had men een ketel
water op het gaskomfoor gezet in de
vrij kleine keuken. Zijn ouders bleven bij
hem slapen. Waarschijnlijk raakte de
keuken verzadigd met stoom en kon
het gas wegens gebrek aan zuurstof niet
verbranden. Het gas stroomde de keu
ken in met het rampzalige gevolg.
Het zevenjarig zoontje, dat vanmor
gen in de keuken keek waarin hij niet
zelf had geslapen, dacht dat iedereen
nog sliep, heeft zich daarna aangekleed
en is naar school gegaan.
De moeder van mevrouw Van den
Berg, die het verzoek had gekregen om
I over te komen omdat Ronald zo ziek
was, ontdekte het drama.
door rheumatiek, spit, ischias, hoofd
en zenuwpijnen. Neemt Togal, dat
verdrijft in al die gevallen snel en
afdoende de pijnen. Togal kan baten
waar andere middelen falen. Zui
vert de nieren, is o n s c h a d e 1 ij k
voor hart en maag. Bij apotheek
en drogist 0.95, 2.40 en f 8.88.
LONDEN (Reuter, U.P.I.) In Italië
is hel op het ogenblik echt winter. Zware
slagregens, hagel en sneeuwbuien heb
ben in het noordelijke deel van Italië
ernstig ongemak veroorzaakt.
Op sommige punten ligt 80 centimeter
sneeuw, ten gevolge waarvan zes dorpjes
van de buitenwereld zijn afgesneden.
Aan de Italiaanse Rivièra viel gisteren
vijf centimeter hagel. Door de zware
regenval zijn enkele rivieren o.a. in de
Po-delta buiten hun oevers getreden.
Zeer dichte mist heeft in Engeland op
de zes dagen oude autosnelweg van Lon
den naar Birmingham een ongeluk ver
oorzaakt waarbij drie mensen het leven
verloren en twee levensgevaarlijk wer
den -ge-wand. Drie vrachtauto's en een
ongevallenwagen van de politie kwamen
daar met elkaar in botsing toen het zicht
op sommige punten niet meer dan vijf
j meter bedroeg.
Eigen nieuwsdienst
in een wattige deken. Het zicht was daar
minder dan vijftig meter, zodat, alle
vluchten van het vliegveld Brussel wer
den afgelast. Binnenkomende vliegtuigen
weken uit naar Luxemburg.
eist de inrichting van voederakkers in
die delen van de wildbaan. Bepaalde,
niet te kleine terreinen dienen voorts
bestemd te worden voor rustgebieden
waar het hert alleen kan zijn en geen
mens het mag verstoren. Van het
staatswildreservaat nabij Apeldoorn
verdient een vijfde deel deze bestem
ming. Ook in het park de Veluwezoom
is het zaak rustgebieden aan tg wij
zen, hoe intensief dit terrein ook door
de recreatiezoekenden mag worden
gebruikt. Dat moet de mens, die zijn
vreugde beleeft aan het zien van het
edelhert met zijn machtige gewei, er
maar voor over hebben.
Het staatswildreservaat, de aanlei
ding tot het onderzoek, komt er niet
best af in de beschouwingen van de
commissie. De borden met hun sterke
verbodsbepalingen kunnen vervangen
worden door kleinere met een minder
uitvoerige tekst en een sympaJiieker
formulering. Enige tot dusver voor het
publiek gesloten wegen kunnen best
worden opengesteld en een betere ont
sluiting' door nieuwe wegen dient te
w-orden verkregen. Zet bij de rustge
bieden, die dus taboe zijn voor het
DEN HAAG. Kort voor het ver
trek van circus Krone uit Den Haag
bleek dat het circus voor het dieren
park Wassenaar een verrassing in pet
to had. De directeur van het circus
bood die van het dierenpark de drie
grote Abessijnse leeuwen Keivin, Se-
te en Rex aan. Het dierenpark heeft
het grote geschenk in dank aanvaard.
ROTTERDAM Twee Rotterdamse
auteurs, Alfred Kossmann en Anton
Kloppers zullen op woensdag 18 novem
ber in de boekhandel Voorhoeve en
Dietrich over hun eigen werk spreken, legging van de valse verklaringen als
Eigen nieuwsdienst
DEN HAAG Ook in hoger beroep
is de Dusseldorpse schrootfirma Hansa
Rohstoff in het ongelijk gesteld ten
aanzien van het beslag dat zij had
laten leggen bij de Zeeuwse metaal
maatschappij te Vlissingen. Het ge
rechtshof in Den Haag heeft het von
nis van de president van de rechtbank
bekrachtigd en Hansa veroordeeld in
de kosten van het proces.
Dit proces is een van de vele, die over
en weer zijn aangegaan als gevolg van
de schrootfraude. Hansa had na het be
kend worden van de valsheid der zg.
derdelanden verklaringen, die door de
Zeeuwse metaalmaatschappij bij partijen
binnenlands schroot werden geleverd, be
slag laten leggen op de persoonlijke be
zittingen van de drie directeuren van de
Zeeuwse metaalmaatschappij, teneinde
verhaal te hebben op deze Nederlandse
schrootfirma voor de eventuele schade
die Hansa zou kunnen lijden als gevolg
van de blokkering van twee miljoen
Duitse mark op de rekening die Hansa
had lopen bij de kas van het O.C.C.F.,
de organisatie die het verschil in prijs
bijpaste op schrootleveranties wanneer
sprake was van derdelanden schroot, dat
van buiten het gebied der E.G.K.S. moest
worden ingevoerd of dat daarmee gelijk
was gesteld, zoals schroot dat van ge
sloopte schepen afkwam.
In kort geding vroegen de directeuren
van de Zeeuwse metaalmaatschappij op
heffing van deze beslagen. De president
van de Middelburgse rechtbank hief de
beslagen op, daarbij overwegende dat
Hansa zelf de partijen schroot, die door
derdelandenschroot had aangeboden aan
het O.C.C.F.
Hansa had aangevoerd, dat zij niet
had geweten dat de derdelanden verkla
ringen vals waren. Zij stelde verder, dat
de Z.M.M, door de levering van binnen
lands schroot onder dekking van valse
verklaringen zich schuldig had gemaakt
aan wanprestatie, onrechtmatige daad en
bedrog, waardoor Hansa schade zou heb
ben geleden.
Ook zou schade zijn ontstaan, doordat
Hansa door de fraude door het O.C.C.F.
was uitgesloten als leverancier van der
delandenschroot, op grond waarvan Han
sa meende een vordering te hebben op
de Zeeuwse metaalmaatschappij.
Nadat Hansa tegen het vonnis van de
president in Middelburg in ho-ger beroep
was gegaan, stelde het Hof in Den Haag
vast, dat Z.M.M. inderdaad valse ver
klaringen bij het schroot had geleverd.
Deze verklaringen zijn echter niet ge
bruikt bij de export van het schroot naar
Duitsland. De partijen binnenlands
schroot werden echter, aldus het Hof,
met de valse verklaringen door Hansa.
in afwijking van de normale gang van
zaken, aangeboden aan de vertegenwoor
diger van het O.C.C.F. in Duitsland als
derdelanden schroot. Deze ongebruike
lijke wijze van doen is niet gevolgd door
de Zeeuwse metaalmaatschappij, aldus
stelt het Hof vast, maar door Hansa.
Inmiddels heeft het O.C.C.F. de blok
kering van de twee miljoen mark van
Hansa opgeheven en het O.C.C.F. is
weer zaken gaan doen met Hansa. Het
O.C.C.F. heeft Hansa niet in rechten aan-
de Z.M.M. als binnenlands schroot naar gesprok^ on^ terugbetaling te eisen van
Duitsland waren uitgevoerd, onder over-
Advertentie
LONDEN. Paul-Henri Spaak, de
secretaris-generaal van de Navo, heeft
te Bonn een poging gedaan om de
steun van de Duitse regering te ver
werven voor de gedachte dat ook de
kleinere bondgenoten betrokken moe
ten worden in het overleg dat vooraf
gaat aan de topconferentie met
Kroesjtsjef. De Duitse regering zou
hem hebben laten weten dat zij tegen
die gedachte is en dat zij van mening
is dat. het Westelijk vooroverleg een
kwestie is die alleen de Grote Drie
(Verenigde Staten, Groot-Brittannië
publiek, bordjes met de aanduiding en Frankrijk) aangaat.
..Terreinen voor wetenschappelijk on
derzoek". zo stelt de commissie voor. j Zelfs zou de Westduitse regering niet
Elk redelijk denkend mens zal er dan gevoelen voor de gedachte om zelf aan
buiten blijven, aldus redeneert zijdat overleg deel te nemen, 'tenzij speci-
psychologisch. liek Duitse kwesties worden besproken,
Spaak heeft het plan om de Westelijke j
4ÏWI1 IIlicit! topconferentie zo nauw mogelijk te bin-
den aan de vergadering van de Atlan-
De wildbaan in de zuidoost-Veluwetischf raad, die op 15. 16 en 17 december
is een duidelijke eenheid. Dus dient wor,dt §elVoude"' De iq
Jrentie begint twee dagen later, op 19
december. Behalve de Duitse regering
heeft ook de Franse bezwaren tegen het
raadplegen van de kleinere bondgenoten,
maar op andere gronden.
Adenauer is van mening dat de Ver-
enigde Staten, Groot-Britannië en Frank- i
rijk verantwoordelijk zijn voor het ver-
dere lot van Duitsland en dat overleg
daarover alleen de zaak is van die lan
den en van Duitsland zelf.
De Franse opvatting is dat de grote
ville, gisteren uiteengezet dat Frank-j
rijk volstrekt geen haast heeft met
het houden van een topconferentie. De
Sowjetunie heeft door enige gebaren te
kennen gegeven, dat zij ontspanning na
streeft. Door nog enige tijd te wachten
met de topconferentie geeft het Westen
de Russen de tijd, nog meer bewijzen te
leveren voor hun verlangens naar vrede, j
„PYRAMIDE"-CENTRIFUÖE
uiterst solide uitvoering
(Electrolux!)
droogt Uw was binnen S min.
automatische rem - veilig!
Sx gelakt - plotselinge
temperatuursveranderingen
hebben absoluut geen invloed!
"danst* niet - staat muurvast
de rechtmatig uitbetaalde bedragen.
Naar het oordeel van het Hof zijn de
argumenten van Hansa omtrent de vor
dering op de Z.M.M. te vaag, dat op
grond daarvan aannemelijk is, dat Han
sa inderdaad een vordering op de Z.M.M,
zou hebben.
Veeleer acht het Hof het aannemelijk,
dat de K.S.G. is benadeeld. De Zeeuwse
metaalmaatschappij en Hansa hebben
zich naar het oordeel van het Hof ver
rijkt ten koste van de Europese gemeen
schap.
Het Hof meent geen uitspraak behoe
ven te doen over de vraag of Hansa van
de valsheid der verklaringen die bij de
partijen schroot waren gevoegd op de
hoogte was. Rechtdoende in hoger be
roep bekrachtigt het Hof het vonnis waar
bij de beslagen van Hansa op de bezit
tingen van de directeuren der Z.M.M.
werden opgeheven en veroordeelt Hansa
in de kosten van het proces.
er ook een eenheid in het beheer te
komen. Maar de wildbaan behoort aan
vele eigenaren toe. Dan moet er maar
een adviesinstantie worden gevormd
die een coördinatie van het beheer op
basis van vrijwilligheid kan bevorde
ren.
Doch ook in de zuidwest en noord
Veluwe komt het edelhert voor. Wat
is meer voor de hand liggend dan de
vorming van één adviescommissie
voor de gehele Veluwe? Voor de lo-
Advertentie
kale problemen in elk der districten mogendheden die lid zijn van de Navo
kan deze dan met telkens andere le- ®e™aa' ee" verantwoorde
den worden aangevuld. Welke laatste.1 Ulkheid dragen dan de kleine en daarom
bijzonder waardevolle conclusie slechts j n. T S ?rn huTI™?» bnH.n"
tnP te iuichen valt Volgens De Gaulle zijn die grote landen,
toe te juicnen valt. dg Verenigde staten, Groot-Britannië.
WesUDuitsland, Italië en Frankrijk zelf.
In Parijs heeft de Franse minister
van buitenlandse zaken, Couve de Mur-
Inderdaad, op Witte Kruis
kunt u zich rustig verlaten.
Witte Kruis de enige pijn
stilier in 3 vormen
verkrijgbaar
Tabletten, poeders, cachets!
Eigen nieuwsdienst
ROTTERDAM Het ziet er naar uit
dat de RTM. de Rotterdamse tramweg
maatschappij, zich binnen afzienbare
tijd uit de bebouwde kom van Rotter
dam zal terugtrekken.
Al vele malen zijn over de oplossing
van dit al zo oude probleem onderhan
delingen gevoerd. Er is veel over ge-
j sproken en er is veel over geschreven.
Opnieuw zijn thans onderhandelingen
gaande tussen het gemeentebestuur van
1 Rotterdam en de Roterdamse tram-j joer^ de dood om de hoek van de keuken-
wegmaatschappij, maar thans hopen de; deur omdat daar een elektrische was-
°- derhandelaars ,,in betrekkelijk korte j machine of centrifuge wordt gebruikt die
tijd tot overeenstemming te komen. n]e^ afdoend is geaard. Menige huisvrouw,
,,De kaarten hebben nog nooit zojS zjcjj njej- eens bewust aan welk gevaar)
goed gelegen als op dit ogenblik', zeiijry Zicb blootstelt en daarom richten de-
de heer J. U. Schilthuis, wethouder voor ielektriciteitsbedrijven in Nederland zich
j de bedrijven. [met een dringende vraag tot allen: Is;
uw wasmachine en/of uw centrifuge vei-;
Lig aangesloten? J
Herman Krebbers zal op 28 november Mocht daaromtrent twijfel bestaan,
SMAAD WERD ROEM
NA DRIE EEUWEN
Eisen nieuwsdienst
ROTTERDAM In menig huisgezin
PARAMARIBO. Naar aanleiding
van de berichten over de verkoop van
Surinaamse postzegels heeft de regering
van Suriname aan de correspondent van
het A.N.P. in Paramaribo een verklaring
gezonden.
in Lissabon concerteren met het sym-wendt u dan tot een erkende instalia-
phonie-orkest van de Portugese hoofd-) leur die de geldende veiligheidsvoor
stad. Hij speelt Mendelssohn en Mozart. J schriften op zijn duimpje kent. Een
[goede beveiliging voorkomt ongelukken!;
Bij een door het GEB te Rotterdam
ingesteld onderzoek bleek verleden jaar
dat in een bepaalde buurt ongeveer 20 j
procent van de ingebruik zijnde was-;
machines en centrifuges niet was ge
aard en dus gevaar opleverde. Bij een
onlangs voortgezet onderzoek bleek het
gebruik van wasmachines en centrifu
ges te zijn toegenomen maar het per
centage onbeveiligde kwam onveran
derd neer op ongeveer 20 procent.
DE VASA, vlaggeschip vanj
de Zweedse invasievloot
zeilde als Europa's nieuw
ste en grootste oorlogs
schip, de haven van Stockholm
uit. Met haar 64 kanonnen en
de 470 koppen tellende beman- j
ning was het de trots van de
Zweedse marine. Een mijl bui
ten de haven maakte een plot
selinge windstoot een afschuwe
lijk einde aan die illusie en vele
levens. Het schip kapseisde. Dat
was in 1628.
Het grote schip was bestemd om
de invasievloot tegen Duitsland te lei
den. De jonge Zweedse koning Gustav
Adolf had het slechtgebouwde schip
zelf te water gelaten. Op die gedenk
waardige tiende augustus in 1628 wer
den de eerste activiteiten van de Vasa
in de kiem gesmoord. Een zeer zwar-
te bladzijde werd geschreven in de ge
schiedenis van de Zweedse marine.
sten hebben. Deze landen hebben in het
buitenland eigen agentschappen voor de
verkoop van postzegels gevestigd. Voorts
is tot dusver niet gebleken dat vijf pro
cent van de oplagen voor Nederland en
de Antillen beschikbaar is. Gisteravond
was de PTT nog slechts officieus bekend
Daarin wordt gezegd, dat de Surinaam- met de „vijf-procents-regeling". Een me-
se regering een overeenkomst met een
looptijd van vier jaar heeft gesloten met
de Lehmann Trading Company te New
dedeling van de Surinaamse regering
was nog niet ontvangen. De PTT weet
Drie jaar geleden ontdekte de ama
teur-archeoloog Anders Framzen oude
geschriften, die over de Vasa gingen.
Franzen berekende, dat het vijftig
meter lange schip nog altijd op de bo
dem -van de Saltsjön moest liggen.
En zie, van die dag af zijn kosten
noch moeiten gespaard om de
Het Rotterdamse bedrijf nam daarom schandvlek van weleer te hervormen
het initiatief tot een veiligheidscampag- tot ee" nationale trots. Want men rea-
ne en dat initiatief heeft alom in den
lande navolging gevonden.
Overal wordt volgende week de aan
dacht van de Nederlandse huisvrouw ge-
vestigt op het euvel der nïet-geaarde
dan ook niet beter of er zullen voor- wasmachines en centrifuges. Bedenk dal
York. Volgens de bepalingen van het1 Iopig geen Surinaamse postzegels aan een elektrische schok dodelijk kan zijn!
contract heeft Lehma.in de aileenverkooode filatelistenloketten verschijnen. Re-
van postzegels in het buitenland. Dedactie A D.)
firma mag echter alleen tegen de aan
gegeven waarde verkopen. Soortgelijke
overeenkomsten zijn door verschillende
landen, zoals Israël en Zwitserland, ge
sloten, aldus nog steeds de verklaring.
De regering deelt voorts mede, dat
vijf procent van iedere postzegeluitgifte
beschikbaar wordt gesteld voor de ver-
koop aan de filatelisten loketten in Ne
derland en de Nederlandse Antillen.-
Voor zover thans Surinaamse postzegels
in Nederland worden verhandeld tegen i
een hogere dan de aangegeven prijs,
bestaat het surplus dus geheel uit de
winstmarge van de handel.
Van onze Haagse redactie
(Deze verklaring van de Surinaamse
regering maakt een vreemde indruk. Het
is namelijk niet juist dat Israël
en Zwitserland soortgelijke overeenkom-'Tweede Kamer mee.
VENLO De veertienjarige Martin
Pijpers uit Venlo is gistermiddag bij het
spelen om het leven gekomen.
De jongen was met een vriendje op
het industrieterrein aan de Veldenseweg
te Venlo een kuil aan het graven. Toen
A die drie meter diep was stortte hij in.
DEN HAAG. Minister Toxopeus wil Daarbij raakte Martin onder het zand
op zijn departement een voorlichtings- bedolven. Alleen zijn hoofd bleef vrij.
deskundige aanstellen. Op het ogenblik De andere iongen probeerde zijn
wordt onderzocht hoe de voorlichtings- vriendje uit te graven, maar toen volg-
tack ter hand kan worden genomen.! de een nieuwe instorting, waardoor
Daarbij wordt ook gelet op de grote Martin helemaal onder het zand ver-
liseerde zich, dat die zelfde Vasa nog
vrijwel ongeschonden op de bodem
moest liggen, en Zweden met een beet
je geluk zich het gave bezit van een
17e eeuws schip kon verwerven.
Peilingen van de marine wezen uit
dat de ,,Vasa" op dertig meter diepte
niet ver van de dokken moest liggen.
De eerste proefduiken van de mari
ne brachten aan het licht dat het oude
schip onder een sliklaag van drie me
ter dik lag.
Men besloot de Vasa te lichten.
Eerst werd de sliklaag zoveel moge
lijk verwijderd, daarna een geul om
het schip gemaakt en tenslotte wer
den zes tunnels onder het schip door
gezogen. Door deze tunnels trok men
waalf staalkabels, die het schip moes
ten lichten.
- In de Persoonshaven te Rotterdam!
verscheidenheid van onderwerpen, waar-dween. Te hulp geschoten arbeiders en is het lijk gevonden van de 78-jarige
over behoefte aan voorlichting zou be-leden van de Venlose brandweer pro- D. J. Ambtman uit Rotterdam. Men
staan. Dat deelt minister Toxopeus in, beerden de jongen te redden. Hij werd j vermoedt dat hij is gevallen van een
zijn memorie van antwoord aan dei tenslotte gevonden, nog in leven, maar rijnschip, waar hij woensdagmorgen
i later in het ziekenhuis is hij overleden, heen was gegaan.
Het doel is bijna bereikt. JSog een hon
derd meter zul de Vasa in haar hangmat
van staalkabelmoeten liggen, om daarna
aan de voet van de rots aan de grond gezet
te worden.
Dit werk geschiedde op een diepte
van dertig meter, in ij-skoud water,
terwijl de ijsgang in de winter, en de
scheepvaart een hinderpaal vormden.
Om de berging geen fiasco te laten
worden, waardoor een tweede zwarte
bladzijde inzake de ,,Vasa" zou ont
staan, werd besloten het oude schip in
de beschutting van het eiland Kastel-
'holmen te slepen, waar ongestoord
door scheepvaart of ijsgang verder ge
werkt kon worden.
Op 20 augustus van dit jaar, na drie
jaar ploeteren, werd de Vasa door de
pontons Frigg en Oden uit de zuigen
de klauwen van de modder gehaald.
Het getij en het weer waren op deze
dag bijzonder gunstig geweest en de
duikers die onmiddellijk na het vrij
komen van het schip naar beneden
gingen konden rapporteren dat „den
Gamla" (de oude), zoals zij het schip
roemen, zich taai gehouden en geen
'chade ondervonden had.
De eerste stap naar de volledige
berging was een feit.
Iedere dag brachten de Frigg en
Je Odin het schip vijftig meter dich
ter bij de beschutting van Kasteihol-
men en enkele meters dichter bij de
oppervlakte. Het duurde veertien da
ten tot de 600 tot 700 ton van water
loorweekl hout in de beschutting van
Kastelholmen lag. Daar is men nu nog
steeds bezig het schip uit de hangrna'
van staalkabels te bevrijden en he!
ongeschonden aan de grond te zetten,
juist met het achterschip aan de op
pervlakte.
Hierna zal het conserveren een aan
vang nemen.
De duikers die iedere dag opnieuw
dertig meter diep gingen, werkten in
een inktzwarte duisternis, waar het
licht van de schijnwerpers tegen de
watermuur terugkaatste.
Toch kennen zij elke spijker en elke
groef in de planken. Zij kennen de
„Vasa", zoals een blinde zijn eigen
huis kent. Bijgelovig als zij zijn, heb
ben zij een soort mythe om het schip,
„den Gamla". ochten.
Voor de bu. ander is het nog
een onuitgema zaak of zij met
„den Gamla", hel schip of de geest
van de gezagvoerder bedoelen.
Iedere keer wanneer iemand veilig
naar boven komt, werpt hij een „tju-
gofemöring" (het Zweedse kwartje) in
het water, om den Gamla te bedan
ken voor zijn hulp. Zij vertellen dat
het altijd den Gamla is geweest, die
een duiker die beneden in moeilijk
heden verkeerde, een handje heeft ge
holpen. Het gevaarlijke werk heeft bij
de Vasa tot nu toe nog geen enkel
ongeval veroorzaakt.
Dat is te danken aan „den Gamla".
üe in die drie jaar hun vriend is ge
worden. De eerste duiker, die de „Va
sa" onder water bereikte, was ook de
eerste die na het verwijderen van de
sliklaag in het binnenste van het schip
drong. Men zegt, dat hij daar „den
Gamla" heeft ontdekt.
De duiker kwam veilig boven... met!
tt-n vaatje 331 jaar oude boter. Nie-
mand wilde ervan proeven behalve
de duiker die na deze gevaarlijke on-
derneming een onverwoestbaar ver
trouwen in den Gamla had. Hij zei
dat het wel lekker smaakte, alleen
erg sterk.
De volgende dag had hij een zware
uitslag om de mond, maar dat waren
dan ook de enige gevolgen.
Tezamen met het vaatje zijn er al
ruim 600 voorwerpen van de Vasa
naar de oppervlakte gekomen: houten
beelden, zeemeerminnen (ook van
hout) en vele stukken rondhout.
Zij vormen al een klein museum
op zichzelf.
Het zal nog wel twee jaar duren
voordat de Vasa staat, waar men
haar wil hebben, n.l. in het nog te
houwen „Vasamuseum". Tegen die
tijd_ zal naar een ruwe schatting drie
miljoen kronen (ruim twee en een
kwart miljoen gulden) uitgegeven zijn.
Zelfs nu al heeft de „Vasa" de be
langstelling van de Stoekholmers. Iede
re dag kunnen zij de vorderingen bij
de berging, in de kranten volgen. En
iedere zondag staan op de rots waar
men de pontons in de Saltsjön kan
zien liggen, mensen te kijken. Aan
een boom wordt iedere dag een soort
bulletin gespijkerd, waarop de vorde
ringen wereldkundig gemaakt worden.
Het wachten is op de dag, dat de
pontons twintig meter uit de wal de
Vasa aan de grond zullen zetten. Men
hoopt dat het achterschip boven wa
ter zal komen. Dit brengt echter zijn
bezwaren met zich mede. Hout dat
zo lang onder water heeft gelegen
verrot binnen korte tijd. wanneer het
aan de buitenlucht wordt blootgesteld.
Er zijn twee mogelijkheden om de
invloed van de buitenlucht tegen te
gaan: door met injecties het hout to
doordringen met een bepaalde vloei,
stof of het geheel in een soort vj«
plastic-jasje te hullen.
